Search results

1

Cudzoziemskie przypadki pewnej „bagatelki”. O polskich przekładach „Le Temple de Gnide” Monteskiusza w XVIII wieku

100%

Skibińska E.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 2

209-223

PL

Przedmiotem artykułu jest funkcjonowanie polskich tłumaczeń „Le Temple de Gnide” jako serii przekładowej ukazanej w perspektywie komparatystycznej. Ten nieco zapomniany poemat prozą Monteskiusza w XVIII stuleciu cieszył się znacznym zainteresowaniem czytelników, wydawców i tłumaczy. W Europie liczba jego wydań i przekładów była większa niż wszystkich innych dzieł autora traktatu „O duchu praw”. Wyniki analizy danych bibliograficznych przekładów „Le Temple de Gnide”, opublikowanych w różnych językach, często tworzących serie przekładowe, wskazują, że jego translacje i retranslacje wpisują się w szersze mechanizmy życia literackiego wieku XVIII i części XIX stulecia. Teksty – zarówno oryginały, jak i przekłady – traktowane były wówczas jako „własność wspólna” tłumaczy, wydawców czy innych pisarzy, którzy poddawali utwory „doskonalącym przeróbkom”, służącym rozmaitym celom estetycznym i merkantylnym. Dotyczyło to również dwóch omawianych XVIII-wiecznych tłumaczeń polskich utworu Monteskiusza. Zestawienie z oryginałem pozwoliło też na wyjaśnienie niektórych wątpliwości dotyczących ich wydawców oraz podstawy przekładu.

EN

This article traces the (mis)fortunes of the Polish translations of Montesquieu’s “Le Temple de Gnide” (“The Temple of Gnidos”), analysed as a translational series in a comparative framework. This prose poem, now somewhat forgotten, in the 18th century was considerably popular with readers, publishers and translators. Its various editions and translations published throughout Europe outnumbered those of any other work by Montesquieu. A bibliographical analysis of this poem’s translations published in various languages and often forming translational series demonstrates how these (re)translations fitted into the broader literary dynamics of the 18th and early 19th centuries. Back then, both original texts and their translations were seen as a “shared property” of the translators, publishers, and writers who made various “improvements” to cater for aesthetic tastes and ensure financial gains. This was also true of the two 18th-century Polish translations of the poem. Comparing them with the source text sheds some light on their publishers and the textual basis.

2

Polskie, czyli obce. O tłumaczeniach (nie)sławnego rozdziału Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego

80%

Rozwadowska K.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 14

40-53

EN

The article presents a comparative interpretation of translations of one of the most controversial (among Polish readers) fragment taken from Dostoyevsky’s The Brothers Karamazov. The paper presents translators with a particular challenge, ideologically and linguistically. In all for these cases, translators see the target culture and themselves as representatives, as aliens. This review aims to show the way different translators approached the task, with greater or lesser success, in spite of critical attitudes being expressed towards Poland and its people.

PL

W artykule przedstawiono porównawczą interpretację tłumaczeń jednego z najbardziej kontrowersyjnych dla polskich odbiorców fragmentu powieści Dostojewskiego pt. Bracia Karamazow. Rozdział ten stanowi szczególnego rodzaju wyzwanie translatorskie zarówno pod względem ideowym (prześmiewcze przedstawienie Polaków jako jednowymiarowych Schwarzcharakterów powieści), jak i językowym (mieszanina języka rosyjskiego i polskiego, jaką posługują się bohaterowie). Wszystko to wymaga od tłumaczy spojrzenia na kulturę docelową i na siebie samych – jej przedstawicieli – jako na obcych. Celem niniejszego studium jest ukazanie, w jaki sposób autorzy polskich przekładów Braci Karamazow mierzą się z tym wyzwaniem lub uchylają się przed nim, oraz rozważenie czy i jak tłumaczom udaje się „obronić” wielkość Dostojewskiego jako światowej sławy pisarza w kulturze, do której odnosił się krytycznie, a nawet wrogo.

3

Grzegorz Wasowski na Czarytorium: potłumacz i pomagik

61%

Tabakowska E.

Porównania

|

2016

|

vol. 19

163-170

EN

The paper brings an analysis of the new Polish translation of Alice’s Adventures in Wonderland by Grzegorz Wasowski, published as Perypetie Alicji na Czarytorium. By defining the translation strategy followed by the translator and pointing to possible reasons for this choice and its consequences, the author enters into discussion with the translator. Wasowski claims that „it is not possible to do it better than the previous translators – but it is possible to do it differently”. This leads to the eternal question about limits of translation and to the conclusion that at the time when reading the text is considered as its interpretation (and hence a translation is a translation of an interpretation, and the reception of the translation is an interpretation of the interpretation) each new interpretation becomes a significant element of the translation series.

PL

Autorka analizuje nowy polski przekład przygód Alicji, pióra Grzegorza Wasowskiego, wydany po tytułem Perypetie Alicji na Czarytorium. Określając przyjętą przez tłumacza strategię translatorską, zwraca uwagę na jej możliwe przyczyny i skutki oraz podejmuje dyskusję z autorem przekładu. Propozycja tłumacza – „lepiej [niż poprzednicy] się nie da, ale może inaczej?” – prowadzi autorkę do ponownego postawienia odwiecznego pytania o granice przekładu, jak również do wniosku, że w czasach odczytania tekstu jako jego interpretacji (ergo przekładu jako przekładu interpretacji i odbioru przekładu jako interpretacji interpretacji), każda kolejna interpretacja jest wartym uwagi ogniwem serii przekładowej.

Refine search results

1 Forum Poetyki

1 Pamiętnik Literacki

1 Porównania

1 2021

1 2018

1 2016

1 Rozwadowska K.

1 Skibińska E.

1 Tabakowska E.

Cudzoziemskie przypadki pewnej „bagatelki”. O polskich przekładach „Le Temple de Gnide” Monteskiusza w XVIII wieku

Polskie, czyli obce. O tłumaczeniach (nie)sławnego rozdziału Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego

Grzegorz Wasowski na Czarytorium: potłumacz i pomagik