Search results

1

Šlechtic a revoluce. Pohled Karla Chotka na revoluční rok 1848

100%

Dvořáková L.

Moderní dějiny: sborník k dějinám 19. a 20. století (Modern History: Studies into 19th and 20th century history)

|

2015

|

vol. 23

|

issue 1

1-20

EN

The submitted study looks at the opinions and acts of the nobility, in particular Karl Chotek, during the 1848 Year of Revolution. Before the spring revolutionary period, the Czech nobility enjoyed an exclusive status, but the revolutionary summer changed all that. Although some noblemen had already endeavoured to reform relations with their serfs before the revolution, had founded the Union to Encourage Industry in Bohemia and declared the ability to purchase freedom for serfs, during the revolution they signed a petition to avoid sudden revolutionary change and keep their current status as political representatives of the country, and they were confronted with the Herder-inspired Czech nationalist movement. They could not find a common voice with this movement because amongst other things, their reforms arose not from the language-profiled concept of the nation as declared by the Czech nationalist movement, but rather from the Enlightenment. Although the nobility were not passive and endeavoured to play a part in political events, they remained alone in their endeavours, with even the state itself drawing away from them and abolishing serfdom on 7 September 1848 independently of their demands, and through this also abolishing the whole of the previous patrimonial administration.

2

„Dom z facjatą” Antoniego Czechowa – historia o upadku ideałów szlacheckich

72%

Kołodziejczak A.

Białorutenistyka Białostocka

|

2017

|

vol. 9

EN

“The House with an Attic” – a short story published in 1896 – took its place in the philosophical and historical discourse at the turn of the 19th century. It is a story of the decline of the “nest of gentlefolk” ideal, the ultimate destruction of the nobility. It is a psychological study of a painter who is a vain man, not interested in physical work. His views change when he meets Zhenya. His new ideals and views, however, turn out to be a mere fantasy, as they are confronted with Zhenya’s independent sister, Lydia. The main character realizes that grand ideas will not persist in the Russian reality. Lydia Volchaninov’s character expresses Anton Chekhov’s protest against hypocritical behaviour of Russian intelligentsia which took part in the implementation of so-called “small actions” program.

RU

Опубликованный в 1896 году рассказ «Дом с мезонином» сразу вошëл в философско-исторический дискурс рубежа веков. «Дом с мезонином» – это история упадка идеалов «дворянского гнезда», совершенном разорении дворянского сословия; это также и история, в которой нашел воплощение психологический облик художника, доминирующей чертой которого являются праздность и нежелание заниматься физическим трудом. Мировоззрение художника меняется, когда в его жизни появляется Женя. Однако эти новые идеалы оказываются призраком: исчезают в результате ссоры с независимой Лидой. Герой приходит к выводу, что возвышенные идеи лишены смысла в условиях русской действительности. Посредством образа Лиды Волчаниновой Антон Павлович Чехов выразил свой протест против лицемерного поведения тогдашней интеллигенции, принимающей участие в реализации программы «малых дел».

3

Geneza przybrania przez Jerzego Ossolińskiego tytułu „hrabia z Tęczyna”.

72%

Górny R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

163-177

PL

W 1621 r. Jerzy Ossoliński (1595-1650) przyjął tytuł „hrabiego z Tęczyna”. Ponieważ pieczętował się herbem Topór, powstało powszechne przekonanie, że ród Ossolińskich wywodził się z rodu Tęczyńskich, pieczętującego się tym herbem. Pogląd ten, powtarzany w staropolskich herbarzach, obalono w latach 90. XX w. Z powodu braku dokumentów źródłowych nie udało się wyjaśnić kwestii przybrania tytułu „hrabiów z Tęczyna” przez rodzinę Ossolińskich. Argumentacja, jakoby Zbigniew Ossoliński w 1593 r. został adoptowany do nazwiska przez umierającego Jana Tęczyńskiego, podkomorzego krakowskiego, wydaje się być mało przekonująca. Bardziej prawdopodobne jest działanie kancelarii królewskiej, która nadała Jerzemu Ossolińskiemu ten tytuł w instrukcji poselskiej do Anglii. Miało to służyć podniesieniu prestiżu osoby posła, który nie piastował jeszcze żadnych urzędów ani godności. Ten natomiast, w obliczu szerzącej się wówczas ideologii szlacheckiej, opartej o religię i zmitologizowane genealogie, zadbał by przydomek „z Tęczyna” na stałe pozostał przy nazwisku jego rodu. Do tego celu wykorzystał autorytet kancelarii koronnej.

EN

In 1621 Jerzy Ossoliński (1595–1650) assumed the title of "Count of Tęczyn". Because he used the coat of arms Topór (an Ax), there was a widespread belief that Ossolińskis Family was a descendant of Tęczyńskis Family who used the same coat of arms. This view was repeated in the old Polish armorials but overthrown in the 1990s. Due to the absence of source documents it was failed to explain how the Ossoliński family assumed the title of "Counts of Tęczyn". The argument that the dying Jan Tęczyński, chamberlain of Cracow, allegedly adopted Zbigniew Ossoliński in 1593. seems to be unconvincing. More likely it was the outcome of the action of the Royal Chancelery, which added that title to Jerzy Ossoliński’s envoy mandate to England. This was made to increase prestige of an envoy who did not held any office or dignity at that time. Jerzy Ossoliński, however, facing the spreading ideology of the nobility that was based on religion and mythologized genealogies and took care to preserve the title "from Tęczyn" that finally permanently stayed with the name of his family. For this purpose, he used the authority of the Crown Office.

4

Uncanny Styria

72%

Pająk P.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2019

|

issue 9(12) cz.1

149-162

EN

The nineteenth century in the West was a period of intellectual and artistic fascination with the East, both distant and near: Asian and Eastern European. One of the regions that attracted the interest of Western Europeans was Styria, situated on the border separating Austria from Hungary and the Balkans, that is, the West from the East. Borderland cultural phenomena stimulate the imagination as much as exotic phenomena. Both disturb with their hybrid character, which results from the mixing of elements from familiar and alien cultures. With their duality and ambiguity, borderlands are the source of the uncanny, which in the Western literature of the nineteenth century became the basic ingredient of the Western image of the Styrian lands. Uncanny Styria was discovered by Basil Hall, a Scottish traveler who reported the impressions of his stay in this region in his 1830s travelogue Schloss Hainfeld; or, a Winter in Lower Styria. In the second half of the century, two Irishmen wrote about the uncanny Styrian borderland: Joseph Sheridan Le Fanu and Bram Stoker. Both associated Styria with vampirism: the former in the 1870s novella Carmilla, the latter in the 1890s short story Dracula’s Guest. The central thread that runs through all three texts is the decline of Styrian nobility. From Hall, it prompts expression of melancholy regret, accompanied by a sense of strangeness. In his work, the erosion of the culture of the nobility results from Styria’s isolated location in the borderlands, as well as the destructive influences of modernity. Le Fanu balances the regret with horror, related to a different interpretation of decline as cultural regression. In Stoker’s story, the terror intensifies with the sense that the regression that affects the province of Styria could extend to Western Europe.

5

Prusowie i ich sąsiedzi, czyli z badań nad rozsiedleniem rodowym szlachty powiatu brzezińskiego (część południowa) do początku XVI w., cz. 2.

72%

Ćwikła Ł.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 2

115-125

EN

This article continues the investigations into the ancestral affiliations of the nobility who held their estates in the southern part of the former Brzeziny district. Based on source material and the literature on the subject, an overview of the noble families is provided, drawing attention to their coat-of-arms affiliations and the settlements which their respective representatives inherited (also temporarily). A map summarises the analysis.

PL

Niniejszy artykuł stanowi kontynuację dociekań nad przynależnością rodową szlachty, która posiadała swoje dobra w południowej części dawnego powiatu brzezińskiego. W oparciu o materiał źródłowy oraz literaturę przedmiotu dokonano przeglądu rodzin szlacheckich, zwracają uwagę na ich przynależność herbową i osady, w których dziedziczyli (także przejściowo) ich poszczególni reprezentanci. Podsumowaniem podjętej analizy jest mapa.

6

Prusowie i ich sąsiedzi, czyli z badań nad rozsiedleniem rodowym szlachty powiatu brzezińskiego (część południowa) do początku XVI w. cz. 1.

72%

Ćwikła Ł.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. 28

|

issue 1

50-61

EN

This article provides an overview of the ancestral settlement of the nobility in the southern part of the former Brzeziny district until the beginning of the 16th century. Based on heraldic and court records as well as source material, the most important noble families were reviewed, taking into account their affiliation to specific coats of arms. In the course of this study, it was possible to identify such noble families as the Awdaniec and Bielina.

PL

Niniejszy artykuł stanowi przegląd rozsiedlenia rodowego szlachty w południowej części dawnego powiatu brzezińskiego do początku XVI w. W oparciu o zapiski heraldyczne i sądowe oraz materiał źródłowy dokonano przeglądu najważniejszych rodzin szlacheckich z uwzględnieniem ich przynależności do konkretnych herbów. W toku niniejszych studiów dało się zidentyfikować takie rody szlacheckie, jak Awdańcy oraz Bielinowie.

7

Geneza przybrania przez Jerzego Ossolińskiego tytułu „hrabia z Tęczyna”

72%

Górny R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

163-177

EN

In 1621 Jerzy Ossoliński (1595–1650) assumed the title of "Count of Tęczyn". Because he used the coat of arms Topór (an Ax), there was a widespread belief that Ossolińskis Family was a descendant of Tęczyńskis Family who used the same coat of arms. This view was repeated in the old Polish armorials but overthrown in the 1990s. Due to the absence of source documents it was failed to explain how the Ossoliński family assumed the title of "Counts of Tęczyn". The argument that the dying Jan Tęczyński, chamberlain of Cracow, allegedly adopted Zbigniew Ossoliński in 1593. seems to be unconvincing. More likely it was the outcome of the action of the Royal Chancelery, which added that title to Jerzy Ossoliński’s envoy mandate to England. This was made to increase prestige of an envoy who did not held any office or dignity at that time. Jerzy Ossoliński, however, facing the spreading ideology of the nobility that was based on religion and mythologized genealogies and took care to preserve the title "from Tęczyn" that finally permanently stayed with the name of his family. For this purpose, he used the authority of the Crown Office.

8

O sejmikach XVIII w. uwag kilka

72%

Lityński A.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 1

405-416

EN

The author studied noble parliamentary assemblies for many years. He knows a lot of their documents and he wrote a lot of works on noble parliamentary assemblies. Currently, two large volumes on noble parliamentary assemblies have been published. One is printed noble parliamentary assemblies’ documents from 18th century. The other is a Poznan noble parliamentary assembly’s monograph concerning the years 1764–1793. In connection to this, the author shares his thoughts on 18th century noble parliamentary assemblies. The author states that in general there are more works on 17th and the beginning of 18th century noble parliamentary assemblies. This is because this was the period of the greatest importance of noble parliamentary assemblies. The years 1764–1793 received less attention. Therefore the two volumes published recently are even more valuable. The aim of the article is to confront the author’s former findings with the content of the two published volumes regarding the noble parliamentary assemblies of the 18th century; in particular, when it comes to the Poznan noble parliamentary assembly’s monograph concerning the years 1764–1793. The author emphasized that until year 1764 there existed not many legal acts regulating the organization and functioning of the assemblies. This changed in the period of numerous reforms between 1764 and 1793. The author points out that liberalism and noble democracy in the Republic (Rzeczpospolita) were mainly realized to a large extent through the noble assemblies. Therefore, the noble parliamentary assemblies are a key research problem of the old Republic. The author points out that it was not only a state institution, but also a political idea. The noble parliamentary assemblies were an important part of the Polish political culture.

PL

Autor wiele lat badał sejmiki ziemskie. Zna liczne dokumenty sejmików i napisał na temat sejmików sporo prac. Aktualnie ukazały się dwa duże tomy dotyczące sejmików. Jeden to wydane drukiem dokumenty sejmikowe z XVIII w. Drugi to obszerna monografia sejmiku poznańskiego dotycząca lat 1764–1793. W związku z tym autor przekazuje swoje przemyślenia na temat sejmików XVIII w. Stwierdza, że generalnie przeważają prace o sejmikach dotyczące XVII stulecia i ewentualnie początków wieku XVIII. Był to bowiem okres największego znaczenia zgromadzeń ziemskich (sejmików). Okresowi lat 1764–1793 poświęcono mniej uwagi. Tym cenniejsze są przeto dwa wydane ostatnio tomy. Celem artykułu jest konfrontacja dawnych ustaleń autora z treścią obecnie wydanych dwóch tomów dotyczących sejmików XVIII w. W szczególności odnosi się to do monografii sejmiku poznańskiego z lat 1764–1793. Autor podkreślił, że do 1764 r. niewiele było aktów prawnych regulujących ustrój (organizację i funkcjonowanie) sejmików. Zmieniło się to w okresie licznych reform w latach 1764–1793. Autor podkreśla, że liberalizm i demokracja szlacheckiej Rzeczypospolitej realizowały się w znacznym stopniu poprzez zgromadzenia szlacheckie. Toteż sejmiki stanowią kluczowy problem badawczy dawnej Rzeczypospolitej. Autor zwraca uwagę, że to była nie tylko instytucja państwowa, ale też pewna idea polityczna. Sejmiki były ważnym fragmentem polskiej kultury politycznej.

9

Z dziejów wielkopolskiej linii rodu Klejna z Wiesiółki

37%

Klejna-Wendt P.

Rocznik Skrzatuski

|

2016

|

vol. 4

125-139

PL

Historia niemieckiego rodu Klein, pochodzącego z Mecklemburgii, rozpoczęła się w Wielkopolsce w roku 1652, kiedy to, wtedy jeszcze kapitan dragonów Ludwika Weihera, Georg Klein [zwany później w polskich pismach Jerzy Klejna] ożenił się z Anną Eufrozyną Simon, córką Martina Simon – burmistrza Wałcza. Artykuł opisuje losy rodziny osiadłej we wsi Wiesiółka koła Skrzatusza, którą król Jan Kazimierz darował podpułkownikowi Jerzemu Klejna wraz z herbem i prawami szlacheckimi za zasługi na polu boju w roku 1666. Następnie majątek przechodził na synów i wnuków pułkownika przez cztery pokolenia. Ostatnim posesorem majątku była Anna Szwander z Klejnów, która sprzedała ojcowiznę w 1808 roku, kończąc tym samym historię rodu Klejna w Wiesiółce.

EN

A history of German family Klein, coming from Mecklenburg, began in the Greater Poland in 1652 when a captain of Ludwik Weiher’s dragoons, Georg Klein [later known as Jerzy Klejna] married Anna Eufrozyna Simon, a daughter of Martin Simon – a mayor of Wałcz. The article describes the fate of the family settled in the village Wiesiółka near Skrzatusz, which was given to Lieutenant Colonel Jerzy Klejna by the King Jan Kazimierz with both the coat of arms and the rights of the nobility. It was all granted for his contribution in the field of battle in 1666. The property had been passed to the Colonel’s sons and grandsons for four generations. The last possessor of the assets was Anna Szwander of Klejna who sold patrimony in 1808. Thus she ended the history of the family Klejna in Wiesiółka.

Refine search results

2 Miscellanea Historico-Archivistica

2 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 Białorutenistyka Białostocka

1 Miscellanea Historico-Iuridica

1 Moderní dějiny: sborník k dějinám 19. a 20. století (Modern History: Studies into 19th and 20th century history)

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Rocznik Skrzatuski

2 2022

1 2021

1 2019

1 2017

3 2016

1 2015

2 Górny R.

2 Ćwikła Ł.

1 Dvořáková L.

1 Klejna-Wendt P.

1 Kołodziejczak A.

1 Lityński A.

1 Pająk P.

Šlechtic a revoluce. Pohled Karla Chotka na revoluční rok 1848

„Dom z facjatą” Antoniego Czechowa – historia o upadku ideałów szlacheckich

Geneza przybrania przez Jerzego Ossolińskiego tytułu „hrabia z Tęczyna”.

Uncanny Styria

Prusowie i ich sąsiedzi, czyli z badań nad rozsiedleniem rodowym szlachty powiatu brzezińskiego (część południowa) do początku XVI w., cz. 2.

Prusowie i ich sąsiedzi, czyli z badań nad rozsiedleniem rodowym szlachty powiatu brzezińskiego (część południowa) do początku XVI w. cz. 1.

Geneza przybrania przez Jerzego Ossolińskiego tytułu „hrabia z Tęczyna”

O sejmikach XVIII w. uwag kilka

Z dziejów wielkopolskiej linii rodu Klejna z Wiesiółki