Search results

1

Mieszczanie rodowici i migranci. Ruch wędrówkowy ludności Przemyśla(według spisu mieszkańców z połowy 1918 roku)

100%

Budzyński Z., Kamińska-Kwak J.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

85-118

PL

Niniejsze badania przeprowadzono na bazie spisu mieszkańców Przemyśla z poł. 1918 r., sporządzonego na podstawie nietypowych dla tego rodzaju źródła formularzy ankiet. Materiały te znajdują się obecnie w zasobie Archiwum Państwowego w Rzeszowie (oddział w Sanoku) oraz w mniejszej części w zbiorach Archiwum Państwowego w Przemyślu. W obu wypadkach zachowały się fragmentarycznie. Częścią zasadniczą tekstu jest studium demograficzno-historyczne ukazujące kształtowanie się struktury narodowej i wyznaniowej mieszkańców miasta tego okresu. Szczególną uwagę zwraca ruch wędrówkowy skierowany w stronę Przemyśla w latach 1880–1918 oraz jego tempo. W artykule zajęto się również rozmieszczeniem migrantów w mieście, zwłaszcza w jego centrum oraz na przedmieściach (Zasania po jego lewej, północnej stronie, i przedmieścia Lwowskiego po prawej, wschodniej części).

EN

The present study was performed on the basis of the census of the inhabitants of Przemyśl from mid-1918, prepared based on questionnaire forms which were not typical for thus type of source. These materials are currently stored in the State Archive in Rzeszów (department in Sanok) and, partially in the archives of the State Archive in Przemyśl. In both cases they were only fragmentarily preserved. The main part of the present study presents a demographic analysis showing how the national and denomination structure of the city dwellers from that time was shaped. Special attention was put on the migration movement directed towards Przemyśl in the years 1880–1918 and its rate. The article focuses also on the location of migrants in the city, especially in its center and in the suburbs (Zasanie on its right, northern side and the Lviv suburbs on its right, eastern side).

2

Mieszczanie rodowici i migranci. Ruch wędrówkowy ludności Przemyśla (według spisu mieszkańców z połowy 1918 roku)

72%

Budzyński Z., Kamińska-Kwak J.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

85-118

EN

The present study was performed on the basis of the census of the inhabitants of Przemyśl from mid-1918, prepared based on questionnaire forms which were not typical for thus type of source. These materials are currently stored in the State Archive in Rzeszów (department in Sanok) and, partially in the archives of the State Archive in Przemyśl. In both cases they were only fragmentarily preserved. The main part of the present study presents a demographic analysis showing how the national and denomination structure of the city dwellers from that time was shaped. Special attention was put on the migration movement directed towards Przemyśl in the years 1880–1918 and its rate. The article focuses also on the location of migrants in the city, especially in its center and in the suburbs (Zasanie on its right, northern side and the Lviv suburbs on its right, eastern side).

PL

Niniejsze badania przeprowadzono na bazie spisu mieszkańców Przemyśla z poł. 1918 r., sporządzonego na podstawie nietypowych dla tego rodzaju źródła formularzy ankiet. Materiały te znajdują się obecnie w zasobie Archiwum Państwowego w Rzeszowie (oddział w Sanoku) oraz w mniejszej części w zbiorach Archiwum Państwowego w Przemyślu. W obu wypadkach zachowały się fragmentarycznie. Częścią zasadniczą tekstu jest studium demografczno-historyczne ukazujące kształtowanie się struktury narodowej i wyznaniowej mieszkańców miasta tego okresu. Szczególną uwagę zwraca ruch wędrówkowy skierowany w stronę Przemyśla w latach 1880–1918 oraz jego tempo. W artykule zajęto się również rozmieszczeniem migrantów w mieście, zwłaszcza w jego centrum oraz na przedmieściach (Zasania po jego lewej, północnej stronie, i przedmieścia Lwowskiego po prawej, wschodniej części).

3

Wykaz obywateli Fromborka korzystających odpłatnie ze studni miejskich w 1639 roku

72%

Przeracki J.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2022

|

vol. 317

|

issue 2

252-266

EN

The problem with uninterrupted access to drinking water is an important issue in the everyday life of the inhabitants of medieval and modern cities. It is especially significant in terms of preventing epidemics that have often plagued urban centers, where the level of hygiene left much to be desired. The oldest preserved Frombork city ledger from 1630–1645 draws attention to six pages with a list of six city wells with personal details of people using them for a fee in 1639. This list, rarely found in city documents, illustrates the activities of the Frombork authorities in the second quarter of the 17th century, during the difficult times of the Swedish invasion and the war of 1626–1635 that echoed through the city and the whole of Warmia, and even after the end of the wartime turmoil. This source is an illustration of the degree of municipal self-reliance and the responsible actions of Frombork’s authorities and its citizens for the common good: caring for the improvement of hygiene and health of the inhabitants.

PL

Artykuł przedstawia historyczny tekst źródłowy z fromborskiej księgi miejskiej z lat 1630–1645, zawierający spis mieszkańców Fromborka płacących za korzystanie z sześciu studni miejskich w 1639 r. Ten unikatowy zapis stanowi cenną informację o działaniach władz miejskich podjętych na rzecz poprawy stanu zdrowia i higieny mieszkańców Fromborka w trudnych dla tego miasta i całej Warmii czasach najazdu szwedzkiego i wojny lat 1626–1635 oraz w okresie po zakończeniu działań wojennych.

4

An Unknown Census of the Population of Przemyśl from mid-1918: A Primary Source Analysis

58%

Budzyński Z., Kamińska-Kwak J.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2019

|

vol. 41

209–231

PL

An Unknown Census of the Population of Przemyśl from mid-1918: A Primary Source Analysis Nieznany spis ludności Przemyśla z połowy 1918 roku. Studium źródłoznawcze Przemyśl, położony we wschodniej Galicji, stanowił w latach autonomii ważne regionalne centrum administracyjne i oświatowe, oferował też duże możliwości zatrudnienia, szeroki wachlarz usług i dobrze rozwinięty handel. Był wówczas miastem zróżnicowanym pod względem struktury narodowościowej i wyznaniowej, co w pełni utrzymało się w okresie I wojny światowej. Odnaleziony spis ludności Przemyśla, przeprowadzony latem 1918 roku, przedstawia lokalną społeczność w formie typowej dla galicyjskiego miasta wielokulturowego, w którym obok historycznych nacji (polskiej, ruskiej/ukraińskiej i żydowskiej) funkcjonują rodziny wywodzące się z innych prowincji austriackich; to ostatnie tego rodzaju źródło przekrojowe, oddające krajobraz społeczny uformowany w okresie rozbiorów. W sumie odnaleziono 1163 ankiety spisowe, obejmujące ok. 40 ulic i placów miejskich, w obrębie których zarejestrowano 334 domy. W rejestrach zachowały się informacje o 4507 osobach, co stanowi ok. 10% mieszkańców Przemyśla, których ogólną liczbę szacuje się w 1918 roku na 45 tys. Spis pozwala na wskazanie poszczególnych osób z imienia i nazwiska, określenie ich wieku i płci, miejsca urodzenia, jak również pozycji w rodzinie podstawowej i rozszerzonej, tworzącej jedno gospodarstwo domowe. Umożliwia ponadto ustalenie ich przynależności religijnej (wyznanie, obrządek), a w niektórych przypadkach również wykonywanego zawodu lub wskazanie innego źródła utrzymania. Na jego podstawie można obliczyć liczebność rodzin poszczególnych wyznań i obrządków, precyzyjnie określić miejsce ich zamieszkania w pojedynczych domach czy oficynach, przypisanych do konkretnych ulic i placów miejskich, a także dzielnic i przedmieść. Przedmiotem szczegółowej analizy statystycznej i socjotopograficznej uczyniono dla przykładu wybrane ulice, dla których zachowało się najwięcej ankiet spisowych. Wynika z niej, że przeciętny dom ujęty w spisie zasiedlało 3,7 rodzin, przy czym domy przy centralnie położonych ulicach – nawet 8,5 rodziny. Najlepiej reprezentowaną w spisie ulicę 3 Maja (290 rodzin) zamieszkiwali w przewadze Żydzi, następnie Polacy, zdecydowanie mniej odnotowano tu Ukraińców (Rusinów), a tym bardziej przedstawicieli innych nacji. Drugą pod względem rangi na tym przedmieściu, ulicę Grunwaldzką, zamieszkiwali z kolei w przewadze Polacy, następnie Rusini, rzadziej Żydzi. Większość zarejestrowanych mieszkańców Przemyśla była migrantami napływającymi do miasta z najbliższego regionu, ale nie brakowało w nim przybyszów z odległych stron i praktycznie wszystkich krajów monarchii austriackiej. W kategorii głów rodzin zaskakuje znaczna nadreprezentacja młodych kobiet, widoczna zwłaszcza w rodzinach polskich, po części żydowskich, najmniej ukraińskich.

EN

Przemyśl, located in eastern Galicia, was an important administrative and educational centre during the era of autonomy; the city offered many possibilities for employment, a wide range of services and had well-developed commerce. It was a nationally and religiously diverse city, the feature being also omnipresent during the First World War period. A population census, carried out during the summer of 1918, reveals a local society in the form of a typical Galician multicultural city in which, apart from historical nationalities (Poles, Ruthenians/Ukrainians and Jews), families from other Austrian provinces lived and worked. It is the last such source that reflects the landscape formed during the division of the Commonwealth. 1,163 questionnaires were located, from about 40 streets and plazas, in which 334 houses were situated. We found information on 4,507 people (about 10% of the population of Przemyśl, which numbered about 45,000 in 1918). The census made it possible to identify personal data, age, sex, birthplace and the position of the respondents in the basic and extended family, constituting one household. It also reveals their religious denomination and in some cases social status and profession. The census enables us to calculate of the size of the families of each religion and precisely pinpoint their address in each house and outbuilding in correlation to individual streets, squares, districts and suburbs. The subject under analysis encompasses the streets with the most surviving data material. The research revealed that on average a single house was occupied by 3.7 families, and in the central streets as many as 8.5 families. The best-represented, 3 Maja Street (290 families), was mostly occupied by Jews, followed by Poles; while Ruthenians and other nations were less represented. The second most represented, Street, was mostly occupied by Poles; next were Ruthenians and Jews. Most of the registered population was composed of migrants, coming into the city from nearby regions, but also from all of the provinces of the Habsburg Empire. In the “head of families” category we can see a surprisingly large overrepresentation of young women, especially in Polish and in part Jewish families; this issue was less common in Ruthenian families. N209–231

Refine search results

2 Galicja. Studia i materiały

1 Komunikaty Mazursko-Warmińskie

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 2022

2 2020

1 2019

3 Budzyński Z.

3 Kamińska-Kwak J.

1 Przeracki J.

Mieszczanie rodowici i migranci. Ruch wędrówkowy ludności Przemyśla(według spisu mieszkańców z połowy 1918 roku)

Mieszczanie rodowici i migranci. Ruch wędrówkowy ludności Przemyśla (według spisu mieszkańców z połowy 1918 roku)

Wykaz obywateli Fromborka korzystających odpłatnie ze studni miejskich w 1639 roku

An Unknown Census of the Population of Przemyśl from mid-1918: A Primary Source Analysis