Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  sztuka nowoczesna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Tekst poświęcony jest dwudziestowiecznym projektom muzeów, które z rozmaitych względów nie zostały wcielone w życie, a jednak wywarły wpływ na myślenie o architekturze, a przede wszystkim - o powinnościach muzealnych placówek. Autorka postuluje, by takich projektów nie ignorować w historii sztuki, docenić ich spekulatywny potencjał i podejmować ich badania z perspektywy preposteryjnej.
PL
W artykule omówiona została sylwetka i działalność Elia Broada, amerykańskiego przedsiębiorcy, kolekcjonera i filantropa, jednego z najbogatszych ludzi na świecie, który większość swojego majątku przeznaczył na cele dobroczynne. Zwieńczeniem jego pasji kolekcjonerskiej jest otwarte we wrześniu 2015 r. muzeum sztuki nowoczesnej The Broad, wzniesione w centrum Los Angeles, które zostało zaprojektowane przez znaną nowojorską pracownię Diller Scofidio + Renfro. Eli Broad ufundował nie tylko muzeum swojego imienia i wiele innych budowli projektowanych przez najwybitniejszych współczesnych architektów, także liczne instytucje muzealne zawdzięczają swoje istnienie jego filantropii.
Muzealnictwo
|
2021
|
issue 62
128-131
PL
Monumentalna publikacja Awangardowe muzeum (red. Agnieszka Pindera, Jarosław Suchan, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2020) zestawia i analizuje cztery projekty muzealnicze: Muzea Kultury Artystycznej w Rosji Radzieckiej, działalność Société Anonyme w Stanach Zjednoczonych i grupy „a.r.” w Polsce oraz Kabinett der Abstrakten w Hanowerze. Kluczem doboru jest to, że koncepcję każdego z projektów opracowali awangardowi artyści, co więcej w założeniach mieli oni również kierować realizacją tych przedsięwzięć. Publikacja podzielona jest na trzy części: artykuły badawcze, teksty źródłowe oraz katalog dokumentów i prac. Badanie awangardowych projektów muzealniczych obejmuje cztery obszary: koncepcję, kolekcję, organizację i ekspozycję. Kwestie te nie są wyodrębniane w badaniach, raczej celowo splatane. Głównym założeniem książki jest ukazanie, w jaki sposób awangarda instytucjonalizowała samą siebie. Ta teza zostaje poddana refleksji w niniejszej recenzji. Podobnie jak konsekwencje tej publikacji, do których należy m.in. wpisanie awangardy do kanonu historii sztuki i uświęcenie jej dorobku jako niepodważalnej wartości.
4
Publication available in full text mode
Content available

MARIAN MINICH (1898‒1965)

88%
PL
Marian Minich urodził się 21 grudnia 1898 r. w Baligrodzie k. Leska, zmarł 6 lipca 1965 r. w Łodzi. Przez 30 lat, wyłączając czasy II wojny światowej, pełnił funkcję dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi. Studia z historii sztuki ukończył w 1929 r. na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie. Od 1928 r. pracował tam jako asystent, najpierw prof. Władysława Kozickiego, a następnie prof. Władysława Podlachy. W 1932 r. obronił rozprawę doktorską na temat twórczości Andrzeja Grabowskiego (wyd. 1957). Jeszcze na studiach otrzymał nagrodę uniwersytecką za pracę Koncepcja sztuki u Wölfflina, którego metodologia wpłynęła na późniejsze koncepcje wystawiennicze M. Minicha. Od końca lat 20. XX w. pisał do gazet lwowskich jako krytyk artystyczny. W 1935 r. objął stanowisko dyrektora łódzkiego Muzeum Sztuki (wówczas pod nazwą Muzeum Historii i Sztuki im. J. i K. Bartoszewiczów). Do jego zasług należało nie tylko znaczne poszerzenie zbiorów muzeum, ale i przekształcenie placówki w instytucję zajmującą się wyłącznie sztuką, ze znaczącym uwzględnieniem sztuki najnowszej. W trudnych powojennych latach podtrzymywał ten kierunek zarówno przed, jak i po zaostrzeniu się polityki kulturalnej w dobie realizmu socjalistycznego. W 1948 r. wraz z pierwszą powojenną ekspozycją stałą, została dzięki niemu otwarta w Muzeum Sztuki w Łodzi Sala Neoplastyczna autorstwa Władysława Strzemińskiego. Był także wytrwałym obrońcą sztuki awangardowej i dążył do wpisania jej na stałe w koncepcję organizacji muzeów sztuki. Od lat 1946/1947 do 1951/1952 prowadził zajęcia z historii sztuki na Uniwersytecie Łódzkim. Swoje doświadczenie jako dyrektor muzeum opisał w książce Szalona galeria (wyd. 1963), a zagadnieniom muzealniczym poświęcił artykuł O nową organizację muzeów sztuki (wyd. 1966).
PL
Celem artykułu jest identyfikacja oraz omówienie zmian zachodzących na rynku sztuki nowoczesnej i współczesnej na świecie w latach 2009–2015. Podstawę źródłową przeprowadzonych analiz stanowią dane statystyczne zestawiane corocznie przez Artprice i ArtTactic. W celu identyfikacji zmian wartości sprzedaży na światowym rynku sztuki nowoczesnej i współczesnej wykorzystano w pierwszej kolejności jednopodstawowe i łańcuchowe wskaźniki dynamiki. Następnie w ramach analizy dynamicznej zastosowano metodę analizy funkcji trendu, która pozwoliła na skonstruowanie matematycznych modeli funkcji trendu o postaci liniowej i wykładniczej, opisujących zmiany zachodzące na rynku sztuki. Zaprezentowano także zmiany wartości sprzedaży na aukcjach dzieł sztuki w największych domach aukcyjnych na świecie: Sotheby’s i Christie’s w latach 2000–2015. Sprzedaż dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej została przedstawiona na tle sprzedaży innych prac. Zwrócono uwagę na artystów współczesnych, których dzieła uzyskały najwyższą wartość sprzedaży aukcyjnej w ostatnich sezonach aukcyjnych. Dowiedziono empirycznie, że rynek sztuki nowoczesnej i współczesnej na świecie dynamicznie się rozwija. Na podstawie zebranych danych wysunięto wniosek o szybkim i intensywnym wzroście wartości sprzedaży dzieł sztuki współczesnej w transnarodowych domach aukcyjnych Sotheby’s i Christie’s.
PL
Niniejszy artykuł poświęcony jest międzynarodowym kontaktom istniejącym pomiędzy wybranymi przedstawicielami polskiej i zachodniej międzywojennej awangardy artystyczno-literackiej. Charakter i skala tych relacji zostały przedstawione na przykładzie artystów grupy „a.r.” – Katarzyny Kobro, Władysława Strzemińskiego, Henryka Stażewskiego oraz Jana Brzękowskiego i ich kontaktów z przedstawicielami holenderskich i belgijskich formacji, m.in. grupy „De Stijl”. Pokrótce omówiono genezę tych relacji, ich naturę i przebieg oraz wpływ jaki wywarły na twórczość i teorie wybranych artystów. Opis owych zależności oparty został na archiwalnych dokumentach i publikacjach, z których wyłania się obraz bezpośrednich kontaktów – osobistych bądź korespondencyjnych – pomiędzy czołowymi artystami europejskiej awangardy, które przedstawiono także w formie diagramu ilustrującego niniejszy tekst.
PL
Urszula Czartoryska (1934–1998) w pierwszym okresie aktywności zawodowej zajmowała się krytyką. Jej głównym przedmiotem była fotografia oraz jej relacje z innymi zjawiskami artystycznymi, szczególnie z twórczością pogranicza gatunków artystycznych, obejmujących również film i wideo. Podsumowanie tej fazy twórczości pisarskiej stanowiły dwie książki: Przygody plastyczne fotografii (1965) i Od pop-artu do sztuki konceptualnej (1973). Obszar aktywności zawodowych Czartoryskiej poszerzył się w 1977 r. o nową sferę, kiedy zaczęła pracę jako kierownik i kustosz nowo powstałego Działu Fotografii i Technik Wizualnych Muzeum Sztuki w Łodzi, jednego z pierwszych w muzealnictwie światowym działu multimedialnego (fotografia, film, wideo, instalacje multimedialne), stanowiącego część Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej (udostępnionej publiczności w 1931 r.). Praca w Muzeum Sztuki wiązała się nie tylko z budową kolekcji Działu, lecz także z zaangażowaniem w działalność całego Muzeum, w jego aktywność wystawienniczą i wydawniczą. Wpłynęło to także na jej twórczość pisarską, która poszerzyła się o pracę o charakterze badawczym, skoncentrowaną głównie na problemach wielowątkowej sztuki interczy multidyscyplinarnej. Obok pracy pisarskiej i muzealniczej w latach 1978–1993 prowadziła także działalność dydaktyczną w Uniwersytecie Łódzkim (1978–1986), Wyższym Studium Fotografii w Warszawie (1985–1993) oraz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Uniwersytet Artystyczny) w Poznaniu (1989–1993). Urszula Czartoryska reprezentowała typ krytyka, muzeologa i badacza otwartego na wielość relacji występujących w sztuce współczesnej oraz inspirującego się wieloma metodami ich analizy i opisu.
PL
W artykule omówiona została sylwetka i działalność Elia Broada, amerykańskiego przedsiębiorcy, kolekcjonera i filantropa, jednego z najbogatszych ludzi na świecie, który większość swojego majątku przeznaczył na cele dobroczynne. Zwieńczeniem jego pasji kolekcjonerskiej jest otwarte we wrześniu 2015 r. muzeum sztuki nowoczesnej The Broad, wzniesione w centrum Los Angeles, które zostało zaprojektowane przez znaną nowojorską pracownię Diller Scofidio + Renfro. Eli Broad ufundował nie tylko muzeum swojego imienia i wiele innych budowli projektowanych przez najwybitniejszych współczesnych architektów, także liczne instytucje muzealne zawdzięczają swoje istnienie jego filantropii.
EN
In the paper the profile and activity of Eli Broad is presented; an American entrepreneur, collector, philanthropist, Broad is one of the wealthiest individuals in the world who has allocated most of his assets to charity. His collecting passion climaxed in The Broad Museum of modern art designed by the New York architects Diller Scofidio + Renfro, and opened in September 2015 in Downtown Los Angeles. Not only has Eli Broad funded the museum bearing his own name and numerous other buildings designed by the most outstanding modern architects, but many other museum institutions are indebted to this charity.
9
63%
EN
The paper reflects on attempts to achieve revelation, epiphany, or enlightenment in the modern world. Sometimes the hope of reaching this state accompanies dangerous mountain trekking expeditions. However, it is believed that revelation can be achieved more quickly through drug use, practiced by artists from the nineteenth century onwards. Seeking visions in this way is part of the cultural tradition of the North and South American Indians. In the twentieth century, such artists as Pollock, Rothko, Motherwell and others alluded to these practices. The Russian tradition had a different way of achieving illumination. Avant-garde artists (such as Malevich or Kandinsky) drew inspiration from it, seeking sudden revelation combined with surprise. The paper concludes with the author’s reflections on the possibility of personal experience today that would exceed the cognitive limits through contact with certain works of art, ancient and modern.
XX
Tekst stanowi refleksję nad próbami osiągnięcia objawienia, epifanii lub oświecenia występu-jącymi we współczesnym świecie. Niekiedy nadzieja na uzyskanie tego stanu towarzyszy nie-bezpiecznym wyprawom w góry. Za szybszą drogę uzyskania objawienia uważa się jednak za-żywanie narkotyków, uprawiane przez artystów od XIX wieku. Poszukiwanie w ten sposób wizji należy do tradycji kulturowych Indian północno- i południowoamerykańskich. W XX wieku nawiązywali do nich Pollock, Rothko, Motherwell i inni malarze. Odmienny sposób osiągania iluminacji właściwy był dla tradycji rosyjskiej. Artyści awangardowi (np. Malewicz, Kandnsky) inspirowali się nią poszukując nagłego objawienia połączonego z zaskoczeniem. Tekst kończą refleksje autora dotyczące możliwości doznania dziś indywidualnego odczucia przekroczenia granic poznawczych poprzez kontakt z niektórymi dziełami sztuki dawnej i no-woczesnej.
Muzealnictwo
|
2021
|
issue 62
128-131
PL
Monumentalna publikacja Awangardowe muzeum (red. Agnieszka Pindera, Jarosław Suchan, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2020) zestawia i analizuje cztery projekty muzealnicze: Muzea Kultury Artystycznej w Rosji Radzieckiej, działalność Société Anonyme w Stanach Zjednoczonych i grupy „a.r.” w Polsce oraz Kabinett der Abstrakten w Hanowerze. Kluczem doboru jest to, że koncepcję każdego z projektów opracowali awangardowi artyści, co więcej w założeniach mieli oni również kierować realizacją tych przedsięwzięć. Publikacja podzielona jest na trzy części: artykuły badawcze, teksty źródłowe oraz katalog dokumentów i prac. Badanie awangardowych projektów muzealniczych obejmuje cztery obszary: koncepcję, kolekcję, organizację i ekspozycję. Kwestie te nie są wyodrębniane w badaniach, raczej celowo splatane. Głównym założeniem książki jest ukazanie, w jaki sposób awangarda instytucjonalizowała samą siebie. Ta teza zostaje poddana refleksji w niniejszej recenzji. Podobnie jak konsekwencje tej publikacji, do których należy m.in. wpisanie awangardy do kanonu historii sztuki i uświęcenie jej dorobku jako niepodważalnej wartości.
EN
The monumental publication Avant-garde Museum (ed. Agnieszka Pindera, Jarosław Suchan, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2020) juxtaposes and analyses four museum projects: Museums of Artistic Culture in Soviet Russia, the activity of the Société Anonyme in the USA, Poland’s ‘a.r.’ Group, and the Kabinett der Abstrakten, the selection criterion being that each was conceived by Avantgarde artists; additionally, in the projects’ assumptions the artists were to run the implementation of the projects. The publication has been divided into three sections: research papers, source texts, and the catalogue of documents and works. The study of the Avant-garde museum projects spans over four areas: the concept, collection, organization, and display. However, these issues are not isolated in the research, but more purposefully integrated. The main goal of the study is to show how the Avant-garde institutionalized itself. This very thesis is reflected upon in the present paper. Just like the consequences of this publication: e.g., entering the Avant-garde into the canon of art history and sanctifying its output as an unquestionable value.
PL
Artykuł wskazuje kilka polemicznych uwag w stosunku do koncepcji “paradygmatu sztuki współ¬czesnej” przedstawionej przez Nathalie Heinich w książce Le paradigme de l’art contemporain. Structure d’une révolution artistique. Autor tekstu podważa zasadność budowania analogii po-między zmianami zachodzącymi w sztuce XX wieku a zmianą paradygmatu naukowego opisaną przez Thomasa Khuna w Strukturze rewolucji naukowych. Autor wskazuje również na niekom¬pletność modelu zaproponowanego przez francuską socjolożkę, która pomija w strukturze “pa-radygmatu sztuki współczesnej” działania artystyczne funkcjonujące poza obiegiem galeryjnym i instytucjonalnym.
EN
This paper provides several polemic comments regarding the concept of the “paradigm of contemporary art” presented by Nathalie Heinich in her book entitled Le paradigme de l’art contemporain. Structure d’une révolution artistique. The paper questions the accuracy of the analogy between changes within artworld that took place in the 20th century and the structure of scientific revolutions discussed by Thomas Kuhn. The author also points to the incomplete¬ness of the proposal of the French sociologist, who neglects artistic activities that occur outside galleries and institutional art circles.
EN
In this article, Debora Vogel (1900–1942) is depicted as one of the most important art critics and theorists of the 1930s. In Polish as well as in Yiddish she designed a set of ideas both elitist and, at the same time, most tightly related to everyday-life in which art was considered essential to life and „life” itself – in the sense of a banal and eternal ballad. Behind this thought we see, quite substantially, the art of Marc Chagall. His paintings served Vogel as proof of the main thesis of avant-gardism that content equals form. The equal status of life and art is researched by Vogel through the lens of up-to-dateness – something she comprehended as a construction of reality in her work, not as an art manifesto or an expression of political views. Starting from Hegel’s aesthetics, the Lemberg-based intellectual moved on to materialist dialectics and became a follower of Lu Märten, the pioneer of Marxist aesthetics. Vogel’s poetics of life and her conceptions of art were versatile, rooted in philosophy, i.a. in Jakob von Uexküll’s theory of subjective perception. The latter’s conception of a functional circle contributing to a turn in the perception of the avant-garde, is reviewed in the article. Finally, several questions are put forth referring to the relevance of Henri Bergson’s and Georg Simmel’s thoughts for Vogel’s comprehension of art.
PL
Artykuł przedstawia Deborę Vogel (1900–1942) jako jedną z najważniejszych krytyczek i teoretyczek sztuki lat trzydziestych XX wieku. Po polsku oraz w jidysz stworzyła ona system, w którym sztuka jawi się jako poetycko-programowa reakcja na rzeczywistość. Jest ona elitarna, ale też ściśle związana z codziennością. Jest niezbędna dla życia, ale też jest „samym życiem”, w sensie banalnej i wiecznej ballady. Za tą konstrukcją myślową kryje się malarstwo Marca Chagalla. To na przykładzie jego obrazów Vogel dowodzi głównej tezy awangardy o jedności formy i treści. Na tożsamość życia i sztuki Vogel spogląda przez pryzmat aktualności rozumianej nie jako manifestowanie poglądów politycznych, lecz jako konstruowanie rzeczywistości w dziele sztuki. Punktem wyjścia jest dla lwowskiej intelektualistki estetyka Hegla, od której stopniowo przesuwa się ku dialektyce materialistycznej, rozwijając m. in. tezy Lu Märten, pionierki estetyki marksistowskiej. Poetyka życia oraz koncepcje sztuki były u Vogel szeroko zakorzenione w filozofii, m.in. w teorii subiektywnego postrzegania Jakoba von Uexkülla. W artykule omówiona zostaje jego koncepcja koła funkcjonalnego, jak i mająca duży wpływ na artystów awangardowych teza, iż rzeczywistość stanowi dla indywiduum wyłącznie konstrukcję własnych doznań zmysłowych. Na koniec stawiane są pytania dotyczące znaczenia myśli Bergsona i Simmla dla rozumienia sztuki w ujęciu proponowanym przez Deborę Vogel.
13
51%
EN
Wassily Kandinsky defined the character of the spirituality of modern art and outlined its territory, becoming, along with Duchamp, a patron of various trends in modern art. The notion of the spirituality of art has proved to be an important characteristic feature of works of art. It figures prominently in the writings of art historians, theologians, and aestheticians, and it seems to correspond to Charles Taylor’s conceptions of epiphanic art. Nevertheless, the very notion of the spirituality of art is far from clearly defined: it can refer to the spiritual nature of an artwork itself or to the creative process, or to the spirituality of a work of art that can be determined by its theological context. In this paper I have compared several distinct readings of the notion of the spirituality of art, with Kandinsky’s thought constituting the frame of reference for the interpretations of the works of Rothko and Viola.
PL
Celem artykułu jest konfrontacja wybranych interpretacji pojęcia „duchowość sztuki” Wasyla Kandyńskiego oraz pokazanie dwóch odmiennych podejść do duchowości sztuki: abstrakcji Rothko i video instalacji Billa Violi. W świetle myśli Charlesa Taylora można przyjąć, że pojęcie duchowości zastępuje pojęcie piękna, a duchowość abstrakcji stanowi jedną z odpowiedzi artystów awangardy na instrumentalizm stechnicyzowanej rzeczywistości. W interpretacji Kojèva, idącego za Heglem, duchowość sztuki jest tożsama z pięknem, natomiast Adorno niechętny podejściom Kandyńskiego i Hegla postuluje krytyczny model duchowości sztuki. W drugiej połowie XX wieku istnieje wiele nawiązań do Kaudyńskiego. Duchowy plan dzieł sztuki, pojęty jako kosmiczny pierwiastek rzeczywistości, staje się ich uzasadnieniem, w pewnym sensie zastępuje wartości estetyczne. Równolegle pojawiają się alternatywne podejścia, duchowość zostaje utożsamiona z procesem tworzenie (Marek Rothko) lub przynależy integralnie do przedstawienia, co zbliża sztukę świecką do religijnej (Bill Viola). Dla estetyka interesujące, w tej konfrontacji, jest wydobycie przesunięć w obrębie starych kategorii estetycznych, jak również odnotowanie ich nowych manifestacji w sztuce.
EN
These are the first two volumes out of the ten planned by the National Museum in Cracow, which together will constitute the publication of the body of work donated to the museum by Feliks “Manggha” Jasieński. One volume presents the collector’s creative biography and the history of his various collections. There are also attempts to interpret the nature of the content of his collections, mainly woodcuts and other Japanese objects, as well as modern Polish art, paintings, engravings (together with a set of European engravings) and decorative arts. The second volume is the first part of a monumental catalogue of the collection which covers drawings, watercolours and pastels by Polish artists. The subsequent eight volumes are envisaged to cover particular parts of this extensive collection (of Polish, European and Eastern paintings, drawings, sculpture, engravings and decorative arts). This enormous undertaking marks the 100th anniversary of Jasieński’s donation (1920–2020), and, as Zofia Gułubiew put it, is intended to visualise and fix the extent and variety of the collection in the public’s awareness. The publishing project by the National Museum in Cracow is extremely valuable, and it should be hoped that it will succeed as intended.
PL
Są to dwa pierwsze tomy, podjętej z inicjatywy Muzeum Narodowego w Krakowie (MNK) idei 10-tomowej publikacji – korpusu podarowanej muzeum kolekcji Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego. W jednej z tych pozycji zaprezentowana została twórcza biografia zbieracza oraz historia jego różnorodnej kolekcji. Jest w niej także próba interpretacji charakteru zawartości zbiorów, przede wszystkim drzeworytów i innych przedmiotów japońskich, a także sztuki nowoczesnej polskiej, malarstwa, grafiki (wraz z zespołem grafik europejskich), zdobnictwa. Druga stanowi 1. część monumentalnego katalogu kolekcji, która obejmuje rysunki, akwarele i pastele autorstwa artystów polskich. W następnej kolejności przewidziano jeszcze 8 tomów będących katalogami poszczególnych partii tych bogatych zbiorów (malarstwa, rysunku i rzeźby oraz grafiki i rzemiosła artystycznego – polskiego i europejskiego oraz wschodniego). To kolosalne przedsięwzięcie podjęto, aby uczcić setną rocznicę darowizny Jasieńskiego (1920–2020) oraz wedle słów Zofii Gołubiew unaocznić i utrwalić w powszechnej świadomości rozmiar i różnorodność ofiarowanego zbioru. Projekt wydawniczy MNK jest niezwykle wartościowy i należy mieć nadzieję, że z sukcesem zostanie zrealizowany wedle zamierzeń.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.