Search results

1

Perpetua sanitas mentis aneb o tom, jak nás Pán Bůh při zdravém rozumu zachovati ráčí

100%

Novotný V.

Studia theologica

|

2018

|

vol. 1

105-124

EN

According to the Decree on the Sacraments of the Council of Trent, one of the effects of frequent receiving of the Holy Communion is perpetua sanitas mentis, perpetual sanity of mind. The article demonstrates that these words echo a text, which the authors of the decree associated with Saint Cyprian of Carthage († 258), whereas its real author was the monk Ernaldus Bonaevallis († after 1159). It demonstrates that the theme of mental recovery through communion with Christ was present in the theology of the Church Fathers and in the liturgical prayer of the Church, and that the theologians and preachers of the twelfth century, including Ernaldus himself, turned their attention to it. It presents the way in which representatives of High Scholasticism Alexander of Hales († 1245) and Thomas Aquinas († 1274) reflected on sanitas or, more specifically, sanatio mentis. Their theology, and especially the theology of Doctor Angelicus, formed the thinking of the participants of the Council of Trent. It can thus serve as a key for understanding their words.

2

Poemat Maryjny Michała Antoniego Hackiego

76%

Łukaszewicz-Chantry M.

Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2

127-137

EN

The poem of the Abbot of Oliwa Michał Hacki can be considered as a poetic Mariological treatise which emphasises the privilege of the Immaculate Conception, questioned by the Reformation. Hacki gives numerous metaphors and titles of Mary, systematises them, classifies them into thematic groups and explains their meaning. By doing so, he preserves the hierarchy of theological truths and Christocentrism.

3

The Worship of Swedish Saints in Poland after the Council of Trent

71%

Pałęcki W.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2013

|

vol. 66

|

issue 4

PL

Po Soborze Trydenckim w wyniku unifikacji ksiąg liturgicznych pomięto w nich wspomnienia wielu świętych czczonych w kościołach lokalnych czy wspólnotach zakonnych. Chcąc zachować ich kult w poszczególnych prowincjach czy zakonach, przygotowywano odpowiednie dodatki do brewiarza i mszału. Nowa księga formularzy Officium Divinum świętych i błogosławionych czczonych na ziemiach Polski ukazała się w 1596 roku w Krakowie i przygotował ją kanonik krakowski Stanisław Sokołowski. W 1605 roku wydrukowano dodatek zawierający formularze mszalne opracowane przez Kaspera z Kleczowa. Na skutek wpływu reformacji w Skandynawii, walk religijnych, zwalczania kultu świętych oraz niszczenia ich relikwii, król Zygmunt III Waza zwrócił się do Stolicy Apostolskiej z prośbą o zezwolenie włączenia świętych szwedzkich do patronału polskiego. Po uzyskaniu zgody Kongregacji Obrzędów w 1616 roku poszczególne diecezje podejmowały decyzje o ich włączeniu do własnego kalendarza liturgicznego. W XVII w. formularze mszalne i brewiarzowe ukazywały się najpierw jako odrębne edycje, a później drukowano je razem z patronałem polskim. Dodatek ten, nie zmieniający się w ciągu wieków, zawierał wspomnienia wielkich świętych Skandynawii, m.in. Eryka, Henryka, Ansgara, Zygfryda, Eschila, Botwida, Olafa, Brygidy i jej córki Katarzyny Szwedzkiej. Pod koniec XIX wieku niektóre diecezje przestały zamieszczać patronów Szwecji (np. Warmia), a ostatnie wspólne wydanie patronału świętych polskich i szwedzkich ukazało się w 1901 roku. Święci stojący u początku chrześcijaństwa w Skandynawii są nadal aktualnymi orędownikami i mogą stać się patronami zjednoczonej Europy.

EN

After the Council of Trent memorials of many saints worshipped in local churches or religious communities were omitted as a result of the unification of the liturgical books. In order to maintain their cult in particular provinces or convents, appropriate appendices to the breviary and the missal were prepared. A new book of forms entitled Officium Divinum of saints worshipped in the territory of Poland prepared by Stanisław Sokołowski, canon of Cracow, was issued in Cracow in 1596. In 1605 an appendix containing missal forms developed by Kacper of Kleczowo was printed. As a result of the influence of the Reformation in Scandinavia, religious battles, fighting the cult of saints and the destruction of their relics, King Sigismund III Vasa asked the Holy See to grant the permission to include the Swedish saints in the Polish appendix to the missal devoted to the saints (Proprium Poloniae). Having received the approval issued by the Congregation of Rites in 1616, individual dioceses made decisions to include these saints in their own liturgical calendar. In the seventeenth century missal and breviary forms were first issued as separate editions, and then they were printed together with the Proprium Poloniae. This appendix, which had not changed over the centuries, contained the memorials of the great saints of Scandinavia, inter alia Eric, Henry, Ansgar, Siegfried, Eschil, Botvid, Olaf, Bridget and her daughter Catherine of Sweden. Towards the end of the nineteenth century, some dioceses no longer posted Swedish patrons (e.g. Warmia) and the last common issue of Polish and Swedish saints was released in 1901. Saints from the period of the beginning of Christianity in Scandinavia are still present intercessors and may become patrons of the United Europe.

4

La elaboración y la estructura del Catecismo Romano

63%

Ziarek A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2016

|

vol. 105

353-373

PL

Artykuł przybliża mało znaną historię powstania i strukturę pierwszego oficjalnego katechizmu Kościoła Katolickiego, tak zwanego Katechizmu Rzymskiego. Prace nad nowym katechizmem rozpoczęto na Soborze Trydenckim, 5 kwietnia 1546 roku, a ukończono już po jego zamknięciu, 23 września 1566 roku. W związku z pojawieniem się protestantyzmu, najwięcej dyskusji wzbudzał sam charakter dzieła, a także jego zastosowanie. Część teologów i przedstawicieli władzy świeckiej optowała za stworzeniem katechizmu typowo polemicznego, jednak większość była zwolennikami pozytywnej wykładni doktryny katolickiej. W artykule, oprócz historii powstania tekstu, analizie poddano również wewnętrzną strukturę dzieła. Podczas gdy większość katechizmów katolickich była napisana według schematu: wyznanie wiary – modlitwa – dekalog – sakramenty, Katechizm Rzymski prezentował nowy porządek: wyznanie wiary – sakramenty – dekalog – modlitwa.

EN

The article presents a little-known story of the origin and structure of the fi rst official catechism of the Catholic Church, the Roman Catechism. Although the idea of creating a single, universal catechism for the whole Church already existed in the 15th century, its implementation began only after Luther’s breach with the Roman Catholic Church and the division of Christianity. Work on the new catechism began at the Council of Trent on 5 April 1546 and was completed after its closure, 23 September 1566. In the meantime, the project underwent many changes. Due to the emergence of Protestantism, the very nature of the work as well as its application were strongly disputed. Some theologians and representatives of the secular authority opted for the creation of a polemical catechism, but the majority supported a positive interpretation of the Catholic doctrine. In addition to the history of the text, the article focused on the internal structure of the work. From the patristic times onwards, religious education revolved around four basic elements: the profession of faith, the Ten Commandments, the sacraments and prayer. Over time these elements became part of all catechisms, including the Roman Catechism. However, they did not always follow the same pattern. While most of the Catholic catechisms were written in accordance with the following pattern: the profession of faith – prayer – the Ten Commandments – the sacraments, the Roman Catechism presented a new order: the profession of faith – the sacraments – the Ten Commandments – prayer. According to the research conducted in the article, this pattern was probably used deliberately, because it was more suitable for the Catholic doctrine of justifi cation.

5

„Klejnot kapłaństwa”. Poetyckie kommemoracje virtutis sacerdotis w XVI‑wiecznym zbiorze „Herbów rycerstwa polskiego” Bartosza Paprockiego na tle europejskiej tradycji teologicznej i parenetycznej

63%

Kapuścińska A.

Studia Gdańskie

|

2010

|

issue 26

225-243

PL

XVI‑wieczne dzieło Bartosza Paprockiego „Herby rycerstwa polskiego” było wielokrotnie przedmiotem badań historyków, genealogów czy heraldyków. Autorka zwraca uwagę na religijno‑historyczny kontekst powstania dzieła: reformację i postanowienia soboru trydenckiego – zwłaszcza na naukę o sakramencie kapłaństwa, a także starożytne i średniowieczne pisma poświęcone moralnemu ideałowi duchownych. W tym właśnie kontekście analizuje sposób prezentowania w „Herbach” osób duchownych, zwłaszcza ich cnót kapłańskich.

EN

“The Coats of Arms of Polish Knighthood” by Bartosz Paprocki has been studied and commented by historians and genealogy researches. The author emphasizes religious and historical context of this book: reformation and the Council of Trent, especially its teaching on prieshood, and ancient and medieval writings on the moral paragons of virtue for the clergy. Paprocki’s presentation of priests and their virtues is examined in this context.

6

Szkolnictwo parafialne na obecnym obszarze archidiecezji gdańskiej w okresie staropolskim

51%

Jażdżewski L.

Studia Gdańskie

|

2015

|

issue 37

235-250

PL

Początki szkolnictwa katolickiego na obecnym obszarze archidiakonatu pomorskiego sięgają średniowiecza. Szkoły były jednak nieliczne i zakładane w dużych miastach. Do rozwoju szkolnictwa katolickiego w okresie nowożytnym przyczynił się Sobór Trydencki. Informacje na temat istniejących szkół podawały wizytacje biskupie. Wynika z nich, że funkcję nauczyciela spełniał najczęściej organista. Nauka odbywała się zaledwie kilka miesięcy i sprowadzała się do znajomości podstaw wiary. Koszty utrzymania nauczyciela ponosił proboszcz i parafia. Szkoły dla dziewcząt znajdowały się przy klasztorach żeńskich. Oprócz szkół elementarnych istniały szkoły średnie posiadające wyższy poziom nauczania.

EN

The origins of Catholic education, in the current Gdańsk Archdiocese area, date back to the Middle Ages. The Council of Trent helped in the development of Catholic education in the modern period. Information regarding existing schools comes from reports from bishop’s visits. These indicate that most often the organist fulfilled the function of teacher. The maintenance costs of teachers were paid by parish priests and parishes. Schools for girls were located in female monasteries. Apart from elementary schools there were secondary schools, providing a higher level of education.

7

Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako przykład recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego w polskim obrządku liturgicznym.

36%

Sobczak A.

Biblioteka

|

2015

|

issue 19(28)

7-30

EN

The gradual MS 7021 (kept at Poznań University Library) is one of the earliest examples of the reception of post-Trent reform of Gregorian plainchant in the seventeenth century Poland. The volume comes from the scriptorium of Benedictine convent in the Chełmno congregation. The article’s aim is to present the liturgical alterations and changes that occurred in the Polish Republic in the early seventeenth century with the example provided by an analysis of the content of the Benedictine manuscript as well as other available sources. Additionally, the article examines the problem of the reform of the Georgian repertoire introduced by the Apostolic See and the its subsequent reception in Poland. In the liturgy of the Western World, the most significant outcome of the post- Trent reform was the introduction of standarised principal liturgical books, which in consequence led to a unification of liturgy in the whole of the Church’s life. The Polish–Lithuanian Commonwealth adopted the breviary and the Roman Missal, the liturgical book that contains the texts and rubrics for the celebration of the Mass in the Roman Rite of the Catholic Church, as well as the antiphonary and gradual. Local traditions, however, were attempted to be retained in these liturgical books, so that the proper Roman rite could not have been implemented to the full. However, the gradual, MS 7021 BU UAM, from the Toruń scriptorium of the Benedictine convent, is an example of the implementation the Trent reform in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth that has no connections with any local or locallybased monastic tradition. The Benedictine nuns from the Chełmno congregation were undoubtedly prominent in the history of the Trent reform in the Republic of Both Nations. By dissenting from the spirit of St. Benedict’s rule professed by the Tyniec Benedictines, and by creating their own rule based on the resolutions of the Council of Trent, the convent adopted an innovative and attractive stance. The cooperation of the nuns with the Jesuits from the Society of Jesus, who were also promoters of the liturgical reform, was also instrumental. The article shows how important it is to carry on with research studies on Polish music and liturgical sources from the post-Trent period. The article is also an important contribution to the investigation and description of a source that, as yet, has not been satisfactorily addressed.

PL

Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jest jednym z wczesnych przykładów recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Księga pochodzi z toruńskiego skryptorium benedyktynek kongregacji chełmińskiej. Celem artykułu jest ukazanie przemian liturgicznych, jakie zaszły w Rzeczypospolitej na początku XVII wieku, na przykładzie analizy zawartości rękopisu benedyktynek i innych dostępnych źródeł, a także nakreślenie problemu reformy repertuaru gregoriańskiego wprowadzonego przez Stolicę Apostolską i jego polskiej recepcji. Dla liturgii Kościoła zachodniego najważniejszym osiągnięciem reformy potrydenckiej było ujednolicenie ksiąg liturgicznych, co prowadziło do unifikacji liturgicznej całego Kościoła. W Rzeczypospolitej przyjęto brewiarz i mszał rzymski oraz mające z nimi ścisły związek – antyfonarz i graduał. W księgach tych starano się jednak zachowywać tradycje lokalne, co nie pozwoliło na całkowite przyjęcie rytu rzymskiego. Graduał rkp 7021 BUAM pochodzący z toruńskiego skryptorium zakonu benedyktynek kongregacji chełmińskiej i będący przykładem wprowadzania przez zakonnice reformy trydenckiej na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej nie ma powiązania z tradycją lokalną czy zakonną. W historii recepcji reformy trydenckiej na terenie Rzeczypospolitej benedyktynki kongregacji chełmińskiej mają niewątpliwie wiele zasług. Odcinając się od reguły benedyktynów tynieckich i tworząc własną, opartą na postanowieniach soboru trydenckiego, okazały się zakonem nowatorskim i atrakcyjnym. Nie bez znaczenia jest tu ich współpraca z zakonem jezuickim, który był również propagatorem reformy liturgicznej. Artykuł ukazuje, jak ważne są badania polskich źródeł muzyczno-liturgicznych okresu potrydenckiego. Stanowi też ważny wkład w rozpoznanie i opisanie źródła, które do tej pory nie było powszechnie znane.

Refine search results

2 Studia Gdańskie

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Biblioteka

1 Ruch Biblijny i Liturgiczny

1 Studia theologica

1 Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae

1 Jażdżewski L.

1 Kapuścińska A.

1 Novotný V.

1 Pałęcki W.

1 Sobczak A.

1 Ziarek A.

1 Łukaszewicz-Chantry M.

2 2018

1 2016

2 2015

1 2013