Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: tematyczny,

Sort By:

Limit search:

Niejednoznaczność terminów „tematyczny” i „atematyczny” w językoznawstwie indoeuropejskim

100%

Pawlicki K.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

2020

vol. 76

133-143

Polskie terminy tematyczny i atematyczny stosowane są do opisu fleksji nominalnej i werbalnej języka praindoeuropejskiego oraz starszych faz poszczególnych języków indoeuropejskich. W rozumieniu pierwszym termin atematyczny oznacza formacje, których morfem tematyczny jest morfemem zerowym, tzn. takie, w których po części leksykalnej następuje bezpośrednio końcówka fleksyjna, a termin tematyczny oznacza formacje, w których morfem tematyczny jest różny od zera. W rozumieniu drugim termin tematyczny oznacza formacje, które tuż przed końcówką mają samogłoskę tematyczną, którą rozumie się zazwyczaj jako pie. *-e/o- (niekiedy także jako *-ā-), a termin atematyczny oznacza formacje, które nie mają tej samogłoski. Część formacji jest atematyczna w obu rozumieniach (np. pie. *dóm(H)-Ø-s ‘dom’), część jednak jest atematyczna tylko w rozumieniu drugim, ale już nie w pierwszym (np. pie. *dóm(H)-u-s ‘dom’). Uzasadnienia rozumienia pierwszego szukać można w praindoeuropejskiej fleksji werbalnej, w której istnieje niewiele formacji mających morfem tematyczny inny niż *-e/o-. Uzasadnieniem rozumienia drugiego są różnice we fleksji formacji z morfemem *e/o- i bez niego. Dwuznaczność w rozumieniu terminów tematyczny i atematyczny możne być pośrednio spowodowana faktem, że oba terminy, z którymi się je wiąże – morfem tematyczny i samogłoska tematyczna – pochodzą od tego samego terminu temat; dwuznaczność jest mniejsza na przykład w języku angielskim, w którym analogiczne terminy pochodzą od dwóch różnych terminów podstawowych: stem (stąd ang. stem suffix) i theme (stąd ang. thematic vowel).

Ambiguity of the terms thematic and athematic in Indo-European linguistics. Summary: The Polish terms tematyczny (‘thematic’) and atematyczny (‘athematic’) are used to describe nominal and verbal inflection of the Proto-Indo-European language and of the older phases of some individual Indo-European languages. In the first sense, the term atematyczny is used for formations whose stem morpheme is zero – that is, in which the lexical part is followed directly by the inflectional ending, while the term tematyczny is used for formations in which the stem morpheme is different from zero. In the second sense, the term tematyczny is used for formations that just before the ending have a thematic vowel, which is usually understood as PIE. *-e/o- (sometimes also as *-ā-), while the term atematyczny is used for formations that do not have this vowel. Some formations are thematic or athematic in both meanings (e.g. PIE. *dóm(H)-Ø-s ‘house’), and some are labelled as athematic only in the second meaning, but not in the first one (e.g. PIE. *dóm(H)-u-s ‘house’). Justifications for the first meaning can be found in Proto-Indo-European verbal inflection, in which there are few formations with a stem morpheme other than * -e/o-. Justifications for the second meaning are some differences in the inflection of formations with the *-e/o- morpheme and without it. The ambiguity in the understanding of the terms tematyczny and atematyczny in Polish may be indirectly due to the fact that both terms with which they are associated – morfem tematyczny (‘thematic morpheme’) and samogłoska tematyczna (‘thematic vowel’) – come from the same term temat ‘theme’; the ambiguity is less e.g. in English, where analogous terms come from two different basic terms: stem (hence stem suffix or stem morpheme) and theme (hence thematic vowel). Keywords: thematic, athematic, Proto-Indo-European, thematic vowel, stem morpheme

Refine search results

1 Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

1 2020

1 Pawlicki K.

Search results

Niejednoznaczność terminów „tematyczny” i „atematyczny” w językoznawstwie indoeuropejskim