Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  tekst artystyczny
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The aim of the article is preliminary research how the functioning of artistic texts in educational discourse affects their conceptualization. This problem is shown on the example of the fragments of artistic texts posted in school books. This texts contribute to preserve or break old stereotypes and create new cultural patterns – in this way they mould specific didactic image of the world.
PL
Artykuł jest poświęcony niezbadanemu dotychczas mechanizmowi służącemu do wewnętrznej hierarchizacji dyskursu artystycznego. Wykazuje się, że fragmenty tekstów artystycznych postrzegane przez odbiorcę jako wyróżnione, aforystyczne i/lub kluczowe dla zrozumienia zawartego w utworze przekazu bardzo często posiadają jednocześnie następujące właściwości: (1) między pewnymi treściami zawartymi w odpowiednim fragmencie zachodzi relacja wzajemnego podobieństwa; (2) relacja ta ulega detrywializacji; (3) dany fragment wchodzi w mocny związek anaforyczny z poprzedzającym go fragmentem (poprzedzającymi fragmentami); (4) jego relacja dyskursywna z poprzednimi fragmentami jest w pewnym sensie przewidywalna. Demonstruje się również, iż omawiany mechanizm „lustrzanego odbicia” działa jednocześnie na wielu poziomach struktury znaczeniowej i z tej racji jest o wiele bardziej wyrafinowany, niż dobrze znane naukowcom środki dyskursywnego wyróżnienia
EN
The paper is focused on an as yet unstudied strategy of internal hierarchization of artistic discourse. The author claims that those fragments of the latter perceived by reader as distinguished, aphoristic and/or especially significant, more often than not display simultaneously the following features: (1) certain ideas conveyed by the relevant fragment may be considered as a mirror image of each other; (2) the similarity between them undergoes some detrivialization; (3) there is a strong anaphoric link between the relevant fragment and some of the previous ones; (4) its discourse relation with the foregoing portion of the text is highly predictable. Further, it is argued that this ‘mirror image machinery’ has many dimensions, some of which are readily detectable, while some not, and, as a consequence, it proves to be much more sophisticated than the best studied devices employed for grounding in discourse
RU
Статья посвящена неисследованному до сих пор механизму внутренней иерархии художественного дискурса. Показано, что фрагменты художественных текстов, воспринимаемые получателем как отличительные, афористические и/или ключевые для понимания сообщения, содержащегося в произведении, очень часто имеют одновременно следующие характеристики: (1) между определенным содержанием, содержащимся в соответствующем фрагменте, существует связь взаимного сходства; (2) эта связь является экстерриториальной; (3) данный фрагмент вступает в тесную анафорическую связь с предшествующим фрагментом (фрагментами); (4) его дискурсивная связь с предшествующими фрагментами является в какой-то степени предсказуемой. Показано также, что этот механизм "зеркального отражения" работает одновременно на многих уровнях структуры смысла и поэтому намного сложнее, чем хорошо известные ученым средства дискурсивного разграничения. Переведено с помощью www.DeepL.com/Translator (бесплатная версия)
PL
W artykule przeprowadzono analizę sposobów funkcjonowania frazeologizmów w utworach współczesnych prozaików polskich: Ignacego Karpowicza, Sławomira Shutego, Joanny Fabickiej i Izabeli Sowy. Wśród zgromadzonych frazeologizmów, oprócz jednostek zgodnych z normą frazeologiczną języka polskiego, wydzielono użycia innowacyjne. Ustalono, iż frazeologia jest istotnym składnikiem współczesnych polskich tekstów literackich, służy do stylizacji, kreowania komicznego, ironicznego bądź sarkastycznego charakteru narracji. W ramach grupy innowacji frazeologicznych wyodrębniono modyfikacje polegające na zmianie płaszczyzny leksykalnej frazeologizmu (304 jednostki) oraz innowacje kontekstowe polegające na rozszerzeniu łączliwości leksykalnej frazeologizmu lub umieszczeniu frazeologizmu w nietypowym kontekście (147 jednostek). Zbadano częstotliwość występowania poszczególnych typów innowacji w utworach wymienionych pisarzy.
EN
The article is dedicated to the study of phraseological fund of novels written by Polish writers Ignacy Karpowicz, Sławomir Shuty, Joanna Fabicka and Izabela Sowa. An amount of canonical uses exhibiting no changes in the form and meaning as defined by the norm of Standard Polish and innovative uses is found out. Phraseological units are often used by authors in their works to produce a comic (including ironic and sarcastic) effect. Phraseological innovations are classified into phraseological modifications (phraseological units with changes in their lexical structure) and so called context innovations based on using phraseological units in non-typical context. The frequency of phraseological innovations usage is established.
EN
The study is an analysis of Agnieszka Osiecka’s works, both lyrics and poems. The author investigates how life as a concept is defined in specific texts. The sketch discusses the work of Agnesfrom the perspective of value analysis. In the center there is the concept of life conceptualized in different ways. The author characterizes the ways of valuing life through Osiecka both in the lyrics, as well as in specific lines of poetry books.
PL
Szkic omawia twórczość Agnieszki Osieckiej z perspektywy analizy wartości. Centralne miejsce zajmuje pojęcie życia konceptualizowanego na różne sposoby. Autorka charakteryzuje sposoby wartościowania życia przez Osiecką zarówno w tekstach piosenek, jak również w konkretnych wierszach z tomików poetyckich.
EN
The grammar of every language codes a body of meanings characteristic of that language. Expression of the grammaticalised meanings is obligatory and largely automatic. Individual languages contain grammatical categories specific to them and differ from one another not only with regard to the number of those categories but also their type, the internal structure of the categories they share (different numbers of subcategories) and the nature of their specific categories (which can be of the selecting or modelling type). These differences are exemplified in the study, the titular relationship being illustrated with the category of gender. The following problems are in the focus of attention:1. Is there any relationship between concepts and the grammatical gender of the words that express them?2. In what way does the grammatical gender of words influence our view of those aspects of reality that correspond to the words in question?3. How can one explain the similarities and differences with regard to gender between corresponding words in various languages?
PL
W gramatyce każdego języka zakodowany jest specyficzny dla niego zespół znaczeń. Znaczenia zgramatykalizowane są wyrażane w sposób konieczny, w dużej mierze automatycznie. Poszczególne języki mają sobie właściwe zbiory kategorii gramatycznych. Różnią się nie tylko liczbą tych kategorii, lecz także ich rodzajem, strukturą wewnętrzną kategorii wspólnych (odmienną liczbą subkategorii w każdym z języków) i charakterem (kategoria selektywna bądź modulująca). Różnice te zyskały w artykule egzemplifikację, a tytułowa relacja została omówiona na przykładzie kategorii rodzaju. W centrum uwagi znalazły się następujące problemy:1. Czy jest związek między pojęciami a rodzajem gramatycznym wyrazów, które te pojęcia oznaczają?2. Jak rodzaj gramatyczny wyrazów wpływa na kształtowanie się naszych wyobrażeń o elementach świata owym wyrazom odpowiadających?3. Czym można wytłumaczyć rodzajowe podobieństwa i różnice między odpowiadającymi sobie wyrazami w różnych językach?
EN
The article is devoted to presenting the possibilities for using linguistic tools to describe semantic phenomena in the analysis and interpretation of an artistic text. The author begins by discussing changes in the concept of meaning resulting from developments in cognitive linguistics, and the consequences of these changes, i.e. the search for a new definition formula and interest in the phenomenon of language creation. She then discusses the relations between convention and creation, pointing out the role of the analysis of artistic texts in research devoted to the reconstruction of the linguistic image of the world. Next, he describes the benefits of including such analyses in linguistic works. He asks questions about the possibility of applying linguistic methodologies in the analysis of texts and puts forward a hypothesis on their usefulness in explaining the mechanisms of language creation and in determining how the final semantic effect in an analysed text was achieved. He then focuses on two selected linguistic theories, i.e. Charles Fillmore’s theory of interpretative frames and Gilles Fouconnier and Mark Turner’s theory of conceptual integration. Moving on to the analytical part of the paper, he discusses, in order, the theoretical assumptions of both research concepts and presents how, with their help, one can analyse and interpret a selected artistic text. The stages of the analysis are presented in the form of a table and a diagram of conceptual integration, which allows the reader to follow its course in more detail. The application of linguistic tools for the description of creative linguistic phenomena allows the author to establish the relations between the meaning-forming components of the text, to explain precisely the mechanisms of creation present in it, and to determine the final semantic effect contained in the work under discussion. The formulated conclusions support the accuracy of the including linguistic analysis used in the study of the text.
PL
Artykuł poświęcony jest zaprezentowaniu możliwości wykorzystania językoznawczych narzędzi opisu zjawisk semantycznych do analizy i interpretacji tekstu artystycznego. Na wstępie Autorka omawia zmiany koncepcji znaczenia, będące skutkiem rozwoju językoznawstwa kognitywnego, oraz konsekwencje tych zmian, tj. poszukiwanie nowej formuły definicji i zainteresowanie zjawiskiem kreacji językowej. Następnie przypomina zależności istniejące między konwencją i kreacją, a także wskazuje rolę analizy tekstów artystycznych w badaniach poświęconych rekonstrukcji językowego obrazu świata. W dalszej kolejności opisuje korzyści, jakie płyną z uwzględniania takich analiz w pracach językoznawczych. Zadaje pytania o możliwość zastosowania metodologii językoznawczych w analizach tekstów i stawia hipotezę o ich przydatności w wyjaśnianiu mechanizmów kreacji językowej i w ustalaniu, jaki sposób uzyskany został końcowy efekt semantyczny analizowanego tekstu. Następnie skupia się na dwóch wybranych teoriach językoznawczych, tj. na teorii ram interpretacyjnych Charlesa Fillmore’a oraz teorii integracji pojęciowej Gilles’a Fouconniera i Marka Turnera. Przechodząc do części analitycznej pracy, w kolejności omawia teoretyczne założenia obu koncepcji badawczych i prezentuje, jak za ich pomocą można przeprowadzić analizę i interpretację wybranego teksu artystycznego. Etapy analizy prezentuje w formie tabeli i schematu integracji pojęciowej, co pozwala dokładniej prześledzić jej przebieg. Zastosowanie językoznawczych narzędzi opisu kreatywnych zjawisk językowych pozwala Autorce ustalić relacje między komponentami sensotwórczymi tekstu, precyzyjnie wyjaśnić mechanizmy obecnej w nim kreacji oraz określić końcowy efekt semantyczny zawarty w omawianym utworze. Sformułowane wnioski opowiadają się za słusznością włączenia analizy językoznawczej do badań nad tekstem.
EN
The article examines the RFL classroom work with memoir literature as a rich source of culturological and sociocultural information for foreign students of intermediate and advanced levels. An adapted version of the Memoirs of Princess M.N. Volkonskaya is proposed for a methodologically developed lesson within the theme “Human Biography in literature and art”. The material of this work, in addition to broadening of students’ vocabulary and improvement of speech competence, acquaints the audience with the problems of the Russian society in the first half of the nineteenth century, thus increasing the interest in history, literature and cultural traditions of Russian people.
RU
В статье рассматривается работа на занятиях по русскому языку как иностранному (РКИ) с мемуарной литературой, как с богатым источником культурологической и социокультурной информации для студентов-иностранцев среднего и продвинутого уровней владения языком. Предлагается вариант методической разработки урока по адаптированному варианту Записок М.Н. Волконской в рамках темы «Биография человека в художественной литературе и искусстве». На материале этого произведения, помимо пополнения лексического запаса учащихся и повышения уровня их речевой компетенции, происходит знакомство слушателей с проблемами российского общества первой половины XIX в., что повышает интерес к истории, литературе, культурным традициям русского народа.
PL
W artykule omówiono metody nauczania języka rosyjskiego jako obcego z wykorzystaniem memuarystyki, stanowiącej bogate źródło informacji kulturologicznej i socjokulturowej dla studentów cudzoziemców na etapie średniozaawansowanym i zaawansowanym. Autorka zaproponowała scenariusz lekcji oparty na adaptacji fragmentu Записки М.Н. Волконской w ramach tematu "Biografia w literaturze i sztuce". Celem tego typu zajęć jest wzbogacenie leksyki i podwyższenie poziomu kompetencji językowej oraz zapoznanie z problematyką rosyjskiego społeczeństwa 1 poł. XIX wieku. Metoda ta wpływa również na zainteresowanie studentów historią, literaturą, tradycjami kultury narodu rosyjskiego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.