Search results

1

System językowy a problemy jego opisu – o uogólnianiu na przykładzie ostatni, kolejny

100%

Bałabaniak D.

Linguistica Copernicana

|

2013

|

issue 2(10)

193-200

EN

The text is devoted to the problem of criteria selection in the process of classification of language units. The problem is particularly evident in the case of lexemes, which do not comply with the general characteristics of the class. The problem was illustrated based on two Polish lexemes ostatni (the last, recent) and kolejny (next), which might be used both at the objective and the metatextual level. The use of such words updates a set/series which orders the entities that are being referred to and it is closely related to the perspective of the speaker who executes this ordering.

2

Lauda Sion, Salvatorem Sequence and its Polish Translations in the Source Songbooks

88%

Garnczarski S.

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

|

2020

|

vol. 11

|

issue 2

219-253

EN

Research on the sequence Lauda Sion, Salvatorem dedicated to the Corpus Christi ceremony, allowed us to find and analyze over a dozen translations into Polish of this 13th century Latin pattern. It consists of 12 pairs of stanzas, with their parity – according to the poetics of the sequence – is emphasized by the conformity of a sound of the final verses of each pair of the stanza and the remaining verses are connected by adjoining rhymes, usually feminine, accurate, with aab + ccb scheme. We know most translators by name: Stanisław Grochowski, Jan Białobocki, Stanisław Serafin Jagodyński, Father Ignacy Hołowiński, Father Tadeusz Karyłowski, Jadwiga Gamska-Łempicka, Leopold Staff, several translations are anonymous. All Polish translations agree with the original on the content. However, differences appear in the form, structure of the poetic sequence, number of stanzas and in metrics. The common knowledge of the sequence Lauda Sion, Salvatorem, was probably the fruit of the great Eucharistic devotion in Poland, which was marked already in the 13th century, when the Church introduced the feast of Corpus Christi and lasted for the next centuries, up to the 20th century.

3

Poszczególne wśród operatorów kwantyfikacji

75%

Grochowski M.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2016

|

issue 22

83-95

EN

The paper presents a syntactic and semantic analysis of a Polish lexical unit poszczególne ‘individual’. It contains a description of the limits of its use, and a proposition of representation of its meaning. Moreover, it justifies the hypothesis that the meaning of poszczególne implies the notions of multitude, ordering, and openness of the set, and that the unit is one of the operators of distributive quantification.

4

„Cum adhuc iuvenculus essem”. Co wynika z listu Notkera do biskupa Liutwarda?

63%

Grajewski C.

Musica Ecclesiastica

|

2017

|

issue 12

77-85

PL

Artykuł oparty jest na treści tzw. listu Notkera do biskupa Liutwarda. Jest to zabytek piśmiennictwa z końca IX w. napisany w szwajcarskim klasztorze St. Gallen, ważny dla historii muzyki kościelnej. Autor artykułu na podstawie treści tego listu zastanawia się, na ile dokładna była ówczesna notacja muzyczna. Czy Notker, przedstawiając nauczycielom swoje kompozycje do oceny, zaśpiewał je, czy też wystarczył im sam zapis? Pytanie jest ważne, bowiem opisana w liście sytuacja wskazuje, na ile użyteczny w procesie nauczania był zapis muzyczny IX/X w.

EN

The article is based on the content of the so called letter from Notker to Bishop Liutward. The letter, written in the Abbey of St. Gall in Switzerland, is a relic of the late 9th century writing. It is an important piece in the history of sacred music. Analyzing the letter, the author of the article reflects on the accuracy of the then musical notation. Did Notker sing his compositions while presenting them to his teachers? Or did the notation alone suffice? Finding the answers to such questions is especially important, as the situation described in the letter indicates how useful the musical notation was in the process of teaching music in 9th-10th century.

5

Polskie śpiewy na Boże Ciało w Kancjonale S.S. Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695)

51%

Garnczarski S.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

95-113

EN

Polish singing for the Feast of Corpus Christi contained in the cantional of Jagodyński (edition 1638, 1695) count 13 works, including 7 which are translations of Latin poetry, formed most probably at the end of the sixteenth and early seventeenth centuries; and 6 is the fruit of the work of contemporary poets and composers. The translations were modeled on the poetic structure of Latin texts, although not always fully; while the songs of Polish provenance were included by the authors in a way that fits in the general tendencies of the poetics structure of this period. We notice here mostly the songs with 4-verse stanzas and 7-, 6- and 2-verses. The stanzas binding factor is even rhyme, paroxytonic, perfect rhyme, and occasionally alternating rhyme.

XX

Polskie śpiewy na Boże Ciało, zawarte w kancjonale Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695), liczą 13 utworów, w tym 7 to tłumaczenia łacińskiej poezji powstałe najprawdopodobniej pod koniec XVI i na początku XVII w., zaś 6 jest owocem twórczości ówczesnych poetów i kompozytorów. Tłumaczenia były zasadniczo wzorowane na strukturze poetyckiej łacińskich tekstów, natomiast pieśni o proweniencji polskiej zostały ujęte przez twórców w sposób wpisujący się w ogólne tendencje struktury poetyki tego okresu. Przeważają pieśni o strofach 4-wersowych oraz 7-, 6- i 2-wersowych. Czynnikiem wiążącym strofy jest rym paroksytoniczny, dokładny, parzysty, a sporadycznie naprzemienny.

6

Wokół muzyki chóralnej a cappella Henryka Mikołaja Góreckiego. Przybądź Duchu Święty op. 61

51%

Kiwała K., Karcz B., Tyrała R., Zając A., Delimat W., Janicki J. J., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W., Karcz B., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W.

Pro Musica Sacra

|

2014

|

vol. 12

EN

An exceptional place, due to its singularity, among compositions of Henryk Mikołaj Górecki is taken by the prayer to the Holy Spirit which is a musical interpretation of a text of one of the most popular sequences in the Catholic Church. Górecki reaches towards Polish sources: the popular translation used in the liturgy of Pentecost, taking them, according to his common practice, from a church song book, this time The Parish Hymnbook (Śpiewnik parafialny) collected and arranged by Father Wojciech Lewkowicz.From the formal point of view, Górecki’s composition refers on one hand to the sequencing structure of the Latin original (aa bb cc etc.), whereas on the other – to the Polish model, in which the basis are two repeating musical groups. The melodic layer points to a strict connection with the two first melody segments of the Latin sequence. The score astounds with the simplicity of homorhythmical texture; melodics are simplified, the text is treated entirely syllabically. Exceptional specifics of the music are visible only while listening – the formogenic significance belongs to tonally approached harmonics and dynamic shadings and above all special, as if “stretched” sense of time. The complete composition acquires the character of a contemplative immersion in prayer. Time is of no importance anymore, and the liveliness of the music is bestowed by the waves of sometimes fervent and at other times calm expression and a specific nuance-like “play on colours” provided by harmony.The biographical context of the composition is important here. The 80’s were difficult for Górecki; he struggled with health and professional adversities; he was also experiencing a creative crisis. In this context the ardent prayer to the Holy Spirit – the Comforter, the Giver of Wisdom – acquires a special meaning, particularly considering the fact that in his work Górecki never reached for subjects that were “indifferent” to him.

PL

Wyjątkowe, przez swoją jednostkowość, miejsce kompozycji Henryka Mikołaja Góreckiego zajmuje modlitwa do Ducha Świętego, stanowiąca umuzycznienie słów jednej z najpopularniejszych sekwencji Kościoła katolickiego. Górecki sięga do źródeł polskich: popularnego tłumaczenia, wykorzystywanego w liturgii Zesłania Ducha Świętego, czerpiąc je – zgodnie ze swoją częstą praktyką – ze śpiewnika kościelnego; tym razem Śpiewnika parafialnego ułożonego przez ks. Wojciecha Lewkowicza.Pod względem formalnym utwór Góreckiego nawiązuje z jednej strony do sekwencyjnej budowy łacińskiego oryginału (aa bb) z drugiej zaś do wzoru polskiego, w którym podstawą są dwa powtarzające się ugrupowania muzyczne. Warstwa melodyczna wykazuje ścisły związek z dwoma pierwszymi segmentami melodii łacińskiej sekwencji. Partytura zadziwia prostotą homorytymicznej faktury; melodyka jest uproszczona, tekst traktowany jest wyłącznie sylabicznie. Specyfika tej muzyki objawia się dopiero w słuchaniu – formotwórcze znaczenie posiada barwowo traktowana harmonika i cieniowania dynamiczne, a przede wszystkim specjalne, jakby „rozciągnięte” odczuwanie czasu. Pierwszorzędną funkcję pełni – jak prawie zawsze u Góreckiego – tekst słowny, którego konstrukcja i prozodia są podstawą formy utworu, budowy kolejnych fraz i rozwiązań artykulacyjnych. Całość nabiera charakteru kontemplacyjnego zatopienia się w modlitwie. Czas przestaje być ważny, a żywość tej muzyce nadają falowanie raz żarliwej, raz uspokojonej ekspresji i swoista, niuansowa „gra barw” zapewniana przez harmonię.Istotny jest kontekst biograficzny powstania utworu. Lata 80. były dla Góreckiego trudne; zmagał się z przeciwnościami zdrowotnymi, zawodowymi, przeżywał również kryzys twórczy. W tym kontekście ta żarliwa modlitwa do Ducha Świętego – Pocieszyciela, Dawcy mądrości – nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza gdy bierzemy pod uwagę fakt, iż Górecki nigdy nie sięgał w swej twórczości po tematy mu „obojętne”.

7

„Błogosławić mnie będą wszystkie pokolenia” (por. Łk 1,48). Muzyczne implikacje kultu maryjnego na przykładzie Stabat Mater G.P. da Palestriny

51%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2017

|

issue 40

73-87

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest motetowi Stabat Mater, autorstwa renesansowego kompozytora Giovanniego Pierluigiego da Palestriny. Utwór ten w mistrzowski sposób pokazuje prowadzenie dwuchórowej ośmiogłosowej faktury, gdzie jednocześnie zachowana zostaje istotna dbałość o wyrazistość śpiewanego tekstu. W ten sposób omawiany utwór jest przykładem motetu, który odegrał znaczącą rolę w wykształceniu tzw. stylu kościelnego, zwanego z czasem stylem palestrinowskim. Stabat Mater Palestriny to również przykład, w jaki sposób muzyczna kompozycja może stać się osobistym wyznaniem wiary jego twórcy.

EN

This study is devoted to the motet Stabat Mater,,created by the Renaissance composer Giovanni Pierluigi da Palestrina. This work is a masterly composition for two choirs and eight voices, with remarkable attention paid to the distinctiveness of the text sung. In this way the discussed artwork is an example of a motet which played a significant role in the formation of the “ecclesiastical style”, later called Palestrina motet style. The Stabat Mater of Palestrina is also an example of how a musical composition can become its creator’s personal confession of faith.

8

Koncepcja czasu Wilhelma Ockhama w świetle niektórych ustaleń współczesnej filozofii czasu

38%

Łagosz M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 3

77-102

EN

The article is a critical comment to William Ockham’s statements regarding the problem of time. Ockham’s conception of time is rooted in Aristotle’s "Physics", that is why the paper refers also to the Greek philosopher’s theoretical assumptions concerning time. In the article it is shown that the relevance and actuality of Ockham’s understanding of time consists in the non-substantial and non-attributive interpretation of the category. Ockham achieves the result due to his consistent application of his famous postulate of the razor. The Ockhamian conception of time does not seem to avoid certain difficulties and inconsistencies. Some of them are pointed to in the paper.

PL

Artykuł ten jest komentarzem do ustaleń, jakie odnośnie do czasu poczynił „Venerabilis Inceptor”. Chciałbym przyjrzeć się tu koncepcji Wilhelma Ockhama z punktu widzenia ontologii czasu, która jest obiektywistyczna (nieantropomorficzna), relacjonistyczna (niesubstancjalistyczna), przyjmuje istnienie „strzałki czasu” (tj. nieodwracalność kierunku jego upływu), opiera się na kauzalnej teorii czasu, a także respektuje rezultaty współczesnej fizyki oraz postulat „brzytwy Ockhama”. Ponieważ koncepcja czasu Ockhama zakorzeniona jest w Arystotelesowskiej „Fizyce”, stąd odnoszę się także do poglądów Filozofa, wskazując na podobieństwa i różnice w rozumieniu czasu przez obu filozofów, a także – trudności wiążące się z przyjmowanymi przez nich rozwiązaniami. Ogólny wniosek, jaki wyprowadzam z powyższego „przeglądu” Ockhamowych ustaleń na temat czasu, jest następujący: zastosowanie przez Ockhama reguły ‘brzytwy’ na tym szczególnym obszarze, jakim jest filozofia czasu, doprowadziło do powstania koncepcji, która – ogólnie biorąc – w wielu punktach może być zaakceptowana przez pewien – teoretycznie dobrze ugruntowany – wariant współczesnej ontologii czasu. Mówiąc zaś bardziej szczegółowo, do akceptowalnych współcześnie momentów Ockhamowego myślenia o czasie należą: obiektywność czasu, niesubstancjalność czasu (ujęcie Ockhama bliższe jest relacjonizmowi), nierealność przyszłości, nierealność „chwili”, pierwotność ontologicznego ujęcia czasu wobec interpretacji epistemologicznej. Za problematyczne w koncepcji czasu Ockhama należy z kolei uznać: utożsamienie czasu ze szczególną postacią ruchu (najszybszy jednostajny ruch okrężny), sugestię „geometryzacji” czasu oraz zrównanie statusu ontycznego przeszłości i przyszłości.

Refine search results