Search results

1

Historia i znaczenie zbiorów Biblioteki Katedry Filologii Germańskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – depozyt w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu

100%

Sieradzan W.

Folia Toruniensia

|

2014

|

vol. 14

41-61

PL

Jedną z bardziej interesujących części zbiorów Biblioteki Głównej UMK jest znajdujący się tam od niedawna depozyt Biblioteki Katedry Filologii Germańskiej. Jego geneza łączy się nierozerwalnie z dziejami Uniwersytetu oraz samej Katedry, kształcącej germanistów już od ponad 40 lat. Celem autora jest poznanie tego księgozbioru, zarówno pod względem jego proweniencji, jak i wartości dla germanistów i historyków. Ważną kwestia jest ustalenie głównych twórców biblioteki germanistycznej po II wojnie światowej, jak również po reaktywacji Katedry Filologii Germańskiej w 1969 r. Depozyt Katedry Filologii Germańskiej w BG UMK liczy 7627 tomów. Już sam fakt sposobu jego powstawania, szczególnie po II wojnie światowej, głównie drogą zabezpieczania zbiorów poniemieckich, a ponadto zakupów i darów, musiał wpłynąć na różnorodność gatunkową oraz proweniencję. W depozycie daje się zauważyć mnogość ośrodków, z których nastąpiło rozproszenie zbiorów bibliotecznych. W ujęciu geograficznym jest to obszar od Greifswaldu na zachodzie po Królewiec na wschodzie. Od Gdańska i Słupska na północy aż po Dzierżoniów (Reichenbach), Świdnicę (Schweidnitz) oraz Wrocław na południu. W księgozbiorze tym można wyróżnić prozę i poezję niemiecką ze szczególnym uwzględnieniem twórców z XIX i pierwszej połowy XX w., następnie opracowania krytyczne literatury niemieckiej, słowniki języka niemieckiego w tym rozmaitych jego dialektów. Ustalenia niewątpliwie autora potwierdzają tezę, że charakteryzowany księgozbiór ma niewątpliwie nie tylko ciekawą proweniencję, często udokumentowaną znakami własnościowymi w postaci pięknych exlibrisów lub superexlibrisów, ale przede wszystkim znaczną wagę dla filologów germańskich. Może bowiem stanowić cenną pomoc naukową dla badań językoznawczych i historycznych (historia Niemiec i Skandynawii). Kryje on jeszcze, pomimo powyższych ustaleń, wiele zagadek, które trudno rozwiązać przy pomocy będących do dyspozycji źródeł historycznych. Tekst skłania do refleksji nad zawiłymi, ale też trudnymi nieraz do odtworzenia, drogami transferu księgozbiorów prywatnych i instytucjonalnych po II wojnie światowej.

EN

One of the most interesting parts of the collection of the Main Library of Nicolaus Copernicus University are the resources of the Library of the Department of German which were moved there not long ago. Their origin is inextricably connected with the history of the university and the Department of German where German philologists have been educated for over 40 years. The aim of the author is to get to know the collection both in terms of its origin and value for German philologists and historians. It is important to establish who the main creators of the Library of the Department of German were after WWII and how the Department was reactivated in 1969. The resources of the Library of the Department of German in the Main Library of Nicolaus Copernicus University comprise 7627 volumes. The collection is characterised by a great variety of genres and origins due the fact that it includes German resources taken over after WWII along with various donations and purchases. Books come from a variety of centres from Greifswald in the west to Königsberg in the east; from Gdańsk and Słupsk in the north to Dzierżoniów (Reichenbach), Świdnica (Schweidnitz) and Wrocław in the south. The collection includes German prose and poetry with particular emphasis on the writers of the 19th century and the first half of the 20th century. It also comprises critical reviews of German literature, dictionaries of the German language and its various dialects. The origin of many books in the collection is very interesting – the previous ownership is indicated by beautiful bookplates or super-exlibris. Nevertheless, it must be stressed that the book collection is of great value to German philologists. It may help them in their scientific research in the areas of linguistics and history (the history of Germany and Scandinavia). There are still mysteries hidden behind the collection which are difficult to solve with the historical sources available at the moment. The article invites the reader to reflect on the rich history of private and institutional book collections after WW II.

DE

Einer der interessantesten Teile der Hauptbibliothek der Nikolaus-Kopernikus-Universität (UMK) ist das sich erst seit Kurzem dort befindliche Depot der Bibliothek des Lehrstuhls für Germanistische Philologie. Seine Entstehungsgeschichte ist untrennbar mit der Geschichte der Universität und dem Lehrstuhl selbst verbunden, wo bereits seit über 40 Jahren Germanisten ausgebildet werden. Das Ziel des Autors ist es, diese Büchersammlung kennenzulernen, sowohl im Hinblick auf ihre Herkunft als auch ihren Wert für Germanisten und Historiker. Eine wichtige Frage ist die Ermittlung der Hauptbegründer der germanistischen Bibliothek nach dem Zweiten Weltkrieg wie auch nach der Wiederbelebung des Germanistischen Lehrstuhls im Jahr 1969. Das Depot des Lehrstuhls für Germanistische Philologie in der Hauptbibliothek der UMK zählt 7.627 Bände. Allein schon die Umstände seines Entstehens, insbesondere nach dem Zweiten Weltkrieg, hauptsächlich über die Sicherstellung der ehemals deutschen Bestände und darüber hinaus durch Käufe und Schenkungen, mussten sich auf die Vielfalt der Gattungen und Provenienz auswirken. Im Depot lässt sich eine Fülle von Zentren erkennen, aus denen die Bibliotheksbestände zerstreut wurden. Geographisch betrachtet handelt es sich um ein Gebiet von Greifswald im Westen bis Kaliningrad (Königsberg) im Osten. Von Gdańsk (Danzig) und Słupsk (Stolp) im Norden bis nach Dzierżoniów (Reichenbach), Świdnica (Schweidnitz) und Wrocław (Breslau) im Süden. In dieser Büchersammlung sind deutsche Prosa und Poesie mit besonderer Berücksichtigung der Autoren des 19. und der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts hervorzuheben, im Folgenden kritische Abhandlungen zur deutschen Literatur, Wörterbücher der deutschen Sprache und ihrer verschiedenen Dialekte. Die Ermittlungsergebnisse des Autors bestätigen die These, dass die beschriebene Büchersammlung zweifellos nicht nur eine interessante Provenienz hat, die häufig durch Bücherzeichen in Form von schönen Exlibris oder Superexlibris dokumentiert ist, sondern vor allem von beträchtlichem Wert für germanistische Philologen ist. Sie kann nämlich eine wertvolle wissenschaftliche Hilfe für sprachwissenschaftliche und historische Forschungen (deutsche und skandinavische Geschichte) sein. Trotz der oben genannten Ermittlungsergebnisse birgt sie noch viele Rätsel, die mithilfe der zur Verfügung stehenden historischen Quellen schwerlich zu lösen sind. Der Text regt zur Reflexion über die verworrenen, oft schwer zu rekonstruierenden Transferwege von privaten und institutionellen Büchersammlungen nach dem Zweiten Weltkrieg an.

2

Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim

88%

Breza E.

Język - Szkoła - Religia

|

2013

|

vol. 8

|

issue 1

18-37

EN

The author explains the origin of the name Elohim and subsequently the theophorical names of people that were derived from this name of God in the Old Testament in the postposition such as Daniel and in preposition such as Elżbieta and in preposition with postposition such as: Eliasz. The article entry is composed in the following way: names given in The Dictionary of Names Contemporarily Used in Poland, versions of the names in 29 languages, records of the names in the Old Polish and their origin, and finally, the names of distinguished people by the described name.

3

Druki elbląskie w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. Analiza tematyczna. Proweniencja (część II)

88%

Urbaniak I.

Folia Toruniensia

|

2014

|

vol. 14

7-27

PL

Artykuł zawiera analizę tematyczną XVI – XVIII-wiecznych druków elbląskich, które są obecnie w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej. Została w nim także omówiona proweniencja tych druków oraz źródła ich pochodzenia. Tematyka omawianych starodruków jest dosyć bogata. Znajdują się wśród nich zarówno dzieła naukowe, jak i literatura piękna, religijna oraz prace prawno – polityczne. Wśród autorów tych prac znaleźć można wielu nauczycieli ówczesnego Gimnazjum Elbląskiego. W artykule przybliżono postacie większości autorów omawianych druków. Proweniencja starodruków elbląskich została ustalona na podstawie autopsji autora artykułu. Analizowane druki pochodzą zarówno z bibliotek instytucjonalnych, jak i ze zbiorów prywatnych. Prawie każdy z nich zawiera ekslibris właściciela, bądź innego rodzaju znak własnościowy czy nawet odręczny wpis. Omawiany zbiór to 77 druków, które wydano w oficynach elbląskich.

EN

The article includes a thematic analysis of the 16th-18th century prints of Elbląg which are now part of the collection of the Copernicus Library. It also discusses the origin of the prints and the sources of their origin. The subject matter of the old prints is quite complex and includes scientific works, belles-lettres, religious literature and legal-political texts. Among the authors of the texts there are many teachers from the Elbląg Gymnasium School. The article presents most of the authors of the discussed prints. The origin of the old prints of Elbląg was established on the basis of the experience of the author of the article. The prints analysed here come from both institutional libraries and private sources. Almost each of them includes a bookplate of the owner, or any other ownership mark such as a handwritten entry. The collection comprises 77 prints published in Elblag’s publishing houses.

DE

Der Artikel enthält eine thematische Analyse der aus dem 16. und 17. Jahrhundert stammenden Elbinger Drucke, die in den Beständen der Kopernikus-Bücherei vorhanden sind. Auch die Provenienz dieser Drucke sowie die Quelle ihrer Herkunft werden darin besprochen. Die Thematik der besprochenen alten Drucke ist ziemlich reichhaltig. Darunter befinden sich sowohl wissenschaftliche Werke wie auch schöngeistige und religiöse Literatur sowie juristisch-politische Arbeiten. Unter den Autoren dieser Arbeiten finden sich viele Lehrer des damaligen Elbinger Gymnasiums. Die meisten Autoren der besprochenen Drucke werden in dem Artikel näher vorgestellt. Die Provenienz der Elbinger alten Drucke wurde auf der Grundlage der Erfahrung des Autors des Artikels ermittelt. Die analysierten Drucke stammen sowohl aus Institutsbibliotheken als auch aus privaten Sammlungen. Fast jeder von ihnen enthält ein Exlibris des Eigentümers, ein anderes Bücherzeichen oder sogar einen handschriftlichen Eintrag. Die besprochene Sammlung umfasst 77 Drucke, die in Elbinger Verlagshäusern herausgegeben wurden.

4

Modlitewne świadectwa wojny i niewoli

75%

Drozd J.

Język - Szkoła - Religia

|

2013

|

vol. 8

|

issue 1

121-132

EN

Barbara Wachowicz, in a two-volume oral tale of a four-volume edition of The Faithful River of Scouting, quoted six prayers - testimonies of an extraordinary trust in God of the novels’ characters in their difficult moments while dealing with death. Their origin is unique for Poland, just after the January Uprising, when the participants of the uprising were deported to Siberia. Some of the prayers were created during the Second World War. Those written down by Barbara Wachowicz ‘Rising the Soul up to God’ confirm deep religiosity of those praying and great commitment to the country matters. They present the hardest fight- to stay loyal and human at the inhuman time. Three prayers, presented in the books, are addressed to God, three to Mary. The one who prays is a participant of the January Uprising and his spiritual heirs - Jan Romocki’s grandson alias Bonaventura, a lieutenant of Armia Krajowa, a poet, Marta Fedorowicz - a nurse of 34 Regiment of 9th Divison of AK, Krzysz¬tof Kamil Baczynski - a poet, a cadet, a soldier of AK. There is also a prayer of a mother- Jadwiga Romocka, who lost her sons in the Warsaw Uprising. According to John Paul II, Poles regarded homeland as a common good and great responsibility. The prayers analysed above indicate that Poles always had the courage to defend their homeland with a great sacrifice. The love to the country was expressed in prayers of the characters and it was always paramount.

Refine search results

2 Folia Toruniensia

2 Język - Szkoła - Religia

2 2014

2 2013

1 Breza E.

1 Drozd J.

1 Sieradzan W.

1 Urbaniak I.

Historia i znaczenie zbiorów Biblioteki Katedry Filologii Germańskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – depozyt w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu

Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim

Druki elbląskie w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. Analiza tematyczna. Proweniencja (część II)

Modlitewne świadectwa wojny i niewoli