Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: studnie, drewno, analizy dendrologiczne, okres nowożytny

Sort By:

Limit search:

Studnie ze Stęszewa, pow. poznański. Przyczynek do badań nad okresem nowożytnym w Wielkopolsce

100%

Stępnik T.

Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne

2012

vol. 13

187-200

Archaeological supervisions conducted in Stęszew allowed to discover and examine four modern times wells. They were interesting both due to differentiated constructions used for their erecting, and to antique material discovered in their interiors. The palaeo-botanical analyses were of great value: the dendrochronological analysis precisely stated the year of cutting of the tree used for construction of one of the wells, and dendrological analysis allowed to follow the specific method of wood choice. Particular tree species are characterized by differentiated traits, such as indestructibility. The usage of more or less destructible wood in connection with technology used may indicate the character of the object, predicted usage period, and in case of repairs, also their level of extemporarity. Wells naturally were connected with wet environment or of higher humidity, so they were trying to choose such wood types that would show high stability in such specific conditions. Dendrochronological analysis of the wood brought the following results. All of the well construction elements were examined (108 marks), as well as a wooden pot bottom and a fragment of a toy. Totally 110 marks were made. Concerning the raw material used, wells No. 1 and 2, although the quality of the work was different, were completely constructed of oak wood. Well No. 1 is specifically interesting, due to numerous antique material, and the fact that having finished the using of the well they were trying to deconstruct it. The most probable reason to do so was the wood of black oak, which was extremely valuable, especially in modern times. Well No. 3 was built of different wood types: the upper part, probably sticking out above the ground level, and at the same time most suffering from changing weather conditions, was made of the most persistent oak wood; the mid part was made of similarly persistent although easier to be processed pine wood; in case of lower parts, due to latter well deepening, oak, pine and alder wood were used. The lack of consequence in wood choice for lower parts resulted in weak quality of the construction. The presence of well No. 4 was stated on the basis of wooden constructions remains discovered on secondary layer, as it was completely destroyed. Most probably it was erected in a trunk construction, and it was additionally strengthened with poles. According to dendrological analysis, the well walls were made mainly of alder wood, and of oak wood to a lesser part. The elements used for erection of this well were not decorticated, which allowed to state approximate date of cutting of the trees. The material for the well was gained in different seasons. The basic material might have been gained in winter, and this was the time of well erection. The upper rings sticking out above the ground level were destructed more rapidly, and probably they were successively exchanged, also, poles could have been added later, at another repair or deepening. Such repairs seem to appear at least twice, one in the spring, and the other in the summer. The analysis of antique material gained from the well interior allowed to date the period of their functioning on the 2nd half of the 16th century to the 2nd half of the 17th century. The dendrochronological analysis determined the time of cutting of the material used for erection of well No. 1 on year 1584.

Nadzory archeologiczne prowadzone w Stęszewie pozwoliły na odkrycie i przebadanie czterech nowożytnych studni. Były one interesujące zarówno na zróżnicowane konstrukcje, jakie zastosowano do ich wzniesienia, jak i materiał zabytkowy odkryty w ich wnętrzach. Dużą wartością były analizy paleobotaniczne: analiza dendrochronologiczna precyzyjnie określiła rok ścięcia drzewa użytego do budowy jednej ze studni oraz analiza dendrologiczna, która pozwoliła prześledzić specyfikę doboru drewna. Poszczególne gatunki drzew cechują się zróżnicowanymi właściwościami, w tym trwałością. Zastosowanie mniej lub bardziej trwałego drewna w połączeniu z zastosowaną techniką może wskazywać charakter obiektu, przewidywany czas użytkowania, a w przypadku napraw również na ich doraźność. Studnie z natury rzeczy związane były ze środowiskiem mokrym lub o podwyższonej wilgotności, starano się więc wybierać te rodzaje drewna, które właśnie w takich specyficznych warunkach wykazywały wysoką trwałość. Analiza dendrologiczna drewna przyniosła następujące wyniki. Przebadano wszystkie elementy konstrukcyjne studni (108 oznaczeń) oraz drewniane dno naczynia i fragment zabawki. Wykonano w sumie 110 oznaczeń. Pod względem użytego surowca studnię pierwszą i drugą pomimo odmiennej jakości samego wykonania, zrobiono w całości z drewna dębowego. Interesująco przedstawia się zwłaszcza studnia 1, zarówno ze względu na liczny materiał zabytkowy, jak i na fakt, że po zakończeniu jej użytkowania, próbowano ją rozebrać. Wydaje się, że powodem mogło być tutaj drewno czarnego dębu, które było bardzo cenione, zwłaszcza w czasach nowożytnych. Studnię 3 wybudowano z różnych rodzajów drewna. Górną część, zapewne wystającą ponad poziom gruntu i zarazem najbardziej narażona na zmienne warunki pracy wykonano z najbardziej wytrzymałego na wolnym powietrzu drewna dębowego. Część środkową z również trwałego, ale znacznie łatwiejszego w obróbce drewna sosnowego. W przypadku partii dolnych, związanych z późniejszym pogłębieniem studni, użyto dębu, olszy i sosny. Brak konsekwencji w doborze surowca dolnej partii współgrał ze słabą jakością konstrukcji. Obecność studni 4 oparto jedynie na podstawie pozostałości konstrukcji drewnianych odkrytych na złożu wtórnym, gdyż została ona całkowicie zniszczona. Najprawdopodobniej wzniesiono ją w konstrukcji zrębowej i dodatkowo wzmocniono palami. Jak wynika z analiz dendrologicznych, ściany studni wzniesiono głównie z drewna olszowego i w mniejszym stopniu dębowego. Użyte do wzniesienia tej studni elementy były nieokorowane, co pozwoliło na przybliżone określenie okresu ścięcia drzewa. Materiał na studnię pozyskany został w różnych porach roku. Podstawowy materiał mógł zostać pozyskany zimą i wtedy też wybudowano studnię. Górne wianki wystające ponad powierzchnię ziemi szybciej ulegały destrukcji i być może sukcesywnie je wymieniano, również pale mogły być dodane później przy okazji kolejnej naprawy lub pogłębiania. Takich napraw mogło być co najmniej dwie, jedna wiosną, a jedna latem. Analiza materiału zabytkowego pozyskanego z wnętrza studni pozwoliła na datowanie okresu ich funkcjonowania na 2 poł. XVI w. - 2 poł. XVII w. Analiza dendrochronologiczna określiła czas ścinki surowca użytego do budowy studni 1 na 1584 rok.

Refine search results

1 Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne

1 2012

1 Stępnik T.

Search results

Studnie ze Stęszewa, pow. poznański. Przyczynek do badań nad okresem nowożytnym w Wielkopolsce