Search results

1

Gmerki oraz pieczęcie herbowe mieszczan (uwagi w związku z odnalezieniem na terenie badań archeologicznych w Gdańsku przy ulicy 3 Maja dwóch nieznanych dotychczas zabytków sfragistyki mieszczańskiej)

100%

Bobowski B.

Studia Zachodnie

|

2017

|

vol. 19

9-16

PL

W opracowaniu wskazuje się na potrzebę zróżnicowanego traktowania herbu i gmerku mieszczańskiego jako zupełnie różnych zjawisk. Gmerki pełniły funkcję znaków indywidualno- -tożsamościowych, którymi znakowano należące do posiadaczy gmerków ruchomości, domy, zwierzęta itp. Potwierdzały one jakość i autentyczność zbywanych towarów. Ich upowszechnienie w różnych częściach Europy nastąpiło w XVI i XVII w., ale najwcześniejsze na ziemiach polskich pojawiły się już w XIV w. Gmerk jako znak utrwalony w formie linii, kresek bądź różnych figur geometrycznych bez względu na to czy był umieszczony na tarczy, czy w polu pieczęci, stanowił znak indywidualno-tożsamościowy, a zatem był znakiem ściśle personalnym, natomiast sygnet z godłem figuralnym, wyrażonym m.in. w postaci narzędzi pracy był pieczęcią herbową. Herb symbolizował przynależność jego posiadacza do rodziny. Rycina 1 prezentuje gmerk z kompozycją belkową, a rycina 2 przedstawia stempel pieczęci herbowej z godłem figuralnym w formie narzędzia pracy. Oba zabytki wyeksplorowane zostały w Gdańsku przy ul. 3 Maja 8 w trakcie ratowniczych badań archeologicznych.

2

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

100%

Szybkowski S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2015

|

issue 22

11-39

PL

Archiwum Państwowe w Gdańsku należy do tych polskich archiwów, w których przechowuje się największe zbiory dokumentów i listów z okresu późnego średniowiecza. Wśród nich znaczącą część stanowią listy i dokumenty królów polskich. Największa ich liczba pochodzi z okresu po roku 1454, kiedy w wyniku inkorporacji Prus Gdańszczanie stali się poddanymi polskich monarchów. Obok dokumentów, listów, mandatów i kwitancji wystawionych przez króla Kazimierza Jagiellończyka, w archiwum gdańskim przechowuje się też dużą liczbę podobnych źródeł, których wystawcami byli synowie tego króla – Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk. Jest to łącznie 109 dokumentów i listów wystawionych przez Jana Olbrachta (w tym 103 listy) oraz 115 dokumentów Aleksandra (w tym 96 listów). W przypadku dokumentów obu Jagiellonów zasób gdańskiego archiwum pozwala stwierdzić, że nie odbiegały one od formularzowego standardu przedstawionego w dawniejszych opracowaniach dotyczących polskiej kancelarii królewskiej w późnym średniowieczu. Analiza tego materiału wiele nowego może natomiast wnieść do badań nad formularzem listów, mandatów i kwitancji królewskich z tego okresu. Dokumentuje on bowiem bardzo dobrze pojawienie się po 1492 r. nowych zjawisk w sporządzaniu wspomnianych typów źródeł: uwierzytelniania korespondencji podpisem królewskim oraz wprowadzenie do eschatokołu datacji według lat panowania króla. Listy przechowywane w Archiwum Państwowym w Gdańsku charakteryzują się również znacznym bogactwem innych formuł charakterystycznych dla listu: adresu, salutacji i formuł grzecznościowych.

EN

The State Archive in Gdańsk belongs to the Polish archives, which preserve the largest collection of records and letters from the late Middle Ages. Letters and records of the Polish kings constitute a significant part of that collection. Most of these records come from the period after 1454, when residents of Gdańsk city became subjected to the Polish monarchs due to the incorporation of Prussia. In addition to documents, letters, mandates and receipts issued by King Casimir IV Jagiellon, in the state archive in Gdańsk are preserved also similar records, that were issued by the king’s sons, i.e. John I Albert and Alexander Jagiellon, in total of 109 documents and letters issued by John Albert (incl. 103 letters) and 115 documents by Alexander (incl. 96 letters). Analysis of both Jagiellons’ records preserved in the holdigs of the State Archive in Gdańsk shows that they do not differ from the standard templates that were described in the earlier studies of the Polish Royal Chancery in the late Middle Ages. However, it may contribute to the knowledge on a form of royal letters, mandates and receipts of that time. It gives the picture of new tendences after 1492 in the preparation of these types of sources: authentication of the royal correspondence by signature and introduction of dating by the regnal years of the ruling monarch. The letters stored in the State Archives in Gdańsk are also characterized by a considerable wealth of other specific epistolary formulas: address, salutation and formulas of politness.

3

Pieczęć majestatowa króla Augusta II w Zbiorze dokumentów pergaminowych w Archiwum Głównym Akt Dawnych

100%

Kulecki M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

269-272

PL

Autor przedstawia najnowszy nabytek Zbioru dokumentów pergaminowych w AGAD. Jest nim wystawiony przez króla Augusta II w Grodnie, w dniu 10 XI 1726 r., akt nadania indygenatu polskiego. Otrzymał go Szkot, Archibald Andrzej Glower de Glaydeny, podpułkownik artylerii koronnej. Dokument wyróżnia się starannie wykonaną i bogatą szatą graficzną. Najbardziej interesująca jest zachowana przy nim pieczęć majestatowa Augusta II, będąca rzadkością w sfragistyce polskiej.

EN

The author presents the latest acquisition to the Collection of Parchment Records in AGAD. It is the act of recognition of the foreign as a Polish noble issued by King Augustus II, in Grodno on 10 November 1726. It was granted to the Scott, Archibald Andrzej Glower de Glaydeny, Lieutenant Colonel of the crown artillery. The document is distinguished by a rich graphic design. The most interesting is the majestic seal of Augustus II (sigillum maiestatis), which is a rarity in the Polish sigillography.

4

Pieczęć majestatowa króla Augusta II w zbiorze dokumentów pergaminowych w Archiwum Głównym Akt Dawnych

100%

Kulecki M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

269-272

EN

The author presents the latest acquisition to the Collection of Parchment Records in AGAD. It is the act of recognition of the foreign as a Polish noble issued by King Augustus II, in Grodno on 10 November 1726. It was granted to the Scott, Archibald Andrzej Glower de Glaydeny, Lieutenant Colonel of the crown artillery. The document is distinguished by a rich graphic design. The most interesting is the majestic seal of Augustus II (sigillum maiestatis), which is a rarity in the Polish sigillography.

5

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

100%

Szybkowski S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2015

|

issue 22

11-39

EN

The State Archive in Gdańsk belongs to the Polish archives, which preserve the largest collection of records and letters from the late Middle Ages. Letters and records of the Polish kings constitute a significant part of that collection. Most of these records come from the period after 1454, when residents of Gdańsk city became subjected to the Polish monarchs due to the incorporation of Prussia. In addition to documents, letters, mandates and receipts issued by King Casimir IV Jagiellon, in the state archive in Gdańsk are preserved also similar records, that were issued by the king’s sons, i.e. John I Albert and Alexander Jagiellon, in total of 109 documents and letters issued by John Albert (incl. 103 letters) and 115 documents by Alexander (incl. 96 letters). Analysis of both Jagiellons’ records preserved in the holdigs of the State Archive in Gdańsk shows that they do not differ from the standard templates that were described in the earlier studies of the Polish Royal Chancery in the late Middle Ages. However, it may contribute to the knowledge on a form of royal letters, mandates and receipts of that time. It gives the picture of new tendences after 1492 in the preparation of these types of sources: authentication of the royal correspondence by signature and introduction of dating by the regnal years of the ruling monarch. The letters stored in the State Archives in Gdańsk are also characterized by a considerable wealth of other specific epistolary formulas: address, salutation and formulas of politness.

6

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI–XVII wieku

86%

Wajs H.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

73-79

PL

Drobny przyczynek dotyczy królewskich pieczęci używanych w kancelarii Wielkiego Księstwa Litewskiego w czasach nowożytnych (głównie za dynastii Wazów). Oprócz, znanych dzięki pracy Mariana Gumowskiego z 1920 r. Pieczęcie królów polskich, faktów ponownego używania tego samego tłoka (z koniecznymi modyfikacjami - imienia) należącego do poprzedniego władcy przez jego następców (jak np. Władysław IV ponownie wykorzystał w 1633 r. tłok swojego ojca z 1617 r.) i kilku innych przykładów odmiennego heraldycznego przedstawiania herbu (Pogoni), głównym problemem jest dyskusja o jednym z dwunastu herbów wokół wielkiej pieczęci litewskiej. W literaturze - M. Gumowski a ostatnio S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: który jednak nieco kwestionował taka identyfikację – herb z przedstawieniem jelenia był przedstawiany jako symbol województwa lubelskiego. Jednak to województwo nie należało do wielkiego księstwa litewskiego, tylko do Korony. Możliwość rozważana przez autora jest prawdopodobna identyfikacja zwierzęcia na wizerunku jako łosia. Łoś zaś był herbem Semigalii, będącej częścią Livonii. Livonia była wyliczana na królewskich pieczęciach litewskich, a jej status jako późniejszego lenna Korony nie był jeszcze w XVII w. zdecydowany.

EN

A small contribution to the kings’ seals used in the chancellery of the Grand Duchy of Lithuania in modern times (mostly during Vasa dynasty reign). Apart from known – thanks to the Pieczęcie królów polskich (Seals of Polish Kings), issued by Marian Gumowski in 1920 – facts about the re-use of the former king’s seals (with needed modification – the name) by his follower (e.g. Wladislaw IV reused in 1633 his father’s seal from the year 1617) and some other examples of not strict heraldic presentation of the coats of arms (the Pogoń), the main problem is discussion about one of the twelve shields with coats of arms around the Great Seal of Lithuania. In the literature – M. Gumowski and lastly S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: who slightly questioned such an identification – a coat of arms with a stag is presented as the symbol of the Lublin voivodeship (or land). This voivodeship however did not belong to the Grand Duchy, it was the Crown land. The possibility recognized by the author is the probably identification of the animal as a moose. And the moose was on the coat of arms of Semigallia, which was a part of Livonia. Livonian title was used of on the kings’ Lithuanian seals, the status of the former Crowns fief was not strictly decided in the 17th century.

7

[rec.] Marcin Hlebionek, Katalog pieczęci przy dokumentach samoistnych w zasobie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

86%

Krochmal J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

247-263

PL

artykuł recenzyjny

EN

Review

8

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI-XVII wieku

86%

Wajs H.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

73-79

EN

A small contribution to the kings’ seals used in the chancellery of the Grand Duchy of Lithuania in modern times (mostly during Vasa dynasty reign). Apart from known – thanks to the Pieczęcie królów polskich (Seals of Polish Kings), issued by Marian Gumowski in 1920 – facts about the re-use of the former king’s seals (with needed modification – the name) by his follower (e.g. Wladislaw IV reused in 1633 his father’s seal from the year 1617) and some other examples of not strict heraldic presentation of the coats of arms (the Pogoń), the main problem is discussion about one of the twelve shields with coats of arms around the Great Seal of Lithuania. In the literature – M. Gumowski and lastly S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: who slightly questioned such an identification – a coat of arms with a stag is presented as the symbol of the Lublin voivodeship (or land). This voivodeship however did not belong to the Grand Duchy, it was the Crown land. The possibility recognized by the author is the probably identification of the animal as a moose. And the moose was on the coat of arms of Semigallia, which was a part of Livonia. Livonian title was used of on the kings’ Lithuanian seals, the status of the former Crowns fief was not strictly decided in the 17th century.

9

Marcin Hlebionek, Catalogue of seals on the documents in the holdings of the State Archives in Bydgoszcz, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

86%

Krochmal J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

247-263

10

W historiograficznym cieniu? Czternastowieczni Piastowie z linii opolskiej między Krakowem a Pragą.

86%

Czechowicz B.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2013

|

vol. 13

68-77

PL

Piotr of Byczyna wrote in his work Cronica principum poloniae (dated at end of the 14th century) about the impossibility of information about Piasts of Opole. The medieval Silesian historiography did not devote them much attention. However, it does not have to mean that they were of low historic importance. It is suggested by the analysis of creations such as the duke’s mausoleum in St. Anna’s chapel in the church of Franciscans in Opole. The tombs from the years 1379–1382, by presenting three generations of local dukes are a manifestation of documenting, in the form of monuments, the revindication policy whose aim was to unite the once magnificent Duchy of Opole that had been dispatched since the end of the 13th century. Self-awareness and political ambitions of the dukes of Opole can be supported by not only spectacular and well-known doings of Vladislaus II of Opole (+1410) but also, among others, by the attitude of Bolko I of Niemodlin, who in the years 1358–1359 advised emperor Charles VI on the appropriate way of proceeding in his court dispute with the bishop of Wroclaw. Other manifestations of the dukes’ power include a crown that appeared on the seals of the rulers from Opole, and a peculiar similarity between the seal of duchess Euphemia of Niemodlin and the seal of Louis I of Brzeg and – at the same time – the Wroclaw starost seal of Charles IV with the bust of the emperor. Dukes of Opole not only manifested their aspirations for the Polish crown but also, in the person of Henry of Niemodlin, discreetly accentuated their claims to Wroclaw (Henry was a son of Euphemia, who was a daughter of the last Piast of Wrocalw, Henry IV). Their testimony is not only Henry’s document that founded the collegiate church in Głogowek, but also the form of the church that referred to the collegiate of the Holy Cross in Wroclaw. Piasts of Opole, due to their careers on the Bohemian court (for example, Bolko II of Niemodlin was a court judge in Prague) and the debt that Wenceslaus IV, king of Germany and Bohemia owed them for over 20 years, remained in close relation with the sovereign. They showed it, among others, by ornamenting the colbers of the collators’ lodge in the parish church in Kropkowice with the effigies of Wenceslaus IV and his wife. This servility distinguished the Piasts of Opole from the attitude of their relatives from Legnica and Brzeg – the employers of Piotr from Byczyna. Louis I of Brzeg, his son and nephews, in the era of the beer war or the war of priests (1380–1383) almost copostopenly competed with the the Bohemian sovereign. The difference in the attitude towards Wenceslaus could be the reason why Piotr of Byczyna not only did find any information about the Piasts of Opole but deliberately did not provide too much of it, or at least not in a seperate chapter. Fragments of information scattered throughout the voluminous chronicle caused that the Piasts of Opole underwent a historiohraphic degradation.

11

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii Lubelskiej

72%

Król-Próba J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

255-258

PL

Akt unii polsko-litewskiej z 1569 r., tak zwanej Unii Lubelskiej, przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w zbiorze dokumentów pergaminowych (sygn. 5627). Jest to szesnastowieczny dokument pergaminowy z liczną grupą podwieszonych pieczęci woskowych. Dotychczas uważano, że znajduje się pod nim 77 pieczęci. Podczas prac konserwatorsko-dokumentacyjnych prowadzonych w Centralnym Laboratorium Konserwacji Archiwaliów AGAD ujawniono jeszcze jedną – nieznaną wcześniej pieczęć. W tekście opisano tę pieczęć oraz dokonano próby identyfikacji jej właściciela.

EN

The act of the Polish-Lithuanian Union of 1569, so-called The Union of Lublin, is preserved in the holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw in the collection of parchment records (ref. No. 5627). This is the 16th c. parchment document with a large group of pendant wax seals. Until now it was thought that 77 seals were attached to the document. However, during the restoration work carried out in the Central Laboratory for Conservation of Archive Materials in Warsaw was revealed another previously unknown seal. This article describes this seal as well as the attempts to identify its owner.

12

Pieczęcie monarsze epoki piastowskiej i jagiellońskiej w zbiorach archiwum klasztoru Bożego Ciała w Krakowie. Przyczynek do polskich badań sfragistycznych

72%

Łatak K.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 2

63-76

EN

This article presents the seals of the Polish monarchs of the Piast and Jagiellonian dynasties held in the archives of the Corpus Christi monastery of the Canons Regular in Krakow. These seals constitute a small part of the collection, which comprises no less than a thousand wax and paper specimen, but they are nevertheless valuable for many reasons, as they possess a great deal of information potential. They have been mentioned in the scientific literature and reproductions of several have been used as illustrative material for prestigious publications but have not yet been the subject of separate research interest or description. The oldest of the seals presented in the article dates from 1327 and is an imprint of the seal of King Władysław Łokietek (+1333), while the last one dates from 1549 and is an imprint of the seal of King Zygmunt August (+1572). The article is only an extended introduction to a more thorough and multifaceted study and has a contributory character. A review of the Polish sphragistic literature signals that publications on seal collections in church archives are scarce. Therefore, the proposed article will fill this gap, at least to a small extent, and above all, introduce information about this collection into the scientific circulation.

PL

Artykuł prezentuje pieczęcie monarchów polskich dynastii piastowskiej i jagiellońskiej przechowywane w zasobie archiwum klasztoru Bożego Ciała kanoników regularnych w Krakowie. Pieczęcie te stanowią niewielką część zbioru, który liczy nie mniej niż tysiąc egzemplarzy woskowych i papierowych, niemniej z wielu względów wartościową. Kryją bowiem w sobie duży potencjał informacyjny. W literaturze naukowej nadmieniano o nich, reprodukcje kilku wykorzystano jako materiał ilustracyjny prestiżowych publikacji, ale dotąd nie były przedmiotem odrębnego zainteresowania badawczego ani opisu. Najstarszą z prezentowanych w artykule pieczęci pochodzi z 1327 r. i jest odciskiem pieczęci króla Władysława Łokietka (+1333), natomiast ostatnia pochodzi z 1549 r. i jest odciskiem pieczęci króla Zygmunta Augusta (+1572). Artykuł stanowi jedynie poszerzone wprowadzenie do gruntowniejszego i wielostronnego studium, posiada charakter przyczynkowy. Przegląd polskiej literatury sfragistycznej sygnalizuje, że publikacje dotyczące zbiorów pieczęci w archiwach kościelnych są nieliczne. Proponowany zatem artykuł przynajmniej w niewielkiej części wypełni tę lukę, a przede wszystkim wprowadzi w obieg naukowy informacje o tym zbiorze.

13

Pieczęć tzw. Rzeczypospolitej Mosińskiej z 1848 r. Ze studiów nad pieczęciami powstańczymi XIX w.

72%

Stróżyk P.

Historia Slavorum Occidentis

|

2023

|

issue 3(38)

201-226

EN

In his article, the author presents a critical analysis of an unknown seal of the Republic of Mosina from 1848, stored in the PAN Kórnik Library.

14

Pieczęcie sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513). Zarys problematyki

72%

Włodarski Ł.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 111

415-421

EN

The article describes the seals of the Suffragan of Płock, Michał of Raciąż (1496–1513), whose sigillographic system was based on at least two types of seals: a minor seal and a signet. The first one was used to seal the correspondence with a mayor and the city council of Gdańsk and is an example of bust and coat of arms types. Special attention should be paid to the coat of arms which was created by the owner of the seal to be used by him as a bishop. The coat of arms depicted a crosier and a mitre on a gothic shield (Spanish one). The signet is an example of a bust type and presents the crowned Virgin Mary with Baby Jesus.

PL

Artykuł stanowi omówienie pieczęci będących własnością sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513), którego system sfragistyczny opierał się na co najmniej dwóch typach pieczęci: mniejszej oraz sygnecie. Pierwsza z nich została użyta do opieczętowania korespondencji z burmistrzem i radą miasta Gdańska i jest egzemplifikacją typu popiersiowo-herbowego. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj herb, który został skomponowany przez właściciela pieczęci na potrzeby pełnionego przez niego urzędu biskupiego i przedstawiał na tarczy gotyckiej (hiszpańskiej) pastorał oraz infułę. Jest to o tyle istotne, że Raciąski był z pochodzenia plebejuszem. Z kolei sygnet stanowi przykład typu popiersiowego i prezentuje ukoronowaną Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus.

15

Raport o konserwacji i zabezpieczeniu pieczęci

72%

Carmona de los Santos M., Brzozowska-Jabłońska M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1989

|

vol. 58

49-64

EN

-

16

W sprawie edycji zbiorów pieczęci i opisu wyobrażeń napieczętnych

72%

Adamczewski M.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2016

|

vol. 54

PL

Zarys treści: Głos w dyskusji na temat sposobu opisywania wyobrażeń pieczęci publikowanych w wydawnictwach źródłowych.Abstract: A voice in a discussion about ways of describing seal imagery in source publications.

EN

Two significant sphragistic source publications issued in 2012 and 2015 deal with seals on documents from the State Archive in Bydgoszcz and seal stamps from the State Archive in Poznań. Descriptions of seal images, contained in the cited publications, which could become models for future editions, inclined the author of the article to present his reflections on editing seals. The majority of the remarks pertain to the manner of constructing a description of armorial seals from the viewpoint of heraldry. Theses concerning the method of characterising seal imagery can be presented as follows: 1. A description of the seal image should not double information accessible in the illustration; 2. A description should contain expanding information (e.g. an identification of the motifs of deciphering the symbolic message); 3. All descriptions should possess a unified form and normalised contents; 4. A description must be maintained in a language adapted to the described contents, i.e. heraldic language and terminology must be applied to designate coats of arms, and descriptions of tools should use the names of specialist instruments in accordance with the terminology of suitable crafts and professions; 5. A description of armorial seals must take into account their dual character: a seal with a coat of arms (in the field a shield with an emblem) and a seal with an emblem (in the field an emblem without a shield); names of coats of arms should be used suitably for formulating descriptions of coats of arms; 7. In the course of depicting state emblems on “government’ seals one should take into account legal regulations upon whose basis the described emblem was created or modified. The use of precise terminology will make it possible to avoid interpretation misunderstandings, which at times are the consequences of the ambiguous language of the description..

17

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii lubelskiej

72%

Król-Próba J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

255-258

EN

The act of the Polish-Lithuanian Union of 1569, so-called The Union of Lublin, is preserved in the holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw in the collection of parchment records (ref. No. 5627). This is the 16th c. parchment document with a large group of pendant wax seals. Until now it was thought that 77 seals were attached to the document. However, during the restoration work carried out in the Central Laboratory for Conservation of Archive Materials in Warsaw was revealed another previously unknown seal. This article describes this seal as well as the attempts to identify its owner.

18

Tłok pieczęci arcybiskupa gnieźnieńskiego znaleziony w Horstmar w Westfalii

72%

Grünewald C., Ilisch P., Jurek T.

Roczniki Historyczne

|

2023

|

vol. 88

207-218

EN

The paper discusses a damaged seal matrix found near the Horstmar Castle, the residence of the bishops of Münster in Westphalia. The matrix belonged to one of the archbishops of Gniezno, most probably Borzysław (1314-1317), who stayed in Avignon for a long time, and was his seal as archbishop-elect. The paper also presents (with reproductions) the so far unknown seals of archbishops.

PL

Artykuł dotyczy zniszczonego tłoka pieczętnego znalezionego opodal zamku Horstmar, rezydencji biskupów Münster w Westfalii. Tłok należał do jednego z arcybiskupów gnieźnieńskich, najpewniej długo przebywającego w Awinionie Borzysława (1314-1317), i stanowił jego pieczęć jako elekta. Artykuł prezentuje też (z reprodukcjami) nieznane dotąd egzemplarze pieczęci arcybiskupów.

19

Apparatus Sigillorum – nieznane źródło do sfragistyki miejskiej Pomorza Zachodniego. Autorstwo, czas i okoliczności powstania

58%

Koremba Ł.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 1

5-21

EN

The purpose of the article is presentation of an unknown collection of copies of the municipal seals Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum and an attempt to establish authorship, time, and circumstances of its origin. The work survived among the remnants of the so called Ostens Library, where it came in 1773. Brief notes made on its cover suggest that it originates from the collection of Matthäus Heinrich Liebherr. The analysis of the aesthetic of the executed copies allows a supposition that there were several drawers and the work could be completed by the successive owners. The content of the dorsal notes implies that the author used the seals from the collections of Pomeranian scholars belonging to the society Collectores Historiae et Juris Patrii. It is likely that the activity of this society inspired the compilation of the catalogue of the Pomeranian towns’ seals.

PL

Celem artykułu były przedstawienie oraz próba ustalenia autorstwa, czasu i okolicznościpowstania nieznanego zbioru odrysów pieczęci miejskich Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum. Dzieło zachowało się do naszych czasów w pozostałościach tzw. Biblioteki Ostenów, do której trafiło w 1773 roku. Lakoniczne zapiski na okładce dzieła wskazują na jego pochodzenie z kolekcji Matthäusa Heinricha Liebeherra. Na podstawie analizy estetyki wykonania odrysów możemy przypuszczać, że dzieło posiadało kilku rysowników, być może było uzupełniane przez kolejnego właściciela. Z treści zapisków dorsalnych można wywnioskować, że autor korzystał z pieczęci znajdujących się w zbiorach pomorskich uczonych skupionych w stowarzyszeniu Collectores Historiae et Juris Patrii, prawdopodobnie też sama działalność tegoż stowarzyszenia mogła stanowić inspirację do skatalogowania pieczęci pomorskich miast.

20

Matejkowskie studia pieczęci przechowywanych w archiwum klasztornym w Mogile. Geneza

58%

Ciciora B.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2020

|

vol. 113

79-115

EN

Jan Matejko’s drawings depicting seals stored in the Archives of the Cistercian Monastery in Mogiła reflect the state of historical awareness, the cultural needs of Poles in the 19th century and the model of historicism developed in Galicia in the mid-19th century. They are a testimony to the Polish reception of 17th century erudite historiography, which, as a sign of local patriotism, ascribed value to the local heritage of material culture and included it in the concept of world history, and, in the 19th century, also in the concept of national and world history of civilisation. The analyses are based on historiographic, collectors’ and cultural views shaping the activities and artistic excellence of the historical painter in the 19th century. The views that might have affected Jan Matejko’s perception of the seal were highlighted. A key role in this process is played by the issues of broadening the semantic field of objects produced in the past centuries, which, at the beginning of the 19th century, were given the status of a souvenir and were willingly collected together, and which at the same time, like seals, constituted a source of historical knowledge understood in an erudite way, i.e. not only as a carrier of information about dates, characters and events, but also about clothes, militaries, material culture and customs, which in the 19th century became an object of interest for historical painters. Analyses of Jan Matejko’s drawings reveal the vastness of perception of single medieval seals also in terms of aesthetics, art and style, since the painter’s ultimate goal was not only to reconstruct the appearance of the seal, but also a historical reconstruction and historiosophical evaluation of the past. The differences between the inventory-oriented perception of seal images and the perception summing up the above mentioned determinants of the artist’s work with an artistic, individualised type of his creative expression have been emphasized, which in the case of Jan Matejko’s studies has additionally acquired the adopted of analytical research on seals as visual fragments of historical sources.

PL

Rysunki Jana Matejki przedstawiające pieczęcie przechowywane w Archiwum Klasztoru Cystersów w Mogile stanowią odzwierciedlenie stanu historycznej świadomości, potrzeb kulturowych Polaków w XIX wieku oraz modelu historyzmu wypracowanego w Galicji w połowie XIX wieku. Są świadectwem polskiej recepcji XVII-wiecznej erudycyjnej historiografii, która, będąc znakiem lokalnego patriotyzmu, nadawała wartość lokalnemu dziedzictwu kultury materialnej i włączała go w koncepcję światowej historii, a w XIX wieku – także w koncepcję narodowych i światowych dziejów cywilizacji. Tło analiz stanowią poglądy historiograficzne, kolekcjonerskie i kulturowe kształtujące działania i warsztat artystyczny malarza historycznego w XIX wieku. Podkreślono te, które mogły mieć wpływ na percepcję pieczęci przez Jana Matejkę. Kluczową rolę odgrywają w tym procesie zagadnienia poszerzenia pola semantycznego przedmiotów wytworzonych w ubiegłych stuleciach, którym – u progu XIX stulecia – nadano status pamiątki i chętnie gromadzono w kolekcjach, a które stanowiły jednocześnie, jak pieczęcie, źródło wiedzy historycznej rozumianej w sposób erudycyjny, a więc nie tylko jako nośnik informacji o datach, postaciach i wydarzeniach, ale także o strojach, militariach, kulturze materialnej i obyczajach, co w XIX wieku stało się obiektem zainteresowań malarzy historycznych. Analizy rysunków Jana Matejki ujawniają rozległość percepcji pojedynczych egzemplarzy średniowiecznych pieczęci także w zakresie estetycznym, plastycznym i stylowym, gdyż ostatecznym celem malarza nie było jedynie odtworzenie wyglądu pieczęci, ale historyczna rekonstrukcja i historiozoficzna ocena przeszłości. Podkreślone zostały różnice między inwentaryzatorskim postrzeganiem wizerunków pieczęci, a postrzeganiem sumującym wyżej wymienione determinanty pracy artysty z plastycznym, zindywidualizowanym typem jego wypowiedzi twórczej, który w przypadku studiów Jana Matejki nabrał dodatkowo charakteru analitycznych badań pieczęci jako wizualnych fragmentów źródeł historycznych.

Refine search results

Gmerki oraz pieczęcie herbowe mieszczan (uwagi w związku z odnalezieniem na terenie badań archeologicznych w Gdańsku przy ulicy 3 Maja dwóch nieznanych dotychczas zabytków sfragistyki mieszczańskiej)

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

Pieczęć majestatowa króla Augusta II w Zbiorze dokumentów pergaminowych w Archiwum Głównym Akt Dawnych

Pieczęć majestatowa króla Augusta II w zbiorze dokumentów pergaminowych w Archiwum Głównym Akt Dawnych

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI–XVII wieku

[rec.] Marcin Hlebionek, Katalog pieczęci przy dokumentach samoistnych w zasobie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI-XVII wieku

Marcin Hlebionek, Catalogue of seals on the documents in the holdings of the State Archives in Bydgoszcz, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

W historiograficznym cieniu? Czternastowieczni Piastowie z linii opolskiej między Krakowem a Pragą.

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii Lubelskiej

Pieczęcie monarsze epoki piastowskiej i jagiellońskiej w zbiorach archiwum klasztoru Bożego Ciała w Krakowie. Przyczynek do polskich badań sfragistycznych

Pieczęć tzw. Rzeczypospolitej Mosińskiej z 1848 r. Ze studiów nad pieczęciami powstańczymi XIX w.

Pieczęcie sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513). Zarys problematyki

Raport o konserwacji i zabezpieczeniu pieczęci

W sprawie edycji zbiorów pieczęci i opisu wyobrażeń napieczętnych

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii lubelskiej

Tłok pieczęci arcybiskupa gnieźnieńskiego znaleziony w Horstmar w Westfalii

Apparatus Sigillorum – nieznane źródło do sfragistyki miejskiej Pomorza Zachodniego. Autorstwo, czas i okoliczności powstania

Matejkowskie studia pieczęci przechowywanych w archiwum klasztornym w Mogile. Geneza