Search results

1

Wieś polska w procesie przekształceń strukturalnych. Uwarunkowania i konsekwencje

100%

Pilichowski A.

Przegląd Socjologiczny

|

2014

|

vol. 63 (LXIII)

|

issue 2

109-123

PL

W ostatnim ćwierćwieczu na polskiej wsi dokonały się radykalne zmiany systemowe. W początkowym okresie transformacji zmiany były głównie konsekwencją nowych aktów legislacyjnych. W drugiej dekadzie transformacji – pod wpływem czynników ekonomicznych (modernizacja rolnictwa) i społeczno-kulturowych (nieprodukcyjne formy przestrzeni wiejskiej stają się wartością dla części mieszkańców miast; akcesja do Unii Europejskiej, która powoduje poddanie wsi i rolnictwa regułom Wspólnej Polityki Rolnej) wyraźniej uwidoczniły się procesy dezagraryzacji prowadzące – między innymi – do znaczących zmian struktury agrarnej. Obecnie ludność wiejska związana z gospodarstwem rolnym stała się grupą mniejszościową. Niespełna 2/3 mieszkańców wsi stanowi ludność nierolnicza. Jednocześnie zmniejsza się coraz wyraźniej liczba rodzinnych gospodarstw rolnych. Zarazem od roku 2000 utrzymuje się proces napływu ludności miejskiej na tereny wiejskie, w istotny sposób zmieniający formy wykorzystania przestrzeni wiejskiej. Równolegle notowany jest dynamiczny wzrost liczby mieszkańców wsi z wyższym wykształceniem. Przeanalizowane procesy dowodzą, iż różnorodność i różnicowanie oraz wielopoziomowość i wieloaspektowość stają się trafnymi ramami analizy procesów zachodzących poza miastem także i w naszym kraju. Powstawała dla analizy krajów „starej Europy” typologia trzech dynamik rozwoju wiejskiego wydaje się bardzo użyteczna, zarówno dla opisu przemian zachodzących w naszym kraju, jak również w innych krajach „nowej Europy” (oczywiście z uwzględnieniem specyfiki każdego z nich).

EN

During the last twenty five years Polish countryside went through systemic changes. At the beginning of systemic transformation the main changes were of legislative nature. Second decade of systemic transformation – under the economic factors (modernisation of agriculture) as well as socio-cultural (non-rural forms of rural space became) to be a value for city inhabitants. In the same time Polish accession to the European Union (Polish countryside and agriculture under the rules of Common Agriculture Policy) brought up process of disintegration which had an influence on agrarian changes. In the present rural inhabitants, who are involve in rural production are in minority. Almost 2/3 of rural areas inhabitants are people engaged in non-rural occupation. In the same time number of family farm holds is decreasing. Starting from year 2000 we can observe constant migration from city to the rural areas, which has influence on different ways of use of rural space. Pararelly number of rural inhabitants with higher education is increasing. Those processes shows that diversity and differentiation as well as multilevel and multifarious become to be correct frames for analysis of processes taken place outside the city also in our country. Also the three competing rural development dynamics typology of rural development (created for ‘old Europe’ countries) applies as well in countries of ‘new Europe’.

2

The Moral Dimension of the Religiosity of Poles in an Era of Systemic Change

100%

Święs K.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2018

|

vol. 17

|

issue 1

EN

This article discusses specific statistical indicators of the moral dimension of the religiosity of contemporary Poles. Survey results show that, although the majority of respondents (59%) favor the need to ascribe to moral principles, they are willing to compromise their principles in certain circumstances. Nearly half (48%) of the respondents claimed to be guided by their own consciences and rejected the need to substantiate their morals via religion. Seventy-onepercent of the respondents believed that Catholic moral principles are legitimate, but not all of the respondents agreed on which principles. With regard to the specific norms of Catholic teaching on marriage and family ethics, very few respondents agreed with the Church’s teaching against pre-marital sexual relations and the use of birth control, while more respondents respected the Church’s teaching on the value of marital fidelity, the permanence of marriage, and respect for life conceived in the womb. Taken together, these statistics reveal that contemporary social changes have deepened the already-existing gap between the daily practice of religion and morality in Poland.

PL

W artykule autor omówił wybrane wskaźniki statystyczne, dotyczące moralnego wymiaru religijności współczesnych Polaków. Pokazał, że obecnie większość respondentów (59%), choć opowiada się za potrzebą posiadania zasad moralnych, to jednak skłonna jest od nich odstąpić pod wpływem okoliczności. Blisko połowa (48%) kieruje się wyłącznie własnym sumieniem, odrzucając potrzebę uzasadnienia moralności przez religię. Słuszność wszystkich lub większości zasad moralnych katolicyzmu uznaje łącznie 71%, ale nie ze wszystkimi się zgadza. W ocenie konkretnych norm katolickiej etyki małżeńskiej i rodzinnej wykazano małą akceptację normy czystości przedmałżeńskiej, katolickiej nauki na temat regulacji poczęć. Większym poszanowaniem cieszyła się wartość wierności małżeńskiej, trwałości związku, poszanowania poczętego życia. Ostateczną konstatacją autora było twierdzenie, że współczesne transformacje społeczne pogłębiają rozdźwięk pomiędzy religią i moralnością na co dzień.

3

Teoretyczne wyznaczniki zmiany systemowej w Unii Europejskiej 2014–2019

85%

Czachór Z.

Rocznik Integracji Europejskiej

|

2014

|

issue 8

19-32

EN

The entire paper is dedicated to the theoretical indicators of systemic change in the European Union, envisaged for the period from 2014–2019. The author decided to perform an academic identification and analysis of selected terms, mainly neo-idealistic terms, that are helpful when explaining the changes taking place in the EU’s systems. It was important for the author to design a conjunctive conceptual framework for the purpose of developing empirical anti-crisis strategies, forecasts and scenarios of systemic changes. This framework is particularly important in the context of a Kantian methodological architecture of pure reason. This is based on a process of rational cognisance from ordered concepts, forming a single, coherent analytical system. It should be noted that the process of identifying the indicators (concepts) related to systemic change in the European Union has to take place, while maintaining methodological attentiveness both in qualitative and quantitative terms. Therefore, the author makes another analytical assumption for this paper, on the basis of his conviction that change which occurs as transformation (regulation and reshaping) should primarily take place under the influence of theories, ideas, visions or concrete indicators, rather than the constantly changing and reactive political activities of the actors/entities participating in the European integration process.

PL

Niniejszy artykuł w całości dotyczy teoretycznych wyznaczników zmian systemowych w Unii Europejskiej projektowanych na okres 2014–2019. Autor zdecydował się w nim na naukową identyfikację oraz analizę wybranych pojęć – głównie o charakterze neoidealistycznym – pomocnych w wyjaśnieniu zmian zachodzących w systemie Unii Europejskiej. Istotne dla autora stało się stworzenie koniunktywnego schematu pojęciowego służącego do przygotowania empirycznych antykryzysowych strategii, prognoz i scenariuszy zmian systemowych. Schemat ten jest szczególnie ważny w kontekście kantowskiej metodologicznej architektoniki czystego rozumu. Podstawą jest tu proces poznania rozumowego z uszeregowanych pojęć – układających się w jeden zwarty systemat analityczny. Warto zauważyć, że proces wyróżniania wyznaczników (pojęć) związanych ze zmianą systemową w Unii Europejskiej obywać się musi przy zachowaniu uważności metodologicznej – zarówno tej jakościowej, jak i ilościowej.Z uwagi na powyższe kolejne założenie analityczne dla tego tekstu opiera się na przekonaniu autora, że zmiana mająca charakter przekształcania (regulacji, jak i transformacji) powinna dokonywać się głównie pod wpływem teorii, idei i wizji czy też konkretnych wyznaczników, a nie wciąż zmiennych i reaktywnych działań politycznych aktorów/podmiotów uczestniczących w procesie integracji europejskiej.

4

Economics and Economic Order of Societies

80%

Hockuba Z.

Studia i Materiały

|

2021

|

issue 1(34)

150-160

PL

Bazując na zaproponowanym przez J. Buchanana rozróżnieniu pomiędzy myśleniem w ekonomii w ramach teorii wyboru oraz analizą w kategoriach wymiany i koordynacji, twierdzimy, że Hayekowska koncepcja porządku ekonomicznego ma znaczny potencjał poznawczy i może być owocnie stosowana w badaniach wielu ważnych zjawisk społeczno- ekonomicznych. W celu uzasadnienia tego twierdzenia, wykorzystujemy koncepcję porządku ekonomicznego do analizy zjawiska transformacji systemowej, a także do określenia relacji pomiędzy porządkiem ekonomicznym a normami moralnymi. Artykuł ma następującą strukturę. Część I zawiera uwagi wprowadzające. W części II zostały zwięźle zaprezentowane dwa systemy myślenia ekonomicznego: teoria wyboru oraz analiza w kategoriach wymiany i koordynacji. Część III przedstawia koncepcję porządku ekonomicznego, jej źródła, relację do pojęcia Ordo Szkoły Freiburskiej, oraz J. Buchanana ujęcie rynku i wymiany. Z kolei w części IV pojęcie porządku ekonomicznego zostało zastosowane do analizy: a) transformacji systemowej jako zmiany w sferze instytucji formalnych i nieformalnych oraz w ich odzwierciedleniu w subiektywnej sferze gospodarujących podmiotów; b) relacji pomiędzy porządkiem ekonomicznym a normami moralnymi. Część V zawiera konkluzje.

EN

Departing from the distinction proposed by J. Buchanan between thinking in economics in terms of the theory of choice and analysis in categories of exchange and coordination, we claim that the Hayekian concept of economic order has a significant heuristic potential and can be fruitfully used to explain some important socio-economic phenomena. The goal of this paper is to confirm this claim through the application of the concept of economic order in the analysis of economic transformation and the discussion of the relation between economic order and moral norms. The paper is organised as follows. Section I contains introductory remarks. In section II, the two systems of economic thinking and reasoning: the theory of choice and analysis in categories of exchange and coordination are briefly presented. Section III contains a discussion of the concept of economic order, its origin, relation to the Freiburg School notion Ordo, and J. Buchanan’s perspective on the market and exchange. In section IV, two areas of the application of the concept of economic order are presented: a) systemic transformation as a change in formal and informal institutions, their subjective representation by economic agents and the complex economic order, b) a relation between economic order and moral norms. Conclusions are drawn in section V.

Refine search results

1 Przegląd Socjologiczny

1 Rocznik Integracji Europejskiej

1 Rocznik Teologii Katolickiej

1 Studia i Materiały

1 2021

1 2018

2 2014

1 Czachór Z.

1 Hockuba Z.

1 Pilichowski A.

1 Święs K.

Wieś polska w procesie przekształceń strukturalnych. Uwarunkowania i konsekwencje

The Moral Dimension of the Religiosity of Poles in an Era of Systemic Change

Teoretyczne wyznaczniki zmiany systemowej w Unii Europejskiej 2014–2019

Economics and Economic Order of Societies