W niniejszej pracy podejmuję zagadnienie miłości i seksualnego pożądania w ujęciu Alexandra Prussa. W moim przekonaniu Autor nie dostarcza przekonującego wyjaśnienia żadnego z tych pojęć. Jedną z racji jest pominięcie przez niego wielu kluczowych prac z zakresu filozofii i sztuki. Ponadto uważam, że proponowane przez Prussa rozumienie miłości i stosunku płciowego jest nazbyt moralizatorskie, co sprawia, że jego rozważania nie uwzględniają faktycznego ludzkiego doświadczenia tych spraw, a nawet je zafałszowują. Dowodzę również, że teleologia, do której odwołuje się Pruss, uzasadniając twierdzenie, że celem stosunku płciowego jest rozrodczość, nie jest wiarygodna, a nawet gdyby było przeciwnie, to z takiej teleologii nie można by wyprowadzić wniosków moralnych, które chce z niej wywieść Pruss.
EN
In this essay I explore Alexander Pruss’ conceptions of love and sexual desire. I argue that he fails to provide a convincing account of either and that one reason for this is that he ignores far too much relevant material in philosophy and the arts that needs to be taken into account in a thorough investigation of such matters. I argue further that Pruss’ understanding of love and sex is highly moralized, meaning that his discussion is not at all sensitive to the actual human experience of these, but consistently falsifies them. I also argue that the teleology to which Pruss appeals in order to ground his claim that, in the sexual act, the bodies of the lovers are striving for reproduction, is implausible and, further, that, even were it not, we could not infer from such teleology the moral conclusions that Pruss wishes to extract from it.a.
W artykule dokonuję porównania liberalnego oraz konserwatywnego podejścia w kwestii moralności stosunków płciowych. Opowiadam się za podejściem liberalnym, uznającym szczególny charakter stosunków płciowych, jednocześnie zwracam uwagę na filozoficzno-teologiczną akceptację podejścia przeciwnego u Prussa. Krytykuję argumentacyjną strategię Prussa ze względu na jej trzy elementy: pojmowanie miłości chrześcijańskiej jako równoważnej dobroczynności, dopuszczenie jedynie moralnej oceny seksualności, zbyt pochopne przechodzenie od pewnych zdań faktualnych do innych, a następnie do wniosków o charakterze normatywnym. Jego stanowisko w kwestii moralnej niedopuszczalności niewerydycznej przyjemności opiera się na wieloznaczności pojęcia „rzeczywistej” przyjemności. W artykule bronię dopuszczalności zapłodnienia pozaustrojowego, formułując następujące trzy tezy: dawcy gamet mogą wywiązać się ze swoich obowiązków rodzicielskich; rozrodczość nie musi odbywać się wyłącznie w drodze stosunku płciowego; poddający się tego rodzaju leczeniu nie muszą traktować poczętego w ten sposób dziecka w sposób niewłaściwy, tj. czysto instrumentalnie. Na koniec zwracam uwagę na rozbieżność między poglądami Prussa a poglądami większości ludzi, w tym rosnącej liczby katolików.
EN
I contrast a liberal and a conservative approach to the morality of sex, endorsing the former with a concession as to the special nature of sex, and note Pruss’ philosophical and theological endorsement of the latter. I criticize his argumentative strategy in three regards: first, he defends Christian love as equivalent to benevolence; second, he allows for only a moral evaluation of sex; third, he moves too quickly from some factual claims to others, and thence to normative conclusions. His account of the moral impermissibility of non-veridical pleasures trades on ambiguities in ‘real’ pleasure. I respond to three arguments Pruss offers against IVF: gamete donors can discharge their parental obligations; reproduction need not only be by coitus; and those who use fertility treatment need not thereby do wrong in treating any resultant child as an ‘artefact’. I conclude with critical observations about the distance between Pruss’ views and those commonly held by most people, including increasing numbers of Catholics.
Artykuł stanowi krytyczną analizę zaproponowanej przez Alexandra Prussa koncepcji zjednoczenia ciał opartej na opisie zawartym w Księdze Rodzaju (2,24). Pruss wykorzystuje tę koncepcję do sformułowania dwóch argumentów na rzecz tezy, iż akt seksualny pary homoseksualnej jest moralnie niewłaściwy. Proponuję alternatywne ujęcie zjednoczenia ciał, w świetle którego mogą w nim uczestniczyć zarówno pary heteroseksualne, jak i pary homoseksualne. Uważam, że ta konsekwencja mojego ujęcia daje mu istotną przewagę nad propozycją Prussa.
EN
I critically examine Alexander Pruss’s conception of the one-body union described in Genesis 2:24. Pruss appeals to his conception of the one-body union to advance two arguments for the conclusion that homosexual sex is morally wrong. I propose an alternative conception of the one-body union that implies that heterosexual and homosexual couples alike can participate in the one-body union; I take that implication of my account to be a significant advantage over Pruss’s account.
Czy para może stawiać sobie poczęcie za główny cel relacji małżeńskiej? W niniejszym artykule opowiadam się przeciwko poglądowi Prussa, że jest to czymś niewłaściwym ze względu na potraktowanie istot ludzkich jako zamiennych w chwili stworzenia, gdy ich unikalne cechy nie są znane ich rodzicom. Argumentuję, że Pruss nie może odseparowywać zabiegów o potomstwo jako składowej powołania małżeńskiego od zabiegów o nieznane, nieokreślone dziecko, które jest częścią sukcesu w tej konkretnej dziedzinie. Podczas gdy żaden z małżonków nie powinien traktować partnera instrumentalnie w perspektywie posiadania dziecka, pomyślność we wspólnym dążeniu do poczęcia (które będzie brało pod uwagę wartość życia dziecka), jak również ów cel sam w sobie i jego realizacja, jest bardzo ważnym elementem dobra małżeńskiego. Żyjące istoty ludzkie są moralnie niezastępowalne w tym sensie, że muszą być oceniane i szanowane w sposób indywidualny, ale też możemy promować życie nieznanych a istniejących ludzi w ramach ogólnej kategorii – możemy także w sposób zmierzony zabiegać o poczęcie nowych ludzi, o nieznanym, nieokreślonym rodzaju.
EN
May a couple have the aim of conceiving as their primary purpose in having marital relations? In this paper, I argue against the view of Alexander Pruss that it is wrong to do this since it treats human beings as fungible in their creation when their unique features are not known to their parents. I argue that Pruss cannot separate seeking reproduction as part of a marital vocation from seeking the unknown, unspecified child who is part of what makes for success in this particular area. While neither spouse should treat the other as a mere tool for having a child, success in the shared goal of conceiving (which will incorporate the value of the child’s life), as well as the goal itself and its pursuit, is very much part of the conjugal good. Existing human beings are morally irreplaceable in the sense that they must be individually valued and respected, but we may promote the lives of unknown existing people under a ‘catch all’ description—and may also deliberately conceive new people of some unknown, indeterminate kind.
W niniejszym artykule proponuję odczytanie mojej książki One Body, dotyczącej chrześcijańskiej etyki seksualnej, jako przykładu zastosowania wnioskowania do najlepszego wyjaśnienia wspartego przesłankami z zakresu teologii i filozofii.
EN
I offer a reading of my book One Body on Christian sexual ethics as an application of Inference to Best Explanation based on theological and philosophical data.