Search results

1

History takes place. Neuere Forschungen zur Geschichte multiethnischer Städte Zentralund Osteuropas im 20. Jahrhundert

100%

Koeltzsch I.

Střed. Časopis pro mezioborová studia Střední Evropy 19. a 20. století. / Centre. Journal for Interdisciplinary Studies of Central Europe in the 19th and 20th Centuries.

|

2015

|

vol. 7

|

issue 1

131-149

EN

Since the debate on the past and present of Central Europe among emigré writers and intellectuals in the 1980s the urban history of Central and Eastern Europe has become a vivid research fi eld in the German and English historiography. It also went alongside with the ‘spatial turn’ in historiography which claims an importance of space in historical analysis. The review essay discusses three books by two German and one American scholar representing three diff erent perspectives on urban history in the ‘age of extremes’: the city as a space of experience (Lviv), the city as a palimpsest (Grodno) and the microhistory of a city through the lens of a tenement and its residents (Warsaw). All three books demonstrate that urban history beside or even because of its methodological eclecticism off er important insights into the history of society. It illuminates processes of integration, exclusion and annihilation on a local level and integrates them into a macrohistorical analysis as well as into the history of modern social, cultural and political identities and loyalities, emphasising their situativity and fl uidity.

2

Spatial turn and animation practices inspired by cultural anthropology

100%

Wieszaczewska A.

Journal of Education Culture and Society

|

2016

|

vol. 7

|

issue 2

262-273

EN

Spatial turn is one of the cultural turns, which have recently occurred in the humanities. It stresses the importance of issues such as space and place and can be successfully used as a theoretical perspective gaining use in thought over issues such as globalisation, transnationality, mapping but also education. In the discourses of pedagogical science space and place are considered through their multidimensional impact on education and learning. As significant concepts rooting pedagogy or pedagogy of borderland. The pedagogical reflection on space could be also used in the field of animation practices, especially in activities, which are related to place somehow colonised.

3

Nie-miasto Joanny Bator

100%

Czyżak A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2014

|

vol. 2

43-50

EN

The article is an interpretation of the novel Ciemno, prawie noc (It’s dark, almost night) by Joanna Bator. It focuses on the specific vision of Wałbrzych, a real city located in the South of Poland. The vision consists of many traditional and present-day patterns entitled to create spatial images. In her novel, Bator examines methods of presenting urban spaces in literature which leads her to constructing a representation of a non-town. Destruction of the emotional sphere of the human personality (the case of the narrator – main character) damages the possibility of habituating the sphere of existence (home, quarter, town, province).

4

Morskie i zamorskie podróże idei antropologii

88%

Ulicka D.

Slavia Meridionalis

|

2014

|

vol. 14

EN

The maritime and overseas journeys of the idea of anthropologyThis article discusses the very concept of anthropology, which was born at the end of 19th century, termed the “history of ideas”, and still exists in contemporary literary theory, especially as part of what is referred to as “spatial turn”. As with the similar concept proposed earlier by Ernst Curtius, it is focused on topics treated as the autonomous component of an anonymous, unpersonal, and in fact unhistorical discourse. On the contrary, the article tends to prove that travelling theories were always strongly connected with travelling theorists. In contrast, the author attempts to consider the interrelations between the two conceptions of anthropology: the philosophical and the linguistic, taking into account the material left in texts connected with the journey from Göteborg to New York by Roman Jakobson and Ernst Cassirer. The reconstruction of their possible discussions on board proves that the boundary between their projects, usually drawn in the history of culture, is weaker than could be supposed. Morskie i zamorskie podróże idei antropologiiArtykuł podejmuje dyskusję z koncepcją antropologii kulturowej wyłonioną po tzw. zwrocie spacjalnym i skupioną na wędrówkach pojęć. Ze względu na depersonalizację rozważanego materiału wciąż mieści się ona w modelu XIX-wiecznej jeszcze proweniencji, bliska historii idei i topice. Dyskusja została przeprowadzona na materiale nielicznych świadectw wiążących się z podróżą morską z Europy do USA, a w istocie ucieczką przed kolejną falą nazizmu, podczas której doszło do przypadkowego spotkania Romana Jakobsona i Ernsta Cassirera. Rekonstrukcja ich możliwych dialogów podczas piętnastu dni rejsu, wsparta na metodologicznej propozycji historii domyślnej wyprowadzonej z praktyki filologicznej Tadeusza Zielińskiego, pozwala odkryć silne związki między ich projektami, a tym samym między koncepcjami antropologii filozoficznej i antropologii lingwistycznej. Wyłaniające się ze świadectw tekstowych konwergencje podważają rozgraniczanie obu tych modernistycznych projektów, zwykle dokonywane w historii dyscypliny. Pozwalają także na reinterpretację rozpowszechnionych ujęć postawy profesjonalizmu uznawanej za typową dla uczonego nowoczesnego i utożsamianej z politycznym i społecznym niezaangażowaniem.

5

O dywersyfikacji pojęć przestrzennych – zyski i straty

88%

Czyżak A.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 13

7-21

EN

The article considers the consequences of spatial turn. This turn didnot limit itself merely to the creation of a new methodology and researchtools. Instead it covered a much wider scope, as it allowed conclusions to bedrawn not only on cultural discourse but also transformation within otherareas of research as politics, patterns of common memory andideology,as well as a change in the processes of establishing the rulesof sociallife. The awareness of the extent to which space determines the conditionsof existence was directly linked to the perception of human activity asinherently “located”. The growing interest into the spatial dimension ofindividual and collective experience provides an insight into the issue froma broader perspective. At the same time the topographical turn contributedto the reformulation of other basic terms such as language, subject, culture,literary and artistic practice, and finally, the research and the researcher’sposition in its own right.

6

Joseph Roth’s Itineraries Beyond Language: “der Süden konserviert die Steine, die Fragmente, die Weltanschauungen”

88%

D’Elia G.

Academic Journal of Modern Philology

|

2021

|

issue 14

91-100

EN

This study examines the perception of space and the mental landscapes in Joseph Roth’s travel reportages from southern France. Particular focus will be placed on the articles that Joseph Roth wrote for the “Frankfurter Zeitung” and collected in a book published posthumously, in 1956 with the title Im mittäglichen Frankreich and afterwards under the title Die weißen Städte. In this text the relationship between the real topography, the literary representation and the subjective point of view of the author, might give us a new definition of the concept of “space” and “belonging” beyond language. The aim is to analyze the representation that Joseph Roth gives us, through his articles, that builds up new spaces and is in relation with the actual place and with the topography of the individual and collective memory.

7

Przestrzenie kontestacji w twórczości Bohumila Hrabala, Mirona Białoszewskiego i Wolfganga Hilbiga

87%

Kledzik E.

Porównania

|

2012

|

vol. 11

233-246

EN

The article reports the state of research on the space in literature, starting with the findings of the structuralists, through semiotics, to anthropology and the spatial turn. It argues that the modern return of the space took place due to the popularity of the post-colonial theory in literary studies. The author adds a group of texts created in or in relation to the socialist’ times to the existing post-colonial interpretations of the Central European culture. The texts by Bohumil Hrabal, Miron Białoszewski and Wolfgang Hilbig, discussed using the carnival stylistics, create different spaces of contestation of the official discourse, which posses a subversive potential: a pub, railway stations and bazaars and the underground world of Berlin.

PL

Artykuł referuje stan badań nad przestrzenią w literaturze, poczynając od ustaleń strukturalistów, przez semiotykę, po antropologię i spatial turn. Stawia tezę, że współczesny powrót przestrzeni w badaniach literaturoznawczych jest spowodowany popularnością teorii postkolonialnej. Autorka do dotychczasowych reinterpretacji postkolonialnych w badaniach nad literaturą środkowoeuropejską dołącza grupę tekstów powstałych w lub w odniesieniu do czasów socjalistycznych. Omówione teksty autorstwa Bohumila Hrabala, Mirona Białoszewskiego i Wolfganga Hilbiga przy użyciu stylistyki karnawału kreują różne przestrzenie kontestacji oficjalnego dyskursu o subwersywnym potencjale: knajpę, dworce i bazary oraz świat podziemnego Berlina.

8

Zrozumieć miasto. Hermeneutyka jako metoda badania fenomenu współczesnego miasta

76%

Szczepański P.

Przestrzenie Teorii

|

2018

|

issue 30

247-258

EN

In this article, the author presents the hermeneutic perspective of research in urban studies (‘hermeneutics of the city’) carried out within the field of cultural urban studies. ‘Hermeneutics of the city’ is still an unrealized project within the spatial turn in cultural studies. It is necessary to review and systematize the existing positions that make up the ‘hermeneutics of the city’ and outline its frameworks as theory.

9

Proměny továrního prostoru v období vrcholné průmyslové moderny. Přístupy, problémy a perspektivy soudobého historického výzkumu

75%

Nebřenský Z.

Moderní dějiny: sborník k dějinám 19. a 20. století (Modern History: Studies into 19th and 20th century history)

|

2016

|

vol. 24

|

issue 1

1-25

EN

The article deals with the problems, approaches and perspectives of the current historical research on industrial architecture. It is not primarily an art history analysis of factory buildings, but rather an examination of their connection with ongoing industrialization. The article asks which concepts, terms and topics have social, economic and cultural historians used to analyze industrial space. Were historians interested in whether factory buildings were the result of cultural transfer and knowledge exchange between Western and Central Europe? Did historians take into account primarily the debates of architects, engineers and experts? Did historians reflect on how the building of factories established power hierarchies and social relations? The article analyses secondary German and English historical literature about industrial architecture that was published in the last three decades. Based on empirical examples of Austrian factories from smaller Bohemian, Moravian and Silesian towns, the article argues that the rise of the modern factory building, with enough lighting, ventilation, heating, hygienic and social facilities, was not a revolutionary event of the interwar period of the 20th century, but a long-term development that started in the second half of the 19th century.

10

Poetik der Zwischenräume und Konstruktion der liminalen Bereiche in Peter Handkes "Der große Fall"

75%

Kazański D.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2013

|

issue 22

105-122

EN

The main aim of the article is an attempt to determine how P. Handke understands the space. Having started with the concept of spatial turn author refers to such precursors of spatial trends in culture and literature as M. Auge, M. Foucault and J. Lotman. Then the differences between the so-called topological and topographical turn are listed. Based on these considerations, the author proves the thesis that in the literary worlds of Handke a kind of the interstitial space can be seen. The analysis of one of his recent novel “Der Große Fall” shows in which categories one can speak of a transitional state of the space, what the liminal parts of the world presented are and what functions itself the interstitial space plays.

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest próba określenia, jak Peter Handke pojmuje przestrzeń. Wyszedłszy od pojęcia ‘spatial turn’ autor nawiązuje do takich prekursorów tendencji przestrzennych w kulturze i literaturze jak M. Augé, M. Foucault czy J. Lotman. Następnie zostały wyodrębnione różnice między tzw. ‘topological’ i ‘topographical turn’. W oparciu o te rozważania autor dowodzi tezy, iż w literackich światach Handkego daje się zaobserwować swoistą międzyprzestrzeń. Analiza jednej z jego nowszych powieści "Der Große Fall" pokazuje, w jakich kategoriach można mówić o pośrednim stanie przestrzeni, czym są liminalne elementy świata przedstawionego oraz jakie funkcje odgrywa sama międzyprzestrzeń.

11

Zwroty ku przestrzeni w badaniach literackich – próba uporządkowania pojęć i podstawowe rozróżnienia

71%

Gieba K.

Przestrzenie Teorii

|

2015

|

issue 23

EN

An increased interest in space in the humanities can be referred to as a spatial, topographic or topological shift. This article is an attempt at organizing these concepts and defining the fundamental differences between them. Based on the findings of European and American researchers (including Edward Soja, Sigrid Weigel, Ernest W.B. Hess-Lüttich, and Joseph Hillis Miller) and a Polish literary scholar (Elizabeth Rybicka), the author tries to distinguish, and define the relationship, between spatial, topographic and topological shifts. This article was inspired by the terminological chaos in the Polish humanities.

12

„Być z przestrzenią” – uczyć o świecie. Edukacyjne aspekty interpretowania literatury najnowszej

71%

Czyżak A.

Polonistyka. Innowacje

|

2020

|

issue 11

49-62

EN

The article contains a consideration about contemporary prose and its educational values. Interpretations of books written by Filip Springer, Julia Fiedorczuk, Anna Janko, Andrzej Stasiuk may be treated as examples of connections between nowadays literature and global and local problems that torment our societies. The consequences of spatial turn in humanistic researches bring many changes, not only on cultural discourses. There are also important transformations of other areas of research, as politics, patterns of common memory and ideology, as well as the processes of establishing the rules of social life. The growing interest into the spatial dimension of individual and collectiva experience provides to the reformulation of other basic terms such as language, subject, culture, literary and artistic practice, and finally, the research and the researcher’s position in the sphere of his new rights.

PL

Artykuł zawiera rozważania poświęcone prozie najnowszej i jej edukacyjnemu znaczeniu. Interpretacje tekstów Filipa Springera, Julii Fiedorczuk, Anny Janko czy Andrzeja Stasiuka mogą zostać uznane za przykłady działań analitycznych, pozwalających pokazywać powiązania między najnowszą literaturą a globalnymi oraz lokalnymi problemami trapiącymi ludzkie społeczności i zbiorowości. Spuścizna zwrotu przestrzennego we współczesnej humanistyce to zarazem wiele przemian, do których doszło nie tylko w ramach kulturowych dyskursów. Ważnym przekształceniom podległo postrzeganie innych obszarów badawczych, takich jak polityka, wzorce pamięci oraz ideologii, a także przemiany reguł wspólnotowego życia. Wzrost zainteresowania przestrzennym wymiarem doświadczeń jednostkowych i zbiorowych doprowadził do przeformułowania podstawowych zagadnień, takich jak język, podmiot, kultura, praktyka literacka i artystyczna, a także przedmiot badań oraz pozycja badacza w sferze nowych kompetencji.

13

Subjective being in the city. The prospect of German pedagogy of place/space

71%

Puchert J., Kurowska-Susdorf A.

Studia Pedagogiczne

|

2016

|

vol. LXIX

14

Ratusz jako przestrzenne i prawne centrum rozwoju miasta. Rozważania i odniesienia do badań w Niemczech i Austrii od 1990 roku

71%

Opll F.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2014

|

vol. 74

EN

The Town Hall as the focus of the spatial and political system in the city’s development: considerations and references to relevant German and Austrian research since 1990(Summary) The article starts with the analysis of respective definitions and considerations regarding the term Rathaus in different languages (German, Italian, English and French). Subsequently the origins of town-halls are taken into closer consideration, a topic which – seen from the standpoint of modern city-marketing – plays a decisive role for the “ranking” of towns. As a synonym for the evolution of civic and urban liberties in Italy as well as north of the Alps the chronology of the evolution of town-halls as well as their topographical placement within the urban pattern are of greatest importance. More explicit considerations are given with regard to town-halls in Austrian towns. An excellent basis for this analysis is the data provided by the series of more than 60 volumes of the Österreichischer Städteatlas (edited 1982–2013). In the end an overview to the respective research with hints to some deficits and possibilities for further investigation is given. It should especially be indicated that the “Rathaus”-topic can and should play a much greater role within actual trends of research (“spatial turn”).

15

“Просторова оптика” урбанізму в українському контексті

63%

Фанагей Р. Д.

International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture

|

2021

|

vol. 1

|

issue 3

85-99

EN

The article is dedicated to the actualization of the interdisciplinary spatial perspective as a study of the experience of living-experiencing in the horizon of human history. Despite the fact that increasing attention to the problem of urban space in XX-XXI centuries is caused by intensive industrial and post-industrial urbanization, it's being considered that the city itself has always been the embodiment of social specialization. Now we observe not the formation of a new spatial subject of study, but the "spatialization" of the research perspective. The main trend of modern spatial theory is not just urbanism but its human dimension in sensory fragmentation. According to this, it is assumed that planning and studying of urban space abandon Modern unifying and rational representations of space and re-actualize the rejected sensorial spaces of representation. And although such postmodernization de-differentiation is not neoconservative, in the Ukrainian discourse, these searches for non-repressive solutions are often limited by "rethinking", re-actualization of pre-modern issues – the question of symbols, images, archetypes – or absolutizing of aesthetic-subjectivist perspective.

16

Przestrzeń kulturowa: poszukiwanie nowych epistemologii

63%

Rewers E.

Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

|

2021

|

issue 56

81-97

EN

This paper explores and discusses the experimental, critical and self-reflexive changes in the fields of cultural spaces research such as cultural studies, cultural geography and urban studies. It seeks to contribute to current debates on space in the context of epistemological crisis in cultural studies and contemporary urban theory. The key thesis are: 1) Science explores and performs cultural spaces; 2) Cultural studies develop spatial turn, topographical turn and geographical turn; 3) Spatial turn activates trick questions in trans-field research; 4) Urbanisation is a planetary practice of culturalisation. Based on a review of epistemological search on urban space, this article considers how researches have attempted to situate knowledge by suggesting different concepts of space and of the urban. It is note that these concepts often struggle to provide meaningful estimates of important factors of urbanisation. This implies that whilst the study of cultural space remains difficult, epistemologies and methodologies of cultural urban studies can be infiltrate by set at variannce disciplines.

PL

Przedmiotem artykułu są zmiany zachodzące w badaniach nad przestrzeniami kulturowymi wywołane kryzysem teoriopoznawczym w obszarze badań nad kulturą i przebiegające równolegle z dyskusjami dotyczącymi nowych teorii miejskich. W artykule postawiono cztery tezy: 1) nauka poznaje i performuje przestrzenie; 2) studia kulturowe rozwijają zwrot przestrzenny, zwrot topograficzny i zwrot geograficzny; 3) zwrot przestrzenny uaktywnia pułapki w badaniach transdziedzinowych; 4) urbanizacja jest planetarną praktyką kulturalizacji przestrzeni. Wychodząc z założenia, że przestrzeń stanowi nie tylko przedmiot poznania, lecz także konstrukt badań naukowych (zwroty: przestrzenny, geograficzny, topograficzny i ekologiczny), poszukuje się odpowiedzi na pytanie, jakie miejsce zajmują czynniki i przestrzenie kulturowe w nowych epistemologiach miejskości.

17

Image spaces. Digital visual media in the context of baroque mural painting in architecture

63%

Drozdowicz P. P.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2021

|

vol. 29

|

issue 38

249-254

EN

In the art of the 20th century, space became the basic material. Today, digital media and VR and AR technologies are used to cross the visual and space barriers, but always at the expense of experiencing reality. The spatial turn in culture results from the post-avant-garde ideas of art that cuts itself off from ancient art. Using the example of the fresco by Andrea del Pozzo from the Sant’Ignazio church in Rome, we will show analogies between baroque illusionist painting and digital visual media. It turns out that contemporary art arrives at the space issues that have been practiced in architecture and art since antiquity. The space created by painting illusion as a total work of art exhibits many features of contemporary art and the phenomena of VR and AR such as intermediality, immersion, interactivity. Spatial turn arguments can be used to enhance the potential of classic painting language in architecture.

18

The Space of Power. State Consolidation by Means of Religious Policy in the Danube Principalities in the Fourteenth to Sixteenth Centuries

63%

Grigore M. D.

Acta Poloniae Historica

|

2017

|

vol. 116

PL

This article shows the close link between religious policy, especially that of the confessional option, and the politicization of space in the building processes of territorial states. The study focuses on the two Danube Principalities of Wallachia and Moldavia, which implemented their state building owing to three decisive steps: i) the jurisdictional option in favour of the Ecumenical Patriarchate in Constantinople; ii) the territorial and social implementation of the Byzantine Orthodox faith by institutional infrastructure and monastic reform; iii) the Orthodox enculturation of the two Wallachian principalities.The main goal of this chapter is to show how cultural and historical phenomena transform the abstract geographical space into the political space of a state.

19

Non-Places and the Law: A Preliminary Investigation

63%

Dudek M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2021

|

vol. 94

15-30

PL

W kontekście obszernej literatury na temat koncepcji nie-miejsc Marca Augé, włącznie z jej wieloma aplikacjami w różnych dziedzinach, a także stale rozwijanych geograficzno-prawnych analiz, zaskakujące jest, że dotąd nie przeprowadzono bardziej skupionej dyskusji nad nie-miejscami i prawem. Celem tego artykułu jest rozpoczęcie wypełniania tej luki. Skupia się on na oryginalnym ujęciu koncepcji Augé i wyróżnia trzy poziomy nie-miejsc: ich obiektywny, materialny poziom (np. budynki nie-miejsc); intersubiektywny, społeczny poziom (specyficzna, wyróżniająca atmosfera nie-miejsc, taka jak panująca w nich anonimowość i poczucie zdystansowania), oraz wyłącznie indywidualny, subiektywny poziom (to, jak poszczególni ludzie oceniają konkretne nie-miejsce). W artykule przekonuje się nie tylko do tego, że Augé jest uwrażliwiony na prawo już w jego pierwotnym ujęciu nie-miejsc. Ponadto prawo – jakkolwiek bezpośrednio nieistotne dla subiektywnego poziomu – jest bardzo ważne dla poziomów obiektywnego i intersubiektywnego nie-miejsc, jako, ostatecznie, czynnik współkonstytuujący te aspekty komentowanego rodzaju miejsc.

EN

In the context of the significant literature on Marc Augé’s concept of non-places, including its various applications in different disciplines, and also constantly growing legal geographical analyses, it is striking that, to date, there have been no more focused discussion on non-places and the law. This paper aims to begin filling this noticeable gap. It focuses on an original presentation of Augé’s concept and distinguishes three levels of non-places: their objective, material level (e.g. the buildings of non-places); the intersubjective, social level (the specific, distinctive feel of non-places, such as anonymity and detachment); and the purely individual, subjective level (the way particular people assess a specific non-place). The paper not only argues that Augé is already sensitive to the law in his original account of non-places, but also that the law – while directly irrelevant for the subjective level – is nevertheless very important for the objective and intersubjective levels of non-places, as, ultimately, it is a co-constituting factor of these aspects of the discussed type of sites.

20

„Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera Spierig

51%

Front S.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

[abstrakt po polsku poniżej]Sonia FrontInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePoland “I’m My Own Grandpa”-Spatialization of Time in Michael and Peter Spierig’s PredestinationAbstract: Spatialization of time, that is, presenting time in the categories of space, measuring and rationalizing it, was a very significant social process at the end of the 20th century. The “spatial turn,” as it is called by Fredric Jameson, is connected with a postmodern individual’s immersion in a perpetual present. The separation of the individual from the past and the future, which has resulted in the deconstruction of the subject’s temporality, was caused by the processes characteristic of late capitalism. Spatialization of time in postmodernism expresses the integrity of space and time, the changing relations between them and their new conceptualizations. These changes are reflected in post-classical cinema that is quite often characterized by modular temporality. The plots of those films are divided into spatio-temporal modules whose order is rearranged into a non-chronological syuzhet. Simultaneously, those films depict multifaceted human experience of time and the temporalization of space. Michael and Peter Spierig’s film Predestination (2014) blends the spatialization of time, characteristic of classical cinema, in which space and time are static entities, with post-classical nonlinear arrangement of the plot. Presenting space-time as static modules allows the directors to show subjectivity governed by the categories of space, rather than by the continuity over time. According to David Lewis, the identity of the protagonist, a time traveler, and his/her psychological continuity must be described by means of the differentiation between external time and personal time, because his/her identity relies on operating in spatialized time. Keywords: space, time, spatialization of time, spatial turn, Fredric Jameson, Michael and Peter Spierig’s Predestination, cultural practice Sonia FrontInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach „Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera SpierigAbstrakt: Spacjalizacja czasu, czyli przedstawianie czasu w kategoriach przestrzeni, mierzeniu go i racjonalizowaniu, to bardzo ważny proces społeczny końca XX wieku. Zwrot ku przestrzeni, jak nazywa go Fredric Jameson, związany jest z zanurzeniem człowieka postmodernizmu w wiecznej teraźniejszości. Odcięcie jednostki od przeszłości i przyszłości, które doprowadziło do dekonstrukcji temporalności podmiotu, spowodowane zostało przez procesy charakterystyczne dla późnego kapitalizmu. Spacjalizacja czasu w postmodernizmie wyraża integralność czasu i przestrzeni, zmieniające się pomiędzy nimi relacje, a także ich nowe konceptualizacje. Zmiany te odzwierciedlone są w kinie post-klasycznym, które cechuje się niejednokrotnie temporalnością modularną. Fabuła takich filmów podzielona jest na moduły czasoprzestrzeni, których kolejność zostaje przearanżowana w niechronologiczny sjużet. Jednocześnie filmy te przedstawiają psychologiczne niejednorodne doświadczenie czasu ludzkiego oraz temporalizację przestrzeni. Film Michaela i Petera Spierig Przeznaczenie (Predestination, 2014) łączy uprzestrzennienie czasu, charakterystyczne dla filmu klasycznego, gdzie czas i przestrzeń to pasywne wymiary, z post-klasyczną nielinearną organizacją fabuły. Przedstawienie czasoprzestrzeni w formie statycznych modułów pozwala na pokazanie podmiotowości rządzonej nie ciągłością w czasie, ale poprzez kategorie przestrzeni. Zgodnie z wytycznymi Davida Lewisa, tożsamość bohatera – podróżnika w czasie – i jego ciągłość psychologiczna muszą zostać opisane za pomocą rozróżnienia pomiędzy czasem zewnętrznym a osobistym, gdyż tożsamość ta opiera się na operowaniu w uprzestrzennionym czasie. Słowa kluczowe: przestrzeń, czas, spacjalizacja czasu, zwrot przestrzenny, Fredric Jameson, Michael i Peter Spierig, Przeznaczenie, praktyka kulturowa

PL

[abstrakt po polsku poniżej]Sonia FrontInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePoland “I’m My Own Grandpa”-Spatialization of Time in Michael and Peter Spierig’s PredestinationAbstract: Spatialization of time, that is, presenting time in the categories of space, measuring and rationalizing it, was a very significant social process at the end of the 20th century. The “spatial turn,” as it is called by Fredric Jameson, is connected with a postmodern individual’s immersion in a perpetual present. The separation of the individual from the past and the future, which has resulted in the deconstruction of the subject’s temporality, was caused by the processes characteristic of late capitalism. Spatialization of time in postmodernism expresses the integrity of space and time, the changing relations between them and their new conceptualizations. These changes are reflected in post-classical cinema that is quite often characterized by modular temporality. The plots of those films are divided into spatio-temporal modules whose order is rearranged into a non-chronological syuzhet. Simultaneously, those films depict multifaceted human experience of time and the temporalization of space. Michael and Peter Spierig’s film Predestination (2014) blends the spatialization of time, characteristic of classical cinema, in which space and time are static entities, with post-classical nonlinear arrangement of the plot. Presenting space-time as static modules allows the directors to show subjectivity governed by the categories of space, rather than by the continuity over time. According to David Lewis, the identity of the protagonist, a time traveler, and his/her psychological continuity must be described by means of the differentiation between external time and personal time, because his/her identity relies on operating in spatialized time. Keywords: space, time, spatialization of time, spatial turn, Fredric Jameson, Michael and Peter Spierig’s Predestination, cultural practice Sonia FrontInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach „Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera SpierigAbstrakt: Spacjalizacja czasu, czyli przedstawianie czasu w kategoriach przestrzeni, mierzeniu go i racjonalizowaniu, to bardzo ważny proces społeczny końca XX wieku. Zwrot ku przestrzeni, jak nazywa go Fredric Jameson, związany jest z zanurzeniem człowieka postmodernizmu w wiecznej teraźniejszości. Odcięcie jednostki od przeszłości i przyszłości, które doprowadziło do dekonstrukcji temporalności podmiotu, spowodowane zostało przez procesy charakterystyczne dla późnego kapitalizmu. Spacjalizacja czasu w postmodernizmie wyraża integralność czasu i przestrzeni, zmieniające się pomiędzy nimi relacje, a także ich nowe konceptualizacje. Zmiany te odzwierciedlone są w kinie post-klasycznym, które cechuje się niejednokrotnie temporalnością modularną. Fabuła takich filmów podzielona jest na moduły czasoprzestrzeni, których kolejność zostaje przearanżowana w niechronologiczny sjużet. Jednocześnie filmy te przedstawiają psychologiczne niejednorodne doświadczenie czasu ludzkiego oraz temporalizację przestrzeni. Film Michaela i Petera Spierig Przeznaczenie (Predestination, 2014) łączy uprzestrzennienie czasu, charakterystyczne dla filmu klasycznego, gdzie czas i przestrzeń to pasywne wymiary, z post-klasyczną nielinearną organizacją fabuły. Przedstawienie czasoprzestrzeni w formie statycznych modułów pozwala na pokazanie podmiotowości rządzonej nie ciągłością w czasie, ale poprzez kategorie przestrzeni. Zgodnie z wytycznymi Davida Lewisa, tożsamość bohatera – podróżnika w czasie – i jego ciągłość psychologiczna muszą zostać opisane za pomocą rozróżnienia pomiędzy czasem zewnętrznym a osobistym, gdyż tożsamość ta opiera się na operowaniu w uprzestrzennionym czasie. Słowa kluczowe: przestrzeń, czas, spacjalizacja czasu, zwrot przestrzenny, Fredric Jameson, Michael i Peter Spierig, Przeznaczenie, praktyka kulturowa

Refine search results

History takes place. Neuere Forschungen zur Geschichte multiethnischer Städte Zentralund Osteuropas im 20. Jahrhundert

Spatial turn and animation practices inspired by cultural anthropology

Nie-miasto Joanny Bator

Morskie i zamorskie podróże idei antropologii

O dywersyfikacji pojęć przestrzennych – zyski i straty

Joseph Roth’s Itineraries Beyond Language: “der Süden konserviert die Steine, die Fragmente, die Weltanschauungen”

Przestrzenie kontestacji w twórczości Bohumila Hrabala, Mirona Białoszewskiego i Wolfganga Hilbiga

Zrozumieć miasto. Hermeneutyka jako metoda badania fenomenu współczesnego miasta

Proměny továrního prostoru v období vrcholné průmyslové moderny. Přístupy, problémy a perspektivy soudobého historického výzkumu

Poetik der Zwischenräume und Konstruktion der liminalen Bereiche in Peter Handkes "Der große Fall"

Zwroty ku przestrzeni w badaniach literackich – próba uporządkowania pojęć i podstawowe rozróżnienia

„Być z przestrzenią” – uczyć o świecie. Edukacyjne aspekty interpretowania literatury najnowszej

Subjective being in the city. The prospect of German pedagogy of place/space

Ratusz jako przestrzenne i prawne centrum rozwoju miasta. Rozważania i odniesienia do badań w Niemczech i Austrii od 1990 roku

“Просторова оптика” урбанізму в українському контексті

Przestrzeń kulturowa: poszukiwanie nowych epistemologii

Image spaces. Digital visual media in the context of baroque mural painting in architecture

The Space of Power. State Consolidation by Means of Religious Policy in the Danube Principalities in the Fourteenth to Sixteenth Centuries

Non-Places and the Law: A Preliminary Investigation

„Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera Spierig