Celem artykułu było zbadanie stopnia akceptacji szarej strefy w społeczeństwie.Przeprowadzono badania ankietowe dotyczące czynników wpływających na poziom akceptacji tej strefyw społeczeństwie. Stwierdzono, że wraz z wiekiem wzrasta stopień akceptacji szarej strefy. Mężczyźniczęściej niż kobiety przyzwalają na istnienie tej strefy. Ludzie zamieszkujący większe miastaw mniejszym stopniu tolerują szarą strefę niż mieszkańcy małych miejscowości. Zaobserwowanozmniejszenie akceptacji dla szarej strefy wraz z liczbą posiadanego rodzeństwa. Pozytywniezweryfikowano hipotezę, że osoby deklarujące się jako wierzące i praktykujące w mniejszym stopniuakceptują szarą strefę niż osoby wierzące niepraktykujące oraz osoby niewierzące.
W artykule scharakteryzowane zostało zjawisko tzw. szarej strefy w gospodarce w kontekście bezpieczeństwa ekonomicznego. Pierwsza część rozdziału koncentruje się na przedstawieniu definicji szarej strefy oraz opisie metod jej pomiaru. W dalszej części poprzez pryzmat danych liczbowych analiza prezentuje skalę tego zjawiska w Polsce na tle państw UE i wskazuje na konsekwencje działalności gospodarczej podejmowanej w szarej strefie.
Transformacja struktur przemysłowych w procesie przechodzenia do gospodarkirynkowej to nie tylko strategia dywersyfikacji, czyli rozszerzenia produkowanego asortymentu.Proces transformacji w krajach postsocjalistycznych to restrukturyzacja całejgospodarki, która w dużej mierze zależy od zmian politycznych.
Niniejsza praca służy zwróceniu uwagi czytelnika na istotną część, która tworzy szarą strefę – nierejestrowana praca. Problem, na który państwo litewskie nadal nie może znaleźć rozwiązania. Autorka skupia się na zdefiniowaniu nierejestrowanej pracy, scharakteryzowaniu sektora budowlanego Litwy oraz określeniu sektorów gospodarczych, które mają największy udział nierejestrowanych osób pracujących. Największa uwaga jest poświęcona przyczynom nierejestrowanej pracy w branży budowlanej na Litwie. Pod koniec jest opisana przyszłość dotyczącą wzrastającej liczby osób nierejestrowanych, jeżeli rząd nie znajdzie sposobu efektywnego zwalczania istniejącego problemu.
EN
This work serves to draw attention to a significant part that creates the informal economy – unregistered employment. The problem, to which Lithuanian government still cannot find a solution. Firstly, the author focuses on defining undeclared work, characterization of the Lithuanian construction sector and identification economic sectors, which have the largest share of people with unregistered employment. Then the greatest attention is devoted to the causes of undeclared work in the construction sector in Lithuania. At the end future of the rising number of people working without registering employment is presented, if the government cannot find an effective way to combat existing problems.
Niniejszy artykuł dotyczy podstaw teorii badań szarej strefy opracowanej w Rosji. W artykule dokonano analizy różnych podejść do badań szarej strefy. Celem przeprowadzonego badania było uzasadnienie opracowania kompleksowego podejścia badawczego do badań w szarej strefie. Efektem podjętych badań jest propozycja zastosowania podejścia instytucjonalnego w ramach nowej teorii ekonomii instytucjonalnej jako najbardziej ogólnego, interdyscyplinarnego podejścia do studiów nad szarą strefą.
EN
This study considers the fundamentals of the shadow economy research theory developed in Russia. The variety of available approaches to shadow economy studies is analyzed. The study objective is to provide a rationale for the development of a comprehensive research approach to the shadow economy research. It is proposed to apply the institutional approach within the framework of the new institutional economic theory as the most general, interdisciplinary approach to the shadow economy studies.
Istnienie szarej strefy jest uwarunkowane swobodnym i niekontrolowanym przepływem gotówkowym. Wprowadzone zmiany w ustawie SDG dotyczące obniżenia limitu płatności gotówkowych wpływa na większość przedsiębiorców. Dotychczasowa liberalna polityka państwa w tym zakresie stwarzała możliwości swobodnego regulowania zobowiązań gospodarczych w formie płatności gotówkowej. Sprzyjało to możliwości dokonywania nadużyć i oszustw podatkowych. Zmiana stanowiska ustawodawcy, tj. ograniczenie limitu płatności gotówkowych, jest ukierunkowana na monitorowanie transakcji w formie bezgotówkowej. Odstępstwo od tej formy płatności może skutkować obowiązkiem skorygowania kosztów uzyskania przychodów, zwiększeniem podstawy opodatkowania i w rezultacie koniecznością zapłaty do budżetu wyższego podatku. Celem artykułu jest przedstawienie skutków podatkowych ograniczenia limitu płatności gotówkowych w obrocie gospodarczym, w kontekście możliwości zwiększenia wpływów do budżetu na skutek ograniczenia szarej strefy.
This article deals with general issue of unofficial economy, understood as any sort of attempts made to avoid the responsibility of paying taxes by the citizens. This phenomenon is inherent on every economy and can influence it in the positive and negative way, but unfortunately the negative impact is more significant. Taking this into the consideration, the government undertakes a variety of actions to decrease the range of the gray economy. The most essential element, which affects the process of shaping the scale of the gray zone, is whether the citizens express a „silent consent” to these types of activities. This essay contains research on the level of tax morality among randomly chosen group of people, who are in their production age.
PL
Artykuł dotyczy szarej strefy, rozumianej jako wszelkie próby unikania obowiązku podatkowego przez obywateli. Zjawisko to jest nieodłączną częścią każdej gospodarki i może na nią wpływać zarówno w sposób pozytywny, jak i negatywny, przy czym udział niekorzystnych konsekwencji jest większy. Mając to na uwadze, władze państwowe podejmują szereg działań, mających na celu ograniczanie zasięgu szarej strefy. Istotnym elementem w kształtowaniu się jej rozmiarów jest to, czy obywatele wyrażają „ciche przyzwolenie” na tego typu czynności. Opracowanie zawiera ba-danie na temat poziomu moralności podatkowej wśród losowo wybranej grupy badanych w wieku produkcyjnym.
W artykule dokonano analizy przyczyn, charakteru i cech korupcji oraz szarej strefy, a także związków między nimi, na Ukrainie, na tle innych krajów Europy Środkowo‑Wschodniej. Analiza korelacyjno‑regresyjna danych statystycznych ujawniła bezpośrednią liniową korelację o różnej sile i istotności statystycznej między poziomem korupcji a rozmiarami szarej strefy we wszystkich krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Jednakże stopień wpływu korupcji na zróżnicowanie wielkości szarej strefy w poszczególnych krajach regionu istotnie się różni. Kluczowy wniosek jest taki, że w krajach o relatywnie wysokim poziomie korupcji i dużych rozmiarach szarej strefy korupcja ma mniejszy wpływ na rozmiary szarej strefy niż w krajach o relatywnie niskim poziomie tych zjawisk. Zidentyfikowano przyczyny słabej korelacji między poziomem korupcji a rozwojem szarej strefy na Ukrainie. Określono główne korupcyjne i niekorupcyjne czynniki rozwoju szarej strefy na Ukrainie. Stwierdzono, że polityka i środki zwalczania korupcji i szarej strefy na Ukrainie powinny mieć na celu wyeliminowanie ich pierwotnych przyczyn, a nie przejawów.
EN
The article investigates the causes, essence, and peculiarities of corruption and the shadow economy, as well as how they are related, in Ukraine in comparison with other Central and Eastern European countries. A correlation‑regression analysis of statistical data revealed a direct correlation connection of different strengths and statistical significance between levels of corruption and the shadow economy in all Central and Eastern European countries. However, the degree to which corruption impacts the variation in the levels of the shadow economy differs significantly in countries across the region. The key conclusion is that in countries with relatively high levels of corruption and the shadow economy, corruption causes a smaller share of the shadow economy than in countries with relatively low levels of these phenomena. Causes of the weak correlation between levels of corruption and the shadow economy in Ukraine were identified. The main corruption and non‑corruption factors of Ukraine’s economy shadowing were determined. It was concluded that policy and measures to counteract corruption and the shadow economy in Ukraine should be aimed at eliminating their root causes rather than manifestations.
The starting point for the analysis of the possibility of reducing the attractiveness of the undeclared work is the definition of the phenomenon. Secondly, the analysis of the causes and consequences of the undeclared work is done. In the next part, a review of objectives and ways of policy towards the presence of unregistered employment is made. Article ends with the list of recommendations with regard to the possibility of reducing the attractiveness of undeclared work. The sources were books, journals, reports and statistics published in English and Polish.
PL
Analiza możliwości zmniejszania atrakcyjności zatrudnienia nierejestrowanego wymaga w pierwszej kolejności zdefiniowania opisywanego zjawiska. Kolejnym niezbędnym krokiem jest analiza przyczyn oraz skutków występowania zatrudnienia nierejestrowanego. W artykule przeprowadzono również przegląd celów i sposobów prowadzenia polityki wobec występowania zatrudnienia nierejestrowanego. Artykuł wieńczy zestawienie rekomendacji w zakresie możliwości zmniejszania atrakcyjności zatrudnienia nierejestrowanego. Źródłem informacji były pozycje książkowe, czasopisma, raporty publikowane w języku polskim i angielskim.
W zdecydowanej większości państw OECD rynek pracy ucierpiał na skutek kryzysu gospodarczego. Analizując jednak dokładnie sytuację Polski w latach 2008–2011, można zauważyć, że okres spowolnienia gospodarczego oznacza nie tylko wzrost stopy bezrobocia, ale również niewielki wzrost wskaźnika zatrudnienia. Wydawać by się mogło, że tendencje obu wskaźników są sprzeczne, ale tylko z pozoru. Ze względu na inny mianownik w algorytmie liczenia obu wskaźników taka sytuacja mogła zaistnieć. To, co zasługuje na uwagę w latach 2008–2011, to nie tylko dobra sytuacja Polski na tle pozostałych państw OECD, ale również fakt, że za wzrost całkowitego wskaźnika zatrudnienia odpowiedzialne jest stale rosnące zatrudnienie kobiet. W przypadku mężczyzn nastąpił spadek zatrudnienia w 2009 r. i 2010 r., co jed¬nak zostało zniwelowane przez wzrost zatrudnienia kobiet. Kolejnym punktem analiz opracowania są różnice we wskaźnikach bezrobocia i zatrudnienia mierzonych metodą badania aktywności ekonomicznej lud¬ności (metoda ankietowa) i metodą rejestracyjną. Różnice we wskaźnikach wskazują na okresy rozwoju i zmniejszania się szarej strefy. zatrudnienie,
W opracowaniu zaprezentowano problem pracy nieformalnej ludności wiejskiej o niepewnych dochodach. Zwrócono uwagę na jej miejsce w głównych i dodatkowych źródłach dochodów. Artykuł koncentruje się na przyczynach podejmowania pracy nieformalnej oraz czynnikach wpływających na jej podjęcie. Zauważono, że przyczyny pracy nieformalnej mają głównie charakter ekonomiczny i związane są z chęcią uzyskania wyższych dochodów. Mimo przewagi finansowych aspektów podejmowania pracy „na czarno”, zwrócono uwagę na brak wyboru niektórych grup w procesie podejmowania tej formy pracy, co wynika zarówno z przyczyn leżących po stronie pracownika (wykształcenie, niska mobilność), jak i po stronie pracodawców (chęć obniżenia kosztów pracy).
EN
The paper presents the problem of informal work of the rural population with precarious income. Attention was drawn to her place in the main and additional sources of income. Article focuses on the reasons for taking up informal jobs, and factors affecting its adoption. It was noted that the causes of informal work are mainly economic in nature, and are related to the desire to obtain a higher income. Despite the financial aspects of taking advantage of the work “black”, drew attention to the lack of choice of some groups in the process of making this form of work, which results both for reasons attributable to the employee (education, low mobility) and the employers (the desire to reduce labor costs).
Article contains a detailed description of the illicit market in tobacco products in Poland. The article also indicate the importance of the tobacco sector for Poland’s economy and public finances. In addition, it contains a description of the legal and systemic solutions that supports the fight against illicit production and helps increase its effectiveness. The summary contains tabaco industry recommendations and guidelines for further system and legal changes.
W opracowaniu rozważane są podstawowe problemy szarej strefy w kontekście badania jej ujawnienia w otoczeniu rynkowym. Jako przykład posłużyła koncepcja morale podatkowego. Główny cel badania polega na dostarczeniu uzasadnienia dla oszacowania wpływu morale podatkowego na rozmiar i przejawy rosyjskiej szarej strefy. W badaniach wykorzystano zarówno rosyjskie, jak i międzynarodowe opracowania na ten temat.
EN
The study considers the basic problems of the shadow economy in the context of investigating its exposure to the market environment market. The tax morale concept was used as an example. The key study objective is to provide a rationale for estimating the tax morale effects on the Russian shadow economy size and manifestations. This research utilized both Russian and international studies on the subject.
The article aims to ascertain how different assumptions about population segmentation affect the estimated size of the shadow economy, measured according to a method proposed for the first time by Pissarides and Weber [1989]. The method uses household survey data and applies a set of criteria to divide the population into households that operate fully legally in the formal, registered segment of the economy and those that generate incomes in the unregistered, tax-evading segment of the economy, referred to as the shadow economy. The author measures the size of the shadow economy by modeling the relationship between income and expenses. He looks at how measurements can be affected by the use of different definitions of a specific set of criteria and also comes up with a set of completely different criteria for dividing the population than those usually proposed in the literature on the subject. A study based on U.S. data (Consumer Expenditure Survey) for the 1980-2003 period shows that the way in which the population is divided is of fundamental importance to estimating the size of the shadow economy with the Pissarides and Weber [1989] method, Dymarski says. Depending on the segmentation criterion, estimates varied significantly. The upper limit for the size of the shadow economy as a percentage of GDP ranged from under 10% to around 40%. However, findings by other authors suggest that the 40% level is improbable, according to Dymarski. The author also argues that the criterion on the basis of which the population is divided is far more important than the definitions used.
PL
Celem artykułu jest sprawdzenie jak przyjęcie odmiennych założeń odnośnie podziału badanej populacji wpływa na estymowaną wielkość szarej strefy, generowaną w oparciu o metodę zaprezentowaną po raz pierwszy przez Pissaridesa i Webera [1989]. We wspomnianej metodzie, wykorzystuje się dane ankietowe gospodarstw domowych i zgodnie z określonym kryterium, dzieli populację na grupę gospodarstw czerpiących dochody w ramach szarej strefy oraz grupę gospodarstw funkcjonujących w pełni w gospodarce rejestrowanej. Modelując zależności między dochodami a wydatkami, szacuje się rozmiar szarej strefy. W artykule ukazano wpływ dwóch efektów na estymowany rozmiar szarej strefy. Po pierwsze, efektu różnego zdefiniowania tego samego kryterium przyjętego do podziału populacji, po drugie, efektu zastosowania zupełnie innego, niż proponowane w literaturze, kryterium podziału próby. Z przeprowadzonego badania, na przykładzie danych amerykańskich (Consumer Expenditure Survey) obejmujących lata 1980-2003, wynika, że sposób podziału populacji ma ogromne znaczenie w estymacji wielkości szarej strefy, zgodnie z metodą Pissaridesa i Webera [1989]. W zależności od zastosowanego kryterium segmentacji populacji, otrzymano istotnie różne oszacowania. Górna granica rozmiaru szarej strefy w relacji do PKB kształtowała się poniżej 10% lub w okolicach 40%. Na podstawie wyników badań innych autorów wartość 40% uznano jednak za mało prawdopodobną. Przeprowadzone badanie sugeruje również, że o ile wybór cechy dzielącej populację jest kluczowy, o tyle sam sposób jej zdefiniowania ma mniejsze znaczenie.
Motywacja: Szara strefa jest problemem o zasięgu globalnym ze względu na powiązania gospodarcze oraz migracje ludności. Nieoficjalna gospodarka występuje w każdym państwie. Jej poziom oraz charakterystyka są uwarunkowane przez czynniki społeczno-kulturowe, ekonomiczne oraz polityczno-prawne. Cel: Celem artykułu jest wskazanie przyczyn powstania i opis rozwoju zjawiska szarej strefy w państwach Unii Europejskiej (UE). Materiały i metody: Wykorzystano krytyczną analizę literatury przedmiotu, zarówno polskojęzycznej, jak i zagranicznej oraz analizę statystyczną. Materiał empiryczny stanowią dane Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Fundacji Heritage oraz organizacji Transparency International. Wyniki: W 2016 roku odnotowano silną zależność między poziomem szarej strefy a Indeksem Wolności Fiskalnej, Indeksem Percepcji Korupcji oraz PKB per capita. Zdecydowanie słabsza zależności wystąpiła między skalą nieoficjalnej gospodarki a stopą bezrobocia. Jednak nie można uznać, że nie jest to czynnik wpływający na podjęcie decyzji o uczestnictwie w szarej strefie.
EN
Motivation: The shadow economy is a global problem due to economic links and population migrations. An unofficial economy exists in every country. Its level and characteristics are determined by the socio-cultural, economic and political-legal factors. Aim: The aim of this article is to identify the causes of the shadow economy phenomenon and the description of its development in the European Union countries. Materials and methods: A critical analysis of the literature on the subject, both Polish and foreign, and a statistical analysis were used. Empirical material is the data of the World Bank, the International Monetary Fund, the Heritage Foundation and Transparency International. Results: In 2016, there was a strong relationship between the level of the shadow economy and the Index of Economic Freedom, the Index of Corruption Perception and GDP per capita. A much weaker relationship occurred between the scale of the unofficial economy and the unemployment rate. However, it cannot be concluded that this is not a factor influencing the decision to participate in the shadow economy.
Motywacja: Szara strefa ciągle pozostaje problemem niewystarczająco zbadanym, a mającym bardzo duży i negatywny wpływ na funkcjonowanie gospodarki. Stanowi problem nie tylko dla budżetu państw, ale także jedno z zagrożeń dla legalnie działających przedsiębiorstw. Cel: Celem głównym artykułu jest identyfikacja szarej strefy z uwzględnieniem przyczyn jej rozwoju. Jako cel szczegółowy przyjęto wskazanie metod walki z szarą strefą w zakresie ograniczania skali nierejestrowanych transakcji. Materiały i metody: W artykule wykorzystano analizę źródeł wtórnych, a także literatury przedmiotu. Wyniki: Na podstawie przeprowadzonej analizy można uznać, że problem istnienia szarej strefy w gospodarce jest ciągle aktualny. Jedną z metod walki z szarą strefą, szczególnie w obszarze skali nierejestrowanych transakcji, są działania promujące rozwój obrotu bezgotówkowego. Zwrócono także uwagę na możliwość blokowania rozwoju obrotu bezgotówkowego przez przedsiębiorstwa działające w szarej strefie. Problem ten wymaga jednak pogłębionych, kompleksowych badań w przyszłości.
EN
Motivation: The shadow economy is still an insufficiently researched problem that has a very large and negative impact on the functioning of the economy. It is a problem not only for the state budget, but also one of the activities for legally operating enterprises. Aim: The main aim of the article is to identify the shadow economy, taking into account its development. The specific aim is to indicate the methods of combating the shadow economy in reducing the scale of unregistered transactions. Materials and methods: In the article the analysis of secondary sources as well as the literature on the subject was used. Results: Based on the conducted analysis, it can be concluded that the problem of the existence of a shadow economy in the economy is still current. One of the methods of combating the shadow economy, especially in the area of unregistered transactions, are activities that promote the development of cashless transaction. Attention was also paid to the possibility of blocking the development of non-cash transactions by enterprises operating in the shadow economy. However, this problem requires in-depth, comprehensive research in the future.
Objective: The main objective of the article is the attempt to assess the influence of social transfers on the female inclination to undertake informal (casual) employment in Poland. The elaboration on the one hand provides an evaluation of the relation between the level of social expenses and the share of informal employment as referred to GDP, and, on the other hand, based on the performed survey – to elaborate on whether the aforementioned framework encourages women to withdraw from the legal labour market and join an informal one. Methodology: In order to achieve the objective descriptive and statistical methods were used, in particular the method of linear regression. A direct method – questionnaire-based was also applied. Outcome: The elaboration presents the essence of informal employment, the level of social expenditure in Poland and selected states of the EU, as well as some estimates of unregistered employment during the period 1994-2017. Based on statistical data an attempt to evaluate the influence of social expenses on informal female employment was made with the linear regression as the research method. Selected outcomes of the author’s own survey on the grey economy, including informal employment, were also incorporated in this article as referring to the period 2007-2019.
PL
Celem artykułu jest próba oceny wpływu programu 500+ na skłonność do podejmowania przez kobiety zatrudnienia nieformalnego. W opracowaniu starano się ocenić zależność pomiędzy poziomem wydatków socjalnych a udziałem pracy nieformalnej w PKB, z drugiej zaś strony, opierając się na przeprowadzonych badaniach ankietowych, wskazać, czy wspomniany program skłania kobiety do wycofania się z formalnego rynku pracy i zachęca do podejmowania pracy nieformalnej w opisywanej kategorii. Osiągnięcie celu wymagało wykorzystania metod opisowo-statystycznych, a szczególnie metody regresji liniowej. Wykorzystano także metodę bezpośrednią – kwestionariuszową. W publikacji została opisana istota nieformalnego zatrudnienia, poziom wydatków socjalnych w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej, a także szacunki zatrudnienia nierejestrowanego w latach 1994-2017. Na podstawie danych statystycznych, opierając się na metodzie regresji liniowej, dokonano próby oceny wpływu wydatków socjalnych na zakres pracy nieformalnej kobiet. Zaprezentowano także fragmenty własnych badań ankietowych z lat 2007-2019 dotyczących szarej strefy, w tym pracy nieformalnej.
Najważniejszym zadaniem służb podatkowo-skarbowych, po powstaniu w marcu 2017 r. Krajowej Administracji Skarbowej, jest zapobieganie wyłudzeniom VAT. Jednym z elementów mechanizmu wyłudzeń VAT jest wprowadzanie przez przedsiębiorców do obrotu gospodarczego fikcyjnych faktur. Dokumenty te nie odzwierciedlają faktycznych operacji gospodarczych i są wystawiane w sposób świadomy lub też nie, przez co uczestniczą w przestępczym procederze. Podjęte działania zapobiegające nieprawidłowościom w powyższym zakresie to między innymi zaostrzenie wysokości kar w Kodeksie karnym skarbowym oraz Kodeksie karnym. Narzędziem wspomagającym wykrywanie nieprawidłowości ma stać się elektroniczny Centralny Rejestr Faktur. Jest to repozytorium danych, do którego będą trafiały wystawiane faktury. Pozwoli to organom kontrolnym przeciwdziałać i wykrywać przestępstwa karuzelowe oraz wspierać je w wychwytywaniu fałszywych i nieprawidłowych faktur, a następnie skutecznie karać uczestników tego procederu.
Jedną z najważniejszych instytucji systemu podatkowego w danym kraju jest podatek obciążający obrót towarów i usług. W Polsce takim podatkiem jest podatek od towarów i usług (VAT), najbardziej wydajna ze wszystkich danina publiczna, zasilająca budżet państwa. Wpływy z tytułu tego podatku mogłyby być jednak jeszcze większe, gdyby nie fakt, że część z nich, określanych jako luka podatkowa, nigdy do tego budżetu nie trafia. Celem artykułu jest: 1) identyfikacja przyczyn powstawania luki podatkowej, w tym w szczególności w VAT, 2) wskazanie rozmiarów „szarej strefy” w Polsce na tle innych krajów UE, 3) zaprezentowanie najczęstszych mechanizmów oszustw podatkowych, prowadzących do powstania luki w VAT, 4) przedstawienie wielkości luki podatkowej w VAT w wybranych latach. Okres objęty badaniem obejmuje lata 2004-2014.
EN
One of the most important institutions of a tax system in the country is tax impact on the marketing of goods and services. In Poland, this tax is the tax on goods and services (VAT), the most powerful of all tribute of the public feed the state budget. The proceeds of this tax could be even greater if not for the fact that some of them, known as tax gap, never hit to this budget. The aims of the work are: 1) identification causes of the tax gap, including VAT, 2) an indication of the size of the informal economy in Poland in relation to other EU countries, 3) presentation of the most common mechanisms for tax fraud, leading to the emergence of gaps in the VAT, 4) presentation of the size of the tax gap in the VAT in selected years. The period covered by the study covers the period 2004-2014.
Od wielu lat w budżecie rodziny wiejskiej, w tym także użytkującej gospodarstwo rolne, postępuje dywersyfikacja źródeł dochodów. Wzrasta odsetek gospodarstw pozyskujących dochody ze źródeł pozarolniczych, w tym zwłaszcza z agroturystyki. Jednocześnie odnotowuje się wysoki wzrost zatrudnienia na czarno, głównie na wsi, w usługach turystycznych i gastronomicznych oraz pracach domowych (sprzątaniu). Większość pracujących w szarej strefie traktuje tę pracę jako dodatkową, ale dla wielu osób bywa to jedyne źródło zarobkowania. W ocenie GUS w szarej strefie znajdowało się 711 tys. osób w 2014 r. (udział pracujących w szarej strefie w liczbie pracujących ogółem wynosił 14,5%). Badania GUS wskazały na niewystarczające dochody oraz brak możliwości znalezienia legalnej pracy jako główne przyczyny podejmowania pracy na czarno. Zasadnicze zmiany w liczbie i odsetku pracujących w szarej strefie miały miejsce po 2004 r., co mogło wiązać się z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, a od 2008 r. do strefy Schengen.
EN
For many years, the budget of the rural family, also these including the agricultural farm, has been diversifying sources of income. The percentage of farms receiving income from non-agricultural sources, especially from agritourism, is increasing. At the same time, a high increase of the employment in informal economy (gray economy) is recorded in rural areas, mainly in tourism and gastronomic services, as well as housework (cleaning). The majority of those working in the gray economy treat this work as an additional one, but for many people it is the only source of income. In the opinion of the Central Statistical Office, there were 711 thousand persons in 2014 in the gray economy (the share of employees in the gray economy in the total number of employed persons was 14.5%). The Central Statistical Office’s research indicated: insufficient income and no possibility of finding a legal job as the main reason for taking up work in gray economy. Basic changes in the number and percentage of employees in the gray economy took place after 2004, which could have been related to Poland’s accession to the European Union, and from 2008 to the Schengen area.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.