Search results

1

Rzymskie źródła kanonicznego pojęcia dyspensy

100%

Sadowski P.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2012

|

vol. X

|

issue 4

79-93

EN

In the light of Canon 85 of the Code of Penal Procedure (CPC) 83, dispensation means „relaxation of the purely ecclesiastical law in a particular case” (legis mere ecclesiasticae in casu particulari relaxatio). Granted by those who wield the executive power, within the limits of their competences, it is an act of the administrative character. It was to the opposite effect as regards CPC 17, which associated dispensation with the legislative act. By easing the rigour of the general legal norms it constitutes one of the key notions which express the spirit of the canonical law, about which Paolo Grossi wrote that „either it serves delivering souls or is a noisy aberration.” The Latin word dispensatio corresponds to the Greek one oikonomia, which – in patristics – is understood as administering, providential managing the world, a saving plan of God towards man, or – at last – an art of accommodation. Beside these terms, the institution of dispensation has also been referred to as: indulgentia, relaxatio a summo iure, temperamentum salubri moderatione factum, misericordia, humanitas, liberatio or venia relaxata. It was already in the First Letter to the Corinthians 9,22 where St. Paul wrote: „To the weak I have become like a weak one so as to win the weak…”. The working out of the legal term of dispensation, which we can find in canon 85 CPC 83 today, is the result of a long evolution. Granting dispensation requires a right and rational reason (Canon 90 § 1 CPC 83). The author of this paper looks for an answer to the question whether we can discern the sources of the canonical notion of dispensation in the Roman law. History provides us with many arguments to conclude that ancient Romans executed relaxatio legis. This can be seen, for example, in the case of Pompeius (106-48 B.C.), who became, together with Marcus Crassus, the Consul in 70 B.C., upon the agreement obtained from the Senate, although he was not old enough in the eyes of law. The relaxatio legis in ancient Rome can further be illustrated by the report submitted by Suetonius, concerning Octavian Augustus. „He was greatly careful to secure that the Roman blood should be preserved in its immaculate state, not contaminated by any foreign or slave’s admixture. He granted Roman citizenship with utmost care and restricted the number of slaves being liberated. When Tiberius pleaded with him for granting citizenship to a client of his, a Greek, the former wrote him back that he would agree to do so only when Tiberius came to him in his own person and convinced him about the reasonableness of the request.” We can discern implicite influences on the canonical notion of dispensation in many areas of the Roman law, viz. in ius singulare, the Roman way of understanding of the culture of law and order, with special taking into account of the Praetor’s activity which was restraining towards ius civile, or drawing from the Roman aequitas while establishing norms and solving problems in situations not stipulated by the law. Some would like to see reminiscences of the Roman righteousness in such modern legal concepts as ‘good practices’, ‘good faith’, or ‘principles of social coexistence’.

2

Návrat římského práva do středověké soudní praxe : Placitum z Marturi

51%

Pilarová T.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2019

|

vol. 158

|

issue 7

645-655

EN

The Placitum of Marturi is one of the milestones in the history of Roman law. It was there that the Digest was once again used explicitly in medieval court practice after almost five hundred years. Detailed analysis of the content of the placitum, including the circumstances of its origin, is accompanied by its Czech translation. The historical context of the document then reveals the fate of several prominent personalities (the lawyer Pepo, Matilda of Tuscany and Peter Damian). These facts show that the Digest quotes in the placitum are just a part of a series of examples supporting the view that the Renaissance of Roman law already began at the end of the 11th century.

CS

Placitum z Marturi představuje v dějinách římského práva jeden ze zásadních mezníků. Přímá citace Digest, která se v tomto právním dokumentu objevuje po necelých pěti stech letech, explicitně prokazuje návrat římského práva do středověké soudní praxe. Detailní rozbor obsahu placita, včetně okolností vzniku, je doplněn o jeho český překlad. Historický kontext dokumentu následně poodhaluje osudy několika významných osobností (právníka Pepa, Matyldy Toskánské a Petra Damianiho). Uvedené skutečnosti dokládají, že citace Digest v placitu tvoří pouze jeden z řady příkladů, které odůvodňují, proč o konci 11. století lze mluvit jako o počátku renesance římského práva.

3

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia w Kodeksie zobowiązań – rzeczywista potrzeba czy konserwatyzm?

51%

Kruszyńska J.

Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM

|

2013

|

issue 3

79-88

PL

Negotiorum gestio, czyli prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, jako źródło zobowiązania powstało w prawie rzymskim. Było rozwiązaniem unikalnym na tle innych praw antycznych nieznających podobnej konstrukcji, stanowiącym odpowiedź na konkretne potrzeby życia codziennego. Współcześnie prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia istnieje w systemach prawnych pozostających pod wpływem tradycji romanistycznej. W common law wykształciły się jedynie fragmentaryczne namiastki tej instytucji. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia zostało po raz pierwszy wprowadzone do polskiego porządku prawnego w Kodeksie zobowiązań z 1933 r. Regulacja ta, z niewielkimi zmianami, weszła następnie do obowiązującego Kodeksu cywilnego z 1964 r. Pomimo swej osiemdziesięcioletniej obecności w polskim systemie prawnym instytucja ta jest praktycznie nieznana społeczeństwu, a badanie orzecznictwa i wypowiedzi doktryny uwidacznia często niezrozumienie konstrukcji i brak szerszej refleksji nad nią. Wobec powyższego powstaje pytanie: czy recepcja zobowiązania z tytułu negotiorum gestio do Kodeksu zobowiązań była efektem pogłębionej analizy nad potrzebą jego istnienia czy raczej wynikiem konserwatyzmu? W niniejszym artykule autorka odpowiada na to pytanie analizując przyczyny recepcji oraz kształt i użyteczność instytucji prowadzenia cudzych praw bez zlecenia w Kodeksie zobowiązań. Na koniec, w oparciu o dorobek nauk humanistycznych i społecznych, przeprowadzona została ocena regulacji z punktu widzenia uwarunkowań związanych z ochroną postaw altruistycznych.

EN

Negotiorum gestio, i.e. management of another person's affairs without a mandate, as a source of obligations was developed in the Roman law. This unique solution, unknown to other ancient laws, provided a response to the specific needs of everyday life. At present benevolent intervention in another’s affairs exists in the legal systems which belong to the civil law tradition. In common law only its fragmentary substitutes can be noticed. Management of another person's affairs without a mandate was introduced to the Polish legal system into the Code of Obligations in 1933. Then this regulation, with little changes, was entered into the existing Civil Code of 1964. Although, after eighty years of its presence in the Polish law our society is still unfamiliar with negotiorum gestio; and the examination of judicature and legal doctrine often shows a lack of understanding of this institution and of broader reflection thereon. As a result of the above, the following question may be raised whether the introduction of negotiorum gestio to the Code of Obligations was the result of deep analysis concerning social needs or rather the result of conservatism. In this paper the author answers this question by analyzing the causes of the introduction, the shape and the utility of benevolent intervention in another’s affairs in the Code of Obligations. At the end the regulation is evaluated as a potential tool for the protection of altruism, taking into consideration the achievements of the humanities and social sciences.

4

Solidarism vs Marxism: “Legal Views of Slaves and Roman Proletarians” by Borys Łapicki Revisited

41%

Słapek D.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2021

|

vol. 30

|

issue 1

EN

In the history of Polish Romanist studies in the period of the Polish People’s Republic, Borys Łapicki attracts considerable attention due to his controversial monograph Legal Views of Slaves and Roman Proletarians from 1955. It seems that the work is not quite rightly treated as a breach in the career of the Romanist from Lodz. Reasons for this uniqueness are usually sought in a complicated biography of the author which is treated as a kind of a “sign of the times”. Meanwhile, reviews of the work published right after it had been issued unequivocally showed that the dogmatic Marxism was in a way assessed as an adaptation by Łapicki, trying to reconcile it with the ideas of solidarism he had long accepted and belief in ethical values of the Roman law. Loyalty to these ideas made this amalgam of barely reconcilable concepts (class struggle in the light of harmony based on freedom and brotherhood) impossible to be accepted. It seems that this eclectic formula was never imposed by anyone on Łapicki – it was not a manifestation of the author’s conformism or opportunism. Despite very severe criticism, he did not abandon it even in the times when historical materialism left the dogmatic phase of its development. This article is a case study – a contribution to the studies on a broader problem of identity and attitude of Polish Romanists in the period of Stalinism.

PL

W historii polskiej romanistyki epoki PRL postać Borysa Łapickiego budzi spore zainteresowanie głównie z racji jego kontrowersyjnej monografii Poglądy prawne niewolników i proletariuszy rzymskich z 1955 r. Wydaje się, że nie do końca słusznie traktuje się jako wyłom w dorobku łódzkiego romanisty. Powodów tej wyjątkowości poszukuje się zwykle w skomplikowanej biografii autora i traktuje jako swego rodzaju „znak czasu”. Tymczasem recenzje pracy opublikowane tuż po jej ukazaniu się jednoznacznie wykazały, że dogmatyczny marksizm Łapicki poddał swego rodzaju adaptacji, próbując godzić go z od dawna akceptowanymi przez siebie ideami solidaryzmu i wiarą w wartości etyczne prawa rzymskiego. Wierność tym ideom sprawiła, że ten amalgamat trudnych do pogodzenia ze sobą konceptów (walka klas wobec opartej na wolności i braterstwie harmonii) okazał się niemożliwy do zaakceptowania. Wydaje się, że tej eklektycznej formuły nikt Łapickiemu nie narzucał – nie była przejawem konformizmu lub koniunkturalizmu autora. Mimo niezwykle ostrej krytyki nie odszedł od niej nawet w czasach, gdy materializm historyczny wyszedł z dogmatycznej fazy swego rozwoju.

Refine search results

1 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

1 Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

1 Studia Iuridica Lublinensia

1 Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM

1 2021

1 2019

1 2013

1 2012

1 Kruszyńska J.

1 Pilarová T.

1 Sadowski P.

1 Słapek D.

Rzymskie źródła kanonicznego pojęcia dyspensy

Návrat římského práva do středověké soudní praxe : Placitum z Marturi

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia w Kodeksie zobowiązań – rzeczywista potrzeba czy konserwatyzm?

Solidarism vs Marxism: “Legal Views of Slaves and Roman Proletarians” by Borys Łapicki Revisited