Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  semantic fields
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Zapożyczenia tureckie w gwarach polskich

100%
Kostecka -Sadowa A.
Slavia Occidentalis
|
2015
|
issue 72/1
73-104
PL
The analysis of the material included in the Dictionary of Polish Local Dialects (DPLD) to present their geographical scopes in Polish local dialects; to show the degree to which they have been adopted by local dialects – both from the formal and the semantic point of view; to show the way they function in the local dialects; to group the borrowings into semantic fields and to present the way they function within the separated meaning groups. The presented material shows that the degree of intensity of Russian borrowings in particular semantic fields is varied. The largest amount of borrowings are names defining a man with reference to his physical and psychological features, as well as other features related to physical appearance. A little smaller semantic group includes the names of plants and animals. The language adopted specific names, often characteristic of the folk culture, which were related to practical everyday life. Such borrowings refer to the names of tools, vessels and objects typical of the life of the village. It is on the basis of such everyday life on the border that practical Polish and East Slavic relations developed. In quite a natural way, those relations caused language interference which resulted in the borrowings that are known even now. The presented material shows that the degree of intensity of Russian borrowings in particular semantic fields is varied.
2
Publication available in full text mode
Content available

Świat roślin w leksyce gwarowej na pograniczu polsko-białoruskim (na materiale "Słownika gwary bielsko-podlaszskiej")

86%
Mordań M.
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
|
2020
|
vol. 55
EN
The World of Plants in the Dialectal Lexis of the Polish- Belarusian Borderland: An Analysis of A Dictionary of the Local Dialect of the Bielsk Podlaski Region (Słownik gwary bielsko-podlaszskiej)This article presents a lexical analysis of vocabulary related to plants used in the Polish-Belarusian borderland. Source material comes from A Dictionary of the Local Dialect of the Bielsk Podlaski Region (Słownik gwary bielsko-podlaszskiej / Slovnik hovu͡оrki b’el’sko-pudl’ashskuĭ) by Mikołaj Wróblewski. The method of semantic fields applied in the study made it possible to identify the following groups: (1) trees and shrubs (јалу͡овец’, кл’у́ква, лішчы́на); (2) grasses, herbs and flowering plants, vines (гурчы́ц’а, кон’ушы́на, піры͡еј, хву͡ошчка); (3) fruits and vegetables (а́γрест, ры͡епа, сала́та, цібу́л’а, чорні́ц’а); (4) cereals (јачмі͡ен’, кукуру́за, ове́с); (5) mushrooms (дро́пл’а, мухомо́ра, сіроjі͡ежка); (6) parts of plants (гу͡ол’ка, корене́ц’, стебло́); (7) habitats and plant communities (бере́зінка, джу́нгліја, пере́лісок); (8) other nouns (омела́, по́росл’, садзо́нка); (9) features, properties (вул’хо́вы, доздры͡елы, оры͡еховы, прысо́хлы); (10) processes, activities (вкорені́тіс’е, вы́цвісті, зопры͡еті, позел’ені͡еті). Świat roślin w leksyce gwarowej na pograniczu polsko-białoruskim (na materiale Słownika gwary bielsko-podlaszskiej)W artykule dokonano charakterystyki słownictwa z pogranicza polsko-białoruskiego, dotyczącego świata roślin. Materiał źródłowy zaczerpnięto ze Słownika gwary bielsko-podlaszskiej (Словніка гову͡оркі б’ел’ско-пудл’ашскуј) Mikołaja Wróblewskiego. Przy opisie posłużono się metodą pól semantycznych, która pozwoliła na wyodrębnienie następujących grup: 1. drzewa i krzewy (јалу͡овец’, кл’у́ква, лішчы́на); 2. trawy, rośliny zielne i kwiatowe, pnącza (гурчы́ц’а, кон’ушы́на, піры͡еј, хву͡ошчка); 3. owoce i warzywa (а́γрест, ры͡епа, сала́та, цібу́л’а, чорні́ц’а); 4. zboża (јачмі͡ен’, кукуру́за, ове́с); 5. grzyby (дро́пл’а, мухомо́ра, сіроjі͡ежка); 6. części roślin (гу͡ол’ка, корене́ц’, стебло́); 7. miejsca, zbiorowości (бере́зінка, джу́нгліја, пере́лісок); 8. inne nazwy rzeczownikowe (омела́, по́росл’, садзо́нка); 9. cechy, właściwości (вул’хо́вы, доздры͡елы, оры͡еховы, прысо́хлы); 10. procesy, czynności (вкорені́тіс’е, вы́цвісті, зопры͡еті, позел’ені͡еті).
3
Publication available in full text mode
Content available

Characteristic of creating methodology of correction of the semantic field of words

86%
Tkach O.
International Journal of Pedagogy, Innovation and New Technologies
|
2018
|
vol. 5(1)
98-104
EN
The article is devoted to the description of the methods of correction of the semantic fields of words. We defined its main tasks, linguistic material and conditions of its use, substantiated the principles of the division of material into educational directions, specified the aims of this choice, defined the criteria for selecting the material (thematic principle, linguistic, morphological, frequency, hierarchical, etc.). These principles enabled us to form pivotal vocabulary groups for secondary school children, taking into account their linguistic experience and the curricula requirements for children with severe speech disorders. We described three main stages of the implementation of the remedial program, their purpose and directions of work, namely, the actualization of the existing knowledge of the child, the expansion of the lexical meaning through the accumulation of new words and the use of semantic ties to integrate them into existing semantic fields. The most critical and most important was the stage of harmonization, structuring and repolarization of semantic fields, in which conditions for independent construction and modification of semantic fields were created, as it provided for independent, competent work of children in selecting, processing and using the information obtained from different sources and branches of knowledge, as well as acquiring skills by one’s own choice or instruction to transform existing semantic fields. The article gives a list of practical tasks offered to children at different stages of remedy for individual and group work. Students worked with ready-made graphic structures of expressions and dynamic models. In order to visualize the process of forming semantic fields, in addition to the generally accepted models (associative chains), we proposed some projective models (“the snowball tree cluster", “the sundial", “the associative bush", and the “ multi-stage pyramid", which allowed to study quantitative and qualitative characteristics of semantic fields.
4
Publication available in full text mode
Content available

Pole semantyczne choroby w De civitate Dei Augustyna z Hippony

86%
Lipiński D.
Linguistica Copernicana
|
2011
|
issue 2(6)
313-337
EN
In this paper I try to analyze the lexemes belonging to the semantic field of disease in the apologetic treatise "De Civitiate Dei" of Augustine of Hippo. This treaty was written in order to deal with pagan religion and to present the concept of the two states: the divine and the earthly. To accomplish this aim, Augustine first builds the opposition "we - the Christians" and "they - the pagans", and employs vocabulary from six different semantic fields: epistemic (veritas, errores, imperiti, falsi), quantative (unus, multi, turba), moral (humiles, superbi, eversio probitatis, impii, impietas), verba dicendi (adversus Deum mururare), civitas (custos, rector, idonei cives, inimici), and disease (morbus, medicus, medicina). In this article I briefly present the first five fields, and in more detail the semantic fields of disease, which, like the field civitas, was applied by the Bishop of Hippo in a metaphorical presentation of the pagan religion.
5
Publication available in full text mode
Content available

Zapożyczenia niemieckie w gwarze spiskiej (na podstawie materiału zgromadzonego w Korpusie spiskim)

81%
Kostecka-Sadowa A.
Gwary Dziś
|
2019
|
vol. 11
EN
The article is an attempt at defining the range of lexical Germanisms in thematic fields in the Spisz dialect. This will allow to indicate which areas were most affected and to determine the numer of borrowings in specific semantic fields. The basis for the discussion is the Corps of Spisz.
PL
Artykuł jest próbą określenia na podstawie gwary spiskiej zasięgu germanizmów leksykalnych w polach tematycznych, które pozwolą wskazać, przez jakie dziedziny życia szerzyły się one najbardziej, z określeniem liczby zapożyczeń w poszczególnych polach semantycznych. Podstawą omówienia jest powstały Korpus spiski.
6

Vocabulary related to a family, kinship and the names of relatives as a base to the reflection on some questions the editors of Słowosieć are encountering

72%
Ławniczak J., Wieczorek J.
Cognitive Studies
|
2011
|
issue 11
EN
Vocabulary related to a family, kinship and the names of relatives as a base to the reflection on some questions the editors of Słowosieć are encounteringThis paper is a glance on a working methods in building the semantic network. It highlights a problem of monitoring results of WordNet extension. It is based on the example of the semantic field associated with the names of family members and related issues and it concerns certain problems that can be solved only when considering whole semantic field. There are also some reflections on how the network organisation differs from traditional ways of presenting the interconnections between concepts.
7
Publication available in full text mode
Content available

Oburzeni, znudzeni, z(a)wiedzeni... Semantyka buntu w socjolekcie młodzieżowym

72%
Wileczek A.
Socjolingwistyka
|
2014
|
issue 28
225-238
PL
Proponowanym tekstem chciałabym wpisać się w nurt badań, docierających do sposobów młodzieżowej konceptualizacji rzeczywistości przez medium właściwych nastolatkom praktyk komunikacyjnych. Jak się zdaje, rejestrują one przeobrażenia kulturowej kategorii buntu jako efektu młodzieńczego odczuwania i przeżywania świata. W rzeczywistości płynnych struktur („To, co u was dzieje się przez całe życie, u nas staje się w tydzień”), „networkowych” więzi, apoteozy ludyczności, gdy dynamika wyznacza zarówno strategię doświadczania świata (używanie, konsumpcja, elastyczność), jak i jego hermeneutykę, niezwykle cenna wydaje się rekonstrukcja obrazu buntu wpisanego w semantykę socjolektu młodzieżowego. „Potencjał” buntu, uzasadniony w modelach kultur postfiguratywnych, wyczerpuje się w przestrzeni kofiguratywnego i prefiguratywnego McŚwiata. Negacja, o ile nie jest uzasadniona pragmatycznie, staje się niepotrzebnym balastem, marnotrawieniem energii. Bardziej frapująca jest kreacja – eksperymentowanie z „ja” w dającej oparcie wspólnocie młodości, także językowej. Wymiar ludyczny kontestacji zdominował „ideowy” utrwalony w świadomości kulturowej. Zasadne więc staje się pytanie, czy współcześni młodzi są „nie-gniewni”, a może gniewni inaczej? Odpowiedź na nie udzielana z „wnętrza” ich języka, przez analizę semantyki słownictwa, frazeologii i praktyk tekstowych młodomowy jest celem niniejszego opracowania.
XX
Profiling a rebellion in the sociolect of the youth is in line with the trend of research, aiming to identify the ways of conceptualizing the reality by the youth through the medium of youth- specific communication practices. They record the transformations of cultural category of rebellion as a result of youthful confrontation with the world. In the world of liquid structures, network ties, apotheosis of variability, when the dynamics determines both the strategy of experiencing the world ( using, consumption, and flexibility) and its hermeneutics, a reconstruction of the picture of rebellion, as an element of the semantic system of youth sociolect seems to be precious. A “potential” of rebellion, justified in the models of postfigurative cultures, loses its value in the space of configurative and prefigurative McWorld. Negation becomes an unnecessary burden, a waste of energy. A more compelling and existentially justified for the young generation is creation — experimenting with “I” in giving support (also linguistic) community of the youth, Thus the following question seems to be reasonable: are today’s young people “non-angry” or maybe angry in a different way?
8
Publication available in full text mode
Content available

Inwektywa jest kobietą. Socjolingwistyczne determinanty inwektywizacji języka na przykładzie haseł protestowych ze Strajku Kobiet 2020

72%
Klyus J.
Językoznawstwo
|
2021
|
vol. 15
259-269
EN
The article provides an outline of the sociolinguistic, cultural and linguistic determinants of the use of colloquialisms in the modern Polish language. 37 protest signs from the 2020 Women’s Strike in Poland with an invective meaning semantically related to specific people and organizations were analyzed. In order to analyze the similarities and differences between the presented examples, the semantic field method was used. Based on the specific characteristics of the analyzed expressions, 13 semantic microfields were distinguished. The innovativeness of the study consists in looking at the invective not only as an example of using verbal aggressiveness, but also as a peculiar wordplay which, paradoxically, may facilitate communication and relieve tension.
PL
Artykuł stanowi zarys socjolingwistycznych, kulturowych i językowych uwarunkowań, które wpływają na potocyzację i inwektywizację współczesnej polszczyzny. Jako materiał analityczny przedstawiono w nim wybrane hasła protestowe ze Strajku Kobiet 2020. Rozpatrzono 37 haseł protestowych o wydźwięku inwektywnym odnoszących się znaczeniowo do konkretnych osób i organizacji. Do przeprowadzenia analizy zastosowano metodę pól semantycznych. Na podstawie konotowanych przez znaczenie cech analizowanych wyrażeń wyróżniono 13 mikropól semantycznych. Badany materiał przeanalizowano także pod kątem funkcji wykładników pełnionej przez wybrane hasła funkcji ludycznej.
9

Ajm Polisz i mieszkam w Glasgowicach. Wybrane zjawiska kontaktu językowego w tekstach pisanych na przykładzie zbioru wspomnień „Wyfrunęli”

72%
Northeast K.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
issue XX/3
197-217
PL
W powyższej analizie starałam się wskazać na możliwe pola badawcze w odniesieniu do języka tekstów, w których występuje zjawisko kontaktu językowego. Wskazałam specyfikę języka osób dwujęzycznych i potencjalne strategie, które dwujęzyczni pisarze przyjmują w swoich tekstach. Zagadnieniami, którymi mogą się zająć zarówno językoznawcy, jak i literaturoznawcy są: warstwa leksykalna (nazwy własne, zapożyczenia polszczyzny standardowej, wyrazy polonijne, interferencje, słowotwórstwo), przełączanie kodów, kwestie pisowni (stopień, sposób i funkcja adaptacji graficznej), zagadnienia gramatyczne (związek zgody). Dwujęzyczność Polaków emigrujących po 2004 przejawia się nie tylko w mowie, ale również w piśmie. Powstające teksty pisane bez wątpienia stanowią obszar wymagający wnikliwych badań.
EN
The aim of the paper is to discuss the most important features of bilingual literature, as well as to indicate lexical, grammatical and spelling-related phenomena present in texts of contemporary migrant authors. The material used for the analysis was a Memoirs’ Collection “Wyfrunęli. Nowa emigracja o sobie” which was written by Poles who migrated to the UK and Ireland after 2004.
10
Publication available in full text mode
Content available

Struktura tematyczna czasownikowych zapożyczeń leksykalnych z języka niemieckiego zanikających w dobie nowopolskiej

72%
Kwapień E.
Forum Lingwistyczne
|
2018
|
issue 5
53-68
EN
The paper presents the semantic structure of verb borrowing from German going out of use during the New Polish period. Lexical material included 86 semantic units extracted from Słownik języka polskiego (dictionary of Polish language) edited by Witold Doroszewski described as: archaic, obsolete, going out of use. The semantic structure shows that significant part of vocabulary was collected in 2 fields: ‹‹Work life›› and ‹‹Social behavior in the community›› occurring to extralinguistic circumstances like changes of work organization and realities of social life.
11
Publication available in full text mode
Content available

"Z Maliniaka prezydenta nie będzie". Inwektywy we frazeologicznych nazwach zawodów w języku polskim i rosyjskim

72%
Klyus J.
Językoznawstwo
|
2019
|
vol. 13
133-148
EN
The article provides an analysis of Polish and Russian phraseologisms related to a person’s designation by profession. The article discusses phraseological expressions with an invective overtone containing names of professions, or referring to them semantically. The semantic field approach is used for analysis. 7 comparative subcategories are identified as specific, invective semantic fields of specific names of professions. Other subcategories (28) refer to Polish or Russian. There are 52 essential meanings called traits, which are connotated by the meaning of the analysed phraseologisms. These traits create specific semantic micropoles. The analysed material is also considered in terms of syntactic functions performed by phraseological expressions. The analysis shows the similarities and differences in the studied area of the linguistic worldview of Poles and Russians.
PL
Niniejszy artykuł stanowi analizę frazeologizmów polskich i rosyjskich związanych z nazwami zawodów we frazeologii polskiej i rosyjskiej. Rozpatrywane są w nim frazeologizmy o wydźwięku inwektywnym zawierające nazwy zawodów bądź odwołujące się do nich znaczeniowo. Do analizy zastosowano metodę pól semantycznych. Wydzielono 7 subkategorii porównawczych stanowiących swoiste, inwektywne pola semantyczne określonych nazw zawodów. Pozostałe subkategorie (28) odnoszą się odpowiednio do języka polskiego lub rosyjskiego. Wyróżniono 52 zasadnicze znaczenia zwane dalej cechami, które są konotowane przez znaczenie badanych frazeologizmów. Cechy te tworzą swoiste mikropola semantyczne. Badany materiał przeanalizowano także pod kątem funkcji składniowych pełnionych przez frazeologizmy. Analiza ukazuje podobieństwa i różnice w badanym obszarze językowego obrazu świata Polaków i Rosjan.
12
Publication available in full text mode
Content available

Inwektywy związane z nazwami części ciała we frazeologii polskiej i rosyjskiej. Analiza leksykalno-semantyczna

58%
Klyus J.
Językoznawstwo
|
2018
|
vol. 12
145-170
EN
The article provides an analysis of invectives in Polish and Russian phraseology with a somatic component. It contains a definition of invective and describes functions it performs in communication. In article phraseological phrases with an invective, containing names of parts of the body are considered. The semantic field approach was used for analysis. 15 comparative subcategories were identified as specific, invective semantic fields of specific parts of the body. There are 52 essential meanings hereinafter later called traits, which are connotated by the meaning of the analyzed phrasemes. These traits create specific semantic micropols. The analysis shows the similarities and differences in the studied area of the Polish and Russian linguistic worldview.
PL
Niniejszy artykuł stanowi analizę inwektyw we frazeologii polskiej i rosyjskiej z komponentem somatycznym. Zawiera opis pojęcia inwektywy oraz funkcji, jakie pełni ona w komunikacji. Rozpatrywane są w nim frazeologizmy o wydźwięku inwektywnym zawierające nazwy części ciała bądź odwołujące się do nich znaczeniowo. Do analizy zastosowano metodę pól semantycznych. Wydzielono 15 subkategorii porównawczych stanowiących swoiste inwektywne pola semantyczne określonych części ciała. Wyróżniono 52 zasadnicze znaczenia, zwane dalej cechami, które są konotowane przez znaczenie badanych frazeologizmów. Cechy te tworzą swoiste mikropola semantyczne. Analiza ukazuje podobieństwa i różnice w badanym obszarze polskiego i rosyjskiego językowego obrazu świata.
13
Content available remote

Antropologiczna analiza obrazu na przykładzie fotografii

44%
Jędrzejewska P.
|
2008
|
vol. 4
|
issue 1
36-70
EN
The article presents photography as a method of anthropological analysis, which undergoes interpretation while the interaction with the viewer is taking place. In the first part I concentrate on theoretical assumptions which focus on anthropological problems of the picture, especially semiology. Then, I describe the informants and the tools used – photography and research techniques: definitions of semantic fields; associations’ map and Robert Plutchik’s emotional model. The only formal criterion of the photographic samples was a common occurrence of a man and an animal. The material under analysis in this article, obtained during the interviews, concerns Krzysztof Hejke’s photograph Łódzkie podwórko from 1988. Out of the ten photographs chosen, this was the one that was found most interesting by the interviewed. I analyzed it considering emotions and associations it evoked and I constructed definitions of semantic fields of the photographic concept. I also discussed interpretations of the photograph, conducted taking the author’s intentions into account. In the last part of this text I present conclusions that may serve as a be a basis for future research.
PL
Artykuł porusza tematykę antropologicznej analizy obrazu, jakim jest fotografia, który w interakcji z odbiorcą podlega interpretacji. W pierwszej części skupiłam się na założeniach teoretycznych dotyczących problematyki antropologii obrazu, a w szczególności semiologii. Następnie opisałam osoby badane, użyte narzędzia - fotografie oraz techniki badawcze: definicje pól semantycznych, mapę skojarzeń oraz model emocji Roberta Plutchika. Jedynym kryterium formalnym doboru próby zdjęć było wspólne występowanie całości bądź fragmentu człowieka i zwierzęcia. Materiał poddany analizie w tym artykule, a uzyskany w trakcie wywiadów dotyczy fotografii Krzysztofa Hejke Łódzkie podwórko z 1988 roku, która spośród dziesięciu analizowanych fotografii najbardziej podobała się badanym. Analizowałam go m.in. pod kątem emocji i skojarzeń wywołanych przez kontakt z tą fotografią oraz zbudowałam definicje pól semantycznych pojęcia fotografia. Omówiłam także interpretacje fotografii, której dokonali badani w kontekście intencji jej autora. W ostatniej części niniejszego tekstu przedstawiam wnioski mogące stanowić podstawę dla dalszych badań.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.