Search results

1

Zasada ostrożności, czyli heurystyka strachu oraz heurystyka odwagi w kontekście polityki gospodarczej

100%

Malinowski G. M.

Prakseologia

|

2018

|

vol. 160

291-332

PL

Artykuł dotyczy zasady ostrożności. Celem tekstu jest jej zdefiniowanie, interpretacja oraz powiązanie z polityką gospodarczą. Punktem wyjścia jest stwierdzenie istnienia niepewności sensu largo oraz naukowej niepewności sensu stricte. Te elementy sprawiają, że we współczesnej, coraz bardziej zglobalizowanej gospodarce pewne zagrożenia nabierają charakteru systemowego. Konieczne jest unikanie tego rodzaju niebezpieczeństw, jednak istniejące narzędzia analityczne konstruowane w ramach teorii decyzji czy zarządzania ryzykiem są do tego niewystarczające. Stwarza to przestrzeń dla zasady ostrożności, która w zależności od specyfiki sytuacji decyzyjnej przybiera postać heurystyki strachu bądź heurystyki odwagi.

EN

The main goal of the article is to deliver a definition, interpretation and a potential application of precautionary principle in the field of political economy. Uncertainty in general, and scientific uncertainty in particular make a contemporary, increasingly globalized economy much more vulnerable. On the top of that, the very nature of certain risks is changing from local to systemic. It is necessarry to avoid such threats, but the existing risk management tools are insuficient and/ or inadequate to do so. Such a situation creates a potencial space for a concept of precautionary principle which, depending on the nature of decision, manifest itself as a heuristics of fear or as a heuristics of courage.

2

Kwantowe modele poznania i decyzji

100%

Łukasik A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2016

|

vol. 52

|

issue 4

107-130

EN

Quantum mechanics introduces a new set of revolutionary principles, such as wave-particle duality, superposition, uncertainty, complementarity, entanglement, as well as a fundamentally new approach to probability. Quantum mechanics was created to explain some paradoxical discoveries that were impossible to understand using classical physics. Nowadays we have a similar problem in cognition and decision making – there are many paradoxical findings that seem irrational according to classical probability theory. For example, under some conditions, people judge the probability of event A and B to be greater that the probability of A, which is called the conjunction fallacy; or they judge the probability of A or B to be less than the probability of A, which is called the disjunction fallacy. The aim of this article is to describe the Quantum Cognition research program, which applies the abstract, mathematical formalism of quantum mechanics to cognition and decision making. Quantum probability theory, initially invented to explain some effects on measurements in physics, appears to be a powerful tool to explain some findings in the cognitive sciences.

PL

Mechanika kwantowa wprowadziła nowy zestaw rewolucyjnych idei, takich jak dualizm korpuskularno-falowy, superpozycja stanów, nieoznaczoność, komplementarność, splątanie i całkowicie nowe podejście do prawdopodobieństwa. Mechanika kwantowa została stworzona w celu wyjaśnienia paradoksalnych odkryć, całkowicie niemożliwych do wyjaśnienia w ramach fizyki klasycznej. Współcześnie podobną sytuację możemy znaleźć w naukach o poznaniu i teoriach decyzji – wiele odkryć wydaje się paradoksalnych z punktu widzenia klasycznej teorii prawdopodobieństwa. Na przykład w pewnych warunkach ludzie szacują prawdopodobieństwo koniunkcji zdarzeń A i B jako większe niż prawdopodobieństwo z członów koniunkcji, co jest nazywane błędem koniunkcji, w innych okolicznościach oceniają prawdopodobieństwo sumy zdarzeń A lub B jako mniejsze niż prawdopodobieństwo jednego ze zdarzeń, co jest nazywane błędem dysjunkcji. Celem niniejszego artykułu jest omówienie podstawowych idei programu badawczego Quantum Cognition, który jest zastosowaniem abstrakcyjnego formalizmu mechaniki kwantowej do modelowania czynności poznawczych i procesów decyzyjnych. Kwantowa teoria prawdopodobieństwa, pierwotnie stworzona w celu opisania pomiaru w mechanice kwantowej, wydaje się skutecznym narzędziem w modelowaniu czynności poznawczych i procesów decyzyjnych.

3

Grupowe błędy poznawcze w decyzjach zespołów projektowych IT i sposoby ich ograniczania

100%

Kaczyński M.

Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce - teoria i praktyka

|

2019

|

vol. 1

|

issue 28

7-15

PL

Tematem artykułu są behawioralne uwarunkowania decyzji podejmowanych w trakcie prowadzenia projektu informatycznego przez zespół projektowy IT. Decyzje projektowe są zazwyczaj podejmowane w warunkach ryzyka i wymagają wnikliwej analizy na podstawie dostępnych informacji. Decyzje zespołu projektowego IT są skomplikowane i zagrożone wpływem heurystyk i wystąpieniem błędów poznawczych. Artykuł wskazuje na konieczność większej integracji nauki ekonomii behawioralnej i metodyk zarządzania projektami IT. Pozwoli to na lepsze zrozumienie podstaw podejmowania decyzji projektowych i ograniczenie wpływu błędów poznawczych na te decyzje. Zespoły projektowe IT mogą wykorzystywać konkretne techniki zwinnej metodyki zarządzania projektami - Scrum w celu ograniczenia wpływu błędów poznawczych na decyzje projektowe.

EN

The article covers behavioral determinants of decisions made by IT project teams during the whole project cycle. Project decisions are usually made in risk conditions and require careful analysis based on available information. The project decisions are usually complicated and threatened by the influence of heuristics and the occurrence of cognitive biases. The article indicates the need for greater integration of behavioral economics and project management methodologies. This will allow a better understanding of the basics of making design decisions and reducing the impact of cognitive biases on these decisions. Project team members can use specific techniques provided by agile project management methodologies, in particular Scrum, to reduce the impact of cognitive biases on project decisions.

4

Niepewność na temat moralnego statusu embrionów ludzkich a preimplantacyjna diagnostyka genetyczna

80%

Żuradzki T.

Diametros

|

2012

|

issue 34

179-189

PL

W tekście omawiam tę część internetowej dyskusji, przeprowadzonej w listopadzie 2012 r. na stronie Polskiego Towarzystwa Bioetycznego, która dotyczyła niepewności na temat moralnego statusu embrionów ludzkich. W trakcie dyskusji PTB na temat Stanowiska Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN w sprawie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej (PDG) pojawił się następujący argument: skoro spór o moralny status embrionu jest nierozstrzygalny, to powinniśmy opowiedzieć się przeciwko moralnej dopuszczalności wykonywania PDG na embrionach, a także przeciwko prawnej dopuszczalności tego rodzaju diagnostyki. W tekście omawiam tezy Stanowiska i zdań odrębnych, które wywołały tę część dyskusji, a potem koncentruję się na następujących problemach: (I) dopuszczalność stosowania narzędzi teorii decyzji w debatach etycznych; (II) procedura podejmowania decyzji przez ciała doradcze w sytuacji niepewności moralnej; (III) znaczenie osiągnięć nauk biologicznych przy ustaleniu statusu moralnego embrionu; (IV) możliwość kompromisu w sytuacji pluralizmu wartości; (V) znaczenie statusu moralnego embrionów dla oceny moralnej i prawnej dopuszczalności PDG.

EN

In this paper I report the discussion about the argument from moral uncertainty that took place in November 2012 during the debate on the website of the Polish Bioethics Society on preimplantation genetic diagnosis (PGD). The discussion was initiated by the Statement on PGD made by the Bioethics Committee of the Polish Academy of Sciences. Here I discuss the theses of the Statement and dissenting opinions that initiated the debate, then I concentrate on the following issues: (I) the permissibility of using the tools of decision theory in situations of moral uncertainty; (II) the procedure of decision-making by advisory boards in the face of moral uncertainty; (III) the importance of biological discoveries for the moral status of embryos; (IV) the possibility of a compromise in situations of value pluralism; (V) the relevance of moral status for the moral and legal permissibility of PDG.

5

Możliwość zastosowania teorii decyzji do zagadnień etycznych w ujęciu Klemensa Szaniawskiego

80%

Majewska L.

Studia Philosophiae Christianae

|

2016

|

vol. 52

|

issue 2

111-130

EN

Klemens Szaniawski, who is associated with the philosophy of science and logic, in his deliberations is also dealing with decision theory and indicates to its connections with ethic. Starting from conceptual and linguistic links between decision theory and ethics, Szaniawski is looking for their further connection. In the article various applications of decision theory are exhibited in relation to shaping the personality of a man. Firstly, it is noted that the concept of “rationality” is this element which bind ethic with the decision-making process. Secondly, a decision contains two elements: the choice of action and its implementation. The decision is relative to an objective, and the objective determines the aggregation, and the selection takes into account the beliefs and values of decision-maker. Thirdly, to understand the concept of decision, it should be associated with a person who has a character and it is molded during making decisions. Moreover, in the specific decisions of the person appear objectives, capabilities and motives. Therefore, the inclusion of decision theory to analyze the personality of the person and defining identity allows for multi-sided human knowledge. The new look at the issue of the whole decision-making process, indicated the possibility of a pragmatic application of the concepts of decision theory in ethics. To determine the suitability of conceptual apparatus decision theory in practice, illustrative examples drawn from science: law and medicine.

PL

Klemens Szaniawski, mimo że kojarzony z filozofią nauki i logiką, w swoich rozważaniach zajmuje się również teorią decyzji i wskazuje na jej związek z zagadnieniami etycznymi. Wychodząc od pojęciowego i językowego powiązania między teorią decyzji a etyką, poszukuje dalszych ich relacji, które poddaje analizie. W artykule pokazano przydatność twierdzeń teorii decyzji nie tylko do analizy zagadnień etycznych, ale także wyborów działania (podejmowania decyzji), które ściśle są związane z podmiotem etycznym. Po pierwsze, wskazano, że pojęcie racjonalności jest istotnym elementem wiążącym proces decyzyjny z etyką. Po drugie, pojęcie decyzji zawiera dwa elementy: wybór działania i postanowienie jego realizacji. Decyzja jest zrelatywizowana do celu, cel zaś determinuje działanie podmiotu, a sam wybór uwzględnia przekonania i wartościowanie decydenta. Po trzecie, rozumienie pojęcia decyzji wiąże się z podmiotem, który posiada pewien charakter i formuje go podczas podejmowania decyzji. Co więcej, w konkretnych decyzjach podmiotu, uwidoczniają się jego cele, środki i motywy. Dlatego włączenie teorii decyzji do analizy osobowości podmiotu i definiowania tożsamości pozwala na uzyskanie wielostronnej wiedzy na temat człowieka. W nowym spojrzeniu na zagadnienie całego procesu decyzyjnego wskazano na możliwość pragmatycznego zastosowania pojęć teorii decyzji w etyce. By określić przydatność aparatury pojęciowej teorii decyzji w praktyce, posłużono się przykładami zaczerpniętymi z nauk prawnych i medycyny.

6

Argument z niepewności normatywnej a etyczna ocena badań naukowych wykorzystujących ludzkie embriony

61%

Żuradzki T.

Diametros

|

2012

|

issue 32

131-159

PL

Konserwatywni przeciwnicy prowadzenia badań naukowych na ludzkich embrionach argumentują, że od momentu poczęcia mają one status moralny równy statusowi ludzi dorosłych: zarodki mają takie samo prawo do życia jak dorośli. W artykule przedstawiam oryginalną argumentację za tym stanowiskiem, której źródła można znaleźć w XVII-wiecznej teologii moralnej i współczesnej teorii decyzji. Argumentacja ta nie odwołuje się do statusu ontologicznego embrionów, ale do pewnego typu rozumowania praktycznego na temat tego, co należy robić w rozmaitych sytuacjach niepewności. Na pierwszy rzut oka wydaje się ona wzmacniać stanowisko konserwatywne, ponieważ nie zależy od kontrowersyjnych metafizycznych założeń na temat statusu zarodków czy kwestii ich potencjalności. W artykule pokażę jednak, że argumentacja ta obarczona jest poważnymi wadami, które sprawiają, że nie da się jej zastosować do uzasadnienia sprzeciwu wobec moralnej czy prawnej dopuszczalności np. badań na zarodkowych komórkach macierzystych.

EN

The aim of this paper is to analyze the arguments that proponents of the conservative view on the moral status of the human embryo offer in support of their position. I claim that there exists an argument in favour of the conservative position that has been overlooked by virtually all contemporary bioethicists. It refers not to the metaphysical presumptions about the status of the embryo or its developmental capabilities but rather it is based on the criteria of rational decisions under normative uncertainty. I will demonstrate that this argument, although much stronger than many other arguments in support of the conservative view, has very limited use. My analysis will concentrate on the moral status of the early embryo (until about the 14th day of conception) and therefore will be especially important in the context of recent debates about the moral and legal permissibility of research on human embryonic stem cells.

Refine search results

2 Diametros

2 Studia Philosophiae Christianae

1 Prakseologia

1 Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce - teoria i praktyka

1 2019

1 2018

2 2016

2 2012

2 Żuradzki T.

1 Kaczyński M.

1 Majewska L.

1 Malinowski G. M.

1 Łukasik A.

Zasada ostrożności, czyli heurystyka strachu oraz heurystyka odwagi w kontekście polityki gospodarczej

Kwantowe modele poznania i decyzji

Grupowe błędy poznawcze w decyzjach zespołów projektowych IT i sposoby ich ograniczania

Niepewność na temat moralnego statusu embrionów ludzkich a preimplantacyjna diagnostyka genetyczna

Możliwość zastosowania teorii decyzji do zagadnień etycznych w ujęciu Klemensa Szaniawskiego

Argument z niepewności normatywnej a etyczna ocena badań naukowych wykorzystujących ludzkie embriony