Search results

1

Społeczność żydowska dębickiego sztetla na przełomie XIX i XX wieku

100%

Więch A. S.

Galicja. Studia i materiały

|

2018

|

issue 4: "Codzienność w Galicji"

143-157

PL

Dębica na przełomie XIX i XX w. była przykładem typowego galicyjskiego miasteczka, które w większości zamieszkiwała ludność żydowska. Niestety, z racji niedostatecznie zachowanego materiału źródłowego nie można w pełni zaprezentować losów gminy żydowskiej w Dębicy. Możliwa jest jedynie szczątkowa rekonstrukcja, której podjął się autor w niniejszym tekście. Podstawę źródłową stanowią materiały zgromadzone w Archiwum Narodowym w Krakowie oraz Bibliotece Czartoryskich w Krakowie, a także materiał wspomnieniowy, przede wszystkim zaś relacje zawarte w dębickiej księdze pamięci. Problematyka artykułu koncentruje się na przedstawieniu życia codziennego mieszkańców dębickiego sztetla, charakterystyce relacji pomiędzy żydowskimi i polskimi mieszkańcami, a także udziale Żydów w zarządzaniu miastem oraz prezentuje strukturę zawodową osób wyznania mojżeszowego.

EN

At the turn of the 19th and 20th century Dębica was an example of a typical Galician town mostly inhabited by the Jewish population. Unfortunately, since the source materials were insufficiently preserved, it is impossible to fully present the history of the Jewish municipality in Dębica. Only rudimentary reconstruction could have been performed by the author in the present article based on the source materials collected by the National Archive in Cracow and the Prince Czartoryski Library in Cracow as well as on the accounts found in the Dębica memory book. The article focuses on presenting the everyday life of the inhabitants of the Dębica shtetl, description of the relations between the Jewish and Polish populations as well as the participation of Jews in city management and the occupational structure of people of the Jewish faith.

2

Podziwiać i chronić. Wysiłki konserwatorów, publicystów i artystów na rzecz zachowania architektury wernakularnej Krzemieńca

72%

Cyniak P.

Ochrona Zabytków

|

2019

|

issue 1

9-34

PL

W okresie dwudziestolecia międzywojennego można zaobserwować wzrost zainteresowania architekturą drewnianą Krzemieńca. Stanowiła ona wówczas nie tylko istotny temat poruszany w tekstach wspomnie¬niowych i publicystycznych, ale równocześnie jeden z kluczowych mo¬tywów pojawiających się w malarskich i graficznych przedstawieniach wołyńskiego miasteczka. Zachwytom literatów, publicystów i plastyków towarzyszyła także coraz bardziej pogłębiona refleksja nad kierunkami ochrony drewnianego dziedzictwa. Historyczne centrum Krzemieńca uznano za rezerwat konserwatorski. Na łamach „Życia Krzemienieckie¬go” rozgorzała dyskusja nad postulowanymi metodami i skalą profesjo¬nalnej ochrony konserwatorskiej zabytkowego centrum miejscowości, czego wyrazem są teksty publicystyczne analizowane w niniejszym arty¬kule. Lokalni społecznicy, dostrzegając świadectwa degradacji krzemie¬nieckiego pejzażu architektonicznego, podejmowali próby uwrażliwienia mieszkańców na estetyczne walory tradycyjnej zabudowy. W 1937 r. Krzemieniec odwiedził Generalny Konserwator Zabytków – Wilhelm Ka¬rol Henneberg. Wizyta ta zaowocowała podpisaniem czteropunktowego programu konserwatorskiego zabytkowej dzielnicy miasteczka. Nie po¬przestano jedynie na sformułowaniu urzędowych wytycznych. W okresie międzywojennym – dzięki funduszom publicznym – w miasteczku pro¬wadzono prace konserwatorskie, obejmujące zarówno zabytki architek¬tury monumentalnej, jak i wybrane domy mieszczańskie. Krzemieniecka akcja konserwatorska została w brutalny sposób przerwana we wrześniu 1939 r. W czasie II wojny światowej omawiany zespół architektury drew¬nianej zniknął z powierzchni ziemi. Świadectwem jego istnienia są już tylko międzywojenne fotografie, teksty publicystyczne i prace plastyczne.

EN

During the interwar period there was a growing interest in the wooden architecture of Krzemieniec. At that time, it was not only an important issue discussed in memoirs and journalistic texts, but also one of the key motifs appearing in the paintings and graphic representations of the Volhynia town. The admiration of writers, publicists and artists was also accompanied by a deeper reflection on the directions of protec¬tion of the wooden heritage. The historical centre of Krzemieniec was declared a conservation reserve. In “Życie Krzemienieckie” magazine there was a discussion on the postulated methods and scale of profes¬sional conservation protection of the historic centre of the town, which is reflected in the journalistic texts analysed in this article. Recogniz¬ing the evidence of the degradation of the architectural landscape of Krzemieniec, local community activists made attempts to sensitize the residents to the aesthetic values of traditional architecture. In 1937 Krzemieniec was visited by Wilhelm Karol Henneberg, the General Monuments Inspector. This visit resulted in the signing of a four-point conservation programme for the historic district of the town. It was not confined to the formulation of official guidelines. In the interwar period, on the basis of public funds, monument protection works were carried out in the town, including both monumental architecture and selected burgher houses. The monument protection action in Krzemieniec was brutally interrupted in September 1939. During World War II, the dis¬cussed wooden architecture complex disappeared from the surface of the earth. The only evidence of its existence are interwar photographs, journalistic texts and art works.

3

Społeczność żydowska Wohynia w okresie międzywojennym

72%

Borysiuk M.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2016

|

vol. 6

|

issue 6

80-95

EN

This article describes functioning and activity of the Jewish community in Wohyń, a typical shtetl in the Lublin voievodship – during the interwar period. The first part of the article reveals the most important issues connected with history the of Jews in Wohyń and also demographic and ethnic matters of the whole population of the town. The article also contains information about demographic matters and socio-professional structure of the Jews in Wohyń. The last part deals with Jewish political parties and branch organizations.

PL

Artykuł opisuje funkcjonowanie i działalność gminy żydowskiej w Wohyniu, typowego sztetlu na Lubelszczyźnie w okresie międzywojennym. W pierwszej części pracy przedstawiono najważniejsze zagadnienia związane z historią Żydów wohyńskich, a także demograficzne i etniczne dane całej ludności miasta. Artykuł zawiera również informacje o sprawach demograficznych i strukturze społeczno-zawodowej Żydów w Wohyniu. Ostatnia część dotyczy żydowskich partii politycznych i organizacji branżowych.

4

TRAGEDIA HOLOKAUSTU ORAZ ŻYDOWSKIE MIEJSCA PAMIĘCI NA UKRAINIE W POWIEŚCI J. S. FOERA WSZYSTKO JEST ILUMINACJĄ

58%

Siekierska M.

Porównania

|

2019

|

vol. 24

|

issue 1

135-145

EN

Marta Siekierska, THE HOLOCAUST TRAGEDY AND JEWISH SITES OF MEMORY IN UKRAINE IN THE NOVEL EVERYTHING IS ILLUMINATED BY J. S. FOER. “PORÓWNANIA” 1 (24), 2019. Vol. XXIV, P. 135-145. ISSN 1733-165X. The aim of this paper is to analyze the novel Everything is illuminated by Jonathan Safran Foer with consideration of the relation of the form and language to historical trauma experienced by the hero of this novel. The distinctive form and language employed by the author account for an innovative restatement of the history and the theme of extermination. The paper also addresses the landscape of the Ukrainian-Polish borderline, in Foer’s work portrayed as one marked by historical, metaphysical and cultural borders. The subsequent object of analysis is the rich symbolism of Everything is illuminated which accentuates the sense of meaningful absence, the blank space of memory that remains after the annihilation of the Jewish community.

PL

Marta Siekierska, TRAGEDIA HOLOKAUSTU ORAZ ŻYDOWSKIE MIEJSCA PAMIĘCI NA UKRAINIE W POWIEŚCI J. S. FOERA WSZYSTKO JEST ILUMINACJĄ. „PORÓWNANIA” 1 (24), 2019. T. XXIV, S. 135-145. ISSN 1733-165X. Cel niniejszego artykułu stanowi próba analizy powieści, skoncentrowana na relacjach zachodzących między formą i językiem utworu a traumą historyczną, jakiej doświadczają bohaterowie. Specyficzna konstrukcja oraz język, który wykorzystuje w powieści autor, przekładają się na nowatorski sposób przetworzenia historii oraz tematu Zagłady. Tekst prezentuje również obecny w powieści pejzaż polsko-ukraińskiego pogranicza, wytyczanego przez historyczne, metafizyczne oraz kulturowe granice. Analizie i interpretacji zostaje poddana obecna w utworze bogata symbolika, uwypuklająca wymiar znaczącej nieobecności zgładzonej społeczności oraz wymownej luki, białego miejsca pamięci, która po nich pozostała.

5

Architektka, projektantka, inwentaryzatorka i urzędniczka. Aktywność zawodowa Gizelli Gryczyńskiej w latach 1932–1939

44%

Lasek P.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2022

|

vol. 84

|

issue 4

981-1006

EN

The aim of the article is to supplement the biography of Gizella Gryczyńska, until 1936 Margulies, a Polish architect of Jewish origin. An analysis of archival sources and materials from the Collections of Photographs and Survey Drawings held at the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences has made it possible to present her activity in the field of inventorying historical monuments. The article describes Gizella Gryczyńska's participation in the inventory-taking action conducted in the years 1933–1934 in Kazimierz Dolny under the aegis of the Society for the Protection of the Monuments of the Past in the framework of the governmental Labour Fund. At the same time, search queries conducted in the State Archive in Kielce and in the Student Records Division of the Warsaw University of Technology revealed a number of hitherto unknown source materials that shed new light on Gryczyńska's professional activity and personal life after the year 1936. Thus, it has been possible to present her achievements in a new perspective, taking under consideration the economic and social context of the era.

PL

Celem artykułu jest uzupełnienie biografii Gizelli Gryczyńskiej (do 1936 r. używającej panieńskiego nazwiska Margulies) - polskiej architektki pochodzenia żydowskiego. Analiza źródeł archiwalnych oraz materiałów zgromadzonych w Zbiorach Fotografii i Rysunków Pomiarowych Instytutu Sztuki PAN umożliwiła zaprezentowanie aktywności Gizelli Gryczyńskiej na polu inwentaryzacji zabytków. W artykule omówiono jej udział w akcji inwentaryzacyjnej w Kazimierzu Dolnym, prowadzonej w latach 1933–1934 pod egidą Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w ramach rządowego Funduszu Pracy. Jednoczenie dzięki kwerendom w Archiwum Państwowym w Kielcach oraz Dziale Ewidencji Studentów Politechniki Warszawskiej udało się ujawnić szereg nieznanych dotąd materiałów źródłowych, rzucających nowe światło na działalność zawodową i życie osobiste Gizelli Gryczyńskiej po 1936 r., a tym samym ukazać dorobek życiowy bohaterki artykułu w odmiennej perspektywie, z uwzględnieniem kontekstu ekonomicznego i społecznego tamtych czasów.

Refine search results

1 Biuletyn Historii Sztuki

1 Galicja. Studia i materiały

1 Ochrona Zabytków

1 Porównania

1 Studia Żydowskie. Almanach

1 2022

3 2019

1 2016

1 Borysiuk M.

1 Cyniak P.

1 Lasek P.

1 Siekierska M.

1 Więch A. S.

Społeczność żydowska dębickiego sztetla na przełomie XIX i XX wieku

Podziwiać i chronić. Wysiłki konserwatorów, publicystów i artystów na rzecz zachowania architektury wernakularnej Krzemieńca

Społeczność żydowska Wohynia w okresie międzywojennym

TRAGEDIA HOLOKAUSTU ORAZ ŻYDOWSKIE MIEJSCA PAMIĘCI NA UKRAINIE W POWIEŚCI J. S. FOERA WSZYSTKO JEST ILUMINACJĄ

Architektka, projektantka, inwentaryzatorka i urzędniczka. Aktywność zawodowa Gizelli Gryczyńskiej w latach 1932–1939