Search results

1

Pozycja prawna gmin wyznaniowych żydowskich w świetle ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich

100%

Matwiejuk J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

vol. 5

31-47

PL

Pozycję prawną gmin wyznaniowych żydowskich regulują obecnie następujące źródła powszechnie obowiązującego prawa: Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 roku, umowy międzynarodowe podpisane i ratyfikowane przez właściwe organy RP, ustawa z dnia 20 lutego 1997 roku o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP, ustawy normujące określone przejawy działalności związków wyznaniowych. Indywidualne określenie pozycji prawnej gmin wyznaniowych żydowskich oraz Związku Gmin dokonane w 1997 roku w formie ustawy jest nie tylko zgodne ze standardami regulacji wyznaniowych obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym, ale również i korzystne dla wyznawców religii mojżeszowej.

2

Uwarunkowania geograficzne i historyczne kształtowania krajobrazu kulturowego na obszarze województwa podkarpackiego

94%

Skulimowska M.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2018

|

vol. 7

133-162

EN

This article is to show the title connection between geographical and historical factors and the issue of shaping of cultural landscape. Therefore, both the natural and historical factors have been analysed in the area of Podkarpackie Voivodeship in comparison with its current borders. The area of Podkarpackie Voivodeship has undeniable cultural advantages, which have been gained over the centuries under the substantial influence of three main cultures: Polish, Ruthenian-Ukrainian and Jewish. What makes this region attractive is the multicultural character of the preserved historic buildings as well as their huge number. The main aim of the research was to determine and identify geographical and historical factors which have made an influence on the changes in the cultural landscape in the area of the current borders of Podkarpackie Voivodeship over the centuries. Historic buildings that are in the area of Podkarpackie Voivodeship, both secular and sacred, are one of the tourist attractions that appeal to visitors. But also nowadays various factors are responsible for the vanishing of some of those multicultural buildings and the landscape undergoes significant changes.

PL

W artykule dokonano uzasadnienia powiązania uwarunkowań geograficznych i historycznych kwestią kształtowania krajobrazu kulturowego. W tym celu przeprowadzono analizę czynników przyrodniczych i historycznych na obszarze województwa podkarpackiego na tle jego obecnych granic. Obszar województwa podkarpackiego posiada niezaprzeczalne walory kulturowe, które powstały na przestrzeni wieków pod znacznym wpływem trzech głównych kultur: polskiej, ukraińsko-ruskiej i żydowskiej. O atrakcyjności tego regionu decyduje więc zarówno wielokulturowy charakter zachowanych obiektów zabytkowych, jak i ich ogromna liczba. Głównym celem badawczym artykułu było rozpoznanie i zdefiniowanie uwarunkowań geograficznych i historycznych, które wpłynęły na zmiany zachodzące na przestrzeni wieków w krajobrazie kulturowym na terenach znajdujących się obecnie w granicach województwa podkarpackiego. Istniejące na obszarze tego województwa obiekty zabytkowe, zarówno świeckie, jak i sakralne, są jedną z atrakcji turystycznych przyciągających turystów. Jednak również w obecnych czasach wiele czynników wpływa na to, że część z tych wielokulturowych obiektów zanika, a krajobraz ulega zasadniczym przekształceniom.

3

JAK ODZYSKAĆ DZIEDZICTWO UTRACONE. DREWNIANA SYNAGOGA Z ZABŁUDOWA

84%

Erecińska-Baumann A.

Ochrona Zabytków

|

2003

|

issue 1-2

46-56

EN

Up to the second world war the Polish landscape was enhanced by numerous wooden sacral buildings of assorted denominations: Christianity, Islam and Judaism, producing a colourful cultural mosaic testifying to Poland’s multicultural heritage and history. The Nazi occupation put an end to the existence of wooden synagogues which were all destroyed in fires. Today, there is not a single such object preserved. The article presents a concise outline of the history and appearance of the seventeenthcentury synagogue in Zabłudów (the region of Białystok) upon the basis of extensive literature on the subject. The author intends to popularise the valuable initiative of reconstructing the synagogue in the Białystok Skansen museum.

4

Szabat w Łukaszowej narracji o nauczaniu Jezusa w synagodze w Nazarecie (4,16‒30)

84%

Przyborek P.

Studia Gdańskie

|

2012

|

issue 31

47-65

PL

Jezus, czytając i komentując w synagodze w Nazarecie proroctwo Izajasza, wyjaśnia słuchaczom cel swojej działalności. Analiza perykopy Łk 4,16‒30 pokazuje, że powiązanie Izajaszowego proroctwa z dniem szabatu, w którym jego wypełnienie zostało ogłoszone, nie jest przypadkowe. Cotygodniowy szabat bowiem upamiętnia wyzwolenia Izraela i jednocześnie zapowiada erę mesjańską. Słowa Jezusa doskonale wpisują się w powszechnie znaną symbolikę szabatu. Niestety powierzchownie pozytywna reakcja słuchaczy Jezusa zmienia się diametralnie na skutek dalszego ciągu Jego przemówienia. Końcówka perykopy, opisując reakcję mieszkańców Nazaretu, którzy podjęli zamiar zabójstwa Mesjasza, stanowi zapowiedź Jego męki w Jerozolimie.

EN

In the synagogue of Nazareth Jesus presents the purpose of his mission (Luke 4,16‒30) by reading and commenting on the prophecy of Isaiah. The prophet predicted liberation and Jesus says he has come to bring this liberation to people. Analysis of the pericope: Luke 4,16‒30 shows that the connection between Isaiah’s prophecy and the fact that Jesus announces its fulllment on a Sabbath day is not accidental. Sabbath commemorates the liberation of Israel and anticipates the messianic age. What Jesus says perfectly harmonizes with the popular symbols of Sabbath, which makes his teaching understandable to his audience. Unfortunately, the initial positive reaction of the listeners changes dramatically in the second part of the pericope. The Nazareth community ultimately rejects Jesus. The nal part of the pericope contains an account of a hostile reaction of people who decide to kill the Messiah, which is a revelation of what will happen in Jerusalem, where Jesus, through his death and resurrection, accomplishes the ultimate liberation prophesied on a Sabbath day in Nazareth.

5

Regulacja majątkowa w odniesieniu do mienia żydowskiego w północnej części województwa lubuskiego

84%

Leszczyński P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

121-149

PL

Zagadnienie restytucji mienia żydowskiego w Europie Środkowo–Wschodniej, ma w związku z tragedią Holokaustu kluczowe znaczenie dla zadośćuczynienia krzywd okresu II wojny światowej. Kwestie te stanowią przedmiot bądź ogólnych unormowań restytucyjnych, bądź partykularnych, jak to ma miejsce w tematyce powyższego artykułu, odnoszącego się do regulacji prawnych w Polsce. Autor syntetycznie przedstawia unormowania stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w okresie międzywojennym oraz postanowienia ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich – w aspekcie jej regulacji majątkowych obejmujących nieruchomości. Należy zauważyć, iż zakres podmiotowy tej ustawy obejmuje wyłącznie żydowskie osoby prawne w postaci gmin religijnych, tworzących reprezentację w ramach Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Nie obejmuje roszczeń innych osób prawnych żydowskich działających w II Rzeczypospolitej, ani też osób fizycznych – Żydów będących w dniu 1 września 1939 r. obywatelami państwa polskiego i ich prawnych następców. To kwestia, która ma być unormowana w ustawie reprywatyzacyjnej. Autor opisuje schemat normatywny tzw. Postępowania regulacyjnego, dotyczącego realizacji roszczeń majątkowych dzisiejszych gmin żydowskich i Związku Gmin, drogą specyficznego, polubownego postępowania, w którym rozstrzygnięcia podejmowane są przez zespoły orzekające w ramach Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich, działające w oparciu o równą ilość przedstawicieli strony państwowej i religijnej. W artykule podana jest statystyka rozstrzygnięć Komisji. Zakres terytorialny opisywanego tematu dotyczy północnej części dzisiejszego Województwa Lubuskiego, wchodzącej w skład Województwa Gorzowskiego do 31 grudnia 1998 r. Tereny te stanowiły formalnie do Układu Poczdamskiego z 2 sierpnia 1945 r. część Niemiec. Ten fakt rzutuje na pewne odmienności natury materialnej postępowania regulacyjnego na tym obszarze – w porównaniu do reszty terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Autor ilustruje te procesy, śledząc losy wniosków gmin żydowskich i Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich – o przeniesienie własności nieruchomości na terenie czterech gmin opisywanego obszaru: Skwierzyny, Międzyrzecza, Gorzowa Wlkp. oraz Słubic. Praktyka postępowania regulacyjnego wskazuje, iż najwięcej wniosków dotyczy obiektów synagogalnych, posynagogalnych oraz cmentarzy żydowskich (kirkutów). Pilną kwestią są nakłady finansowe na ich renowację. Odnosi się to do wszystkich miejsc żydowskich kultury materialnej i duchowej.

EN

The issue of restitution of Jewish property in East-Central Europe is – due to the Holocaust – of great significance for the reparation for the injustice of the Second World War. This matter has been either the subject of general or particular restitution regulations, as pointed out in the title of this paper treating of the Polish legal backdrop. The author provides a synthesis of the state's attitude to Jewish religious communities in the interwar period and discusses the provisions of the Act on the Relation of the State to Jewish Religious Communities on the subject of property regulations pertaining to fixed property. It should be noted that the act mentions only Jewish legal persons, that is, religious communities represented by the Association of Jewish Religious Communities. Hence, the act omits to include the claims of other Jewish legal persons residing in the 2nd Republic of Poland or Jewish natural persons having the status of Polish citizens on 1st September 1939, including their legal successors. This question shall be normalised in the reprivatisation bill. The author outlines the normative scheme of the so-called “regulatory procedure” concerning the satisfaction of property claims of today’s Jewish communities and of the association through amicable settlement in which the decisions are made by adjudication panels of the Regulatory Committee for the Jewish Religious Communities made up of an equal number of religious and state representatives. The article provides relevant statistics committee's decisions. The actual geographical location of the problem in question is the north part of today’s Lubuskie Voivodeship, formerly Gorzowskie Voivodeship (up to 31st December 1998). Before the Potsdam Agreement of 2nd August 1945, this area had been part of Germany. This reveals certain differences in the substantive character of the regulatory procedure implemented in the region, as opposed to other parts of the Republic of Poland. The author illustrates such processes by tracking the applications of Jewish communities and the Association of Jewish Religious Communities for the transfer of ownership of fixed property in four gminas in the area in question: Skwierzyna, Międzyrzec, Gorzów Wielkopolski and Słubice. The practice of the regulatory procedure proves synagogue and ex-synagogue buildings as well as Jewish cemeteries to be the most frequently listed items in the submitted applications. To secure funds for their renovation is an urgent need. As a matter of fact, it refers to all locations exhibiting Jewish spiritual and material culture.

6

Znaczenie terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana

84%

Wyrzykowski M.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

31-46

EN

One of the most important tasks of parents in ancient Israel was to impart knowledge of the Mosaic Law to their children. According to tradition, having gained basic knowledge at home, boys would attend school to continue their education of which the Bible offers little information. This information is provided by 7th century Targum Pseudo-Jonathan. The article analyzes the meaning of the term בית מדרשׁ in Pseudo-Jonathan’s Targum. This phrase does not occur in the Hebrew Bible. The author of the targum added it intentionally in fourteen verses of the Torah. The analysis of the meaning of this term in specific pericopes is to show the importance of school and give it an ancient character. The presented content leads to the conclusion that after the demolishon of the temple in Jerusalem, when the observance of the Law began to be the most important element in the religion of the Jews, the author of the Targum Pseudo-Jonathan wanted to show the origins of בית מדרשׁ in the times of Abraham.

PL

Jednym z najważniejszych zadań rodziców w starożytnym Izraelu było przekazanie wiedzy dotyczącej Prawa Mojżeszowego. Zgodnie z tradycją chłopcy po zdobyciu podstawowej wiedzy w domu szli do szkoły, gdzie kontynuowali naukę. Tekst Biblii bardzo mało mówi o samym procesie kształcenia. Informacje te podaje datowany na VII wiek po Chr. Targum Pseudo-Jonatana. Celem artykułu jest zaprezentowanie oraz przeanalizowanie znaczenia terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana. Zwrot ten nie pojawia się w Biblii Hebrajskiej. Autor targumu dodał go celowo w czternastu wersetach Tory. Analiza znaczenia tego terminu w konkretnych perykopach ma ukazać znaczenie szkoły oraz nadania jej starożytnego charakteru. Zaprezentowane treści prowadzą do wniosku, że po upadku świątyni w Jerozolimie, gdy przestrzeganie Prawa zaczęło stanowić najistotniejszy element w religii żydów, autor targumu Pseudo-Jonatana chciał wykazać początki בית מדרשׁ już w czasach Abrahama.

7

Tikkun Chatzot – semiotics of synagogues on the example of the synagogue in Siemiatycze

84%

Michalski M.

Architectus

|

2021

|

issue 1(65)

3-10

EN

The article aims to describe the semiotic aspect of synagogue architecture in the context of liturgical texts and show the direct relationship between synagogues’ dimensions and the individual verses of prayers. The work’s subject was a synagogue in Siemiatycze, built at the end of the 18th century. The example of prayer was Tikkun Chatzot, the midnight service that emerged under the influence of Kabbalistic movements in Safed. Under the influence of 17th and 18th-century mystical movements, it became part of the synagogue liturgy in Europe. The article presents a metrological analysis of the synagogue’s dimensions in Siemiatycze based on in situ research and the related Tikkun Chatzot prayer text’s gematric analysis. Gematria is a special kind of mysticism of the letters and is rooted in a particular way in the Hebrew language. It consists of converting the letters of words into numbers. This method assumes that letters in a word are understood as graphic signs of numbers. During the research, methods of logical argumentation, historical and analytical, and quantitative and statistical, were used. During the research, it was possible to indicate the relationship between the Tikkun Chatzot prayer fragments and the synagogue’s dimensions in Siemiatycze. It applies to external and internal dimensions. We find expressions relating to exile and nostalgia for the temple and Jerusalem more often in the external dimensions, whereas in interior dimensions we encounter expressions praising God. At the same time, it was indicated that this relationship represents the linguistically binary character of the synagogue architecture rooted in the exterior–interior opposition.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka semiotycznego aspektu architektury bożniczej w kontekście tekstów liturgicznych oraz wykazanie bezpośredniej relacji między wymiarami synagog a poszczególnymi wersami modlitw. Przedmiotem prac była synagoga w Siemiatyczach powstała w końcu XVIII w. Jako przykład modlitwy wybrano Tikkun Chacot, nabożeństwo o północy, które pojawiło się pod wpływem ruchów kabalistycznych w Safedzie, a które dość szybko pod wpływem ruchów mistycznych XVII i XVIII w. wpisało się jako element liturgii synagogalnej w Europie. W artykule dokonano analizy metrologicznej wymiarów synagogi w Siemiatyczach w oparciu o badania in situ oraz powiązanej z nią analizy gematrycznej tekstu modlitwy Tikkun Chacot. Gematria stanowi szczególną odmianę mistyki liter i jest zakorzeniona w szczególny sposób w języku hebrajskim. Polega na przetwarzaniu liter wyrazów w liczby. Metoda ta zakłada rozumienie liter w wyrazie jako znaków graficznych liczb. Podczas badań stosowano metody logicznej argumentacji, historyczno-analityczne oraz ilościowe i statystyczne. W czasie badań udało się wskazać związek fragmentów modlitwy Tikkun Chacot z wymiarami synagogi w Siemiatyczach. Dotyczy to wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych. Zdecydowanie częściej w wymiarach zewnętrznych odnajduje się wyrażenia odnoszące się do wygnania i nostalgii za świątynią i Jeruzalem. Najczęściej wyrażenia sławiące Boga odnoszą się do wymiarów wewnętrznych. Jednocześnie wskazano, iż związek ten przedstawia lingwistycznie binarny charakter architektury bożniczej zakorzeniony w opozycji wnętrze–zewnętrzne.

8

Przebaczenie w judaizmie. W perspektywie rytuału święta Jom Kippur

84%

Pilarczyk K.

Paedagogia Christiana

|

2016

|

vol. 1/37

43-65

PL

Celem artykułu jest przybliżenie głównych elementów idei przebaczenia, jaka ukształtowała się przez wieki w judaizmie, i powiązanie jej z rytuałem święta Jom Kippur. Autor omawia kolejno: (1) etymologię hebrajską nazwy Jom Kippur, (2) wskazuje na biblijne przekazy dotyczące tego święta, (3) określa czas jego obchodów, (4) opisuje świątynne rytuały z nim związane oraz omawia ich znaczenie, (5) przedstawia rabiniczną tradycję o Dniu Przebaczenia zawartą w talmudycznym traktacie Joma oraz w komentarzach do niego, a zwłaszcza kształtowaną pod jego wpływem duchowość wyznawcy judaizmu, (6) ukazuje w zarysie synagogalną liturgię Jom Kippur i ją interpretuje oraz (7) syntetycznie rekonstruuje w oparciu o zebrany materiał samą ideę przebaczenia w judaizmie okresu drugiej świątyni i judaizmu rabinicznego.

EN

The aim of the article is to present the main elements of the idea of forgiveness, which has developed over the centuries in Judaism, and link it with the ritual of Yom Kippur. The author discusses respectively: (1) the etymology of the Hebrew name of Yom Kippur, (2) points to the biblical messages on this holiday, (3) determines the time of its celebration, (4) describes the temple rituals associated with them and discusses their importance, (5) presents rabbinical tradition of the Day of Forgiveness included in the Talmudic treatise Joma and comments to it, and, especially, spirituality of a Judaism believer moulded under its influence, (6) shows the outline of the synagogue liturgy of Yom Kippur, and interprets it (7) synthetically reconstructs on the basis of the collected material the very idea of forgiveness in Judaism during the second temple and rabbinic Judaism.

9

Odnowa kultury żydowskiej w polskim społeczeństwie

67%

Singer S.

Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach. Studia z nauk społecznych

|

2014

|

issue 7

39-54

PL

Artykuł został poświęcony problematyce mniejszości żydowskiej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem efektów działalności Gminy Żydowskiej we Wrocławiu. Autorka postawiła tezę, iż w Polsce, w ostatnich dwóch dekadach zauważalna jest zmiana samopostrzegania się mniejszości żydowskiej, jak i sposobu jej komunikowania się z otoczeniem. Chodzi tu przede wszystkim o transformację tożsamości współczesnej kultury żydowskiej (odnawianie się jej), od wspomnień powiązanych prawie wyłącznie z Holokaustem i dramatem II wojny światowej do pełnej partycypacji w życiu społecznokulturalnym polskiego społeczeństwa. Autorka przytacza konkretne przykłady ponownego włączania się społeczności żydowskiej we współczesną kulturę polską oraz czynnego w niej uczestnictwa.

XX

The article was devoted to the issues of the Jewish minorities in Poland, considering the effects of the activity of the Jewish commune in Wrocław. The author claimed that, over the past two decades in Poland, there has been a noticeable change in selfperception of the Jewish minority as well as in the way of the commune’s communicating with the environment. The point being made here is mainly related to the transformation of the modern Jewish culture identity (their renewal), from memories generally related to Holocaust and the drama of the II World War to complete participation in the sociocultural life of the Polish society. The author brings specific examples of the contemporary active participation of the Jewish society in the modern Polish culture.

10

Ozdobny kamień z synagogi w Magdali w interpretacji Mordechaia Aviama: konteksty socjologiczno-religijne życia galilejskich Żydów w czasach Jezusa Chrystusa

67%

Kucharski J.

Społeczeństwo i Rodzina

|

2015

|

issue 1(42)

129-144

PL

Artykuł nawiązuje do odnalezionego w 2009 r. przez izraelskich archeologów Dinę Ashalom-Gorni i Arfana Najara w synagodze w Magdali dużego ozdobnego kamienia oraz jego interpretacji symbolicznej dokonanej przez Mordechaia Aviama. Odnaleziony kamień, wsparty na czterech krótkich nogach, pokryty był ozdobno-symbolicznymi elementami po czterech bokach i na powierzchni górnej. Na frontonie kamienia widniała świątynna menora. Była ona dla Żydów symbolem świątyni jerozolimskiej. Jej obecność na ozdobnym kamieniu podsunęła Aviamowi myśl, iż również wszystkie pozostałe obiekty nie są prostymi dekoracjami, ale na sposób symboliczny nawiązują i należą do świątyni oraz jej kultycznego wyposażenia. Powołując się na świadectwa biblijne, literaturę rabiniczną, apokryficzną, dzieła Józefa Flawiusza, Filona z Aleksandrii oraz archeologię na szerokim tle historyczno-kulturowym dokonał przekonującej interpretacji każdego z dekoracyjnych elementów obecnych na kamieniu, konkludując, iż świadczą one o silnym związku istniejącym pomiędzy Galileą i Jerozolimą ze świątynią. Ozdobny kamień służył jako podstawa stołu do czytania Tory w synagodze. Słusznie ocenia go Aviam, że odsłania przed nami obraz socjologiczno-religijny życia galilejskich Żydów w czasach Jezusa.

EN

The article refers to a large decorated stone block which was discovered by Israeli archaeologists Dina Avshalom-Gorni and Arfan Najar in 2009 in a synagogue in Magdal and it explores its symbolic interpretation by Morchechai Aviam. The stone with four short legs was covered with decorative-symbolic elements on four sides and on the upper face. On the facade there was the temple’s menorah which symbolizes the temple in Jerusalem. Its presence on the stone, for Aviam, means that all other objects are not simple decorations but they symbolize the temple and its cultic decorations. ‘Aviam’ – who is referring to biblical sources, rabbinic literature, apocryphal literature, the works of Flavius Josephius, Filon of Alexandria and the archaeology with wide historical-cultural background – interpreted every single element found on the stone. Thus, he came to a conclusion that, through the temple, there is a strong connection between Galilee and Jerusalem. The ornamented stone was used as a base for the Torah reading table in the synagogue. Aviam claims that the stone shows to us a socio-religious image of life of the Galilean Jews at the time of Jesus.

11

Człowiek z laską na tle orła na fryzie synagogi z Korazin w Galilei

67%

Szkołut P.

Vox Patrum

|

2001

|

vol. 40

393-405

EN

A frieze of the synagogue in Korazin displays a half-lying man with a stuff in his hand, reaching for a bunch of grapes - with the eagle in the background. The aim of this article is a description and interpretation of the relief in the broad context of other motifs and narrative scenes on the frieze. Although at present time the relief is preserved in a very damaged State, its interpretation has been conducted on the basis of the State of maintenance recorded on a photography from the beginning of the XX-th century.

12

Sceny męczeństwa i ocalenia w późnoantycznej sztuce synagogalnej

67%

Szkołut P.

Vox Patrum

|

2003

|

vol. 44

381-396

EN

The aim the article „The Scenes of Martyrdom and Salvation in Late Antique Synagogue Art" is presentation of all iconographical examples of these scenes appearing in Jewish art of late Antiquity. There are two types of them: one is showing the sacrifice of Abraham and another the prophet Daniel in lions' den. These imaginations belong to a broader range of so called „salvations scenes", which decorated mosaics, relieves and paintings of many synagogues, as well as churches and Christian catacombs.

13

Artistic Features of Besamims in Eastern Galicia in the 18th – the first third of the 20th Century

67%

Levkovych N.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2015

|

vol. 5

|

issue 5

13-28

PL

Artykuł koncentruje się na sztuce społeczności żydowskiej Galicji od XVIII do pierwszej tercji XX wieku w kontekście europejskich procesów artystycznych. Analiza cech artystycznych licznych obiektów synagogalnych i domowych przeznaczonych do obrzędu ujawniła główne nurty rozpowszechnionych poszczególnych stylów, zwłaszcza baroku i historyzmu. Szczególną uwagę zwrócono na źródła i inspiracje artystyczne sztuki żydowskiej w Galicji. Ustalono główne okoliczności, które wpłynęły na rozwój sztuki żydowskiej, a mianowicie: izolacja społeczności żydowskiej, tradycyjne obciążenie ideowe i semantyczne zabytków, przestrzeganie reguł halachicznych, pisma dotyczące tworzenia rzeczy do celów rytualnych i obrzędowych, zachowanie dawnych tradycji w doborze formy, charakteru zdobnictwa, rygorystyczny dobór motywów zdobniczych, a w szczególnych przypadkach nawet reprodukcja archaicznych form. Zachowując tradycyjną formę, ładunek ideowy i semantyczny większości dzieł sztuki użytkowej społeczności żydowskiej Galicji w XVIII wieku – pierwszej tercji XX wieku, wybór złożonej struktury, grupowanie i interpretacja motywów zdobniczych znajdują się pod wpływem efektów stylistycznych sztuki zachodniej. Liczne zachowane zabytki świadczą o otwartości mistrzów na zewnętrzne wpływy sztuki, zapożyczenia i podstawowe elementy przytaczające i wiodące tendencje stylów zachodnich oraz sztukę ukraińską.

EN

The paper focuses on the art of the Jewish community of Galicia from the 18th century to the first third of the 20th century in the context of the European art processes. The analysis of the artistic features of numerous synagogical and household items of the ritual purpose revealed the main trends of particular styles spread, especially baroque and historicism. Special attention is paid to the sources and the artistic inspiration of Jewish art in Galicia. The main circumstances that influenced the development of Jewish art are determined, namely the isolation of the Jewish community, the traditional ideological and semantic load of the monuments, the abidance by the halakhic rules, scriptures on the creating things for ritual and ceremonial purposes, keeping the old traditions in the choice of form, the nature of ornamentation, strict selection of decorating themes and in particular cases even the reproduction of archaic forms. While maintaining the traditional form, the ideological and semantic load for the majority of works of applied arts of the Jewish community of Galicia in the 18th century – the first third of the 20th century, the choice of a composite structure, grouping and ornamental motifs interpretation is influenced by the stylistic effects of Western art. The numerous preserved monuments indicate the openness of masters to the outside art influences, borrowing and basic elements quoting and leading Western styles tendencies as well as Ukrainian art.

14

Волпа. Старая и новая

51%

Смиловицкий Л.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2020

|

vol. 10

|

issue 9-10

9-24

PL

Artykuł poświęcony jest historii społeczności żydowskiej w Wołpie. Do 1939 miasto było centrum gminy powiatu grodzieńskiego województwa białostockiego, a obecnie wchodzi skład rejonu wołkowyskiego obwodu grodzieńskiego Republiki Białorusi. Artykuł opisuje życie gospodarcze, religijne, kulturalne i narodowe Żydów, którzy w naturalny sposób uzupełniali życie Białorusinów i Polaków w Wołpie, dając przykład wzajemnego zrozumienia i współpracy. Szczególną uwagę zwrócono na losy unikatowej drewnianej synagogi z XVII wieku oraz działalność grup i klubów syjonistycznych. Osobne miejsce zajmuje historia tragicznej śmierci społeczności w czasie Holokaustu oraz próby zachowania pamięci o ich małej ojczyźnie przez współczesne pokolenie mieszkańców Wołpy. Artykuł powstał po wizycie autora w Wołpie w 2018 roku i opiera się na rzadkich danych archiwalnych, publikacjach naukowych w języku hebrajskim, angielskim, polskim i rosyjskim, czasopismach oraz wywiadach z mieszkańcami.

EN

The article is devoted to the history of the Jewish community in Volpa. Until 1939 the town was the centre of a commune of the Grodno district of the Bialystok voivodeship, and now it is part of the Volkovysk district of the Grodno region of the Republic of Belarus. The article describes the economic, religious, cultural, and national life of Jews, who naturally complemented the life of the Belarusians and Poles in Volpe providing an example of mutual understanding and cooperation. Particular attention is paid to the fate of the unique wooden synagogue of the 17th century and the activities of Zionist groups and clubs. A separate place is given to the story of the tragic death of the community during the Holocaust and the attempts to preserve the memory of their small homeland by the modern generation of Volpa residents. The article was written following the author's visit to Volpa in 2018 and it is based on rare archival data, scholarly publications in Hebrew, English, Polish and Russian, periodicals, and interviews with local residents.

15

Wychowanie w Biblii

48%

Wronka S.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2015

|

vol. 68

|

issue 4

EN

The Bible is in a sense the pedagogical book, which includes God and human guidelines for the education of man and nation and shows the realization of the educational process in the history of specific people and nations. The article presents the nature, scope and objectives of education in the Bible, then the educational subjects, environments and institutions, and finally the principles of education: endowment, trust and obedience, reward and punishment, attendance, trial, continuous process. The author uses the data contained in the Sacred Scripture, completing them with information from Judaic sources. The biblical model of education proves to be integral and effective, forms the mature people and communities, and leads them to participate in the life of God, the supreme Educators in the person of Christ and in the power of the Holy Spirit.

PL

Biblia jest w pewnym sensie księgą pedagogiczną, która zawiera Boże i ludzkie wytyczne dotyczące wychowania człowieka i narodu oraz ukazuje realizację procesu wychowawczego w historii konkretnych ludzi i narodów. W artykule przedstawione zostały charakter, zakres i cele wychowania w Biblii, następnie podmioty, środowiska i instytucje wychowawcze, a na koniec zasady wychowania: obdarowanie, zaufanie i posłuszeństwo, nagroda i kara, obecność, próba, nieustanny proces. Wykorzystano dane zawarte w Piśmie Świętym, dopełniając je informacjami ze źródeł judaistycznych. Biblijny model wychowania okazuje się integralny i skuteczny, kształtuje dojrzałych ludzi i wspólnoty i prowadzi je do udziału w życiu Boga, najwyższego Wychowawcy w osobie Chrystusa i w mocy Ducha Świętego.

16

Wyznanie wiary w muzyce liturgicznej Kościoła w ujęciu Benedykta XVI (Josepha Ratzingera)

43%

Szulc M. J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2013

|

issue 20

255-264

PL

Joseph Ratzinger przekonuje, iż muzyka zajmuje znaczące miejsce w liturgii Kościoła, a tym samym w Jego wyznaniu wiary. Samą liturgię opisuje priorytetowo kategorią przejścia, podkreślając bezustanne uobecnianie w niej kosmicznego wydarzenia Paschy Pana oraz osobistego samoprzekraczania siebie, które ona implikuje. Śpiew i muzyka stanowią centralną oś tego procesu. Jako nieodzowny element credo towarzyszą Wspólnocie uczniów Chrystusa od cza-sów synagogi. Do dziś Psalmy są punktem odniesienia dla treści i formy muzyki liturgicznej, chociaż na przestrzeni wieków ową dziedzinę działalności eklezjalnej dotykały rozmaite wypaczenia. Papież senior, omawiając współczesne tego typu zjawiska, przedstawia dwa skrajne podejścia, które nazywa purytańskim funkcjonalizmem (charakteryzuje je zredukowanie muzyki do jej najprostszych form w celu jak największego zaktywizowania wiernych) oraz funkcjonalizmem dostosowania (występuje tu dbałość o wysoką jakość utworów, lecz z zerwaniem więzi z wymogami liturgii). Historyczne sięgają one czasów Ojców Kościoła. Złoty środek w tej kwestii stanowi zaaplikowanie do muzyki należycie zinterpretowanego dogmatu chalcedońskiego. Ostatecznie jej celem jest oddanie chwały Bogu w wierze przez żywe spotkanie Ducha Pana i dialog w Nim, czyli uduchowienie w Miłości.

EN

Joseph Ratzinger argues that music has a significant place in the liturgy of the Church, and thus in the profession of faith. He describes the liturgy using, above all, the term of transition: highlighting a continual re-presentation of the cosmic event of the Passover of the Lord and the personal self-transition, which influences lives of the participants. Singing and music are central axis of the process mentioned and as essential elements of the creed have accompanied the Community of Christ`s disciples since the synagogue period. To date, the Psalms are a reference point for the content and form of liturgical music, although over the centuries that area of church activity has been affected by various negative factors. Pope Emeritus, discussing contemporary problems in this case, presents two extreme approaches: he calls them the puritanical functionalism and the functionalism of adjustment. From the historical point of view they have their roots in the times of the Church Fathers. The only way to solve that kind of polarization is to apply a well interpreted dogma of Chalcedon to liturgical music. Finally, its aim is to worship God through the dialogue of love with the Holy Spirit.

Refine search results

Pozycja prawna gmin wyznaniowych żydowskich w świetle ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich

Uwarunkowania geograficzne i historyczne kształtowania krajobrazu kulturowego na obszarze województwa podkarpackiego

JAK ODZYSKAĆ DZIEDZICTWO UTRACONE. DREWNIANA SYNAGOGA Z ZABŁUDOWA

Szabat w Łukaszowej narracji o nauczaniu Jezusa w synagodze w Nazarecie (4,16‒30)

Regulacja majątkowa w odniesieniu do mienia żydowskiego w północnej części województwa lubuskiego

Znaczenie terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana

Tikkun Chatzot – semiotics of synagogues on the example of the synagogue in Siemiatycze

Przebaczenie w judaizmie. W perspektywie rytuału święta Jom Kippur

Odnowa kultury żydowskiej w polskim społeczeństwie

Ozdobny kamień z synagogi w Magdali w interpretacji Mordechaia Aviama: konteksty socjologiczno-religijne życia galilejskich Żydów w czasach Jezusa Chrystusa

Człowiek z laską na tle orła na fryzie synagogi z Korazin w Galilei

Sceny męczeństwa i ocalenia w późnoantycznej sztuce synagogalnej

Artistic Features of Besamims in Eastern Galicia in the 18th – the first third of the 20th Century

Волпа. Старая и новая

Wychowanie w Biblii

Wyznanie wiary w muzyce liturgicznej Kościoła w ujęciu Benedykta XVI (Josepha Ratzingera)