Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 18

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  terminologia prawna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

THE CIVIL LAW TERM 机关 JĪGUĀN IN TRANSLATION INTO ENGLISH, GERMAN AND POLISH

100%
GRZYBEK J.
Comparative Legilinguistics
|
2014
|
vol. 20
53-66
PL
W artykule zaprezentowano ekwiwalenty terminu 机关 jīguān użytego w tekstach Ustawy o ogólnych regułach prawa cywilnego Chińskiej Republiki Ludowej z 12 kwietnia 1986 roku (中华人民共和国民法通则 Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó mínfă tōngzé) oraz w Ustawie o prawie postępowania cywilnego Chińskiej Republiki Ludowej z 9 kwietnia 1991 roku  (中华人民共和国诉讼法 Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó mínshì sùsòng fă). Autorka dokonała analizy potencjalnych ekwiwalentów terminu 机关 w języku niemieckim i polskim. Dobierając ekwiwalenty odniosła się nie tylko do terminów z tekstu źródłowego, ale także do ich ekwiwalentów w anglojęzycznej wersji wspomnianych ustaw, przygotowanej przez Centrum regulacji prawnych w Wydawnictwie prawniczym (法规中心，法律出版社 Făguī zhōngxīn, Fălǜ chūbănshè). Język angielski i język niemiecki stanowi często język pośredni w procesie tłumaczenia polsko-chińskiego. Wykazano, że odpowiedni dobór ekwiwalentów polisemu 机关 jest możliwy tylko przy znajomości kontekstu jego użycia.
EN
The paper presents the options available when selecting equivalents of the Chinese term 机关  jīguān in legal context. The author undertook the conceptual analysis of the potential German and Polish equivalents of 机关 applied in the General Principles of the Civil Law of the People’s Republic of China of April 12, 1986  (中华人民共和国民法通则 Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó mínfă tōngzé) and Civil Procedure Law of the People’s Republic of China of April 9, 1991  (中华人民共和国诉讼法 Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó mínshì sùsòng fă). The corpus under study included the translation of the mentioned statutes into English proposed by Centre of Laws and Regulations in Law Press China (法规中心，法律出版社 Făguī zhōngxīn, Fălǜ chūbănshè). English and German are often intermediary languages in the process of finding equivalents in Polish-Chinese translation. The term 机关 used in a legal and/or administrative context is translated into English, German and Polish differently depending on the context.
2
Publication available in full text mode
Content available

KŁOPOTLIWE INSTYTUCJE PRAWA HISZPAŃSKIEGO I POLSKIEGO – ANALIZA PORÓWNAWCZA I TERMINOLOGICZNA

100%
DORABIALSKA A. M.
Comparative Legilinguistics
|
2012
|
vol. 9
11-22
EN
The article is based on the comparative and terminological analysis of selected examples from the Spanish and the Polish law. The author’s objective is to apply the legal comparative methods to the considerations about equivalents for Polish and Spanish terms and legal concepts. The introduction regards the placement of analized jurisdictions in the classification of legal systems in the world. The main argumentation consists of three parts. The first one refers to the nomenclature of connections between natural or legal persons and a determined legal system. The second section concerns the Inheritance Law and focuses on the legal theory of the concept of the reserved portion in both analized systems. In the last part the author describes the organization of company bodies contrasting the models of Polish and Spanish limited liability companies and joint-stock companies, with reference to the notions introduced in the EU-Law.
PL
Artykuł powstał na podstawie analizy prawnoporównawczej i terminologicznej wybranych przykładów z zakresu prawa polskiego i hiszpańskiego. Celem autorki jest zastosowanie metody komparatystycznej do rozważań dotyczących ekwiwalentów polskich oraz hiszpańskich terminów i instytucji prawnych. Uwagi wstępne dotyczą miejsca badanych porządków prawnych w klasyfikacji systemów występujących na świecie. Główny wywód składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy nazewnictwa powiązań osób fizycznych oraz prawnych z określonym obszarem prawnym. Druga odnosi się do prawa spadkowego i skupia się na teoretycznoprawnym ukształtowaniu instytucji zachowku w obu analizowanych systemach. W ostatniej części zaś autorka koncentruje się na strukturze organów spółek kapitałowych zestawiając model organizacyjny hiszpańskich i polskich spółek akcyjnych oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, nawiązując do terminologii wprowadzonej przez prawo Unii Europejskiej oraz podejmując się analizy niektórych ekwiwalentów funkcjonujących w obrocie gospodarczym między Hiszpanią a Polską.
3
Content available remote

Czwarte rozważania nad Słowami prawnymi w rzeczy sobie podobnymi Bartłomieja Groickiego

85%
Zajda A.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2013
|
issue 1(15)
89-110
EN
Starting with B. Groicki’s Słowa prawne w rzeczy sobie podobne (1567), the paper collects and discusses lexis in the field of legal and judicial procedure. First, the history of the field procedura ‘procedure’ is briefly presented from Old Polish to modern times, and then the history of the field dilatio (‘adjorunment’) is discussed in more detail. In the Old Polish period, the most common names in the field dilatio were odwłoka, fryszt, odkład, and also several deverbal derivatives in -anie, -enie (e.g. odkładanie, odwleczenie, przewleczenie), which were however rarely written down in the sources. In the 16th c., this type becomes relatively popular, but the frequency of specific names is also very low at that time; the names odwłoka, przewłoka and zwłoka are much more common. From the second half of the 16th till the end of the 18th c., the centre of the field is dominated by dilatio, a loan word from Latin. In mid-18th c. the name odroczenie appears as an innovation, rare at first but gradually ousting the foreign dylacja and beginning to reign supreme.
4
Publication available in full text mode
Content available

THE APPROXIMATION OF CRIMINAL LAWS IN THE EUROPEAN UNION: THE DEMISE OF INCONGRUENCY OF LEGAL TERMINOLOGY IN LEGAL TRANSLATION?

80%
BEDNAREK G.
Comparative Legilinguistics
|
2012
|
vol. 10
37-50
PL
Jednym z najpoważniejszych wyzwań, jakie niesie ze sobą tłumaczenie prawnicze jest tłumaczenie pojęć prawnych, które jest spowodowane faktem, iż tłumaczenie prawnicze pociąga za sobą tłumaczenie z jednego systemu prawnego na inny, tym samym powodując niemożliwym automatyczny przekład terminologii z języka źródłowego (JŹ) na język docelowy (JD). W związku z powyższym, tłumaczenie terminologii prawniczej charakteryzuje się występowaniem ekwiwalencji całkowitej, częściowej lub brakiem ekwiwalencji terminów prawnych oraz istnieniem wielu słów, które choć są ekwiwalentami językowymi słów JŹ, pojęciowo i znaczeniowo różnią się od siebie częściowo lub całkowicie. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie na ile zbliżenie definicji groźnych ponadnarodowych przestępstw karnych w Unii Europejskiej (UE) ma wpływ na zanik nieprzystawalności terminologii prawnej. Referat podzielony jest na trzy części, a pierwsza z nich prezentuje zjawisko nieprzystawalności terminów prawnych, następna część ujawnia zawiłe mechanizmy, jakie doprowadziły do zbliżania przepisów prawa karnego w UE, a ostatnia część stanowi analizę porównawczą wybranych pojęć groźnych, ponadnarodowych przestępstw karnych, ujawniając ich następstwa dla tłumaczenia prawniczego.
EN
In legal translation, one of the major challenges is the translation of legal concepts, which may be attributed to the fact that translation of legal texts entails translation not only from one legal language into another legal language, but primarily from one legal system into another legal system. It is generally acknowledged that the incongruency of the SL and TL legal systems makes it impossible for the elements of one legal system to be automatically transposed into another. For this reason, the translation of legal concepts is characterized by the existence of near, partial, and non-equivalents. There are many words, which although perceived as linguistic equivalents, conceptually and/or referentially constitute only partial or non-equivalents. In what follows, I wish to investigate, whether the approximation of serious, transnational criminal offences in the European Union (EU) leads to the demise of the incongruency of legal terminology. The paper encompasses three major parts, of which the first introduces the existence of the incongruency of legal terminology, the successive part expounds the intricate mechanisms that lead to the approximation of criminal laws, and the final provides a comparative analysis of the approximated legal concepts relating to chosen serious criminal offences revealing its consequences on legal translation.
5
Publication available in full text mode
Content available

UNIFICATION OF INFORMATION TECHNOLOGY TERMINOLOGY IN POLISH LAW – SELECTED ISSUES

80%
RADONIEWICZ F.
Comparative Legilinguistics
|
2012
|
vol. 10
89-104
PL
W niniejszym artykule przedstawiona została problematyka związana z uporządkowaniem terminologii informatycznej na gruncie prawa polskiego. Narzędziem temu służącym jest ustawa z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustaw w celu ujednolicenia terminologii informatycznej. Przy jej pomocy znowelizowano szereg przepisów, wprowadzając do ich treści jednolite pojęcia o rodowodzie informatycznym: „informatyczny nośnik danych”, „dokument elektroniczny”, „system teleinformatyczny” oraz „środki komunikacji elektronicznej”. Ustawa ta jednak nie definiuje ich, ale odsyła dalej - do ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Artykuł składa się z trzech części. Po krótkim wstępie, mającym na celu wprowadzenie do omawianej materii, w części głównej została omówiona problematyka związana ze wskazaną powyżej ustawą o zmianie ustaw w celu ujednolicenia terminologii informatycznej. W zakończeniu zawarta została próba oceny obowiązującej regulacji.
EN
In the present article the question of systematisation of information technology terminology in Polish Law is presented. The instrument, which is used for this purpose is the Amendment to Statutes in Order to Unify Information technology terminology Act of the 4th of September 2008. With this Act the number of provisions was amended and uniform terms of information origin were introduced – as an “information data carrier”, an “electronic document”, a “data communications system” and “electronic communications means”. However, these concepts are not defined in the Act but referred to the Implementation of IT Solutions to Entities Executing Public Assignments Activity Act of the 17th of February 2005.  The article is divided into three parts. After the short preface in order to introduce the issues discussed, in the main part the author addressed the question of the above mentioned Amendment to Statutes in Order to Unify Information technology terminology Act. The summary is an attempt to make an assessment of regulation in force.
6
Publication available in full text mode
Content available

SPANNING BRIDGES BETWEEN THEORY AND PRACTICE: TERMINOLOGY WORKFLOW IN THE LEGAL AND ADMINISTRATIVE DOMAIN

80%
CHIOCCHETTI E., RALLI N., LUŠICKY V., WISSIK T.
Comparative Legilinguistics
|
2013
|
vol. 16
7-22
PL
Celem artykułu jest zilustrowanie rozwoju terminologii multilingwalnej w ramachdziedziny prawa i administracji. Przedstawione są kolejne kroki tego procesu ze szczególnym uwzględnieniem tych aspektów, które powodują, że praca z terminami multilingwalnymi stanowi poważne wyzwanie i różni się od multilingwalnej terminologii stosowanej w innych dziedzinach. Ponadto omówione są praktyczne aspekty wynikające z tych różnic.
EN
The purpose of this paper is to illustrate the workflow for the elaboration of multilingual terminology in the legal and administrative domain. Next to giving a short overview over each single step in the workflow, we focus on two important aspects that make multilingual terminology work in the legal domain so challenging and partly different from multilingual terminology work in other domains: the micro-comparative approach and the strong involvement of domain experts. Finally, we discuss a series of practical aspects that distinguish work in the legal domain from terminology work in other domains and partly even clash against some of the requirements set by general terminology theory and practice.
7
Publication available in full text mode
Content available

CHIŃSKA TERMINOLOGIA PRAWNICZA Z ZAKRESU PRAWA WŁASNOŚCI

80%
KOZANECKA P.
Comparative Legilinguistics
|
2016
|
vol. 25
7-25
EN
This paper focuses on legal terminology related to the right of ownership in Poland and China. Legal translation concerning this language pair becomes increasingly necessary, considering numerous trade relations between these countries. Therefore doing the research on the terminology of property law in Poland and China is essential, and the right of ownership is the core of this branch of law in both examined countries. The aim of this paper is to present basic terms related to ownership: ownership rights, subjects and objects, as well as protection of the right of ownership depending on ownership type. The method of comparison of comparable texts was applied, and Chinese and Polish Constitution, Chinese General Principles of Civil Law, Chinese Property Law and Polish Civil Code were used as the research material.
PL
Tematem artykułu jest terminologia prawnicza z zakresu prawa własności w Polsce i w Chinach. Z uwagi na liczne kontakty między tymi państwami na płaszczyźnie handlowej, coraz częściej konieczne jest dokonywanie tłumaczeń tekstów prawnych i prawniczych w tej parze językowej. Dlatego też istotne jest zbadanie zasadniczej terminologii prawa rzeczowego i określenie ekwiwalentów dla poszczególnych pojęć z nim związanych. Własność, jako najważniejsze z praw rzeczowych, stanowi oś tej gałęzi prawa zarówno w Polsce, jak i w Chinach. Celem artykułu jest zaprezentowanie podstawowych terminów dotyczących własności: uprawnień właścicielskich, podmiotów i przedmiotów własności, a także jej ochrony – w zależności od typu własności. Do badania zastosowana została metoda analizy tekstów porównywalnych. Materiał badawczy stanowiła chińska 中华人民共和国物权法 (Zhōnghuá rénmín gònghéguó wùquánfǎ) – Ustawa o prawach rzeczowych Chińskiej Republiki Ludowej z 16 marca 2007 r. oraz polska Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
8
Publication available in full text mode
Content available

ПЕРВЫЙ ЧЕШСКО-УКРАИНСКИЙ ЮРИДИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ

80%
ГАЗДОШОВА О.
Comparative Legilinguistics
|
2012
|
vol. 11
47-54
PL
Artykuł omawia problemy związane z przygotowaniem pierwszego czesko-ukraińskiego słownika prawniczego przygotowanego przez Halynę Myronovą i Oxanę Gazdosovą. Słownik został wydany w 2009 roku. Autorka omawia kwestie związane z doborem właściwych ekwiwalentów z ciągów synonimicznych, problem hiponimii i hiperonimii pól znaczeniowych terminów w obu jezykach, a także przekład internacjonalizmów, zapożyczeń i terminów bezekwiwalentowych.
EN
The paper presents Halyna Myronova and Oxana Gazdosova´s Czech-Ukrainian Legal Dictionary (Česko-ukrajinský právnický slovník) published in 2009. There are also given problems that appeared while compiling the dictionary, the most difficult being the necessity to choose the relevant equivalent from a synonymy chain. Further, hypernymous and hyponymous relations among the legal terms had to be analyzed – paronymy and homonymy. An attention is focused on translation of words of foreign origin, internationalisms or translation of realia.
RU
В докладе презентируется Чешско-украинский юридический словарь (Česko-ukrajinský právnický slovník / Чесько-український юридичний словник) Галины Мыроновой и Оксаны Газдошевой, изданый в 2009 году в Брно, в Чехии, который является первым произведением / публикацией своего рода как в чешской, так и в украинской лексикографии. Словарь вмещает приблизительно 15000 чешских статей, многословных названий и закрепленных словосочетаний, которые часто появляются в юридических текстах и которым соответсвуют около 20 000 украинских эквивалентов. В докладе тоже представлена робота и самие частые и болшие лингвистические, а тоже экстралингвистические проблемы, связаные со составлением этого словаря.
9
Publication available in full text mode
Content available

Prawo średniowiecznej Walii Cyfraith Hywel – prolegomena do Glosariusza walijsko-polskiej terminologii prawnej

80%
Jaworska-Biskup K.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 6
55-85
EN
This article presents an overview of selected legal terminology of Welsh medieval law. Welsh legal terms are appended with their Polish equivalents. The legal vocabulary pertains to the following categories: posts and professions, family and marital law, property law, the law of obligations, criminal law, and judicial proceedings. The paper aims at providing a Welsh-Polish glossary of legal terms. The material subjected to the analysis has been extracted from legal sources, commentaries and other literature.
PL
W artykule dokonano przeglądu wybranej terminologii prawa średniowiecznej Walii wraz z przekładem na język polski. Analizowane słownictwo podzielono na takie kategorie, jak urzędy dworskie, prawo rodzinne i małżeńskie, rzeczowe, zobowiązań, karne i postępowanie sądowe. Opracowanie stanowi przyczynek do walijsko-polskiego słownika średniowiecznej terminologii prawnej. Materiał badawczy zebrano na podstawie źródeł prawa, komentarzy i literatury przedmiotowej, zarówno polskiej, jak i obcej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Analogia i metafora a istota związków ludzkich (osób zbiorowych)

71%
Szubert R.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2015
|
issue 15
93-102
EN
In my article I present Otto Gierke’s attempt to construct the phenomenon of legal entities using the means of analogy. The point of departure for my deliberations, in which I try to demonstrate the nature of metaphorical expressions used in building legal theories, is the speech given by Otto Gierke at the inauguration of his holding the post of university rector on 15 October 1902. The position of Gierke is criticized by Eduard Hölder. Hölder does not see the analogy as a suitable mean for the construction of a legal theory.
11

Kodeks Napoleona w dziejach języka urzędowego w Polsce – rekonesans badawczy

71%
Wożniak E., Zarębski R.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 1
45-58
PL
W artykule podjęto temat znaczenia Kodeksu Napoleona dla kształtowania się urzędowej odmiany języka w dobie nowopolskiej. Takie czynniki, jak: oderwanie od rodzimych tradycji prawnych, konieczność adaptacji obcych pojęć, systematyzacja przepisów prawa czy wymóg sporządzania dużej liczby dokumentów, wywołały istotne przeobrażenia w polskiej terminologii prawnej, w zakresie gatunków urzędowo-kancelaryjnych, a także w stylu wypowiedzi prawnej. Są to obszary badań w niewielkim stopniu obecne w dotychczasowym dyskursie historycznojęzykowym. Do ich naukowej analizy motywują opinie o roli Kodeksu Napoleona w procesie podtrzymywania kulturowej i narodowej tożsamości w okresie rozbiorów.
EN
The article addresses the issue of the meaning of the Napoleonic Code for the formation of the official institutional language in the period of New Polish. Factors such as separation from local legal traditions, the necessity to adapt foreign terminology, systematization of legal regulations and the requirement to produce a large number of documents all resulted in major transformations in the Polish legal terminology, in terms of official-institutional genres, and also in the style of legal texts. These are the areas of research so far neglected in the discourse of history of language. The academic research is prompted by the opinions about the role of the Napoleonic Code in the process of preservation of cultural and national identity in the period of the Partitions of Poland.
12

O (nie)przydatności źródeł leksykograficznych w badaniach XIX-wiecznej terminologii prawnej

71%
Woźniak E., Zarębski R.
Język Polski
|
2018
|
vol. 98
|
issue 4
59-69
PL
W artykule podjęto problematykę związaną z wykorzystaniem źródeł leksykograficznych w badaniach XIX-wiecznej terminologii prawnej. Autorzy postawili sobie za cel zbadanie, czy autorzy XIX-wiecznych słowników ekscerpowali akty prawne z czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (co oznaczałoby, że ówczesna leksykografia dokumentowała zachodzące wówczas zmiany w zakresie semantyki terminów czy ich frekwencji), oraz ocenę przydatności słowników jako źródła informacji o dawnej leksyce prawnej. Przeprowadzona analiza wykazała, że dawne słowniki ze względu na często kompilacyjny charakter nie są w pełni miarodajnym źródłem w opisie niestabilnej niegdyś terminologii prawnej, wobec czego jej badania muszą się także odwoływać do konkretnych tekstów – w tym także tych, które dokumentują przejawy dawnej świadomości językowo-prawnej.
EN
The article deals with the use of lexicographical sources in the research of the 19th century legal terminology. The aim of the study is to find out whether the authors of 19th century dictionaries used legal documents from the times of the Duchy of Warsaw and Kingdom of Poland. If so, it would mean that the old lexicography documented undergoing changes of the semantics of terms and frequency of their use. Another aim was to assess the usefulness of dictionaries as the source of information on old legal lexis. The authors demonstrate that the old dictionaries are not a fully reliable source in the description of the then unstable legal terminology because of their compilation nature; therefore, researchers have to refer to specific texts, including those ones.
13
Publication available in full text mode
Content available

Relacje semantyczne w polskich i niemieckich terminach wielowyrazowych z zakresu prawa

71%
Woźniak J.
Linguistica Copernicana
|
2018
|
vol. 15
EN
The tendency to use multi-word terms is different in the Polish and German languages for specific purposes. The studies of both languages indicate high productivity of syntagmatic derivation in Polish terminology, whereas in German terminology the preferred word formation process is composition. For both the multi-word terms and compound terms not only the structural relations between the components are significant, but also the semantic relationships between the head and the modifier of the term. In Polish and German literature a number of attempts have been made to classify the semantic relationships of multi-word and compound terms. The purpose of this article is to present the selected semantic relationships between Polish legal terms and to show similarities and differences between Polish terms and their equivalents in German.
PL
Tendencja do stosowania terminów wielowyrazowych jest różna w polskich i niemieckich językach specjalistycznych. Dotychczasowe badania tekstów specjalistycznych obu języków wskazują na wysoką produktywność derywacji syntagmatycznej w polskich, a kompozycji w niemieckich terminach.Komponenty terminów wielowyrazowych łączy określony stosunek semantyczny, t.j. relacja między nadrzędnikiem i podrzędnikiem. Relacje te są na tyle zróżnicowane, że nie udało się jak dotąd stworzyć jednej klasyfikacji, która uwzględniałaby je wszystkie. Zarówno w literaturze polskiej jak i niemieckiej powstało jednak wiele zestawień podejmujących próbę sklasyfikowania relacji między komponentami zarówno terminów wielowyrazowych jak i kompozycji.Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie na podstawie wybranych opracowań polskich i niemieckich relacji semantycznych między komponentami polskich prawnych i prawniczych terminów wielowyrazowych, następnie ukazanie podobieństw i różnić, które mogą wystąpić między polskimi terminami i ich odpowiednikami w języku niemieckim.
14
Publication available in full text mode
Content available

UKRAIŃSKIE KARY W PRAWIE KARNYM W PRZEKŁADZIE NA JĘZYK POLSKI

70%
LITWIN K., RACHTAN Ł.
Comparative Legilinguistics
|
2012
|
vol. 9
41-54
EN
The bonds between Ukraine and Poland, developing collaboration also within the framework of mutual legal assistance between justice departments cause growing demand for legal translations in the field of criminal law. The absence of legal dictionaries and academic papers about Ukrainian legal terminology and the system of penalties in Ukraine leads to difficulties connected with providing equivalents by comparing parallel texts of statutes of these two countries. This paper analyses twelve types of penalties, regulated by criminal law of Ukraine, in the context of translation problems encountered in Ukrainian-Polish translation of legal texts. After presenting a brief comparison of Ukrainian and Polish regulations in different fields of law, the authors discuss the problematic issues connected with translation of the Ukrainian names of penalties, and also provide recommendations how to translate those terms effectively.
PL
Sąsiedztwo Polski i Ukrainy, rozwijająca się współpraca, również w zakresie pomocy prawnej pomiędzy organami wymiaru sprawiedliwości, powoduje rosnące zapotrzebowanie na tłumaczenia tekstów prawnych z dziedziny prawa karnego. Ze względu na brak pomocy naukowych poruszających problematykę ukraińskiej terminologii prawniczej, w tym systemu kar Ukrainy, tłumacz stoi przed trudnym wyzwaniem polegającym na badaniu aktów prawnych obu państw, ich interpretacji i wyborze ostatecznego wariantu tłumaczenia. Niniejsze opracowanie stanowi omówienie dwunastu rodzajów kar, przewidzianych w prawie karnym Ukrainy, w kontekście problematyki tłumaczenia tekstów prawnych na język polski. Zestawiając przepisy ukraińskie i polskie, dotyczące różnorodnych gałęzi prawa, wyjaśnione zostały kwestie problematyczne w procesie tłumaczenia ukraińskich terminów dotyczących kar kryminalnych, a także przedstawione zostały propozycje ich prawidłowego przekładu.
15
Publication available in full text mode
Content available

LAY UNDERSTANDING OF LEGAL TERMINOLOGY IN THE ERA OF THE JAPANESE LAY JUDGE SYSTEM

70%
OKAWARA M. H.
Comparative Legilinguistics
|
2012
|
vol. 12
19-47
PL
Artykuł dotyczy problemu niezrozumiałości terminologii prawnej przez niespecjalistów w dobie systemu opartego na sędziach niezawodowych (ławnikach). Na wstępie autorka omawia pierwszy projekt uproszczenia japońskiego języka prawa stworzony w 2005 roku przez jednostki Japońskiej Federacji Izb Adwokackich w ramach przygotowywania systemu sądownictwa opartego na sędziach niezawodowych wprowadzonego w życie w 2009 roku. W projekcie sparafrazowano sześćdziesiąt jeden terminów prawnych, które są ważne dla sędziów niezawodowych, ale nie są zrozumiałe dla niespecjalistów. Następnie został omówiony próbny proces sądowy przeprowadzony w 2006 roku przed wprowadzeniem systemu opartego na sędziach niezawodowych w życie. Autorka koncentruje się na niezrozumiałym terminie “zabójstwo przez umyślne zaniedbanie” (mihitus no koi) oraz konektorze dyskursu tada.
EN
This paper discusses the unintelligible nature of legal terminology from lay perspectives in the era of the lay judge system. First, I will introduce Japan’s first plain language project which was set up by the lay-judge preparatory headquarters of Japan Federation of Bar Associations in preparation in 2005 for the lay judge system introduced in 2009. The project paraphrased sixty-one legal terms, which were important for lay judges but not known to lay people. I will show some rewording work, which was conducted by joint effort between legal and non-legal experts of the project. After the discussion of the rewording work I will move to a mock lay judge trial which was held by Maebashi District Courts, together with Maebashi District Public Prosecutors’ Offices and Gunma Bar Association in 2006 to prepare for the lay judge system. I will focus on one unintelligible legal terminology, ‘murder through willful negligence’ (mihitus no koi) and discuss how the intent to murder was determined in a deliberation of a mock trial, using a discourse connective, ‘the only thing is that…’ (tada). The introduction of the lay judge system has therefore given a prodigious opportunity to work on plain legal language in Japan.
16
Publication available in full text mode
Content available

LE RÔLE D’UNE BASE DE DONNÉES TERMINOLOGIQUE AU SERVICE DE LA TRADUCTION JURIDIQUE : LOI FONDAMENTALE DE LA HONGRIE

61%
NOVÁK B.
Comparative Legilinguistics
|
2014
|
vol. 19
61-76
PL
Po wejściu w życie nowej konstytucji węgierskiej wzrosła potrzeba stworzenia nowych terminów prawnych, a co za tym idzie, konieczność stworzenia terminologii wielojęzycznej dostosowanej do nowej terminologii węgierskiej. Prawodawstwo niesie za sobą wymaganie stałości terminologicznej w celu utrzymania ciągłości prawa, oraz wymaganie komunikatywności tworzonego tekstu. Artykuł stanowi studium porównawcze trzech terminów. Przeprowadzona analiza ma charakter interdyscyplinarny, łącząc prawo z translatologią, wskazuje na potrzebę uporządkowania krajowego systemu terminologii języka prawa, a ponadto, do jednego z istotnych celów należy umożliwienie oceny węgierskiej konstytucji przez środowisko zagraniczne.
EN
Throughout the process of legislation many terminological questions have been raised that lawyers – as professionals of the given field – are trying to arrange themselves within the framework of law in a comprehensible way. Difficulties that appear during the clarification and interpretation of notions marked by legal terms might and should be handled via the principles and notions of terminology. In case terminology is used in an incorrect or inaccurate way in a legislative process, professional communication and legal certainty gets violated within the given state. As a result of current scientific and technological development, knowledge acquired in particular areas of expertise is continually expanding, the transmission of this cognition is becoming quicker and quicker, there is an ever-growing cooperation between distinct fields of expertise and the usage of ICT tools is getting more and more active. In the light of the above, this study has a double goal. One of them is to present the possible correlations in terminology and legislation (section II.), the other one is to point out that information technologies are also used as tools of terminology in the form of databases, softwares (section III). The proper management of notions marked by legal terms, achieved by the spreading of terminological knowledge and a wider use of terminological tools, may have a positive effect on the process of legislation and would lead to a better linguistic quality of laws and statutes to be prepared in the future. 
FR
La réflexion proposée dans cette étude est inspirée par trois questions. Après un bref rappel de la naissance de la nouvelle Loi Fondamentale, nous nous proposons dans la deuxième section de présenter la nécessité d’une base de données terminologique juridique nationale. Dans un cas comme dans l’autre, le terminologue par la base de données terminologique se retrouve en première ligne pour fournir, harmoniser et normaliser les termes juridiques sans lesquels il n’y a pas de communication nationale efficace, en répondant en même temps, à des critères absolus de fiabilité, pertinence, exhaustivité, et sûreté d’utilisation. L’objectif général de plus est de mettre en comparaison la convergence et la divergence éventuelle du sens entre les emprunts et les mots d’origine aussi bien que la construction des définitions dans les deux langues en mettant l’accent sur l’interdépendance de la terminologie harmonisée multilingue. Dans l’optique de la traduction, cette comparaison montre l’absence d’homogénéité et la difficulté de transmission des sens juridiques parmi les deux versions, mais aussi à l’intérieur d’original.   Dans la troisième section, nous visons étudier les divers étapes du travail terminologique dans le domaine de droit constitutionel pour mieux comprendre ce que comporte une activité complexe comme celle de l’harmonisation terminologique. Dans les conclusions, nous revenons sur la banque de données terminologique juridique en mettant en valeur son utilité et ses implications pour d’éventuels projets futurs.
17

Grenzen van de (on)vertaalbaarheid van de nationale rechtsterminologie in context van de Europese harmonisatietendensen

57%
Štefková M.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
39-48
PL
Pełna ekwiwalencja konceptów prawnych pochodzących z różnych systemów prawnych w przypadku tłumaczeń prawniczych jest trudna do osiągniecia. Terminologia prawnicza jednego systemu prawnego nie daje się łatwo przenieść do innego systemu prawnego; jest to proces, który pod względem złożoności można porównać z tłumaczeniem pojęć kulturowych. Interpretacja, ekwiwalencja częściowa, ekwiwalencja opisowa, ekwiwalencja funkcjonalna to strategie często stosowane przez tłumaczy tekstów prawnych i prawniczych w celu poradzenia sobie z wyzwaniami związanymi z tłumaczeniem terminologii prawniczej. W niniejszym artykule omówiono granice (nie)przetłumaczalności pojęć prawnych z perspektywy rosnącej internacjonalizacji prawa Unii Europejskiej. Przedstawione zostały przykłady ilustrujące zjawisko wprowadzania zharmonizowanych, ponadnarodowych pojęć prawnych do ustawodawstwa krajowego. Następnie omówiono problem tłumaczenia za pośrednictwem trzeciego języka. W podsumowaniu znalazły się natomiast niektóre tendencje i trendy w tłumaczeniu prawniczym będące wynikiem trwającego procesu.
EN
Full equivalence between legal concepts from different legal systems is difficult to achieve in legal translation. Legal concepts in one legal system are not easy to transfer to another legal system, a process which is similar to the complexity of translating culture-bound concepts in general. Interpretation, partial equivalence, description equivalence, functional equivalent are frequent strategies applied by legal translators in order to overcome the challenges in translating legal concepts. In this article, we will discuss the boundaries of the (un)translatability of legal concepts from the perspective of the growing internationalization of law within the EU. On the basis of examples, we will illustrate the adoption of harmonized supranational legal concepts into national legislation. Next, we will deal with the problem of translating via a third language. Finally, we will summarize some tendencies in legal translation as a result of the process.
NL
Volledige equivalentie van juridische concepten uit verschillende rechtsstelsels is in de juridische vertaling moeilijk te bereiken. Juridische concepten in één rechtsstelsel zijn niet makkelijk over te dragen in een ander rechtsstelsel, een proces dat vergelijkbaar is met de complexiteit van het vertalen van cultuurgebonden concepten in het algemeen. Interpretatie, gedeeltelijke equivalentie, gebruik van omschrijvingsequivalenten, functionele equivalentie zijn strategieën die door juridische vertalers frequent worden toegepast om de uitdagingen bij het vertalen van juridische concepten te overwinnen. In dit artikel zullen we de grenzen van de (on)vertaalbaarheid van juridische concepten bespreken vanuit het perspectief van de groeiende internationalisering van het recht binnen de EU. Aan de hand van voorbeelden illustreren we de invoering van geharmoniseerde supranationale juridische concepten in nationale wetgeving. Vervolgens behandelen we het probleem van vertalen via een derde taal. Ten slotte zullen we enkele tendensen in het juridisch vertalen samenvatten als een resultaat van deze processen.
18

Juridische vertaling tussen kleinere talen evalueren: Kwaliteitscriteria voor juridische vertaling onderdeel van het onderzoeksproject TransIus

57%
Potočar M.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
155-164
NL
De bijdrage presenteert het onderzoek binnen het project TransIus — From conventions to norms in the legal discourse, een samenwerking tussen Matej Bel University in Banská Bystrica en Comenius University in Bratislava. Het onderzoek beoogt een permanente verbetering van de kwaliteit van vertalingen van juridische teksten, gecombineerd met een eliminatie van terminologische onenigheid in de juridische taal. Vooral in combinatie met kleinere talen (in het kader van dit project Nederlands en Slowaaks) worden tolken geconfronteerd met onduidelijke situaties, veroorzaakt door culturele verschillen, een klein aantal sprekers en afwijkingen tussen beide rechtsstelsels. De terminologische onderzoeksmogelijkheden zijn in deze situatie zeer beperkt. Zo heeft het TransIus-project ook een interdisciplinair karakter, samenwerking met deskundigen. Advocaten zijn een van de belangrijkste pijlers van het projectteamwerk. Het artikel legt de hoofdkenmerken en specificaties van de juridische vertaling tussen deze talen uiteen. Het maakt een keuze uit bestaande evaluatiemodellen van verschillende auteurs als het meest toepasbaar voor de onderzochte situatie van juridische vertaling tussen talen van minder diffusie. Dit model wordt aangetoond door middel van een voorbeeld waarin een problematische vertaling van regeringsterminologie en mogelijke problemen voor verder onderzoek worden beschreven.
PL
Niniejszy artykuł prezentuje badania w ramach projektu TransIus — From conventions to norms in the legal discourse, prowadzonego we współpracy przez Uniwersytet Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy i Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie. Celem badań jest stała poprawa jakości tłumaczeń tekstów prawnych w połączeniu z eliminacją terminologicznej rozbieżności w języku prawnym. Zwłaszcza w odniesieniu do kombinacji językowych angażujących języki rzadziej używane (w przypadku niniejszego projektu to niderlandzki i słowacki) tłumacze stają w obliczu niejasnych sytuacji spowodowanych różnicami kulturowymi, małą liczbą użytkowników danego języka oraz rozbieżnościami w systemach prawnych. W takiej sytuacji możliwości badawcze w zakresie terminologii są bardzo ograniczone. Projekt TransIus ma zatem charakter interdyscyplinarny. Współpraca z ekspertami-prawnikami stanowi jeden z podstawowych filarów pracy zespołu badawczego. Artykuł opisuje główne cechy i specyfikę przekładu prawnego z jednego badanego języka na drugi. Z dotychczas istniejących modeli ewaluacji różnych autorów wybiera te najbardziej odpowiednie w badanej sytuacji tłumaczenia prawnego z języka rzadziej używanego na rzadziej używany. Model ten zaprezentowany jest za pomocą tłumaczenia terminologii oficjalnej, niepozbawionego problemów; opisane są także możliwe problemy związane z dalszym badaniem.
EN
The paper presents the research within the project TransIus — From conventions to norms in the legal discourse, a cooperation between Matej Bel University in Banská Bystrica and Comenius University in Bratislava. The research aims a permanent improving of quality of legal text translations, combined with elimination of terminological disunity of legal language. Especially in combinations with smaller languages (in the case of this project Dutch & Slovak), the interpreters face unclear situations, caused by cultural differences, a low amount of speakers and discrepancies between both legal systems. Terminological research possibilities in such situation are very restricted. Thus, the TransIus project has also an interdisciplinary character, co-operation with experts-lawyers is one of the elementary pillars of the project team work. The article explains the main features and specifics of legal translation between these languages. It makes a choice from existing evaluation models of various authors as the most applicable for the researched situation of legal translation between languages of lesser diffusion. This model is demonstrated by means of an example of problematic translation of governmental terminology and possible problems of the further research are described.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.