Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  the Anthropocene
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Decolonizing the Anthropocene: Reading Charles de Lint’s "Widdershins"

100%
Łaszkiewicz W.
Acta Neophilologica
|
2020
|
vol. XXII/2
161-172
EN
This article discusses the motif of memory which can be noticed in Vyazemsky’s late poetry: poems written in the 1850s, 1860s and 1870s. Peter Vyazemsky was a poet, literary critic, and letter writer appreciated for his talent not only in Russia but also in Poland. In his late poetry Vyazemsky recalls his close friends, his beloved mother as well as places he visited during journeys abroad. The poet presents his thoughts about his own life, ancestors, and human life in general. The poems are strongly influenced by the ideas of Romanticism.
2
Publication available in full text mode
Content available

“What sort of a world is this, where killing and pain are the norm? What on earth is wrong with us?” Nature Strikes Back in Olga Tokarczuk’s Drive Your Plow Over the Bones of the Dead (2009)

100%
Sosnowska M.
Academic Journal of Modern Philology
|
2022
|
issue 15
305-317
EN
The article seeks to explore the theme of nature’s revenge in Olga Tokarczuk’s novel Drive Your Plow Over the Bones of the Dead (2009, translated into English in 2018). The book may be classified as Anthropocene fiction or eco-fiction Tokarczuk’s treatment of vengeful nature in Drive Your Plow… manifests as a literary representation of a physiology of an ecosystem in disequilibrium, pervaded by images of blood in a snowy landscape. The author renders her female protagonist, Janina Duszejko, a proponent and practitioner of a theory proposing that nature wreaks revenge on humans. Tokarczuk presents new ways of imagining agency beyond anthropocentrism. Drive Your Plow may serve as an example of literary fiction from which posthumanist reflections may spring, while simultaneously it oftentime (even if unintentionally) draws on posthumanist philosophy and ethics. I also refer to Olga Tokarczuk biography and views in search of her environmental concerns and solutions.
3
Publication available in full text mode
Content available

Nowy Eden. Wpływ ogrodnika i jego dzieła – ogrodu na proces zmian klimatycznych

86%
Grzelak E.
Porównania
|
2022
|
vol. 31
|
issue 1
63-77
EN
On the 21st of May 2019 the Anthropocene Working Group has concluded that a new geological era in Earth’s history has begun-the Anthropocene. The author of the article has deduced that an interdisciplinary discourse regarding climate change should not omit human gardening activity. The Anthropocene is called an epoch of repression, short-sightedness and irreversible loss, which is shown in the work of many modern amateur gardeners. The author presents a vision of two gardens: one that has been made in a harmony of human and nature and one that is dominated solely by humans. In her article she contrasts the information from gardening guidebooks with the knowledge of amateur gardeners found in social media. The point of the article is to show the direction of modern gardening. By analysing selected texts, the author seeks an answer to the following question: are the gardeners, who see climate change, able to break out of their apathy and start to work for the environment or will they rather just continue doing what they are doing now?
PL
21 maja 2019 roku Anthropocene Working Group uznała, że rozpoczęła się już nowa epoka geologiczna w historii Ziemi – antropocen. Autorka artykułu uznała, że interdyscyplinarny dyskurs dotyczący zmian klimatycznych nie może pominąć ogrodniczej działalności człowieka. Antropocen określany jest mianem epoki wyparcia, krótkowzroczności i nieodwracalnych strat, co znajduje odzwierciedlenie także w działaniach wielu współczesnych ogrodników amatorów. Autorka prezentuje dwie wizje ogrodów: powstałego w zgodnej koegzystencji człowieka i natury oraz zdominowanego przez człowieka. Konfrontuje w swoim artykule informacje zawarte w poradnikach ogrodniczych z wiedzą obecnych na portalach społecznościowych ogrodników amatorów. Celem artykułu jest pokazanie, w jakim kierunku rozwija się współczesne ogrodnictwo. Analizując wybrane teksty, autorka poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy ogrodnicy, widząc zmiany klimatyczne, są w stanie wyrwać się z marazmu i zacząć pracować na rzecz środowiska, czy też nadal pozostaną w sferze dotychczasowych działań.
4
Publication available in full text mode
Content available

Museums in the world without the future

86%
Szeląg M.
Muzealnictwo
|
2022
|
vol. 63
158-163
EN
The paper is dedicated to museum’s commitment to struggling for climate and against climate change. Facing the key imperative conditioning museums’ operation whose sense is defined e.g., by the assumption that there will be ‘some’ future for whose sake it is worth while taking care of museum exhibits and other testimonies to the past and contemporary culture, the climate change we are witnessing makes museums face very special challenges. As institutions of social trust they continue to be regarded a credible source of knowledge, they engage increasingly more in activities aimed at preserving the environment. This can be clearly seen, for example in the exhibitions dedicated to the Anthropocene mounted in museums worldwide over the last decade. The engagement of museums in this respect and this engagement’s object are the topic of the paper. Furthermore, a critical view is presented not only of the people and the institutions they create, or more broadly cultures and civilisations, all of key importance for our planet’s future, but also of the fact that certain topics, as praxis has shown, have remained untouched by museums (e.g., responsibility of global corporations or the ideology of capitalist growth). In this very context questions are also asked to what degree and how much museums can change their practices affecting the climate, if only by renouncing or at least limiting their participation in global tourism and competition for public’s leisure time in the market game for attracting consumers’ attention.
5

Usłyszeć antropocen. O dźwiękowych reprezentacjach zmiany klimatu

72%
Tańczuk R.
Prace Kulturoznawcze
|
2018
|
vol. 22
|
issue 1-2
69-82
EN
Taking up the problem of climate change, Nicholas Mirzoef, in his book How to See the World, argued that we should make it less abstract and that we need a new mode of visual thinking, adequate to the Anthropocene. The Anthropocene can also be heard and the anthropogenic impacts can have an audible dimension as well. This article provides reasons for using sounds as a medium communicating the ongoing changes and lays out different kinds of sound representations of the anthropocene demonstrated by practitioners and theoreticians of acoustic ecology and sound artists (B. Krause, D. Dunn). Recordings of the environment and works by sound artists are given consideration with respect to their affective potential, their ability to influence us and our emotions, to shape a more responsible attitude to the environment that we inhabit together with the nonhuman agents.
6
Publication available in full text mode
Content available

Polish and Ukrainian attitudes towards climate change. A comparative analysis

72%
Trzop B., Szaban D., Hrytsanyuk W.
Rocznik Lubuski
|
2020
|
vol. 46
|
issue 1
249-264
PL
W artykule ukazano wybrane aspekty postaw Polaków i Ukraińców wobec zmian klimatycznych odwołując się do danych zastanych – badań ogólnopolskich i ogólnoukraińskich dotyczących poziomu wiedzy o kwestiach zmian klimatu i deklaratywnych zachowań dotyczących tych zmian. Omawiana problematyka została ulokowana w spektrum procesów geopolitycznych i prognoz naukowych w tym zakresie. W wymiarze teoretycznym zaś – w obrębie koncepcji postaw i sporów związanych z nową epoką geologiczną – antropocenem. Przegląd danych zastanych pozwala sformułować wniosek, iż nie mamy do dyspozycji danych porównawczych, pochodzących z badań międzykrajowych, w których uczestniczyłyby oba kraje. Jednym z najczęściej wykorzystywanych narzędzi do budowania klimatu opinii w obszarze środowiska jest Eurobarometr, w którym to badaniu nie uczestniczy Ukraina. Brak badań porównawczych powoduje trudności z ekwiwalencją dokonywanych analiz. Prezentowane wyniki spełniając rygor temporalny i tematyczny stanowią jedną z pierwszych prób odtworzenia postaw społecznych odnośnie spraw klimatycznych w obydwu krajach.
EN
The article discusses the chosen aspects of Poles’ and Ukrainians’ attitudes towards climate change. For this purpose, the authors refer to the existing data, i.e., nation-wide studies conducted in Poland and Ukraine regarding the level of knowledge about climate change and the behaviour declared in relation to this change. The discussed issue was set within the spectrum of geopolitical processes and scientific forecasts concerning it. When it comes to the theoretical sphere, the issue was set within the concepts of attitudes and arguments concerning the new geological epoch, i.e., the Anthropocene. The overview of the existing data allows for coming to the conclusion that there are no comparative data from international studies in which both countries participated. One of the most frequently used tools for forming opinions on environmental change is Eurobarometer, in which Ukraine does not participate. The shortage of comparative data results in difficulties with equivalence of the conducted analysis. The presented results meet the temporal and topical rigor, and are one of the first attempts at recreating social attitudes towards climate change in both countries.
7
Publication available in full text mode
Content available

Interobiektywność wiatru w prozie Brunona Schulza

72%
Tomczok P.
Porównania
|
2022
|
vol. 31
|
issue 1
217-232
EN
The aim of the article is to discuss the wind in the prose of Bruno Schulz. The category of a hyperobject proposed by Timothy Morton was used to interpret the problem, as well as the assumptions of object-oriented ontology. Recalling this philosophy made it possible to notice in Schulz’s prose fragments presenting the environment, especially the wind, in the urban space. The writer ascribes various meanings to the described atmospheric phenomena-they serve him to build an atmosphere of danger, but also to outline a utopia of peace and tranquillity.
PL
Celem artykułu jest omówienie wiatru w prozie Brunona Schulza. Do interpretacji zagadnienia wykorzystana została zaproponowana przez Timothy’ego Mortona kategoria hiperobiektu, a także założenie ontologii skierowanej na przedmiot. Wykorzystanie tej filozofii pozwoliło na dostrzeżenie w prozie Schulza fragmentów pre-zentujących środowisko, szczególnie wiatr, w przestrzeni miejskiej. Pisarz przypisuje opisywanym zjawiskom atmosferycznym różne znaczenia – służą mu do budowania nastroju zagrożenia, ale także do zarysowania utopii spokoju i wyciszenia.
8
Publication available in full text mode
Content available

Jakiej refleksji potrzebujemy w epoce antropocenu? „Gramatyka” wystudzania wzrostu ekonomii ekologicznej

72%
Bińczyk E.
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
|
2023
|
issue 47
85-108
EN
The article begins with an analysis of the inconvenient starting points for reflection on the Anthropocene, inspired by the position of Anna L. Tsing. Next, the interdisciplinary, normative and pluralistic field of ecological economics will be presented, with a particular focus on the concept of degrowth. The text will trace the “grammar” of this discipline, revealing its selected philosophical assumptions, methodological postulates and concepts. It will also look closely at Peter A. Victor’s concept of “management without growth.” It will seek answers to what degrowth is and why the cooling of growth is inevitable.
PL
Artykuł rozpoczyna analiza niedogodnych punktów wyjścia refleksji w epoce antropocenu, inspirowana stanowiskiem Anny L. Tsing. Następnie przedstawiona zostanie interdyscyplinarna, normatywna i pluralistyczna dziedzina ekonomii ekologicznej, ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji dewzrostu. Prześledzimy „gramatykę” tej dyscypliny, odsłaniając jej wybrane założenia filozoficzne, postulaty metodologiczne i pojęcia. Przyjrzymy się również bliżej koncepcji „zarządzania bez wzrostu” Petera A. Victora. Będziemy szukać odpowiedzi na pytania, czym jest dewzrost i dlaczego wystudzenie wzrostu jest nieuniknione.
9
Publication available in full text mode
Content available

O językach antropocenu - uwagi wstępne

72%
Szaj P.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
|
2023
|
vol. 11
3-19
EN
The article presents preliminary remarks on the languages of the Anthropocene. Its assumption is that the Anthropocene requires a multidimensional, heterogeneous, cross-scale view revealing that how we name and describe the geological epoch matters to our thinking about the causes, consequences and actors responsible for the ecological and climate crisis. The author then describes a few exemplary languages of the Anthropocene: the language of geology, various theoretical discourses, as well as literature and art. The penultimate part of the article presents the content of the 11th volume of the journal “AUPC. Studia Poetica”. In the final part, the author proposes the “diffractive Anthropocene” category, which, in his opinion, makes it possible to face the Anthropocene as a new, non-intuitive, emergent event.
PL
Artykuł prezentuje wstępne uwagi na temat języków antropocenu. Wychodzi z założenia, że antropocen wymaga wielowymiarowego, niejednorodnego, międzyskalowego spojrzenia, które ujawnia, że to, jak nazywamy i opisujemy tę epokę geologiczną, ma znaczenie dla naszego myślenia o przyczynach, następstwach oraz aktorach odpowiedzialnych za kryzys ekologiczno-klimatyczny. Następnie autor opisuje kilka przykładowych języków antropocenu: język geologii, rozmaitych dyskursów teoretycznych oraz literatury i sztuki. Przedostatnia część artykułu prezentuje zawartość 11 tomu czasopisma "AUPC. Studia Poetica". W części końcowej autor proponuje kategorię "antropocenu dyfrakcyjnego", która jego zdaniem pozwala sprostać antropocenowi jako nowemu, nieintuicyjnemu, emergentnemu wydarzeniu.
10
Publication available in full text mode
Content available

On Speech as the Political Faculty in the Anthropocene. The Sensualities of Voice and Taste Combined

58%
Lisowska U.
Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne
|
2022
|
vol. 58
17-33
PL
Artykuł proponuje przeformułowanie koncepcji mowy jako fundamentalnej kompetencji politycznej w odpowiedzi na wyzwania antropocenu. Po pierwsze, wykazuje się, że mowa powinna być rozumiana nie tyle jako podsystem języka, ile jako wyraz ucieleśnionego głosu (pod tym względem artykuł podąża za argumentacją Adriany Cavarero [2005]). Po drugie, przekonuje się, że głos należy interpretować w powiązaniu z kompetencją smaku (konceptualizowaną w duchu Arendtowskiego ujęcia Kanta), ponieważ dzięki temu możliwe będzie umiejscowienie polityki w szerszym kontekście materialności (physis).
EN
The paper revises the idea of speech as a fundamental political faculty in response to the challenges of the Anthropocene. First, it is argued that, rather than as a subsystem of language, speech should be conceptualised as the expression of the embodied capacity of voice (in this respect, the paper follows Adriana Cavarero’s [2005] argument). Secondly, vocality is linked to the faculty of taste (understood as in Arendt’s reading of Kant) to locate politics in the broader order of materiality (physis).
11
Publication available in full text mode
Content available

Planetarna myśl społeczna oraz wystudzanie wzrostu

58%
Bińczyk E.
Studia Socjologiczne
|
2022
|
issue 3(246)
9-27
PL
Kontekst rozważań stanowią niepokojące wyniki badań nauk empirycznych dotyczące ryzyka przekraczania tzw. granic planetarnych. Są one od około dwóch dekad nagłaśniane w ramach dyskusji o epoce człowieka – antropocenie. W ich obliczu przyjęte zostaje założenie o konieczności interdyscyplinarnej, prośrodowiskowej korekty szeroko pojętej myśli społecznej oraz uspołecznienia dyskusji o antropocenie. Autorka interpretuje i analizuje dwa modele: krytykę kapitałocenu Jasona W. Moore’a oraz planetarną myśl społeczną Nigela Clarka i Bronisława Szerszynskiego wskazując na wybrane zalety obu koncepcji, a następnie dyskutując słabości propozycji Clarka i Szerszynskiego. W ostatniej części artykułu zrekonstruowane zostały najważniejsze założenia i tezy tzw. ekonomii ekologicznej dewzrostu. Jak przekonuje autorka, dziedzina ta stanowi współcześnie najpłodniejszą egzemplifikację planetarnej myśli społecznej. W jej obrębie możliwe jest konstruktywne uspołecznienie akademickiej debaty o antropocenie.
EN
The conceptual argumentation presented in this article is triggered by the disturbing results of empirical research on the so-called planetary environmental crisis. For about two decades, they have been widely publicized within the discussion about the epoch of man – the Anthropocene. In the context of these data, the text assumes the need for an interdisciplinary, pro-environmental correction of broadly understood social thought (and at the same time the need of bringing social factors into the discussion about the Anthropocene). The author interprets and analyzes two models: Jason W. Moore’s criticism of Capitalocene and ‘planetary social thought’ by Nigel Clark and Bronisław Szerszynski. The text indicates some advantages of these concepts and then discusses the weaknesses of Clark’s and Szerszynski’s proposals. Finally, the article reconstructs the essential assumptions of the so-called ecological economics of degrowth. This discipline is the most vibrant exemplification of planetary social thought today. It enables the constructive attunement of the academic debate on the Anthropocene to social issues.
12
Publication available in full text mode
Content available

Ekoprofetyzm Diuny Franka Herberta

58%
Smykowski M.
Porównania
|
2022
|
vol. 31
|
issue 1
233-258
EN
The article is an attempt to read Frank Herbert’s science fiction novel “Dune” from the perspective of ecocriticism. The starting point for the discussion on the desert planet Arrakis and its specific waterless ecosystem created by the author on the level of the ecological fiction is to seek the ecomimetic analogies to the anthropocenic condition of the mid 20th century Earth. “Dune” as an ecoprophetic witness was hugely inspired by Herbert’s ecological and anthropological observations concerned with the native societies well adapted to lead a life on desert; it projects also the potential future scenarios of world deprived of water. Speculative character of Herbert’s “Dune” shows how thinking about the end of the anthropocene stimulates the anthropological imagination, which instead of the vision of planetary omnicide, may be helpful in projecting nonapocalyptic scenarios of the new beginning.
PL
Artykuł stanowi próbę ekokrytycznego odczytania fantastycznonaukowej powieści Franka Herberta zatytułowanej „Diuna”. Punktem wyjścia do rozważań nad zaprojektowaną na poziomie fikcji literackiej pustynną planetą Arrakis i jej specyficznym bezwodnym ekosystemem, jest poszukiwanie ekomimetycznych analogii wobec antropocenicznej kondycji świata obserwowanego przez autora w pierwszej połowie XX wieku. Ekoprofetyczne świadectwo epoki człowieka, za jakie można uznać warstwę fabularną „Diuny”, czerpie zarówno z ekologicznych jak i antropologicznych obserwacji autora dotyczących społeczności przystosowanych do życia na terenach pustyni; wizualizuje także czytelnikowi potencjalne scenariusze przyszłości w świecie pozbawionym wody. Spekulatywny charakter prozy Herberta pokazuje, jak myślenie o końcu antropocenu stymuluje ćwiczenie antropologicznej wyobraźni, która zamiast wizji planetarnej zagłady, pozwala projektować nieapokaliptyczne scenariusze nowego początku.
13
Publication available in full text mode
Content available

Posthumanizm – w poszukiwaniu nowej etyki

51%
Środa M.
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
|
2023
|
issue 47
109-126
EN
The crisis of classical humanism is a fact. It has revealed its dark reverse. They are slavery, colonialism, exploitation, exclusion, discrimination. Humanism turned out to be the offspring of patriarchalism, gender chauvinism and speciesism. Therefore, it has to be overcome. One of the proposals is posthumanism. It is based on a different research method (I call it the “sense of participation”), a different concept of the subject (nomad) and a new ethics, the shape of which is still emerging. In the article, I point to its foundations in the form of a female ethics of care, which – in my opinion – opens the horizons to a more holistic, egalitarian, pluralized human–non-human existence.
PL
Kryzys klasycznego humanizmu jest faktem. Ujawnił bowiem on swój ciemny rewers. Są nim niewolnictwo, kolonializm, wyzysk,  wykluczenia, dyskryminacje. Humanizm okazał się być dzieckiem patriarchalizmu, szowinizmu płciowego i gatunkowego. Trzeba go więc przezwyciężyć. Jedną z propozycji jest posthumanizm. Opiera się on na odmiennej metodzie badawczej (nazywam ją tu „zmysłem udziału”), odmiennej koncepcji podmiotu (nomada) i nowej etyce, której kształt dopiero powstaje. W artykule wskazuję na jej fundamenty w postaci kobiecej etyki troski, która – w moim przekonaniu - otwiera horyzonty na bardziej holistyczne, egalitarne, spluralizowane ludzko-pozaludzkie istnienie. 
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.