Search results

1

Bourdieusian Gap: Re-Reading the Concept of Habitus in the Light of the Theory of Culture

100%

Winiarski P.

Zoon Politikon

|

2018

|

issue 9 Special Issue

178-199

EN

The article shows the possibilities of using Pierre Bourdieu’s theoretical achievements on the basis of Jeffrey C. Alexander’s strong program in cultural sociology. The author tries to solve the problem of reductionism by reinterpreting the Bourdieu’s key concepts in the spirit of Yuri Lotman’s semiotic theory of culture. Lotman’s understanding of culture, including the reproduction and creation, allows to explain not only how the structures affect the individuals, but also how individuals use the structures.

2

Nations in the bubble of social reality: language and all that

63%

Kamusella T.

Sprawy Narodowościowe

|

2016

|

issue 48

EN

Nations in the bubble of social reality: language and all that In the last century and a half scholars from different disciplines began to distinguish between material reality (the universe), the biosphere, and social reality (the semiosphere), as three important heuristic categories. In the latter half of the 20th century, the philosophers John L. Austin and John Searle proposed that language and its use enable humans to generate social reality. They also analyzed the mechanisms of the process. From another perspective, the evolutionary anthropologist Robin Dunbar offered an explanation of how language was selected in the process of human evolution, and argued that its primary function is group-building, that is, the generation of social cohesion. Drawing on these insights, the article proposes that the dilemma of whether nations exist objectively or are subjective entities can be resolved by analyzing this problem in the light of Searle’s distinction between ontological objectivity / subjectivity and epistemic objectivity / subjectivity. Narody w koronie rzeczywistości społecznej widziane z perspektywy językaOd półtora stulecia badacze z zakresu różnych dyscyplin zaczęli wyraźnie rozróżniać pomiędzy rzeczywistością materialną (tj. wszechświatem, ogółem bytów materialnych), biosferą oraz rzeczywistością społeczną (semiosferą), jako powiązanymi ze sobą trzema kategoriami analizy heurystycznej. W drugiej połowie XX stulecia filozofowie języka John L. Austin i John Searle dali tezę, iż to język oraz jego użycie pozwala ludziom generować rzeczywistość społeczną. Obydwaj również badali mechanizmy rządzące tym procesem generacji. Z kolei psycholog ewolucyjny Robin Dunbar przedstawił model wyjaśniający, jak język (tzn. biologiczna zdolność językowa) został wyselekcjonowany w procesie ewolucji. Na tej podstawie postawił on tezę, iż prymarną funkcją języka jest umożliwianie budowania grup ludzkich, czyli innymi słowy, generowanie potrzebnej ku temu spójności społecznej. Korzystając z powyżej wymienionych ustaleń, artykuł proponuje nowe podejście do szeroko dyskutowanej kwestii czy narody istnieją obiektywnie lub są subiektywnymi bytami, analizując to zagadnienie w świetle zaproponowanego przez J. Searle’a rozróżnienia pomiędzy ontyczną obiektywnością/subiektywnością a epistemiczną obiektywnością/subiektywnością.

3

Reading Translational Semiotics Hermeneutically: Juri Lotman’s Культура и взрыв and Wilma Clark’s Culture and Explosion Imagined Icotically as a Single Translingual Text

63%

Robinson D.

Crossroads. A Journal of English Studies

|

2018

|

vol. 20

EN

Juri Lotman offers an intriguing “two-language” principle for the study of signs, which effectively requires translation as a disruption of the unificatory regimes of individual semiospheres; and yet, problematically, he doesn’t channel his own theorizing of the semiosphere through translation, with the result that his theorizing tends to gravitate toward truth-telling, and so toward unification and stabilization. This article both argues for a stereoscopic reading of Lotman’s Культура и взрыв (‘Kul’tura i zryv’) and Wilma Clark’s English translation Culture and Explosion, as a second-best application of the two-language principle to Lotman’s cultural semeiotic, and illustrates some of the consequences for the semiotic study of such a reading.

4

Luka Bourdiańska. Próba odczytania pojęcia habitusu w świetle teorii kultury

63%

Winiarski P.

Zoon Politikon

|

2015

|

issue 6

127-145

PL

Artykuł ukazuje możliwości wykorzystania dorobku teoretycznego Pierre’a Bourdieu na gruncie mocnego programu Jeffrey’a C. Alexandra. Rozwiązanie problemu redukcjonizmu możliwe jest dzięki reinterpretacji kluczowych pojęć Bourdieu w duchu semiotyki kultury Jurija Łotmana. Łotmanowskie rozumienie kultury, uwzględniające reprodukcję i kreację, pozwala wyjaśnić nie tylko, w jaki sposób struktury wpływają na jednostki, ale również w jaki sposób jednostki posługują się nimi.

EN

The article shows the possibilities of using Pierre Bourdieu’s theoretical achievements on the basis of Jeffrey C. Alexander’s strong program. It is possible to solve the problem of reductionism by reinterpreting Bourdieu’s key concepts in through the lenses of Yuri Lotman’s semiotic theory of culture. Lotman’s understanding of culture, including the reproduction and creation, allows to explain not only how structures affect individuals, but also how individuals use structures.

5

Портрет в семиосфере дома

63%

Szczukin W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

|

2022

|

issue 15

167-176

EN

The subject of analysis in this article is the function of portraits placed in the semiosphere of the house, primarily the family nest. The author of the article, referring to the works of Yuri Lotman and other representatives of the Moscow-Tartu semiotic school, builds three possible typologies of home portraits: from the point of view of the “hero” depicted in them, the applied stylistic convention, and his semantic-pragmatic functions. During the first typological analysis, firstly, commemorative portraits of family members, relatives, and acquaintances are singled out, and, secondly, portraits of historical figures and artists, including writers, are considered. The second typological analysis reveals the stylistic codes used in creating portraits: ceremonial, sentimental, realistic, eclectic, playful, etc. The purpose of the third typological analysis is to determine one or another effect of the portrait on the viewer, e.g. cult, memoir, comic, tragic, cathartic, etc.

RU

Предметом анализа в настоящей статье являются функции портретов, помещенных в семиосферу дома, в первую очередь семейного гнезда. Автор статьи, ссылаясь на работы Юрия Лотмана и других представителей московско-тартуской семиотической школы, выстраивает три возможные типологии домашних портретов: с точки зрения изображенного на них «героя», примененной стилистической конвенции и его семантико-прагматических функций. В ходе первого типологического анализа выделяются во-первых, памятные портреты членов семьи, родственников и знакомых, а во-вторых, портреты исторических деятелей и деятелей искусств, в том числе писателей. Второй типологический анализ выявляет стилистические коды, примененные при создании портретов: парадный, сентиментальный, реалистический, эклектический, игровой и т. п. Целью третьего типологического анализа является определение то или иное воздействие портрета на зрителя, к примеру, культовое, мемуарное, комическое, трагично-катарсическое и т. п.

6

Von der einen Nation zur kulturell vielfältigen Region. Der „spatial turn“ als Provokation der Nationalphilologien

54%

Joachimsthaler J.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2008

29-59

PL

Co przynosi germanistyce „spacial turn“, wzmożone zainteresowanie kategorią przestrzeni, tak obecnie nośną w międzynarodowym dyskursie naukowym? Najpierw podejmiemy próbę konkretyzacji tej kategorii w odniesieniu do historii niemieckiej (a częściowo także polskiej), skupiając się przy tym na pojęciach ‚przestrzeń‘, ‚naród‘, ‚region‘ oraz ‚semiosfera‘. Po jakimś czasie okaże się, że „spacial turn“ jest niezwykle produktywnym wyzwaniem dla filologii (także dla germanistyki), których przedmiot(y) badań definiowane są narodowo. „Spacial turn“ narusza podstawowe aksjomaty filologii, prowadzi do ich rozluźnienia.

EN

What will the „spatial turn“ in international scholarship discourse add to the Germanic Studies? The term will first be specified in regard to German (and partly also Polish) history. The focus will be on such concepts as ‚space‘, ‚nation‘, ‚region‘ and ‚semiosphere‘. After a few detours, it will then become clear that the „spatial turn“ provides a productive challenge for the philology of nationally defined areas of research such as Germanic Studies. It teases with its basic principles and loosens them up.

DE

Was bringt der „spatial turn“, die im internationalen Wissenschaftsdiskurs z.Z. akute „räumliche Wende“ der Germanistik? Er wird hier zunächst auf die deutsche (und z.T. auch polnische) Geschichte hin konkretisiert. Im Mittelpunkt werden dabei Begriffe wie ‚Raum‘, ‚Nation‘, ‚Region‘ und ‚Semiosphäre‘ stehen. Nach einigen Umwegen wird sich dann zeigen, dass der „spatial turn“ eine produktive Herausforderung für die auf national definierte Gegenstandsbereiche ausgerichteten Philologien (wie eben auch die Germanistik) darstellt. Er kratzt an ihren Grundaxiomen, lockert sie auf.

7

Female verticality, male horizontality: On genderized spaces and unequal border crossings in the prose of Kate Chopin and Charlotte Perkins Gilman

51%

Daca M.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2017

|

issue 14/2

55-68

EN

The aim of the present article is to analyze the notion of the border, as well as the significance of genderized spaces and movements along vertical and horizontal axes in two literary texts of American proto-feminism: Kate Chopin’s short story “The Dream of an Hour” and Charlotte Perkins Gilman’s utopian novel Herland. The theoretical framework of the analysis is based on Yuri Lotman’s concept of semio-sphere. The paper investigates the genderized spaces of the two narratives, showing that the internal semiospheres are assigned to female characters, while the outer spaces are typically male, and ex-plaining the significance of this distribution. The axiological value of vertical and horizontal movements performed by the characters is also discussed. Furthermore, the article attempts to analyze the separating and translational qualities of borders in the two texts, taking cognizance of the peculiarity of the utopian boundary. An argument is made that unlike the male messages, female signals are subjects to unsuccessful translations at the borders of the semiospheres. It is argued that both literary works employ similar narrative devices which utilize spatial elements to highlight the importance of the female components of the texts.

PL

znaczenia przestrzeni przyporządkowanej płciom i ruchów wzdłuż osi pionowej i poziomej w dwóch dziełach amerykańskiego protofeminizmu: opowiadaniu Kate Chopin pt. „The Dream of an Hour” oraz utopijnej powieści Charlotte Perkins Gilman pt. Herland. Ramy teoretyczne analizy stanowi opracowana przez Jurija Łotmana kategoria semiosfery. Artykuł zawiera omówienie przestrzeni w obu tekstach, wykazujące, że semiosfery wewnętrzne przyporządkowane są postaciom kobiecym, natomiast przestrzenie zewnętrzne są jednoznacznie męskie. W pracy wyjaśniono wagę takiego przyporządkowania. Omówiono także aksjologiczne znaczenie poziomych i pionowych ruchów wykonywanych przez bohaterów tekstów. Ponadto praca analizuje rozdzielające oraz translacyjne właściwości granic w obu tekstach, biorąc pod uwagę szczególne własności granicy utopijnej. W toku analizy dowodzi się, że w przeciwieństwie do męskich komunikatów, sygnałom kobiecym nie udaje się przedostać przez translacyjne granice między semiosferami. Artykuł stawia tezę, że obydwa omawiane dzieła literackie wykorzystują podobne narzędzia narracyjne, stosując kategorie przestrzenne świata przedstawionego do podkreślenia wagi kobiecych elementów w tekstach.

8

Bergson – Beckett – Lotman: A semiotic analysis of Samuel Beckett’s “A Wet Night” from More Pricks Than Kicks

51%

Borkowski R.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2017

|

issue 14/2

9-29

EN

The article presents a semiotic analysis of a short story entitled “A Wet Night” from Samuel Beckett’s collection More Pricks Than Kicks. The author attempts to analyse the story using the semiotic tools and the concept of semiosphere proposed by Yuri Lotman. In addition to Lotman’s theory, the discussion refers to traces of Henri Bergson’s philosophy, correlated with Beckett’s interests in this matter and highlighted in “A Wet Night”. The aim is to show that both Lotman’s and Bergson’s theories find their application in the selected story.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza semiotyczna opowiadania „A Wet Night” autorstwa Samuela Becketta, które można znaleźć w zbiorze More Pricks Than Kicks. Autor artykułu podejmuje próbę analizy semiotycznej wyżej wymienionego opowiadania, opierając się na koncepcji semiotyka Jurija Lotmana, który zaproponował teorię semiosfery oraz systemów modelujących. Ponadto autor zestawia koncepcję Lotmana z filozofią Henri Bergsona, której echa przejawiają się w opowiadaniu „A Wet Night”, w celu sprawdzenia, czy obie teorie znajdują zastosowania w analizowanym tekście.

9

Dialog swojskości i obcości w powieści Most na Drinie Ivo Andricia a modyfikacja znaczeń ewokowanych nazw własnych w przekładzie na język polski

51%

Ecler-Pasku M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2015

|

vol. 6

|

issue 1

172-198

SR

Чланак је покушај приступа проблему културног значења властитих имена у процесу превођења књижевног дела на примеру романа „На Дрини ћуприја” Иве Андрића и његовог превода на пољски. Превод сматрамо као комуникацију два простора знакова (семиосфере) који одржавају културно наслеђе, историјска искуства и хиерархију вредности одређене заједнице. Пошто је култура Босне и Херцеговине хетерогена, опозиција своје/туђе не може се разматрати искљушиво бинарно. Неке од властитих имена у роману евоцирају истовре‑ мено простор ‘свој’ и простор ‘туђи’. На примеру етнонима Турци покушавамо да прикажемо неколико преводилачких ог‑ раничења које потичу из семантичких и културних аспеката властитих имена. Разматра се затим проблем полисемије онима Турци, који је примећен такође у функцији апелатива. У пет преводилачких модела представља се на који начин култура оригинала и култура превода ограничавају преводиоцу одабир еквиваленције.

EN

The article discusses the problem of the cultural meanings of proper names in the translation process of the novel ‘The Bridge on the Drina’ by Ivo Andric and its translation into Polish. The translation is considered to be the symbolic communication of two semiotic spaces (semiosphere) which cultivate the cultural heritage, historical experience and the hierarchy of values of a particular community. Since the culture of Bosnia and Herzegovina is heterogeneous, the opposition between familiarity and foreignness can not be considered only as binary. Some of the proper names in the novel simultaneously evoke the space of familiarity and the space of foreignness. In the case of ethnonym ‘Turks’ we will try to present several translational constraints which stem from the semantic and cultural aspects of proper names. We also examine the problem of polysemy of the proper name ‘Turks’ which functions as an apellative. On the basis of the five translational methods we will show in what way both the cultures (the one of the original work and the one of the translation) limit the translator in choosing equivalents.

Refine search results

2 Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

2 Zoon Politikon

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

1 Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

1 Crossroads. A Journal of English Studies

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Sprawy Narodowościowe

2 Winiarski P.

1 Borkowski R.

1 Daca M.

1 Ecler-Pasku M.

1 Joachimsthaler J.

1 Kamusella T.

1 Robinson D.

1 Szczukin W.

1 2022

2 2018

2 2017

1 2016

2 2015

1 2008