Search results

1

Teoria umysłu u dzieci głuchych – przegląd badań

100%

Wiśniewska D.

Psychologia Wychowawcza

|

2018

|

vol. 55(13)

55-69

PL

W ostatnich latach dużą popularnością w nauce cieszą się badania nad teorią umysłu. Autorzy prac próbują określić udział różnych czynników wpływających na rozwój tej kompetencji u dzieci. Wśród zmiennych uwzględnianych w badaniach jest również niepełnosprawność dzieci lub ich deficyty rozwojowe. Szczególnie dużo badań powstaje w grupach dzieci ze spektrum autyzmu. Już w latach 90. XX w. zauważono, że brak słuchu może być jednym z czynników utrudniających nabywanie poszczególnych kompetencji w ramach teorii umysłu. Dzieci głuche osiągają umiejętności w zakresie mentalizowania z opóźnieniem 3–4-letnim w stosunku do swoich słyszących rówieśników. Niniejsza publikacja jest przeglądem badań dotyczących specyfiki rozwoju teorii umysłu u dzieci głuchych. Opisana została odmienność doświadczeń językowych i społecznych dzieci głuchych wychowywanych w rodzinach słyszących i dzieci głuchych rodziców głuchych. Wydaje się, że to właśnie deficyty w zakresie interakcji społecznych są odpowiedzialne za utrudniony proces nabywania teorii umysłu u dzieci głuchych.

2

Rozwój zawodowy psychologów w zakresie kompetencji diagnostycznych – wybrane aspekty

88%

Słysz A.

Psychologia Rozwojowa

|

2011

|

vol. 16

|

issue 4

57–72

PL

W artykule przedstawiono badanie dotyczące związków w zakresie przyjmowania perspektywy w różnych obszarach funkcjonowania psychicznego. Podstawę teoretyczną badania oraz ramę pojęciową wykorzystaną do interpretacji wyników stanowi koncepcja Perspektywicznego Rozumienia Umysłu (Perspectival Understanding of Mind – PUM; Perner, 2000), zgodnie z którą istotą rozwijającej się w 5. roku życia kompetencji, łączącej wiele zadań opanowywanych przez dzieci w tym właśnie czasie, jest zdolność rozumienia i koordynowania różnych perspektyw. Zbadano 120 dzieci w wieku 3;6–5;6 lat. Do badania przyjmowania perspektywy w obszarze poznawczym zastosowano Test Elastycznego Wyboru (Flexible Item Selection Task – FIST; Jacques, Zelazo, 2001), w obszarze afektywnym Test Wiedzy o Emocjach (TWE; Stępień, 2007), a w obszarze społecznym klasyczne testy fałszywych przekonań. Uzyskane wyniki wskazują, że rzeczywiście po skończeniu 4. roku życia dzieci zaczynają radzić sobie z rozwiązywaniem zadań wymagających przyjmowania perspektywy, jednakże wzajemne zależności między przyjmowaniem perspektywy w obszarze poznawczym, społecznym i afektywnym są zróżnicowane, a ponadto zmieniają się w okresie przedszkolnym.

EN

The study on the interrelations of perspective taking ability in different domains is presented. The theoretical background of the study is the theory of Perspectival Understanding of Mind (PUM; Perner, 2000). According to this theory, the core ability that develops in the 5th year of life and that underlies many tasks that children start to accomplish in that time, is an ability to understand and coordinate different perspectives. 120 children aged 3;6–5;6 participated in the study. The measures used to assess the perspective taking ability were as follows: Flexible Item Selection Task (FIST; Jacques and Zelazo, 2001) in the cognitive domain, Test Wiedzy o Emocjach (TWE; The Test of Emotion Knowledge; Stępień, 2007) in the affective domain and the classical false belief tests in the social domain. The results obtained suggest that after the fourth birthday children start to accomplish different tasks that demand perspective taking ability. However, the interrelations of perspective taking in different domains are differentiated, and they change in the preschool period.

3

O pewnych aspektach Leibnizjańskiej filozofii umysłu

75%

Święczkowska H.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

127-142

EN

While reading on the cover of the Polish edition of the book Goodbye, Descartes: the End of Logic and the Search for a New Cosmology of the mind, the words written by the well known American mathematician Keith Devlin, we discover that the reflection on language and human perception has played a major role in the history of philosophy and science. Nowadays in times of artificial intelligence research and the development of information technology, the role of psychologists, language philosophers, sociologists and linguists has gained significant weight. The answers to questions like: What is language? What is the human mind? How do we think?, are of key importance to resolving primary IT problems. The birth of a new discipline, cognitive science, which deals with the structure of the mind, thinking and consciousness became a challenge for the philosophical tradition like cartesianism, and at the same time became a pivotal factor of IT and communication techniques development. Devlin settles with tradition, which in his opinion is mainly defined by Descartes himself, however not only by his philosophy but also his methodology. Of course Descartes may be regarded as the symbol of the rationalist heritage albeit it seems that having a major impact on contemporary philosophy, it is not Descartes who should become the main character of the never ending goodbye, but Leibniz. The text is not an attempt at a polemic with Devlin’s opinions, but rather a supplementation of his standpoint. The problems of Leibnizian theory of the mind which were built on the language fundaments shall be elaborated on, as they can visualize Leibniz as the real pioneer of modern cognitive science.

4

Rys historyczny teorii umysłu w chorobie afektywnej dwubiegunowej

75%

Bodnar A.

Acta Medicorum Polonorum

|

2014

|

vol. 4

109-118

PL

Niniejszy artykuł ma na celu omówienie historii choroby afektywnej dwubiegunowej w kontekście badań nad teorią umysłu. Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) charakteryzuje się występowaniem stanów psychopatologicznych – manii i depresji, które są sobie przeciwstawne. ChAD jest zaburzeniem znacznie wykraczającym poza aspekt medyczny. W ostatnich latach szerokie spektrum jej objawów, przynależących do epizodu depresji oraz będących przejawem manii, stało się przedmiotem zainteresowania psychologii. Szczególny obszar badań w ostatniej dekadzie dotyczy związku pomiędzy ChAD a teorią umysłu, określą inaczej jako mentalizacja. W pracy przedstawiono genezę i rozwój badań nad ChAD. Omówiono, jak ChAD z przedmiotu zainteresowania medycyny stała się obiektem badań psychologii, która koncentruje się na objawach i ich leczeniu oraz analizuje, w jaki sposób objawy zaburzeń psychicznych dezorganizują życie społeczne. Druga część artykułu koncentruje się na przedstawieniu historii powstania teorii umysłu. Ponadto omówiono drogę prowadzącą od badań nad autyzmem i schizofrenią do analizy deficytów teorii umysłu w ChAD.

EN

This article focuses on the history of research on bipolar disorder and the theory of mind. Bipolar disorder characterizes shifts in mood and behavior known as mania and depression which are antagonistic. Bipolar disorder is of medical and social significance. The symptoms vary widely in their pattern and are investigated at the present time. The important research problem became relationship between bipolar disorder and the theory of mind. The article presents the origin and development of research on bipolar disorder, especially psychological research on its consequences for social life. The second part of article presents the history of the theory of mind and its use in research on patients suffering from autism, schizophrenia and bipolar disorder.

5

ECCE HOMO – SPOŁECZNA NATURA CZŁOWIEKA

75%

Aydoǧdu D.

Student niepełnosprawny. Szkice i rozprawy

|

2020

|

vol. 20

|

issue 20(13)

83-92

PL

Autorka dokonuje analizy wybranej literatury naukowej pod kątem charak-terystyki neurobiologicznej mózgu społecznego, teorii umysłu, a także różnic anato-micznych pomiędzy mózgiem osoby z autyzmem a mózgiem osoby neurotypowej w celu określenia najistotniejszego komponentu spektrum zaburzeń autystycznych. Dysfunkcja teorii umysłu jest charakterystyczna wyłącznie dla zaburzeń ze spektrum autyzmu. Pogląd o istnieniu teorii umysłu został potwierdzony w badaniach opartych na obrazowaniu mózgu. Następnie poszerzono go o kolejne pojęcie, jakim jest „szlak neuronalny”, odpowiedzialny z relacje społeczne. Artykuł przywołuje badania, które obrazują regiony anatomiczne mózgu człowieka odpowiadające za komunikację społeczną – szlak neuronalny, a także wzorzec spostrzegania społecznego osoby z autyzmem.

6

Zagadnienie normatywnych podstaw zdolności kognitywnych człowieka w koncepcji Michaela Tomasello

75%

Żuromski D.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2016

|

issue 22

131-148

PL

We współczesnych szeroko pojętych interdyscyplinarnych dyskusjach łączących filozofię, psychologię, biologię, kognitywistykę, neuronaukę, a toczonych na temat zdolności poznawczych człowieka, wyróżnia się stanowisko Michaela Tomasello. W odpowiedzi na pytanie dotyczące podstaw zdolności kognitywnych człowieka wyodrębnia on współintencjonalność jako specyficznie ludzką zdolność poznawczą, by następnie wskazać na motywację do angażowania się w działania z podzielaną intencjonalnością, co z kolei prowadzi do pytania: dlaczego w ogóle ludzie współpracują? W tej strategii kwestie dotyczące podstawowych zdolności poznawczych - pewnych form intencjonalności - sprowadzają się do dyskusji nad podstawami moralności i normatywności.

7

Teoria umysłu a nieporozumienia bohaterów w prozie Czechowa (zarys)

63%

Sadecki A.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2014

|

vol. 57/113 z. 1

27-41

PL

Niniejsza praca przedstawia wstęp do badań nad prozą Antoniego Czechowa w oparciu o tzw. teorię umysłu. Zastosowanie tej teorii umożliwia nowe podejście do badań nad narracją i bohaterami oraz wydobycie kognitywnych aspektów dzieła literackiego. Teoria umysłu oraz metareprezentacja pozwalają dostrzec przyczyny częstych u Czechowa „nieporozumień” między bohaterami. W opowiadaniu Śmierć urzędnika przyczyną porażki w kontakcie z drugą osobą są zaburzenia teorii umysłu głównego bohatera, prowadzące do błędnego postrzegania siebie oczami drugiej osoby. W utworze Kapral Priszybiejew przyczyną nieporozumienia okazuje się błędne przypisywanie intencji innym postaciom przez tytułowego kaprala, zaś opowiadanie Człowiek w futerale pokazuje jak decyzja o rezygnacji z kontaktu z innymi bohaterami wpływa na odizolowanie jednostki od świata i powstanie błędnego koła nieporozumień.

EN

This piece of work presents an introduction to the research in Anton Chekhov’s prose based on Theory of Mind. By employing this theory one may gain a new approach to the research in narration and heroes and also a way to reveal the cognitive aspects of a literary work. Theory of Mind and metarepresentation allow to notice the reasons of communication issues, ‘clashes’ between heroes, which seem to be so common in Chekhov’s prose. In a short story The Death of a Civil Servant the reason of a failure in contacts with the other person is the disorder of main hero’s Theory of Mind, which leads to his mistaken perception of himself in the eyes of others. In the piece of work titled Sergeant Prishibeyev it is the sergeant’s mistaken attribution of intentions to other heroes that causes misunderstandings. Whereas The Man in the Case reveals how the decision to resign from contacts with other heroes gives rise to one’s isolation from the world and engenders a vicious circle of misunderstandings.

8

Teoria umysłu a awersja do nierówności – projekt badania z wykorzystaniem gry ultimatum z udziałem osób ze spektrum zaburzeń autystycznych

63%

Grabizna A., Maciejewska R., Moczulska M.

Psychologiczne Zeszyty Naukowe

|

2017

|

issue 2

85-100

PL

Teoria umysłu to zdolność do adekwatnego odczytywania intencjonalnych stanów wewnętrznych swoich i innych osób, jest podstawą do mentalizowania. Jest ważna np. w terapii niektórych zaburzeń osobowości i kluczowa w rozumieniu spektrum zaburzeń autystycznych (Autism Spectrum Disorder, ASD). Jednak zanim teoria umysłu trafiła do psychologii, jej istnienie było postulowane i badane u prymatów ze względu na to, że są to gatunki społeczne, oparte na współpracy. Gatunki, u których zbadano awersję do nierówności (tj. reakcję na nierówną dystrybucję nagrody za wykonanie tego samego zadania), to także gatunki oparte na współpracy. Mimo to, wciąż nie zostało zbadane, czy i jak obecność awersji do nierówności wiąże się z teorią umysłu. W tym artykule chcemy zwrócić uwagę na możliwy związek właśnie między nimi. Przedstawiamy propozycję wykorzystania eksperymentu behawioralnego – o ile nam wiadomo dotąd nieeksplorowanego – tj. gry ultimatum (ultimatum game) z udziałem osób z ASD. Jak pokażemy, angażuje ona zarówno teorię umysłu, jak i awersję do nierówności. Badania neuroobrazujące pokazały, że w grze ultimatum oferty egoistyczne aktywowały u neurotypowych respondentów lewy i prawy obszar przedni wyspy, grzbietowo-boczną korę przedczołową i zakręt obręczy, ale aktywność tych obszarów była dużo słabsza, gdy respondent był przekonany, że egoistyczna oferta pochodzi od komputera, a nie od osoby. Chcemy pokazać, że warto zbadać, czy będzie różnica w tym, jak osoby ze spektrum zaburzeń autystycznych (Autism Spectrum Disorder, ASD) przypisują intencje oferentom/osobom oraz oferentom/komputerom, a także czy przejawiają one awersję do nierówności. Badania takie pozwoliłyby ustalić, czy istnieje zależność teorii umysłu i awersji do nierówności. Metoda behawioralna oparta na wykorzystaniu gry ekonomicznej może być punktem wyjścia do wielu dalszych badań: neuroobrazujących, z zakresu psychologii ekonomicznej i neuroekonomii. Zdaniem autorek ta prosta metoda może być wykorzystana także do kształtowania możliwości pracy z osobami z ASD, sposobów ich zatrudniania czy konstruowania systemów motywowania.

EN

The Theory of Mind (ToM) is the cognitive capacity to attribute intentional states to self and others, capacity on which mentalization is based. It plays an important role in psychotheraphies (e.g. for personality disorders) and it is crucial to understand the Autism Spectrum Disorder (ASD). However, before the ToM got to psychology, its existence was postulated and examined in primates because of their social and cooperative behavior. Species in which the inequity aversion (i.e. negative reaction in response to an unequal reward distribution) was observed are species which rely on cooperation as well. Despite this fact, the relation between the inequity aversion and the ToM has never been examined. In this paper, we want to argue in favour of the possible relation between these two. We present a design for a behavioural experiment – which, as far as we know, has never been explored – namely, the ultimatum game with people with ASD as players. The game involves both ToM and inequity aversion. Importantly, neuroimaging research has showned that in neurotypical players involved in the ultimatum game selfish offers activated anterior insula, dorsolateral prefrontal cortex and cingulate cortex, but the activity of these areas was much weaker if the responder wasconvinced that the offer was made by a computer program, and not by a human. We argue that this is worth to be examined whether people with ASD attribute different intentions to offerers/humans than to offerers/computer programs and whather they display the inequity aversion. This will help to establish whether between the ToM and the inequity aversion there is a relation and of which kind. The behavioral experiment would yield results needed for further research: in neuroimaging, in economic psychology and in neuroeconomics. The authors wish to make this simple method profitable for inclusion in employment of people with ASD and ultimately they wish to create employer’s tool kits to hiring, retaining and motivating employees with ASD.

9

Miłosne nieporozumienia w świetle teorii umysłu, na materiale wczesnej prozy Antoniego Czechowa

63%

Sadecki A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2020

|

issue 3 (171)

PL

Любовные недоразумения с точки зрения теории разума, на материале раннего творчества Антона Чехова В настоящей статье обращаемся к одной из главных тем чеховедения последних лет, т.е. к теме коммуникации. Для Чехова коммуникация является не только простым обменом мнений, но сама становится предметом интереса и тщательных наблюдений. Оттуда возникает вполне реалистический – учитывающий разные ошибки – образ человеческого общения в прозе Чехова, который, в свою очередь, поддается анализу с учетом разных методов. Мы предлагаем посмотреть на проблему недоразумений героев (в области любви) с точки зрения ошибочной теории разума. Мы присматриваемся нескольким текстам раннего творчества писателя (м.проч. Нервы, Верочка), в которых недоразумения являются эффектом именно неправильного понимания чужого сознания, эмоций и чувств. Чехов, таким образом, создал настоящий образ человеческой коммуникации, в которой язык является лишь одним из многих явлений, решающих о успехе в межчеловеческом общении. Love misunderstanding in the light of theory of mind, based on Anton Chekhov’s early prose In this article we endeavour to draw the attention to one of the most essential themes in the research on Chekhov’s literary works, being the problem of communication. For Chekhov communication is not only a simple exchange of points, but it itself becomes the matter of interest and in-depth observations. Hence, its entirely realistic – bearing in mind various errors – picture of human contacts in Chekhov’s prose, which in turn can be analysed by diverse methodologies. As a tool for observation of the misunderstandings between the heroes (in the area of love), there is the defective theory of mind employed. And a few texts from early stage of Chekhov’s career fall here under scrutiny (e.g. “Nervers’, ‘Verochka’). In these short stories, misunderstandings emerge from inaccurate reading of consciousness, emotions and feelings of others. In this way, the writer creates the real picture of communication, in which the language is only one of many phenomena determining the success in human relationships.

10

FORMY KSZTAŁCENIA A TEORIA UMYSŁU. CZY ŚRODOWISKO EDUKACYJNE MOŻE BYĆ JEDNYM Z CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ROZWÓJ TEORII UMYSŁU?

63%

Smogorzewska J.

Ruch Pedagogiczny

|

2016

|

issue 1

17-35

PL

Artykuł dotyczy zagadnień związanych z teorią umysłu i jej rozwojem u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W tekście opisano czym jest teoria umysłu i jakie funkcje pełni w życiu człowieka. Dokonano rozróżnienia między teorią umysłu pierwszego i drugiego rzędu. Wymieniono czynniki, których znaczenie dla kształtowania się teorii umysłu potwierdzono w badaniach. Sformułowano także teoretyczne przesłanki dla hipotezy, że forma kształcenia może moderować rozwój teorii umysłu u dzieci: z lekką niepełnosprawnością intelektualną, niesłyszących i słabo słyszących oraz bez niepełnosprawności. Jako podsumowanie przygotowano teoretyczny model ukazujący związki między opisywanymi zmiennymi.

EN

The article concerns issues connected with Theory of Mind and its development among children in preschool and primary school age. I have described what Theory of Mind is and what are its functions for people’s lives. I have shown some differences between the first and the second Theory of Mind. I have also presented factors which influence on Theory of Mind was empirically proved. What is more, I have enunciated theoretical premises for hypothesis, that the educational setting can moderate development of Theory of Mind among children with mild intellectual disability, with hearing impairment and among children without disability. As a summary I have prepared a theoretical model, presenting links between described variables.

11

O mówieniu bez komunikowania, czyli dyskurs i interakcja w autyzmie. Charakterystyka trudności

63%

Szwajda U.

Socjolingwistyka

|

2014

|

issue 28

93-107

PL

Artykuł porusza zagadnienie językowego funkcjonowania osób z autyzmem. Stanowi próbę zarysowania charakteru trudności występujących na płaszczyźnie językowej z perspektywy komunikacyjnej i interakcyjnej. Podejmowane kolejno rozważania obejmujące teorię zachowań społecznych oraz interakcji, a także koncepcję posiadania teorii umysłu, ukazują zaburzoną sprawność komunikacyjną w autyzmie jako zjawisko złożone i dynamiczne. Artykuł obrazuje jej wpływ na jakość interakcji językowej z perspektywy uczestnictwa w życiu społecznym.

EN

The article addresses the issue of language performance of people with autism spectrum disorder. It attempts to analyze the difficulties that can be found on language ground taking communicative and interactive point of view into consideration. Deliberations on not only social behavior theory and interaction but also on the idea of having the mind theory, point out to disordered communication effectiveness in autism as a compound and dynamic occurrence. The article illustrates its influence on the quality of language interaction from the perspective of social life participation.

12

Hipoteza rozbitego lustra a trudności rozwijania teorii umysłu u osób ze spektrum autyzmu - przegląd literatury i aktualny stan badań

63%

Głowacka K.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2019

|

vol. 22

|

issue 2(86)

41-56

EN

Disorders from autism spectrum are more and more often recognised as an important cause of social disability and they have been a subject of a rapid research development during the last decade. Combining some psychological discoveries with latest discoveries in neurobiology gives a perspective of a new and potentially strong model of both social functioning and disorders connected therewith, amongst others, with autism. The ability to understand aims and plans behind other people’s actions have a crucial meaning for many social interactions. Taking into account deep social difficulties observed in autism one can expect the deterioration of understanding the goals of people suffering from autism disorders. Two influential theories: “the theory of a broken mirror” and the theory of mentalism may predict that result.

PL

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) są coraz częściej uznawane za ważną przyczynę niepełnosprawności społecznej i były przedmiotem intensywnego rozwoju badań w ostatnim dziesięcioleciu. Zestawienie niektórych odkryć psychologicznych z nowymi odkryciami w dziedzinie neurobiologii daje perspektywę nowego i potencjalnie silnego modelu zarówno wczesnego funkcjonowaniaspołecznego, jak i zaburzeń z nim związanych, między innymi z autyzmem. Zdolność do zrozumienia celów i zamiarów stojących za działaniami innych ludzi ma kluczowe znaczenie dla wielu interakcji społecznych. Wziąwszy pod uwagę głębokie trudności społeczne obserwowane w autyzmie, możemy oczekiwać pogorszenia zrozumienia celów u osób z zaburzeniami autyzmu. Dwie wpływowe teorie, „teoria rozbitego lustra” i teoria mentalizmu mogą przewidzieć ten wynik.

13

Theory of Mind, linguistic recursion and autism spectrum disorder

63%

Polyanskaya I., Blackburn P., Braüner T.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2017

|

issue 14/1

69-95

EN

In this paper we give the motivation for and discuss the design of an experiment investigating whether the acquisition of linguistic recursion helps children with Autism Spectrum Disorder (ASD) develop second-order false belief skills. We first present the relevant psychological concepts (in particular, what Theory of Mind is, and what it has to do with false beliefs) and then go on to discuss the role of language in our investigation. We explain why compositional semantics seems of particular relevance to second-order false beliefs, and why training children with ASD in the comprehension and production of (recursive) possessive noun-phrases and sentential complements might be beneficial. After our discussion of these fundamental ideas motivating the study, we outline our experimental program in more detail.

PL

W niniejszym artykule przedstawimy motywacje dla przeprowadzenia i omówimy projekt eksperymentu mającego na celu zbadanie, czy nabycie rekurencji językowej pomaga dzieciom ze spektrum autyzmu (ASD) rozwinąć zdolności rozumienia fałszywych przekonań drugiego rzędu. Na początek przedstawimy istotne pojęcia z dziedziny psychologii (zwłaszcza objaśnimy, czym jest teoria umysłu i co ma ona wspólnego z fałszywymi przekonaniami), a następnie przejdziemy do omówienia roli języka w naszych badaniach. Wyjaśnimy, dlaczego semantyka kompozycjna wydaje się szczególnie ważna w odniesieniu do fał-szywych przekonań drugiego rzędu, i dlaczego ćwiczenie dzieci z ASD w rozumieniu i tworzeniu (rekurencyjnych) dzierżawczych fraz rzeczownikowych oraz dopełnień zdaniowych może być korzystne. Po przedyskutowaniu tych fundamentalnych pojęć odnoszących się do prowadzonych badań, przedstawimy nasz eksperymentalny program w szczegółach.

14

Teoria umysłu u dzieci głuchych – przegląd badań

63%

Dominika W.

Psychologia Wychowawcza

|

2018

|

issue 55(13)

55-69

EN

In recent years, the studies on the Theory of Mind have gained a wide interest. The authors of these studies try to determine the influence of various factors on the development of the competency (i.e. Theory of Mind) among children. Among the variables taken into consideration, there are disability or developmental deficits. Especially popular are studies on children with autism. Already in the 90s it was noticed, that the lack of hearing can be one of the factors which makes it harder to master the competencies of the Theory of Mind framework. Deaf children achieve mentalizing capabilities 3-4 years later compared to their peers who can hear. The current article is a review of the literature concerning the specificity of the Theory of Mind development among deaf children. The difference in the linguistic and social experiences of the children brought up in families where the parents can and cannot hear is described. It seems that the social interactions deficits are the ones responsible for the more difficult process of gaining the Theory of Mind among deaf children.

PL

W ostatnich latach dużą popularnością w nauce cieszą się badania nad teorią umysłu. Autorzy prac próbują określić udział różnych czynników wpływających na rozwój tej kompetencji u dzieci. Wśród zmiennych uwzględnianych w badaniach jest również niepełnosprawność dzieci lub ich deficyty rozwojowe. Szczególnie dużo badań powstaje w grupach dzieci ze spektrum autyzmu. Już w latach 90. XX w. zauważono, że brak słuchu może być jednym z czynników utrudniających nabywanie poszczególnych kompetencji w ramach teorii umysłu. Dzieci głuche osiągają umiejętności w zakresie mentalizowania z opóźnieniem 3–4-letnim w stosunku do swoich słyszących rówieśników. Niniejsza publikacja jest przeglądem badań dotyczących specyfiki rozwoju teorii umysłu u dzieci głuchych. Opisana została odmienność doświadczeń językowych i społecznych dzieci głuchych wychowywanych w rodzinach słyszących i dzieci głuchych rodziców głuchych. Wydaje się, że to właśnie deficyty w zakresie interakcji społecznych są odpowiedzialne za utrudniony proces nabywania teorii umysłu u dzieci głuchych.

15

„Rozbite lustro” jako najwcześniejszy objaw zaburzeń ze spektrum autyzmu – przegląd wybranych badań

63%

Prędkiewicz D.

Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo

|

2017

|

issue 4(38)

47–55

PL

W artykule przedstawiono przegląd wybranych badań eksperymentalnych i neuroobrazowania strukturalnego w autyzmie na podstawie najnowszych doniesień naukowych. Wielu badaczy jest zgodnych co do tego, że dzięki neuronom lustrzanym uczymy się poprzez naśladownictwo, potrafimy odczytać emocje innych, jesteśmy „istotami społecznymi”. Ponadto działanie neuronów lustrzanych powiązane jest z teorią umysłu, tzw. mentalizacji. Wobec tego należy sądzić, że u osób z autyzmem neurony lustrzane nie działają prawidłowo, tzw. hipoteza rozbitego lustra. Pomimo iż koncepcja neuronów lustrzanych spotkała się z ostrą krytyką w świecie naukowym, to zasługuje na dalszą szansę i uwagę w oczekiwaniu na kolejne, rzetelne badania naukowe.

EN

The article presents a review of selected experimental studies and studies on structural neuroimaging in autism based on the latest scientific reports. Many researchers agree that thanks to mirror neurons, we learn through imitation, we are able to read the emotions of others, we are “social beings. ” Also, the action of mirror neurons is associated with theory of mind, the so-called mentalization. Therefore, it should be assumed that mirror neurons do not work properly in people with autism, which is called the broken mirror hypothesis. Despite the fact that the concept of mirror neurons met with severe criticism in the scientific world, it deserves a chance and attention in anticipation of further, reliable research.

16

Rekursja jako wspólna podstawa procesów umysłowych, komunikacyjnych i językowych

63%

Filip A., Białek A., Białecka-Pikul M.

|

2017

|

vol. 20

|

issue 4

701-743

PL

Od kilkunastu lat na łamach zagranicznych czasopism toczy się debata wokół rekursywności ludzkich procesów umysłowych. Jej inicjator i główny propagator terminu „rekursja” (recursion) to Noam Chomsky. Ogranicza on jej występowanie do płaszczyzny ludzkiego języka i przypisuje cechę rekursywności (recursive property) składni tzw. języka umysłu. Wywołało to mocny sprzeciw badaczy upatrujących przejawów rekursji także na innych płaszczyznach ludzkiego funkcjonowania, jak komunikacja, teoria umysłu, składnia dopełnieniowa czy pragmatyka. Tekst przedstawia argumenty przemawiające za możliwością rozpatrywania rekursji jako mechanizmu wspólnego wszystkim wspomnianym płaszczyznom, pod warunkiem przyjęcia rozwojowej perspektywy, uwzględniającej dynamikę i sekwencyjność zachodzących w nich procesów i zmian.

EN

For nearly twenty years there has been an ongoing debate in international journals concerning the recursiveness of human mental processes. The main instigator of the debate and at the same time the main exponent of the term “recursion” is Noam Chomsky. According to him, recursion is an exclusive property of the syntax of the so-called “internal language of mind” (I-language). This conclusion has been contested by researchers claiming that recursion can also be observed in: communication, theory of mind, the syntax of complementation, or pragmatics. The article presents some arguments in favor of understanding recursion as a common ground of all the above phenomena as long as they are analyzed from a developmental perspective, with the dynamics and sequentiality of the constantly occurring processes and changes taken into account.

17

Przegląd badań nad deficytami w rozwoju teorii umysłu u dzieci z FASD

63%

Kossewska J., Kowalska K., Krzywoszański Ł.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica

|

2019

|

vol. 12

117-137

EN

Children exposed to alcohol in the prenatal period of development may experience various postnatal developmental problems. One of the competences that is impeded or delayed as a result of the teratogenic influence of alcohol drunk by the mother during pregnancy is the development of theory of mind. The presented article provides a literature review based on the existing research findings on fetal alcohol spectrum disorder (FASD) and outlines the developmental theory-of-mind deficits that are associated with it. The review of current research does not allow comprehensive outcome of the relationship between FASD and theory-of-mind deficits because the number of research carried out within this scope is scarce. Further research on developmental theory-of-mind deficits in children with FASD in the context of the model by Baron- Cohen is postulated.

PL

U dzieci narażonych na szkodliwe działanie alkoholu w okresie prenatalnym często po urodzeniu występują różnego rodzaju zaburzenia. W wyniku teratogennego wpływu alkoholu wypijanego przez matkę w czasie ciąży przebieg rozwoju różnych kompetencji u dziecka jest zaburzony. Jedną z bardzo istotnych dla prawidłowego funkcjonowania społecznego jest teoria umysłu. Niniejszy artykuł prezentuje przegląd aktualnych wyników badań naukowych poświęconych występującym u dzieci z FASD deficytom w rozwoju teorii umysłu. Opracowany przegląd nie pozwala na wyprowadzenie spójnego modelu istniejącego związku, gdyż opublikowane w literaturze badania są nieliczne i mają pewne ograniczenia. Zatem postuluje się dalsze badania nad deficytami w rozwoju teorii umysłu występującymi u dzieci z FASD w kontekście modelu opracowanego przez Barona-Cohena, których wstępny projekt został zarysowany.

18

Dziecięca agresja a umiejętność mentalizowania

51%

Kossewska J.

Edukacja

|

2014

|

issue 2(127)

21–36

EN

Aggressive behaviour in children and adolescents can be connected with their social and cognitive competence. This article is an attempt to analyse the relationship between aggression and the development of the mentalization process as the fundamental aspect of social cognition which is closely related to the phenomenon of ‘theory of mind’. The development of ‘theory of mind’, in addition to mentalization, appears manifest in the relationship of aggressive behaviour with its primary teleological function. Recent reform of the Polish education system included the lowering of the age for compulsory education. The question of whether this may increase aggression levels in children during the first stage of education is discussed in the light of the study findings.

19

“At Home” – Anton Chekhov’s Textbook for Parents

51%

Sadecki A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

In the paper one of Anton Chekhov’s works devoted to childhood, an 1887 short story At Home, falls under the scrutiny. Its action appears to be limited to a conversation between Bykovsky, the father who works as prosecutor for the circuit court, and Seryozha, the son who has been found smoking. Were it not for the main hero – the father – this short story would not have been placed as one of the exceptional pieces in Chekhov’s writings. Bykovsky comprehends the reality properly and his course of action is crowned with success, meaning the son stops smoking. His way of thinking reveals a deep understanding of children’s raising rules. Firstly, he is aware that a child has its own, separate world of thoughts and feelings. In this way, the father using his own words describes the phenomenon, which is now being investigated by the so-called Theory of Mind. Secondly, Bykovsky achieves success when he tells his son a fairy tale about the harmful effects of smoking. It apparently shows that he is conscious of the role of narration in the process of education, which is also an axiom in contemporary science. Therefore, it can be concluded that the short story At Home is a kind of an artistic “guide for parents”.

PL

Przedmiotem badań w niniejszym artykule jest jedno z opowiadań o tematyce dziecięcej Czechowa – W domu (1887). Akcja opowiadania sprowadza się do rozmowy ojca, prokuratora Bykowskiego, z synem Sieriożką, który zaczął palić papierosy. Dzięki głównemu bohaterowi utwór zajmuje wyjątkowe miejsce w twórczości pisarza – Bykowski prawidłowo pojmuje rzeczywistość i przyjęty przez niego sposób rozwiązania problemu kończy się sukcesem (czyli rezygnacją syna z papierosów). Jego sposób myślenia ujawnia głębokie rozumienie procesów wychowania dzieci. Bohater, po pierwsze, rozumie, że dziecko posiada własny, odrębny świat myśli i uczuć. W ten sposób swoimi słowami określa fenomen, którego zgłębianiem zajmuje się współcześnie tzw. teoria umysłu (Theory od Mind). Po drugie, Bykowski osiąga sukces, kiedy opowiada synowi bajkę o szkodliwości tytoniu. Tym samym zdaje on sobie sprawę z wielkiej roli narracji w procesach edukacji, co również okazuje się aksjomatem we współczesnej nauce. Dlatego można skonstatować, że opowiadanie W domu jest swego rodzaju artystycznym „podręcznikiem dla rodziców”.

RU

Предметом анализа в настоящей статье является один из детских рассказов Чехова – Дома (1887). Сюжет рассказа сводится к разговору отца, прокурора Быковского, с сыном, Сережкой, который начал курить сигареты. Благодаря главному герою произведение занимает исключительное место в творчестве писателя – Быковский правильно понимает действительность и принимаемый им способ решения проблемы приводит к успеху (т.е. отказу сына от курения). Его размышления обнаруживают глубокое понимание процессов воспитания детей. Герой, во первых, понимает, что у ребенка отдельный мир чувств и мыслей. Таким образом своими словами называет феномен, исследованием которого занимается сегодня теория разума (или, по-другому, модель психики человека – Theory of Mind). Во-вторых, Быковский добивается успеха, когда рассказывает ребенку сказку о вреде табака. Тем самым в тексте выявляется большая роль повествования в процессах обучения, что также является аксиомой в современной науке. Поэтому можно констатировать, что рассказ Дома – это художественный «учебник для родителей».

20

The cognition of other minds according to Roman Ingarden. Critical analysis

51%

Stępnik A., Stępnik A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 4

Refine search results

Teoria umysłu u dzieci głuchych – przegląd badań

Rozwój zawodowy psychologów w zakresie kompetencji diagnostycznych – wybrane aspekty

O pewnych aspektach Leibnizjańskiej filozofii umysłu

Rys historyczny teorii umysłu w chorobie afektywnej dwubiegunowej

ECCE HOMO – SPOŁECZNA NATURA CZŁOWIEKA

Zagadnienie normatywnych podstaw zdolności kognitywnych człowieka w koncepcji Michaela Tomasello

Teoria umysłu a nieporozumienia bohaterów w prozie Czechowa (zarys)

Teoria umysłu a awersja do nierówności – projekt badania z wykorzystaniem gry ultimatum z udziałem osób ze spektrum zaburzeń autystycznych

Miłosne nieporozumienia w świetle teorii umysłu, na materiale wczesnej prozy Antoniego Czechowa

FORMY KSZTAŁCENIA A TEORIA UMYSŁU. CZY ŚRODOWISKO EDUKACYJNE MOŻE BYĆ JEDNYM Z CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ROZWÓJ TEORII UMYSŁU?

O mówieniu bez komunikowania, czyli dyskurs i interakcja w autyzmie. Charakterystyka trudności

Hipoteza rozbitego lustra a trudności rozwijania teorii umysłu u osób ze spektrum autyzmu - przegląd literatury i aktualny stan badań

Theory of Mind, linguistic recursion and autism spectrum disorder

Teoria umysłu u dzieci głuchych – przegląd badań

„Rozbite lustro” jako najwcześniejszy objaw zaburzeń ze spektrum autyzmu – przegląd wybranych badań

Rekursja jako wspólna podstawa procesów umysłowych, komunikacyjnych i językowych

Przegląd badań nad deficytami w rozwoju teorii umysłu u dzieci z FASD

Dziecięca agresja a umiejętność mentalizowania

“At Home” – Anton Chekhov’s Textbook for Parents

The cognition of other minds according to Roman Ingarden. Critical analysis