Niniejszy artykuł jest poświęcony interakcjom karier osób aktywnych zawodowo w środowiskach artystycznych i intelektualnych. Podstawą artykułu są dwa badania przeprowadzone w kilku ośrodkach europejskich. Pierwsze badanie dotyczy solistów skrzypków, a drugie fizyko-biochemików. W obu badanych środowiskach aktorzy są postrzegani przez specjalistów z ich dziedzin jako elita. Dziewięcioletnia praca badawcza, oparta głównie na metodach jakościowych, umożliwiła mi opracowanie procesu sprzężenia karier. Dzięki temu procesowi aktorzy przemieszczają się w swej przestrzeni zawodowej, zbliżając się do pozycji, którą postrzegają jako zawodowy sukces. Niniejsza analiza może być zastosowana w przypadku innych środowisk profesjonalnych.
Podjęte w niniejszym artykule zagadnienie jest samo w sobie niezwykle szerokie, dotyczy bowiem z jednej strony edukacji religijnej, a z drugiej przemian religijności. W związku z tym ujęcie styku tych dwóch obszarów badawczych zostało zawężone w oparciu o dwie koncepcje ujmowania przemian religijności: systemowo--funkcjonalną i socjalizacyjną. Przez ich pryzmat ukazane zostały dwie perspektywy badania zależności edukacji religijnej oraz religijności. Teoretyczne rozważania stanowią punkt wyjścia do przeglądu prowadzonych w Polsce badań dotyczących wzajemnej zależności edukacji religijnej oraz przemian religijności. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy na podstawie prowadzonych dzisiaj badań możliwe jest zweryfikowanie, w jaki sposób edukacja religijna w Polsce stanowi czynnik zmiany religijności.
RESEARCH OBJECTIVE: The presented article aims to find an answer to the question of whether and how educational projects addressed to the youngest fit into the Third Mission of the University. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: In the first part of the article, we review the literature on the subject devoted to the Third Mission of Universities and Civic Education. We pay particular attention to modern universities' importance for implementing teaching and educational goals that fit into the concept of "education for the future." The article's empirical part presents an analysis of a case study - an educational project implemented by the University of Economics in Krakow in 2019-2021. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: In the article, we quoted the concept of civic education, in line with the Declaration of the University's Social Responsibility's assumptions adopted by 23 Polish universities. We accept the thesis that universities' participation in building personal and environmental resources of social and civic capital may be implemented as part of projects that fit into the University's Third Mission. RESEARCH RESULTS: Based on the conducted literature studies and case study analysis, we find that educational projects aimed at school-age children, implemented as part of the 3rd Mission of the University, significantly affect the building of the participants' "civic capital." CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The effects of innovative projects belonging to the area of broadly understood civic education, especially in its moral dimension, are much more challenging to measure than social competencies of a social engineering nature. However, conducting an educational project allows to record changes in the way participants think and act, and thus indirectly evaluate the achieved goals. Among the recommendations, it is worth emphasizing the need to expand the University's contribution to civic education, especially outside large cities.
PL
CEL NAUKOWY: Celem prezentowanego artykułu jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób projekty edukacyjne skierowane do najmłodszych wpisują się w trzecią misję uczelni. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W pierwszej części artykułu dokonano przeglądu literatury przedmiotu poświęconej trzeciej misji uczelni oraz edukacji obywatelskiej. Szczególna uwaga została zwrócona na znaczenie współczesnych uniwersytetów dla realizowania celów dydaktycznych i wychowawczych wpisujących się w koncepcję „edukacji dla przyszłości”. W części empirycznej artykułu przedstawiono analizę studium przypadku – projektu edukacyjnego realizowanego przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie w latach 2019-2021. PROCES WYWODU: W artykule przytoczyłyśmy pojęcie edukacji obywatelskiej, wpisującej się w założenia przyjętej przez 23 polskie szkoły wyższe Deklaracji Społecznej Odpowiedzialności Uczelni. Przyjmujemy tezę, że udział szkół wyższych w budowaniu indywidualnych i środowiskowych zasobów kapitału społecznego i obywatelskiego może być realizowany w ramach projektów wpisujących się w trzecią misję uczelni. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Na podstawie przeprowadzonych studiów literaturowych oraz analizy case study stwierdzono, iż projekty edukacyjne skierowane do dzieci w wieku szkolnym, realizowane w ramach trzeciej misji uczelni, znacząco wpływają na budowę „kapitału obywatelskiego” uczestników. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Efekty projektów innowacyjnych należących do obszaru szeroko rozumianej edukacji obywatelskiej, zwłaszcza w jej wymiarze moralnym, są znacznie trudniej mierzalne niż kompetencje społeczne o charakterze socjotechnicznym. Jednak prowadzenie projektu edukacyjnego pozwala na rejestrowanie zmian w sposobie myślenia i działania uczestników, a zatem pośrednio oceniania osiągniętych celów. Wśród rekomendacji warto podkreślić konieczność poszerzania wkładu uczelni w edukację obywatelską, zwłaszcza poza wielkimi miastami.
Artykuł dotyczy problemu ekosystemu rodzinnego jako podstawowego środowiska socjalizacjii wychowania dziecka.Nie jest to jednak kolejne definicyjne ujęcie tego tematu, ale raczej synteza wiedzy niezbędnej dla określenia tła stanowiącego przybliżenie zasadniczej problematyki niniejszego studium, koncentrującego się wokół konsekwencji (dla funkcjonowania w dorosłym życiu) wychowywania się w rodzinach dotkniętych kryzysami. Literatura przedmiotu oraz terapeuci coraz częściej kierują uwagę nie tylko na kwestię dorosłych dzieci alkoholików (DDA), ale także – rozpatrując problem w szerszym ujęciu – dorosłych dzieci z rodzin dysfunkcyjnych (DDD), zaznaczając tym samym, że osoby, które wychowywały się w nieprawidłowym, dysfunkcjonalnym środowisku, projektują zaburzone zachowania na swoje własne życie partnerskie, rodzinne i społeczne (Pospiszyl, 1998, s. 17–175).
Artykuł zawiera koncepcje i modele wychowania obecne we współczesnej psychologii. Aktualnie wychowanie jest ujmowane jako proces transakcyjny o nielinearnym przebiegu. Podkreśla jakościowy charakter zmian, które są efektem ścierania się naturalnych sprzeczności mających swą genezę w czynnikach wewnętrznych związanych z wychowawcą i wychowankiem, zewnętrznych wobec diady wychowawca–wychowanek oraz związanych z istotą i specyfiką relacji wychowawczej. Prezentacja najnowszego podejścia do wychowania jest poprzedzona zwięzłym omówieniem wcześniejszych podejść, w tym już historycznych. Podjęte są także rozważania o roli czasu i dialektycznego rozumienia relacji wychowawczej w wyjaśnianiu procesu wychowania. Postawiono również szereg pytań, które warto i należy podjąć, aby pogłębić naszą wiedzę o wychowaniu i móc ją efektywniej aplikować w praktyce wychowawczej. Tekst kończy porównanie wybranych modeli wychowania i sformułowanie autorskiej definicji tego procesu.
W badaniu skupiono się na zmianach w rodzinach formalnych i / lub nieformalnych, w przypadku przyszłych partnerów matek lub ojców zaczynają funkcjonować w rodzinach. Szczególną uwagę w referacie poświęcono uspołecznieniu dzieci w Poznaniu rodziny, w których mają miejsce te zmiany.
Celem artykułu jest próba wskazania możliwej ścieżki zintegrowania analiz dotyczących socjalizacji rodzinnej z tymi dotyczącymi rodzicielstwa, opieki oraz wychowania. W tym celu przedstawiono kilka analiz teoretycznych. Po pierwsze, zostało omówione pojęcie socjalizacji w wymiarze aksjologicznym i kulturowym. Po drugie, opisana została teoria socjalizacji Gruces i Davidov (2010) wraz z jej domenami. Po trzecie, podjęta została próba hierarchicznej strukturyzacji pojęć socjalizacji rodzinnej, opieki rodzicielskiej oraz występującego w literaturze anglojęzycznej pojęcia rodzicielstwa i powszechnego w polskiej literaturze pojęcia wychowania. Dokonanie połączenia pomiędzy tymi pojęciami i koncepcjami jest potrzebne przynajmniej z dwóch względów. Z jednej strony ich integracji potrzebują badacze łączący różne teorie i koncepcje niższego niż socjalizacja rzędu, np. teorię przywiązania, w której używa się pojęcia opieki rodzicielskiej z koncepcjami rodzicielstwa tradycyjnie płynącymi odrębnym nurtem. Z drugiej strony zbudowanie pomostu pomiędzy nimi jest pomocne w połączeniu polskiej tradycji badań nad wychowaniem w rodzinie z badaniami zagranicznymi prowadzonymi w ramach rodzicielstwa czy socjalizacji rodzinnej.
Abstract W artykule podjęto analizę wybranych kilkudziesięciu dzieł współczesnych socjologów i teoretyków sportu i humanistów (publikacje książkowe i artykuły), którzy rozważali rolę sportu w socjalizacji dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Material and methods Wykorzystano współczesną literaturę źródłową i naukowe opracowania poświęcone głównie socjologii i filozofii oraz teorii sportu, oraz publikacje z zakresu pedagogiki sportu, w których badacze skupiali się na społecznej roli aktywności sportowej. Results Autorzy wielu tekstów omawiających znaczenie sportu w życiu człowieka podkreślali również jego socjalizującą rolę, zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy to postawy skrajnie indywidualistyczne niszczą więzi społeczne; istnieje w związku z tym konieczność większego zwrócenia uwagi osób dorosłych na wychowanie społeczne dzieci i młodzieży przez sport i aktywność ruchową. Conclusions W świetle przeprowadzonych badań sport dzieci i młodzieży ma bardzo duże znaczenie socjalizujące, a jego uprawianie jest konieczne nie tylko ze względów zdrowotnych, ale i społecznych.
PL
Streszczenie W artykule podjęto analizę wybranych kilkudziesięciu dzieł współczesnych socjologów i teoretyków sportu i humanistów (publikacje książkowe i artykuły), którzy rozważali rolę sportu w socjalizacji dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Materiał i metody Wykorzystano współczesną literaturę źródłową i naukowe opracowania poświęcone głównie socjologii i filozofii oraz teorii sportu, oraz publikacje z zakresu pedagogiki sportu, w których badacze skupiali się na społecznej roli aktywności sportowej. Wyniki Autorzy wielu tekstów omawiających znaczenie sportu w życiu człowieka podkreślali również jego socjalizującą rolę, zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy to postawy skrajnie indywidualistyczne niszczą więzi społeczne; istnieje w związku z tym konieczność większego zwrócenia uwagi osób dorosłych na wychowanie społeczne dzieci i młodzieży przez sport i aktywność ruchową. Wnioski W świetle przeprowadzonych badań sport dzieci i młodzieży ma bardzo duże znaczenie socjalizujące, a jego uprawianie jest konieczne nie tylko ze względów zdrowotnych, ale i społecznych.
Niniejszy artykuł jest próbą zobrazowania emocji towarzyszących śmierci i umieraniu opisanych przez Suzanne Collins w przeznaczonej dla młodzieży książce pt. Igrzyska śmierci. Tekst ma charakter interdyscyplinarny, przy czym kategorią łączącą literaturoznawstwo, pedagogikę i socjologię kultury uczyniłam społeczne odczuwanie emocji. Teksty kultury, w szczególności literatura i film, stanowią rodzaj zapośredniczonego przez język doświadczania afektywnego, czytając o autorytarnym świecie, w którym żyją bohaterowie trylogii S. Collins, młodzi ludzie przeżywają emocje, uczą się ich okazywania, radzenia sobie z nimi, co stanowi dosyć ważny element w procesie socjalizacji i edukacji. Część badawcza tekstu opiera się na jakościowej analizie Igrzysk śmierci.
W funkcjonowaniu szkoły dostrzec można rodzajową polaryzację socjalizacji. Wyróżniliśmy trzy wymiary szkolnej socjalizacji: organizację i strukturę szkoły, wpływ nauczycieli oraz treści kształcenia. Wszystkie te czynniki, poczynając od organizacji szkolnej przestrzeni i struktury personelu, przez przekonania i oczekiwania nauczycieli, a kończąc na programie nauczania i zawartości podręczników, przekazują dzieciom hierarchiczną strukturę społeczeństwa, w którym mężczyźni zajmują wyższe i bardziej prestiżowe pozycje, w którym to, co „męskie” jest wyżej cenione niż to co „kobiece”, w którym obowiązują stereotypowe wizerunki kobiet i mężczyzn. Zadaniem powszechnego systemu edukacji jest stworzenie równych szans wszystkim dzieciom, postulat ten pozostaje jednak tylko życzeniem wobec licznych przyczyn nierówności dostępu do edukacji. Umacnianie przez szkołę stypizowanych płciowo postaw i wzorów zachowań przynosi w efekcie płciowo zróżnicowane edukacyjne szanse życiowe chłopców i dziewcząt. Propagowanie jedynego, „odpowiedniego” wzoru płci niesie negatywne konsekwencje tak dla dziewczynek, jak i dla chłopców. Dziewczynki tracą wiarę we własne możliwości i wybierają drogę życia „właściwą dla kobiet”, a nie odpowiadającą jej własnym aspiracjom. Natomiast dla chłopców, od których oczekuje się sukcesów, i którzy wzrastają w przekonaniu o nieograniczoności własnych możliwości, zderzenie z rzeczywistością: trudnościami w ukończeniu dobrej szkoły czy znalezieniu dobrze płatnej pracy (żywiciela rodziny) przynosi frustracje i zachowania dewiacyjne.
Artykuł porusza kwestię socjalizacji dzieci za pomocą kultury popularnej. Autorka wychodzi z założenia, że kulturę popularną można traktować jako nośnik wartości i wzorców postępowania, a także jako kluczowy czynnik socjalizacji. Kody, konteksty czy też wartości jakie są przekazywane poprzez filmy animowane, dziecko może później odnosić do otaczającej je rzeczywistości. W ten sposób możliwe jest uczenie się ról w rodzinie, ról zawodowych czy też ról płciowych, które następnie są utrwalane w zabawie. Autorka bada oddziaływanie kultury popularnej poprzez analizę filmów animowanych wyprodukowanych przez wytwórnię Walt Disney Pictures, w których głównymi bohaterkami są księżniczki i w których role płciowe zajmują bardzo dużo miejsca. Zakładając, że płeć jest konstruowana społecznie, to normy płci poznawane są poprzez interakcje z ludźmi oraz kulturę popularną, które przekazują normy i wartości społeczeństwa, w którym żyjemy. Autorka zwraca uwagę na to jak zmieniały się przekazywane wzorce i jaki był ich związek z prawami kobiet. Jednocześnie analizuje wpływ tychże filmów na kulturę prawną – zastanawia się jak filmy animowane wpływają na świadomość prawną i postawy wobec prawa oraz jakie wzorce są przekazywane najmłodszym obywatelom.
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest teoretyczne przedstawienie trzech ważnych pedagogicznie przestrzeni socjalizacji dzieci i młodzieży, jakimi są: rodzina, szkoła, środowisko lokalne. Ponadto istotne jest wskazanie na synergiczny charakter oddziaływań wymienionych komponentów/podmiotów jako warunek sine qua non prawidłowego przebiegu procesu socjalizacji, traktowanego holistycznie i komplementarnie. Takie ujęcie procesu socjalizacji występuje w teorii środowiskowej (pedagogika społeczna), wskazującej na udział w tym procesie wielu środowisk wychowawczych, które wspólnie powinny tworzyć/modyfikować przestrzeń socjalizacji. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany w postaci następujących pytań: Jak przedstawia się synergia rodziny, szkoły i środowiska lokalnego jako przestrzeni socjalizacji? Jakie jest jej znaczenie w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży? Zastosowana została metoda analityczna – analiza treściowa literatury dotyczącej socjalizacji i czynników ją warunkujących (ujęcie socjologiczno‑pedagogiczne).PROCES WYWODU: Na wstępie artykułu wyjaśnione zostało pojęcie socjalizacji rozumianej jako przestrzeń społeczna. Następnie scharakteryzowana została rodzina jako rudymentarna przestrzeń socjalizacji (pierwotnej), w dalszej kolejności przedstawiono przestrzenie socjalizacji wtórnej: szkoła, środowisko lokalne. W rozważaniach ujęty został synergiczny aspekt wyróżnionych przestrzeni socjalizacji. Wskazano na jednolitość oddziaływań środowiskowych w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza dotyczyła trzech ważnych dla dzieci i młodzieży środowisk wychowawczych, tj. rodziny, szkoły, środowiska lokalnego, tworzących wspólną przestrzeń socjalizacji. Wskazała na konieczność współpracy/synergii wymienionych komponentów w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: O jakości socjalizacji dzieci i młodzieży decyduje przede wszystkim rodzina, w dalszej kolejności szkoła i środowisko lokalne oraz znajdujące się w nich zasoby. Współpraca wymienionych środowisk/przestrzeni powoduje, iż dopełniają się one, uzupełniają i wzbogacają, tworząc bogatą w treści platformę życia, edukacji, wychowania i socjalizacji. Dlatego też wnioski wynikające z rozważań zawartych w artykule należy skierować do wszystkich uczestników procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
Akcesja Polski do Unii Europejskiej pobudziła ruchy migracyjne przejawiające się między innymi wzrostem liczby uchodźców napływających do naszego kraju. Niejednokrotnie osoby te przybywają w towarzystwie rodzin, w tym dzieci, lub zakładają na terenie Polski własne rodziny. Przedmiotem szczególnej troski staje się kwestia przygotowania placówek oświatowych do pracy z uczniami cudzo- ziemskimi. Praca z uczniami pochodzącymi spoza Polski stawia przed szkołą i nauczycielem nowe zadania, ponieważ wymaga zrozumienia specyfiki funkcjo- nowania takich osób, a to zmusza pracowników szkoły do rozwinięcia kompetencji międzykulturowych, dostosowania treści i metod pracy dydaktyczno-wychowaw- czej do potrzeb uczniów oraz do podjęcia działań, które uczynią ze szkoły środo- wisko przyjazne uczniom odmiennym kulturowo.
Cel pracy: Rekreacja fizyczna odgrywa bardzo ważną rolę w podnoszeniu jakości życia i stanu zdrowia współczesnego człowieka. W pracy podjęto problem rodzinnej socjalizacji do czasu wolnego. Celem badań jest analiza zachowań wolnoczasowych rodziców w kontekście rozwoju zainteresowań rekreacją fizyczną dzieci w wieku przedszkolnym. Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród rodziców dzieci w wieku przedszkolnym w 2012 roku. Wśród badanych osób przeważali mężczyźni w wieku 31-37 lat, z wykształceniem średnim, posiadający dwoje dzieci w wieku 4-6 lat. W badaniach wykorzystano metodę badań sondażowych, technikę ankiety z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza. Wyniki: Większość badanych rodziców dzieci w wieku przedszkolnym deklaruje, że w dzieciństwie i młodości często brali udział w różnych formach rekreacji fizycznej. Aktualnie aktywność fizyczną w czasie wolnym badani podejmują tylko sporadycznie. Respondenci preferują tradycyjne formy rekreacji fizycznej, rzadko biorą udział w zorganizowanych formach spędzania czasu wolnego oraz korzystają z nowoczesnych form ruchu. W badanym środowisku zauważa się wystarczającą infrastrukturę umożliwiającą racjonalną organizację czasu wolnego jednak nie jest ona w wystarczającym stopniu wykorzystywana przez badanych. Wnioski. Rodzice muszą otrzymać wsparcie ze strony animatorów czasu wolnego. Organizatorzy wspólnych działań rodzinnych powinni dostosowywać treści i propozycje do wieku poszczególnych członków rodziny. Ważne jest także zapewnienie fachowej opieki dla małych dzieci w placówkach sportowo-rekreacyjnych, co umożliwi rodzicom, szczególnie młodym matkom, zwiększenie częstotliwości podejmowania zorganizowanej aktywności fizycznej.
Artykuł podejmuje problematykę tzw. „inflacji prawa”, wskazuje jej przyczyny i konsekwencje dla procesu decyzyjnego u człowieka. Należy do nich to, iż w warunkach potopu prawa i informacji o prawie zmniejszają się szanse na właściwą socjalizację prawa (internalizację), rośnie znaczenie powierzchownej legitymizacji formalnej jako jedynego oparcia uznania prawa i obowiązujących norm zachowania. Jest to sytuacja niebezpieczna społecznie. Rozrost informacji przekłada się na poleganie na prywatnych, a nie oficjalnych źródłach wiedzy o prawie. Jest to sytuacja odwrotna od założeń systemu państwa prawa, osłabiająca jego autorytet.
EN
The article treats about “inflation of law” problem, pointing out the reasons and consequences this phenomenon for man’s decision making process. Among them we can observe that under these conditions chances to the proper law socialization growing less and signification of trivial, formal legitimisation became much more important. This situation is dangerous from the social point of view. Growing up the information’s system causes that man depends more on private than official sources of knowledge about law. It is opposite situation to the law-state foundations, which grows less its authority.
W świadomości społecznej istnieje przekonanie, że to wykształcenie uzyskane na poziomie wyższym decyduje o sukcesie społeczno-zawodowym jednostki. Trudno temu zaprzeczać, jednakże wiele badań eksponuje fakt, że to szkoła średnia, a w szczególności liceum, jest decydująca (obok czynnika rodzinnego) w kształtowaniu kapitału kulturowego jednostki i jej „potencjału” społecznego. Trudno jest przecenić w tym zakresie, zarówno w kontekście historycznym, jak i współcześnie, rolę elitarnych szkoł licealnych. W artykule przedstawiono rolę elitarnych liceów francuskich w formowaniu elit we Francji.
EN
It is a common social conviction that higher education decides of an individual’s socioprofessional success. It difficult to object to this statement. However, many studies expose the fact that secondary school decides (beside the family factor) of the formation of an individual’s cultural capital, and its social ‘potential’. It is difficult to overrate the role of elite secondary schools, either in historical context or contemporarily. The authors present the role of elite French grandes ecoles in the formation of elites in France.
Autor w tekście podjął refleksję nad współczesnym kryzysem autorytetów. Artykuł oparty jest na przeprowadzonych wywiadach narracyjnych z młodymi ludźmi zaangażowanymi w politykę, którzy aktywnie wspierają bądź odrzucają system polityczny. Celem artykuły jest opisanie pozycji autorytetu oraz wyjaśnienie jego znaczenia w procesie socjalizacji politycznej. Autor skonstruował cztery główne typy autorytetów, do których młodzi badani najczęściej odnosili się w swoich narracjach. Wyróżnił oraz opisał autorytety: religijne, szkolne, rodzinne i polityczne.
Czynniki związane z etiologią i rozwojem osobowości psychopatycznej wciąż stanowią obszar intensywnych badań przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Szczególne miejsce w tych rozważaniach zajmuje poznanie skutków dla zdrowia fizycznego i psychicznego osób pozostających w relacji z psychopatami natomiast zdecydowanie mniej badań dotyczy zdolności osób psychopatycznych do osiągania i wykorzystania własnych możliwości psychicznych, fizycznych i społecznych do adekwatnego reagowania na wyzwania środowiska w kontekście szeroko pojętego zdrowia. W badaniach zdrowia psychicznego można spotkać próby uporządkowania szerokiego wachlarza stosowanych miar zaburzeń zdrowia poprzez wprowadzenie podziału na dwie zasadnicze kategorie, określane jako wskaźniki eksternalizacyjne (externalizing) i internalizacyjne (internalizing). Pierwsza z tych grup obejmuje zachowania związane z agresją, przemocą, łamaniem norm życia społecznego, zachowania przestępcze, używanie substancji psychoaktywnych. Druga grupa wskaźników opisuje problemy wewnętrzne, emocjonalne, głównie zaburzenia depresyjne i lękowe, nadmierny stres i inne problemy. Dlatego też niniejszy artykuł ma na celu z jednej strony wskazanie czynników, które powszechnie uznaje się za czynniki ryzyka rozwoju i kształtowania się osobowości psychopatycznej, z drugiej zaś przedstawienie analizy relacji pomiędzy wskaźnikami internalizacyjnymi i eksternalizacyjnymi.
EN
The factors associated with etiology and development of psychopathic personality still form the area of intensive research performed by the representatives of various scientific disciplines. A very particular place in these deliberations is taken by the cognition of effects on physical and mental health concerning the people remaining in the relationship with psychopaths; while on the contrary, significantly less research concerns the abilities of psychopaths to achieve and use their own mental, physical and social possibilities to respond adequately to environmental challenges in the context of widely understood health. In the research on mental health one can notice the attempts to organize a wide range of used measurements of health disorders via the introduction of a division into two main categories, referred to as externalizing and internalizing indicators. The first group includes the behaviours connected with aggression, violence, violation of social norms, criminal behaviours or the use of psychoactive substances. Another group of indicators describes internal and emotional problems, mainly depression and anxiety disorders, excessive stress and other problems. Therefore, this paper aims at identifying factors which are commonly recognized as risk factors of formation and development of a psychopathic personality. It also intends to introduce the analysis of relation between externalizing and internalizing indicators.
Religiosity is one of the most challenging theoretical categories in social sciences. How it is grasped and presented is strongly related to social ontology which determines the perspective for studying religion in society. In this article, I present two different theoretical approaches to religiosity. First framed by Rational Choice Theory was inspired by Adam Smith and later developed especially by American sociologists of religion. The second vision of religiosity is built upon Critical Realism and elaborated by Roy Bhaskar and later developed especially by Margaret Archer. I present how from such a perspective religiosity could be defined and presented. My intention is to highlight that realist understanding of religiosity is especially promising for studying religious socialisation. In realist perspective, religiosity represents dynamic category essentially related to human subjectivity and reflexivity.
PL
Religijność jest jedną z najbardziej złożonych kategorii teoretycznych w naukach społecznych. Sposób, w jaki jest pojmowana i prezentowana, jest ściśle związany z ontologią społeczną, która określa perspektywę badania religii w społeczeństwie. W tym artykule przedstawiam dwa różne teoretyczne podejścia do religijności. W pierwszej części przedstawiam podstawowe założenia teorii racjonalnego wyboru, której wizja społeczeństwa i jednostki sięga swoimi początkami Adama Smitha i następnie w odniesieniu do religijności przyjęta została przez amerykańskich socjologów religii. Druga wizja religijności opiera się na opracowanym przez Roya Bhaskara i rozwiniętym szczególnie przez Margaret Archer realizmie krytycznym. W artykule przedstawiam, w jaki sposób można zdefiniować i przedstawić religijność w takiej perspektywie teoretycznej. Podkreślam, że realistyczne rozumienie religijności jest szczególnie obiecujące w badaniu socjalizacji religijnej. W perspektywie realistycznej religijność prezentuje się bowiem jako kategoria dynamiczna i silnie powiązana z ludzką podmiotowością i refleksyjnością.
This article concerns the issues of socialisation influences in the institutional structure. Scholars have not conducted before this type of research on the preferences of particular types of socialisation. In the literature there is only described the scientific basis which presents theoretical approaches concerning particular ways of socialisation influences. Therefore, it was decided to create a research tool which was designed based on Schaffer’s statements. Then, it was also needed, on the basis of Schaffer’s statements, to determine what pattern of four varieties of socialisation is preferred by educators from social rehabilitation institutions? The aim was to determine statistically significant differences between the degree of acceptance of particular socialisation types by virtue of gender, seniority and workplace of educators specialising in social rehabilitation. As a hypothesis it was assumed that there are statistically significant differences between the ranks which were ascribed to particular models of socialisation on the grounds of age, seniority and workplace of educators specialising in social rehabilitation. The study constitutes a research perspective of theoretical description of socialisation types presented in the literature.
PL
Niniejszy artykuł dotyczy sfery oddziaływań socjalizacyjnych w strukturze instytucjonalnej. Badań dotyczących preferencji poszczególnych typów socjalizacji dotychczas nie prowadzono. Funkcjonuje jedynie podstawa naukowa opisana w literaturze, prezentująca ujęcia teoretyczne poszczególnych sposobów oddziaływań socjalizacyjnych. Postanowiono z tego powodu utworzyć narzędzie, które skonstruowano z uwzględnieniem twierdzeń Schaffera, by na tej podstawie ustalić, jaki wzorzec z czterech odmian socjalizacji jest preferowany przez wychowawców z placówek resocjalizacyjnych. Jako cel wyznaczono określenie istotnie statystycznych różnic między stopniem akceptacji poszczególnych klas socjalizacji ze względu na płeć, staż i miejsce pracy wychowawców resocjalizujących. Przyjęto hipotezę, że istnieją istotne statystycznie różnice pomiędzy rangowaniem cech modeli socjalizacji ze względu na płeć, staż i miejsce pracy wychowawców resocjalizujących. Opracowanie stanowi perspektywę badawczą teoretycznego opisu rodzajów socjalizacji prezentowanych w literaturze.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.