Search results

1

SPOŁECZNO-POLITYCZNE ZAANGAŻOWANIE KOŚCIOŁA

100%

Rabiej S.

Studia Oecumenica

|

2014

|

vol. 14

99-108

EN

The paper examines the relationship between Church involvement and social engagement in a comparative, cross-cultural perspective. The study reveals that Christian religious tradition and, more important, church attendance play an im- portant role in fostering involvement in civil society in contemporary countries, even after controlling for the effects of other factors generally associated with fostering social activity among members of society. The overarching motivation that encourages Churches to engage in social live comes from the teaching of Jesus and from own tradition. However there are many broad reasons for becom- ing involved in social activity: to show interest in and respect for other people; to respect ourselves by using our abilities to mutual benefit; to build up a com- munity’s ability to respond to its own needs by drawing on the strengths it already has. Faith and Order Paper The Church: Towards a Common Vision helps to un- derstand the value of this kind of the engagement.

2

Problem z rozpoznaniem wroga. Krytyka teologii politycznej Carla Schmitta

100%

Matuszek K. C.

Horyzonty Polityki

|

2012

|

vol. 3

|

issue 4

123-140

PL

Artykuł jest krytyką teologii politycznej Carla Schmitta w jej odczytaniu zaproponowanym przez Heinricha Meiera. Chodzi o zbadanie możliwości tak ujętej teologii politycznej na gruncie chrześcijaństwa. W związku z tym, przedstawionych zostanie kilka uwag na temat stosunku chrześcijaństwa do państwa i polityki, dotyczących szczególnie problemu tego, który powstrzymuje (to katechon) oraz rozróżnienia porządku politycznego i eschatologicznego.

3

„Gorzkie słowo prawdy”, czyli członkowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej naocznymi świadkami narodzin państwa komunistycznego

88%

Pawełczyk-Dura K.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

239-248

PL

W artykule przedstawiono stosunek członków Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej do rodzącego się państwa komunistycznego. Czasy, w których formowała się federacja sowiecka był jednocześnie okresem „odrodzenia” Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Te dwa nowopowstałe organizmy – świecki, ateistyczny i duchowy, religijny – w burzliwym roku 1917 stanęły w obliczu nowych zadań. Rewolucja dla bolszewików była początkiem nowej epoki – okresu władzy ludu, licznych przemian, odrzucenia „zgniłego kapitalizmu” i dekadencji związanej z systemem wolnorynkowym. Natomiast dla prawosławnych szczególnym wydarzeniem stał się Sobór Lokalny, upamiętniający zakończenie „epoki synodalnej”. Duchowni, uczestniczący w pracach soborowych, mimo własnej woli stali się świadkami początków państwa komunistycznego i jako tacy zabierali głos w szerokiej dyskusji na temat narodzin nowej władzy. Ich komentarze stanowią jasny obraz działań władzy ludowej u zarania państwowości sowieckiej. Obraz o tyle czytelny, że pozbawiony fałszywej propagandy „komunistycznego raju”. Jeszcze w roku 1917 i 1918 Cerkiew prawosławna mogła pozwolić sobie na „gorzkie słowo prawdy” o nowym reżimie i jego bohaterach. po pewnym czasie ów głos zostanie zagłuszony represjami i cenzurą. Tym cenniejsze wydają się być świadectwa tego okresu – autentyczne wspomnienia i relacje, ilustrujące narodziny państwa sowieckiego. Zostały one ukazane w niniejszym artykule.

4

Chrześcijanin bez Boga. Teologia polityczna Pierre’a Bourdieu

75%

Łuczewski M.

Stan Rzeczy

|

2015

|

issue 1(8)

194-227

PL

Pierre Bourdieu jest teologiem, teologiem politycznym. Jednym z najważniejszych źródeł (choć ukrytym) myśli autora Reprodukcji jest klasyczne dzieło Ernsta Kantorowicza Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej. Konstruując jedną z najbardziej wpływowych teorii społecznych XX wieku, francuski badacz czerpie pełnymi garściami z religijnych metafor i pojęć. Stanowią one nie tyle retoryczny ornament, lecz także istotę jego myśli. Należy poważnie potraktować deklarację Bourdieu, że jest uczniem Pascala, „pascalianinem” ( pascalien). Istnieje bowiem głęboka racja, że antyklerykał i ateista opowiada się za największym apologetą chrześcijaństwa. Otóż podziela on wizję Pascala z jednym ważnym zastrzeżeniem. Deus absconditus Pascala, który ma nas uwolnić od nędzy świata, zostaje zakwestionowany, a cechy Boga jako wszechmocnego stwórcy i prawodawcy przechodzą na Państwo i naukę. W ten sposób Państwo zaczyna przypominać demiurga, Boga zła. Ponieważ Bourdieu nie wierzy w religijne drogi emancypacji spod władzy Państwa, emancypacja jako taka staje pod znakiem zapytania. Francuski socjolog znajduje jednak dwie wysoce ryzykowne drogi wyjścia: wiedzę i miłość. Emancypacja rozpoczyna się od wycofania się ze świata – od zmiany samego siebie, która jest warunkiem wszystkich zmian. Przez pokorę i ascezę wiedzie droga do konwersji naukowej, poprzez praktyki antynomijne wiedzie droga miłości. Odpowiada to dwóm wersjom gnostycyzmu: ascetycznej i libertyńskiej. W końcu jednak sam Bourdieu ulega sile Państwa i paradoksalnie staje po stronie Carla Schmitta.

EN

"Pierre Bourdieu is a theologian, a political theologian. One of the important, but hidden, source of his work is the classic work The King’s Two Bodies: A Study in Mediaeval Political Theolog y. While constructing one of the most influential social theories of the 20th century the French scholar draws handfuls of religious metaphors and concepts. These are not merely rhetorical ornaments; they are the essence of his thinking. We ought to treat seriously Bourdieu’s declaration that he is a Pascalian. There is a profound reason why the anti-cleric and atheist declares himself in favor of the greatest Christian apologist. This is because he shares Pascal’s vision with one important reservation. The Deus absconditus of Pascal, who is supposed to free us from the wretchedness of the world, is challenged while the qualities of God as the omnipotent creator and lawgiver are transferred to the State and science. In this way the State becomes reminiscent of the Gnostic demiurge, an evil God. Since Bourdieu does not believe in religious paths of emancipation from the power of the State, emancipation in itself become questionable. However, the French sociologist finds two risky ways out: knowledge and love. Emancipation begins with a withdrawal from the world, from changing oneself, which is the pre-condition for all changes. Humility and ascesis lead one along the path toward scientific conversion; the path of love leads through antinomic practices. This corresponds to two versions of Gnosticism: ascetic and libertine. In the end Bourdieu himself succumbed to the power of the State and paradoxically ended up on the same side as Carl Schmitt."

5

Ocalić Gaję i zbawić zbiorowość. Ekoteologiczne sugestie Brunona Latoura

75%

Bińczyk E.

Stan Rzeczy

|

2013

|

issue 2(5)

137-149

PL

Artykuł prezentuje ekoteologiczne sugestie francuskiego socjologa, współtwórcy teorii aktora-sieci (ANT), Brunona Latoura. Omówiona zostaje postsekularna koncepcja żywej mowy religijnej Latoura (wymagającej szeregu translacji konstytuujących bliskość w interlokutorach). Tekst wskazuje korzyści płynące z zastosowania metafor Atlasa oraz Gai w kontekście politycznego problemu braku solidarnej reakcji zbiorowości na problem globalnego ocieplenia.

EN

The article presents selected ecotheological suggestions of Bruno Latour (French sociologist who created the so-called Actor-Network Theory). Latour’s postsecular model of the authentic religious speech is also described (this kind of speech can be produced by a series of translations that constitute proximity between interlocutors). The text indicates important advantages of such metaphors as „Atlas” and „Gaia”. They could play a crucial role in coping with the political problem of the lack of any united collective reaction towards the threat of global warming.

6

Potestas i auctoritas w rozumieniu władzy Konstantyna Wielkiego

71%

Ilski K.

Horyzonty Polityki

|

2019

|

vol. 10

|

issue 33

EN

RESEARCH OBJECTIVE The goal is to expand the arguments in research on the concept of "political theology" of Eusebius of Caesarea and the religious policy of Constantine the Great. At the beginning of the 4th century, along with social and religious changes, new justifications were sought for the monarchical power of emperors. Christianity was becoming the basis for shaping authority both in the structures of the Church and in the structures of the state. We examine this problem from the point of view of the concepts of potestas and auctoritas. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS The problem belongs to several scientific disciplines: history, philology, classical theology, sociology, political science. The analysis of references is drawn from philological methods, but the interpretation retains interdisciplinary character. THE PROCCESS OF ARGUMENTATION After determining the semantic scope of key concepts and pointing to the risk of their divergence in different languages, the analysis of "political theology" takes place with a distinction between the views of the Latin West and the Greek-speaking East. The main focus is placed on Vita Constantini by Eusebius of Caesarea. RESEARCH RESULTS Eusebius, acting with full conviction from the beginning of his writing activity and ultimately, Constantine the Great, perhaps under Eusebius’ influence, co-founded the idea of political monotheism as the basis of a functional monarchy. Eusebius disseminated the idea of "God's people" in a relationship with One God and subject to one law and one emperor. To shape the ideal image of the emperor, even the emperor’s apotheosis was presented based on the Christian theology. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS Despite the enormity of literature and a variety of hypotheses, studying the writings of Eusebius of Caesarea is not a completed task. Distinguishing his views from the political practice of Constantine the Great is a promising research task.

PL

CEL NAUKOWY: Celem jest rozszerzenie argumentacji w badaniach nad koncepcją Konstantyna Wielkiego. Na początku IV w. wraz ze zmianami społecznymi i religijnymi poszukiwano nowych uzasadnień dla monarchicznej władzy cesarzy. Chrześcijaństwo stawało się podstawą kształtowania autorytetu zarównow strukturach Kościoła, jak i w strukturach państwa. Ten problem badamy z punktu widzenia pojęć potestas i auctoritas. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem należy do kilku dyscyplin naukowych: historii, filologii klasycznej, teologii, socjologii, politologii. Analiza źródeł wynika z metod filologicznych, ale interpretacja zachowuje charakter interdyscyplinarny. PROCES WYWODU: Po ustaleniu zakresu semantycznego głównych pojęć i wskazaniu na ryzyko rozmijania się tych pól w różnych językach, analiza „teologii politycznej” odbywa się z rozróżnieniem poglądów łacińskiego Zachodu i greckojęzycznego Wschodu. Punkt ciężkości położony jest na Vita Constantini Euzebiusza z Cezarei. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Euzebiusz, działając z pełnym przekonaniem od początku swej pisarskiej aktywności, a ostatecznie, być może pod wpływem tegoż biskupa, także Konstantyn Wielki, współtworzyli ideę politycznego monoteizmu jako podstawy funkcjonalnej monarchii. Upowszechniali ideę „ludu Bożego” pozostającego w relacji z jednym Bogiem i poddanego jednemu prawu oraz jednemu cesarzowi. Dla ukształtowania idealnego obrazu cesarza nie cofnięto się przed przedstawieniem także jego apoteozy na podstawie teologii chrześcijańskiej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Mimo ogromu literatury i rozmaitości hipotez badanie pism Euzebiusza z Cezarei nie jest zamkniętym procesem. Rozróżnianie jego poglądów od praktyki politycznej Konstantyna Wielkiego jest obiecującym zadaniem badawczym.

7

Odczarowanie świata a pytanie o przyszłość religii. Sekularyzacja jako problem filozoficzny

63%

Piekarski R. M.

Pieniądze i Więź

|

2015

|

vol. 18

|

issue 4(69)

7-34

PL

Człowiek współczesny nieomal utracił autentyczne doświadczenie sacrum. Na tym polega współcześnie sekularyzacja, w jej wymiarze duchowym. Stanowi to rezultat wielu złożonych procesów, gdyż sekularyzacja w szerszym znaczeniu – jako „odczarowanie świata” – posiada swe początki już w Starym Testamencie. Sekularyzacja to zjawisko zmniejszania się wpływów religii na życie społeczne, to pewien proces w kulturze, w którym wartości religijne, religijna świadomość oraz instytucje religijne, są wypierane zarówno z życia społecznego, jak i indywidualnego, jest więc ona procesem uwalniania się spod kontroli religii i spod wpływu treści religijnych. Autor stawia pytanie o status i miejsce współczesnych kościołów (przede wszystkim) chrześcijańskich w obrębie nowoczesnego społeczeństwa. Analizuje zróżnicowane procesy sekularyzacji i de-sekularyzacji w Europie, USA oraz innych częściach świata. Rozważa także kwestię przyszłości religii światowych oraz wiary chrześcijańskiej, przede wszystkim w Europie i Polsce. Autor dochodzi do następujących wniosków: religie odtwarzają się i trwają pomimo procesów sekularyzacji; religie światowe raczej umacniają swoje wpływy szczególnie poza Europą; chrześcijaństwo, rywalizując z innymi formami religijności czy duchowości, podlega wpływom, przemianom, przybiera formy mniej zinstytucjonalizowane i bardziej zindywidualizowane. Pragnienie absolutu, poszukiwanie najwyższego punktu odniesienia wciąż jest żywe. W dzisiejszym świecie wierzenia religijne nadal są dziedziczone dzięki tradycji, lecz żywa wiara coraz częściej jest pochodną refleksyjnych wyborów. Odnoszenie się do sacrum i do Boga zajmuje ważne miejsce w ludzkiej egzystencji. Opustoszałe niekiedy miejsce „po Bogu” wypełnia bałwochwalstwo i idolatria. Doświadczenie sacrum towarzyszące dotychczas ludzkiemu życiu słabnie pod naporem sekularyzacji, lecz niekiedy także przeobraża się i odradza. Ogłaszany od pewnego czasu zmierzch religii i kres metafizyki nie są definitywne. Ci, którzy sądzili, że w tym względzie do nich należy ostatnie słowo, powinni jeszcze poczekać na werdykt.

EN

Modern man has almost lost his authentic experience of sacrum. This is the modern secularization, in its spiritual dimension. It is a result of many complex processes, because secularization in a broader sense – as "disenchantment of the world" – has its origins in the Old Testament. Secularization is a phenomenon of declining influence of religion on social life, it is a process in culture in which religious values, religious consciousness and religious institutions are displaced both socially and individually. Therefore, it is the process of releasing from the control of religion and the impact of religious content. The article raises questions on the status and place of contemporary churches (mainly) Christian within modern society. It analyzes different processes of secularization and de-secularization in Europe, the USA and other parts of the world. It also considers the future of the world religions and the Christian faith, especially in Europe and Poland. The author comes to the following conclusions: religions recreate and continue in spite of the processes of secularization; world religions rather reinforce their influence, especially outside Europe; Christianity, competing with other forms of religiosity or spirituality, is being transformed, modified, and takes less institutionalized and more individualized forms. The desire for the absolute, seeking the highest point of reference is still alive. In today's world, religious beliefs are still being inherited through tradition, but living the faith is increasingly being derived from thoughtful choices. Referring to the sacred and to God occupies an important place in human existence. Sometimes desolate “place of God" is filled by idolatry. The experience of sacrum in human life is weakening under the pressure of secularization, but sometimes also transforms and regenerates. The end of religion and metaphysics, that is announced for some time now, is not final. Those who thought that the last word, in this respect, belonged to them, should still wait for the verdict.

8

Inkluzywne nurty dojrzałej teologii politycznej Jürgena Moltmanna

63%

Danielewicz Z.

Acta Politica Polonica

|

2020

|

vol. 50

|

issue 2

33-44

EN

The paper follows the development of academic activity of a German protestant theologian Jürgen Moltmann covering the period of seven decades and interprets it from the perspective of political theology that he has been creating in an explicit or more implicit way, integrating it with various and seemingly non-political issues. Such integral and cohesive shape of Moltmann’s political theology unveils a picture of committed Christian reflection involved in various areas of social and natural life. In an original way, Moltmann picks up not only the subjects typically associated with political philosophy and theology, such as human rights, freedom, dignity, equality or justice, but refers all of them to non-human part of the natural world – the world that is on the brink global catastrophe that endangers the whole human and non-human system of life on earth. It is an apocalyptic catastrophe undoubtedly caused by humans.

PL

W artykule przybliżono trwającą ponad siedem dekad twórczą drogę niemieckiego protestanckiego teologa Jürgena Moltmanna. Teksty − tworzone przez niego explicite bądź implicite i wiązane z różnorodnymi, zdawałoby się pozapolitycznymi zagadnieniami − zinterpretowano z perspektywy teologii politycznej. Integralny wykład teologii politycznej Moltmanna to obraz zaangażowania chrześcijańskiej refleksji w różnorodne wymiary życia społeczeństw i świata pozaspołecznego. Moltmann w oryginalny sposób podejmuje kwestie nie tylko klasycznie powiązane z filozofią i teologią polityczną, jak np. prawa człowieka, wolność, godność, równość czy sprawiedliwość, ale odnosi je do pozaludzkiej części świata natury, i to znajdującej się na skraju globalnej katastrofy zagrażającej systemowi ludzkiemu oraz pozaludzkiemu życiu na ziemi - apokaliptycznej katastrofy w sposób ewidentny wywołanej przez człowieka.

9

Turcja, obywatelstwo a teologia polityczna Carla Schmitta

63%

Günsoy F., Turowski M.

Studia Krytyczne/ Critical Studies

|

2015

|

issue 1

64-72

PL

Artykuł niniejszy stanowi próbę uchwycenia dynamiki i kompleksu przemian polityczno-społecznych dokonujących się w długiej perspektywie czasowej w Turcji przez odwołanie do koncepcji teologii politycznej C. Schmitta. Szczególna uwaga zostaje zwrócona na idee dotyczące państwa, społeczeństwa, jak i ogólne konceptualizacje życia politycznego i kultury, które pojawiały się w ostatniej fazie istnienia Imperium Osmańskiego, podczas narodzin Republiki Turcji, w trakcie realizacji projektu modernizacji oraz w najnowszym okresie rozwoju politycznego islamu. Ta z konieczności skrótowa synteza pozwala nam zidentyfikować istotne, stałe punkty ontologii politycznej w Turcji, ujawniające napięcie pomiędzy sekularyzacją, radykalizmem politycznym a teologicznym (religijnym) wymiarem władzy, suwerenności, norm i praw.

EN

The aim of the paper is to consider the dynamics and complexity of socio-political changes in Turkey analyzed from the longue durée perspective by reference to C. Schmitt’s theory of political theology. Particular attention is paid to the ideas of the state, society, as well as to general conceptualizations of political life and culture, developed during the last phase of the existence of the Ottoman Empire, in the period of the birth of the Republic of Turkey, throughout realization of the project of modernization and in the most recent moment of the religious revival (political Islam). This necessarily brief synthesis allows us to identify the constants crucial to the historical political ontology in Turkey, revealing tensions between secularism, political radicalism and theological (religious) dimension of political authority, power, sovereignty and rights.

10

Teologia polityczna Johanna Batisty Metza wobec kryzysu nauki społecznej Kościoła po Soborze Watykańskim II

63%

Gocko J.

Roczniki Teologiczne

|

2019

|

vol. 66

|

issue 3: Teologia moralna

163-178

PL

Teologowie okresu Soboru Watykańskiego II na kanwie teologii rzeczywistości ziemskich starali się usunąć rozłam, jaki panował między teologią i życiem, a także odpowiedzieć na kryzys nauki społecznej Kościoła w tamtym czasie. Szczególną rolę w tym kontekście odegrała teologia polityczna, której głównym przedstawicielem był J.B. Metz. Artykuł pokazuje i ocenia teologię polityczną jako nowy model nauki społecznej Kościoła.

EN

Theologians of the period of the Second Vatican Council, based on the theology of earthly realities, sought to remove the split between theology and life and to respond to the crisis of the social doctrine of the Church at that time. In this context a specific role was played by the political theology, with Johann Batista Metz as its main representative. The article shows and assesses political theology as a new model of the social doctrine of the Church.

11

Zagrożenia i bezpieczeństwo międzynarodowe w perspektywie teologii politycznej Reinholda Niebuhra

63%

Rokicki J.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2015

|

issue 1

43-54

PL

Artykuł przedstawia teorię natury ludzkiej, która w okresie II wojny światowej i w latach zimnej wojny umożliwiała objaśnienie źródeł okropności wojny będąc jednocześnie intelektualną i moralną podstawą mobilizacji, potrzebnej do zwycięstwa nad faszyzmem i przeciwstawienia się ekspansji komunizmu. Autorem tej koncepcji jest Reinhold Niebuhr, pastor ewangelicki, teolog, filozof, politolog oraz doradca rządu amerykańskiego w okresie „zimnej wojny”. Zdaniem Niebuhra, paradoks zła i dobra w człowieku, ma źródło z jednej strony na uwięzieniu w naturze i historii, a z drugiej – w jego duchowości, co czyni go zdolnym do autotranscendencji, której emanacją jest samoświadomość (jaźń – self). Człowiek dzięki niej pojmuje swoją śmiertelność, nie potrafi jednak pokornie znieść swojej niedoskonałości i ograniczoności. Dzięki wolności ducha ma możliwość dokonywania wyborów i planowania swoich działań. Dostrzegając możliwości różnych form unieśmiertelnienia próbuje przekroczyć sam siebie, co prowadzi go do idolatrii – tworzenia fałszywych Bogów, w tym także ubóstwienia samego siebie. W ten sposób popełnia grzech pychy, generując zagrożenia - szczególnie niebezpieczne w przypadku pychy kolektywnej. Jej bogowie – narody, państwa, klasy społeczne, rasy, grupy etniczne, partie polityczne, religie i inne emanacje kolektywnych, fundamentalistycznych egoizmów, podporządkowują sobie jednostki ludzkie, pozbawiając je indywidualnej odpowiedzialności. Prowadzi to do antagonizmów międzygrupowych kulminujących w konfliktach takich, jak II wojna światowa oraz późniejsza „zimna wojna”. Oryginalnym wkładem Niebuhra w rozwój współczesnej etyki politycznej było włączenie chrześcijańskiej tradycji teologicznej do dyskursu świeckiego oraz ponowne zakorzenienie zachodniej myśli politycznej w aksjologii chrześcijańskiej.

EN

Reinhold Niebuhr, known as pastor of Bethel Evangelical Church, theologist, philosopher, political scientist and political activist had enormous influence on American political thought from the early 1920s to the early 1950s. He was able to successfully explain the roots of the atrocities of WW II and the Cold War period. According to Niebuhr the irony of both the good and the evil in human nature comes from humans’ unique position of imprisonment in nature and history, and at the same time, their spirituality. The latter enabled humans to transcend their bodily and timely limits through the development of the SELF (self-consciousness). On the one side humans understand the necessity of death but on the other they do not agree with its inevitability. It leads them towards idolatry, creations of false idols, collective idols defined as “the egoism and the pride and hypocrisy” of nations, states, social classes, races, religions, political parties and some other collective entities that pretend to become the Gods in which people want to see an illusion of their immortality. In this way the original sin, the sin of pride, leads humanity to fundamental antagonisms which culminate in social exclusions, wars, and genocide witnessed throughout the twentieth century. Also, Niebuhr himself, was a hopeful political activist and emphasized the good that could be achieved if pretentions were overcome. His original input to political science and political culture was the inclusion of christian theology to secular political thought and renewed establishment of western political ideas in christian value theory.

12

Stan wyjątkowy i stan bez nazwy w myśli Carla Schmitta. Propozycja rozdzielenia

63%

Engelking W.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2019

|

vol. 1(19)

15-26

PL

Koncepcja stanu wyjątkowego jest jednym z najczęściej przywoływanych elementów myśli niemieckiego filozofa prawa i teoretyka polityki Carla Schmitta. W jej omówieniach pokutuje jednak łączenie tej konceptualizacji owej instytucji, jaką Schmitt zaproponował w 1924 r. w swoim jurydycznym komentarzy do artykułu 48 konstytucji Republiki Weimarskiej, z teorią Ausnahmezustand z „Teologii politycznej” z 1922 roku. Łączenie takiego rodzaju jest zaś, jak sądzę, błędem, ponieważ Schmitt nie był ze względów politycznych myślicielem konsekwentnym i poszczególne jego teksty mogą samym sobie przeczyć – jak jest to w wypadku tych dwóch. Proponuję toteż, by poddać stan wyjątkowy i Ausnahmezustand – tłumaczony w tekście z niemieckiego literalnie, jako stan bez nazwy – radykalnemu rozdzieleniu i opisać jako osobne teorie. W ich osobności za najistotniejszy element uznaję różne rodzaje legitymizacji. O ile stan wyjątkowy z art. 48 konstytucji Republiki Weimarskiej znajduje swoją w tym właśnie dokumencie z 1919 r., odczytanym jednakowoż przez Schmitta w sposób, który nazwał on w swej „Nauce o konstytucji” z 1928 r. relatywizacją konstytucji, o tyle stan bez nazwy, jako niedający się wpisać w porządek prawny odpowiednik cudu w teologii politycznej, takiej legitymizacji jest już pozbawiony. By ją odnaleźć, należy się toteż odnieść do innych dzieł Schmitta, niż te stricte prawne. Sądzę, że stan bez nazwy może być prawomocny – jednym słowem: nie być zamachem stanu – jeżeli uznamy, że teologia polityczna Schmitta nie jest tylko metodologicznym projektem poddającym na zasadzie analogii tłumaczeniu pojęcia teologiczne na polityczne i prawne, lecz szerszą propozycją, która znajduje swoje zakorzenienie w wierze w Objawienie. Dlatego też tą figurą z dzieła niemieckiego myśliciela, w której stan wyjątkowy znajduje swoją legitymizacją, jest zaczerpnięta z Listów św. Pawła figura katechona: tego, który przychodzi i powstrzymuje rozpad świata. Użycie takiej legitymizacji uwypukla niechęć do nowoczesności, która była udziałem Schmitta, i prezentuje go jako myśliciela dziedziczącego średniowieczny sposób myślenia – zupełnie niekompatybilny ze stricte nowoczesną koncepcją stanu wyjątkowego.

EN

The concept of a state of emergency is one of the most frequently cited elements of the thought of the German philosopher of the law and political theorist Carl Schmitt. In its discussions, however, the conceptualization of the state of emergency, which Schmitt proposed in 1924 in his juridical comments on Article 48 of the Weimar Republic’s constitution, is often linked with the theory of Ausnahmezustand from Political Theology (1922). Such a juxtaposition is a mistake, because Schmitt was not a consistent thinker and his texts can be mutually contradictory. I propose, therefore, to separate the state of emergency from Ausnahmezustand – translated from German literally as a state without a name. The main difference between them consists in the different types of legitimacy. The state of emergency from the Constitution of the Weimar Republic finds its legitimacy in this document from 1919, however, read by Schmitt in a way that in his Constitutional Theory (1928) he referred to as relativization of the constitution. For the state without a name, as not being included in the legal order and the equivalent of a miracle in theology, such legitimacy is impossible. In order to find it, one must refer to other Schmitt’s works than the strictly judicial ones. I believe that the state without a name may be legally valid – in a word: not a coup d’état – if we acknowledge that Schmitt’s political theology is not just a methodological project that translates theological notions into political and legal ones, but a wider proposal rooted in the faith in Revelation. Therefore, this figure from the work of the German thinker in which the state of emergency finds its legitimacy is taken from St. Paul’s letters; it is the figure of a katechon: the one who comes and stops the world from disintegration. The use of such legitimacy emphasizes the reluctance to accept modernity, which Schmitt did exhibit, and presents him as a thinker who continued the medieval way of thinking, which is completely incompatible with the strictly modern concept of a state of emergency.

13

Jacob Taubes (1923–1987) – życie i twórczość

63%

Kozakiewicz M.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

265-275

EN

Jacob Taubes (1923–1987) was a Jewish philosopher, historian of ideas, talented writer and long-time lecturer at universities in New York, Harvard, and Princeton. His interests were focused on eschatology, interpreted in the key of political theology. He was fascinated by the figure of Saint Paul, whom he regarded more as a Jew than a Christian. He never specified his religious affiliation, but he professed a belief in transcendence, the purposefulness of the world, and eternal life. Privately, he was a figure who evoked extreme emotions; he was enigmatic, full of contradictions and even controversial. Despite his brilliant career and philosophical genius, Taubes did not leave behind many works. In Poland, he remains a niche and unrecognized author. This article serves as an introduction to the biography and work of Jacob Taubes, presenting his life story and scholarly achievements, as well as identifying the distinctive characteristics of this mysterious Jewish philosopher’s work.

PL

Jacob Taubes (1923–1987) to żydowski filozof, historyk idei, utalentowany pisarz, wieloletni wykładowca na uniwersytetach w Nowym Jorku, Harvardzie czy Princeton. Głównym polem jego zainteresowań była eschatologia interpretowana w kluczu teologii politycznej. Był zafascynowany postacią Świętego Pawła, którego uznawał raczej za żyda niż chrześcijanina. Nigdy nie określił swojej przynależności religijnej, wyznawał jednak wiarę w transcendencję, celowość świata i życie wieczne. Prywatnie był postacią budzącą skrajne emocje, enigmatyczną, pełną sprzeczności, a nawet kontrowersyjną. Mimo swojej błyskotliwej kariery i filozoficznego geniuszu Taubes nie zostawił po sobie wielu dzieł. W Polsce pozostaje autorem niszowym i nierozpoznawalnym. Artykuł stanowi wprowadzenie do biografii i twórczości Jacoba Taubesa, przedstawia jego życiorys i dorobek naukowy, a także określa charakterystyczne cechy twórczości tego tajemniczego żydowskiego filozofa.

14

Filozofia i maszyna teologii politycznej. Recenzja Due. Macchina della teologia politica e il posto del pensiero Roberta Esposito.

51%

Ratajczak M.

Praktyka Teoretyczna

|

2015

|

vol. 17

|

issue 3

EN

In his review of the book by Roberto Esposito Due. La macchina della teologia politica e il posto del pensiero Ratajczak tries to reconstruct and evaluate Esposito’s attempt to reinterpretate the legacy of Western political theology by introducing the concept of the “machine of political theology”. He focuses first of all on the use Esposito makes of the notion of person in reconstructing the common matrix of both political and economic theology. In the end the author proposes to expand Esposito’s reference to the philosophical tradition of impersonal thought in order to search in philosophy not only a different paradigm of community, but also a different paradigm of the subject of production.

PL

W swojej recenzji książki Roberta Esposito Due. La macchina della teologia politica e il posto del pensiero Ratajczak stara się zrekonstruować i poddać ewaluacji podjętą przez Esposito probe reinterpretacji dziedzictwa zachodniej teologii politycznej przez wprowadzenie koncepcji „maszyny teologii politycznej”. Skupia się przede wszystkim na użytku, jaki Esposito robi z pojęcia osoby w swojej rekonstrukcji wspólnej matrycy teologii politycznej i ekonomicznej. Pod koniec recenzji proponuje rozszerzyć obecne w książce Esposita odwołanie do filozoficznej tradycji bezosobowego myślenia w celu szukania w tej tradycji nie tylko innego paradygmatu wspólnoty, ale także innego paradygmatu podmiotu produkcji.

15

Liturgia między teologią a polityką

51%

Migut B.

Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne (Liturgical and Homiletic Annals)

|

2013

|

vol. 4(60)

121-138

EN

The Church defines politics as service for the good of man and mankind. The goal is to integrate the teleological dimension of the lives of individuals, as assigned to them by God, within the functioning of mankind as a whole, as well as the teleological dimension of community life in relation to mankind as a whole. The Church also adds that care for common good cannot preclude exerting influence on political power, that is on gaining and sustaining it. Moreover, the Church expresses an overt obligation that the faithful participate in political activities. This kind of responsibility for the world is part of cosmic liturgy and of each concrete liturgical celebration, especially that of the Eucharist. It is through the Eucharist that man is granted a chance to participate in the life of God and is constantly called to engage in changing the world in the spirit of the Gospel through individual metanoia. As stated by John Paul II: “Proclaiming the death of the Lord “until he comes” (1 Cor 11: 26) entails that all who take part in the Eucharist be committed to changing their lives and making them in a certain way completely ‘Eucharistic’” (EdE 20). Christ, making his presence in an Eucharistic meal, empowers the faithful to make their whole lives – personal and social—a liturgy, that is a meeting space for God and man. Nevertheless, liturgical celebration can never be an arena and a means of political strife. When liturgy becomes a tool in the hands of a particular political party its supernatural and eschatological dimension is completely destroyed. Similarly to the Church, the liturgy is a space and a method of God's granting His love to each man, irrespective of their political orientation.

16

Diagnosis without Solution: Agamben and Esposito.

51%

Burzyk M.

Praktyka Teoretyczna

|

2015

|

vol. 17

|

issue 3

143-156

PL

Artykuł problematyzuje sposób, w jaki Giorgio Agamben rozprawia się z paradygmatem teologii politycznej w swoim cyklu Homo sacer. Autor porównuje koncepcje Agambena z tymi, które w ostatnich latach zaproponował Roberto Esposito – myśliciel, który wydaje się mieć wiele wspólnego z Agambenem. W rzeczywistości jednak, wybierając inną strategię intelektualną, idee Esposita mogą zostać użyte jako krytyczne narzędzia przeciwko niektórym aspektom projektu Agambena (np. przeciwko koncepcji profanacji). Wbrew deklaracjom Agambena oraz bezprecedensowego zasięgu i głębi jego studiów (a raczej: właśnie z powodu tychże), nie jest on w stanie zaproponować drogi wyjścia z reżimu teologii politycznej. Autor stara się udowodnić powyższą tezą, analizując terminologiczny poziom koncepcji Agambena, kierunek rozwoju jego myśli oraz sposób prowadzenia przez niego badań genealogicznych. W efekcie projekt Homo sacer zaczyna przypominać niemy język tego, co impolityczne.

EN

The paper concerns the way how Giorgio Agamben deals with the paradigm of political theology in his Homo sacer project. The author compares Agamben’s ideas with those presented by Roberto Esposito – a thinker who apparently seems to have a lot in common with Agamben. In fact choosing different intellectual strategy Esposito’ ideas could be used as a critical tool against some parts of Agamben’s project (e.g. the concept of profanations). In spite of Agamben’s declarations and (or rather: precisely because of) unprecedented scope and deepness of his studies, he is not able to provide the way out of the political theology regime. The author tries to prove abovementioned thesis by examining the terminological level of Agamben’s ideas, the direction in which his thought is developed or the way how he conducts his genealogies. Consequently Homo sacer project seems to remind the silent language of the Impolitical.

17

Teologia polityczna Carla Schmitta w perspektywie hermeneutycznej

51%

Lisica J.

Studia Pelplińskie

|

2018

|

vol. 52

195-208

EN

The aim of the article is to undertake a holistic interpretation of political theology from the point of view of Carl Schmitt (1888-1985). The proposed analysis refers to historiosophical and political views of the German writer. The article first briefly presents the definitions of theology, political theology and politics, and then the research analysis focuses on the characteristics of the research problem presented in the book entitled Teologia polityczna i inne pisma/ Political Theology and Other Works, translated by Marek A. Cichocki, second extended edition of 2012. The research discourse allows to indicate the internal relationship between theology and the concept of political theology, in which both religion and politics complete each other. The article is an invitation to academic discourse on political theology.

PL

Artykuł jest próbą holistycznej interpretacji teologii politycznej w ujęciu Carla Schmitta (1888-1985). Zaproponowana analiza odwołuje się do poglądów historiozoficzno-politycznych niemieckiego pisarza. Najpierw zostaje przedstawiona krótka prezentacja definicyjna teologii, teologii politycznej i polityki, następnie analizy badawcze skupiają się na charakterystyce analizowanego problemu badawczego zaprezentowanego w książce pt. Teologia polityczna i inne pismaw przekładzie Marka A. Cichockiego, wydania drugiego poszerzonego z 2012 roku. Przeprowadzony dyskurs badawczy pozwala wskazać na wewnętrzny związek teologii z koncepcją teologii politycznej, w której zarówno religia jak i polityka wzajemnie się uzupełniają. Artykuł stanowi zaproszenie do naukowego procesu dyskursu nad teologią polityczną.

18

Przemoc jako konstytutywny element teorii polityczności. Carl Schmitt a tzw. kwestia żydowska

51%

Slováček P., Rubisz L., Uniwersytet Śląski w Opawie, Opolski U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2016

|

vol. 34 (3)

EN

Article deals with the relationship between Carl Schmitt’’s political theory and political theology, which inherently works with the violence assumption, and the so called jewish question. Author shows the way the enemy of the political is gradually constructed on the basis of textual and doctrinal analysis. The core of Schmitt’s enemy construction depends on the refusal of the philosophical tradition, which assume that all man are equal as far as they are participating in one common nature or are in actual or potential possesion of reason. This refusal is the basis on which the criticism of normativism, for Schmitt in the inter-war period represented especially by jewish thinkers such as Hans Kelsen, is built to be after 1933 used in open attack on Jews as such.

19

Trynitarna odnowa teologii i niektóre jej owoce

51%

García Guillén D.

Warszawskie Studia Teologiczne

|

2020

|

vol. 33

|

issue 1

6-26

EN

Gisbert Greshake distinguishes between “Theology of the Trinity” and “Trinitarian theology”. The first designates a theological treatise among others, the second points to a trinitarian vision of all reality. The aim of this paper is to verify the renewal experienced by theological reflection on the Trinitarian mystery of God, trying to check if an authentic “Trinitarian theology” exists in the sense in which Greshake understands it. The path we have chosen consists of approaching four fields of reflection: anthropology, theology of the family, reflection on the Church and social doctrine. For each of them, we try to expose to what extent Trinitarian theology has been a renewal factor. We focus especially on ecclesiology, an area in which the influence of the Trinity has been most decisive. In particular, we look at the Trinity as the origin of the Church, as an inspiration to the institutional configuration of the Church, and as the eschatological destination to which the Churchis heading

20

Teologia polityczna i etyka

51%

Jędrzejczak H. A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2013

|

issue 1(41)

12-28

EN

In this article I show the relationship between political theology and ethics on the example of three twentieth-century texts of German thinkers: Carl Schmitt, Johann Baptist Metz and Dietrich Bonhoeffer. When discussing the concept of each of them I’m trying to provide a definition of political theology, which is present (explicitly or implicitly) in the selected works and consider how the ethical component is enclosed in them. Since the history of ideas methodology was used during work on the essay, the text also points out the elements of the environment and intellectual climate of thinkers contemporary to the main protagonists, who may have influenced their thoughts and works. The most important - and most widely discussed – is the concept of the deutsche Sonderweg (based on idea of translation Imperii, described by Jacques le Goff, which was the base of belief of the special role which Germany plays in the history and of its responsibility for the fate of the world) and the specific German ”confessionalization”, strongly binding structures of the ecclesiastical and State authorities.

PL

W niniejszym artykule przedstawiam relację pomiędzy teologią polityczną a etyką na przykładzie tekst.w trzech dwudziestowiecznych myślicieli niemieckich: Carla Schmitta, Johanna Baptisty Metza i Dietricha Bonhoeffera. Przy omawianiu koncepcji każdego z nich staram się przedstawić definicję teologii politycznej obecnej (explicite bądź implicite) w wybranych dziełach i zastanowić się, na ile jest w niej obecny komponent etyczny. Ponieważ w pracy nad esejem posługiwałam się metodologią właściwą historii idei, w tekście wskazuję również te elementy środowiska i klimatu intelektualnego współczesnych wymienionym myślicielom, kt.re wpłynęły na kształt ich myśli i twórczości. Najważniejsze – i najszerzej omówione – to koncepcja deutsche Sonderweg (oparte na opisanej przez Jacquesa le Goff idei translatio Imperii przekonanie o szczególnej roli Niemiec w dziejach i ich odpowiedzialności za losy świata) oraz specyficzna niemiecka konfesjonalizacja, silnie wiążąca struktury władzy kościelnej z władzą państwową.

Refine search results

SPOŁECZNO-POLITYCZNE ZAANGAŻOWANIE KOŚCIOŁA

Problem z rozpoznaniem wroga. Krytyka teologii politycznej Carla Schmitta

„Gorzkie słowo prawdy”, czyli członkowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej naocznymi świadkami narodzin państwa komunistycznego

Chrześcijanin bez Boga. Teologia polityczna Pierre’a Bourdieu

Ocalić Gaję i zbawić zbiorowość. Ekoteologiczne sugestie Brunona Latoura

Potestas i auctoritas w rozumieniu władzy Konstantyna Wielkiego

Odczarowanie świata a pytanie o przyszłość religii. Sekularyzacja jako problem filozoficzny

Inkluzywne nurty dojrzałej teologii politycznej Jürgena Moltmanna

Turcja, obywatelstwo a teologia polityczna Carla Schmitta

Teologia polityczna Johanna Batisty Metza wobec kryzysu nauki społecznej Kościoła po Soborze Watykańskim II

Zagrożenia i bezpieczeństwo międzynarodowe w perspektywie teologii politycznej Reinholda Niebuhra

Stan wyjątkowy i stan bez nazwy w myśli Carla Schmitta. Propozycja rozdzielenia

Jacob Taubes (1923–1987) – życie i twórczość

Filozofia i maszyna teologii politycznej. Recenzja Due. Macchina della teologia politica e il posto del pensiero Roberta Esposito.

Liturgia między teologią a polityką

Diagnosis without Solution: Agamben and Esposito.

Teologia polityczna Carla Schmitta w perspektywie hermeneutycznej

Przemoc jako konstytutywny element teorii polityczności. Carl Schmitt a tzw. kwestia żydowska

Trynitarna odnowa teologii i niektóre jej owoce

Teologia polityczna i etyka