Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 27

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  thomism
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

O źródłach teorii przyczynowania celowego w tomizmie konsekwentnym

100%
Szczepkowska W.
Studia Ecologiae et Bioethicae
|
2008
|
vol. 6
|
issue 1
517-532
2

“Gnoseological Concupiscence” and the Lines of Division in Post-Conciliar Theology

88%
Rowland T.
Teologia w Polsce
|
2019
|
vol. 13
|
issue 2
27-40
EN
This article is a summary of the arguments contained in the author’s book Catholic Theology. It highlights the fault-lines between four of the most significant approaches to theology in the Post-Conciliar era. The author classifies these four approaches as: (1) Thomist theology, (2) Communio-style theology, (3) Concilium-style theology and (4) liberation theology.
3
Publication available in full text mode
Content available

Karol Wojtyła’s “Thomistic Personalism”: Philosophical Foundations for a Psychology of the Person

88%
Houde K. A.
|
2023
|
vol. 13
|
issue 2
219-258
EN
Karol Wojtyła’s seminal essay, “thomistic Personalism,” presents an integral theory of the human person that may serve as the foundation for an authentically personalist psychology. Relevant to the contemporary field of psychology, which appears fragmented and in search of a unifying paradigm, Wojtyła considered theory (anthropology), research (epistemology), and practice (ethics). In terms of research, he identified four complementary methods of understanding the human person: revelation (theology), reason (philosophy), observation (empiricism), and introspection (experience). In terms of theory, Wojtyła addressed the rudiments of rychlak’s four dimensions of a personality theory: structure, motivation, development, and personality. In terms of practice, he described four guiding ethical principles: freedom for morality, freedom for love, personal good and common good, and transtemporal values. Wojtyła thus offered an outline for the project of a comprehensive psychology of persons with significant implications for the theory, research, and practice of psychology.
4
Publication available in full text mode
Content available

Tomas Aquinas and Contemporary Leadership

75%
Orłowski P. P.
Studia Gdańskie
|
2023
|
vol. 53
155-164
PL
Zainteresowanie współczesnej etyki biznesu myślą św. Tomasza jest powszechnie znane, o czym świadczą publikacje takich autorów, jak D. Mele, P. Santori, M. Hirschfeld, eksponujące tematykę rynku, handlu, ale także kwalifikacji moralnych lidera biznesu. W szczególny sposób Akwinata stał się obecny w różnych teoriach przywództwa, cytowanych ze względu na jego aretologię. Liczne badania koncentrują się na cnotach lidera, w szczególności dotyczących stosunku do ryzyka (np. roztropność), ale także wytrwałości w dążeniu do dobra (np. długomyślność). Wiele współczesnych kursów MBA czerpie pośrednio z dziedzictwa tomistycznego, choć coraz większa liczba autorów wskazuje ostatnio wyraźnie na to filozoficzne i teologiczne tło. Naśladowanie Boga, najwyższe wezwanie życia moralnego według Akwinaty, odnosi się również do sfery przywództwa, które czerpie z traktatu “o rządach Bożych” w Summie teologii. W ten sposób św. Tomasz staje się również inspiracją dla podręczników dotyczących przywództwa w Kościele, zarówno dla protestantów, jak i katolików, co czyni go “uniwersalnym doktorem” również w tym wymiarze.
EN
The interest of modern business ethics in the thought of St. Thomas is well-known, as evidenced by the publications of such authors as D. Mele, P. Santori, M. Hirschfeld, exposing the topics of the market, trade, but also the moral qualifications of the business leader. In a special way, Aquinas has become present in various theories of leadership, cited for his aretalogy. Numerous studies focus on the indicated virtues of a leader, especially concerning the relationship to risk (such as prudence), but also perseverance in the pursuit of good (such as longanimity). Many contemporary MBA courses draw implicitly on the Thomistic heritage, although an increasing number of authors have recently pointed explicitly to this philosophical and theological background. The imitation of God, the supreme call of the moral life according to Aquinas, also applies to the sphere of leadership, the management of the multitude, which draws from the treatise "on the government of God" in the Summa of Theology. St. Thomas is also the inspiration for textbooks on leadership in the church, and by both Protestants and Catholics, making Him a "universal doctor" in this dimension as well. 
5
Publication available in full text mode
Content available

Tadeusza Klimskiego realistyczna interpretacja problemu jedności

75%
Andrzejuk A.
Rocznik Tomistyczny
|
2013
|
vol. 2
19-27
EN
Tadeusz Klimski devoted to the problem of unity dissertation, entitled “One and being. Analysis of the realistic concepts (Aristotle, St. Thomas Aquinas, modern Thomists)”, published in 1992. The paper characterises idealist philosophy in exposures and explanations of representatives of realism. It indicates the field of further considerations: Aristotle’s account which is determined by views of the pre–Socratics, and above all Plato, philosophical views of Thomas Aquinas, alluding to discussion with the Arabic philosophers, especially Avicenna, and often relating to the horizon designated by revelation and needs of interpreting it by theology, recognition of contemporary Thomists of various trends, the only realistic trend in contemporary philosophy. Even more interesting is placing the issues of unity in the problematic context. Tadeusz Klimski believed that the problematic field is twofold, and its starting point is epistemology: 1) platonic idealism, which leads (even if it is against Plato himself) to monism, where unity is seen as the first and fundamental philosophical problem — here unity is associated with the entire cosmos, today as well as in the in the materialistic or spiritualistic version. 2) Aristotelian realism leads to pluralism in the theory of being, in which philosophers–realists try to interpret the unity — unity here is associated with individual being. While formulating his standpoint, Tadeusz Klimski refers to Mieczyslaw Gogacz’s account, that unity is called the power of the act of existence to actualizing the real essence of being. Unity, therefore, is manifested in the whole being, but the act of existence is its source. This view is consistent Thomistic, specifying the relationship of unity with the existence of individual being. This view can be a good basis to consider the role of unity in cognition, the role of unity in action or various forms of social unity.
6
Publication available in full text mode
Content available

Philosophy of History in Poland in the Context of Thomistic Thinking

63%
Mróz M.
Studia Gdańskie
|
2017
|
issue 41
197-216
PL
Philosophy of history practiced in the early modern period and nowadays in Poland appears to be one of the principal trends of Polish philosophical thinking. This thought encompasses various themes and is anchored in realism and Thomistic personalism. Polish representatives of philosophy of history do not disregard theology of history and perceive Christian faith as a historical reality. Therefore apart from philosophy of history they develop theology of history where the understanding of the past of your own nation is a crucial element. In this context the thought of Thomas Aquinas inspires to view history from the philosophical and theological perspective. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey and Czesław Bartnik in their research answer the question about the sense of time and history and the significance of historical processes. They originate from the school of traditional Thomism but they also have a thorough knowledge of modern philosophy Thanks to them we may speak of philosophy of history in Poland which deserves reflection and which is the source of the thought of St. John Paul II. Among them the reflection of Franciszek Sawicki deserves special attention. For Sawicki, Thomism is important as a value which organises his own presentation of the problem. It is, by no means, the repetition of the old tradition as Sawicki frequently refers to the modern thought. The question about the reference of Polish philosophy of history to Thomism is principally realized through personalist references and building social ethic based on philosophy and theology of nation where solidarity and participation are dominant. The abovementioned philosophers, F. Sawicki in particular, focus on the question about man in their reflection on history. For all of them it is Christianity that demonstrates the right form for references among people, the discovery of truth, moral and social activity as well as social and supernatural life, human autonomy and its relation to God.
EN
Filozofia historii uprawiana w czasach nowożytnych i współcześnie w Polsce jawi się jako jeden z podstawowych nurtów polskiego myślenia filozoficznego. Obejmuje ona różne wątki i jest zakotwiczona w realizmie i personalizmie o zabarwieniu tomistycznym. Polscy reprezentanci filozofii historii nie abstrahują od teologii historii, a wiarę chrześcijańską widzą jako rzeczywistość historyczną, dlatego obok filozofii historii rozwijają teologię historii, gdzie ważnym elementem jest zrozumienie dziejów własnego narodu. W tym kontekście myśl Tomasza z Akwinu inspiruje spojrzenie na dzieje z punktu widzenia filozofii i teologii. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey oraz Czesław Bartnik w swojej twórczości odpowiadają na pytanie o sens czasu i historii oraz o znaczenie procesów historycznych. Wychodzą ze szkoły tomizmu tradycyjnego, dobrze znając filozofię współczesną. Dzięki nim możemy mówić o polskiej myśli historycznej, która zasługuje na przemyślenie i z której wypłynęła myśl św. Jana Pawła II. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują przemyślenia Franciszka Sawickiego, dla którego tomizm stanowi wartość dyscyplinującą własne przedstawienie problemu, przez co nie powtarza on jedynie dawnych tradycji, a w sposób uporządkowany sięga do myśli jak najbardziej współczesnej. Pytanie o odniesienie polskiej myśli filozofii historii do tomizmu zasadniczo realizuje się poprzez odniesienie personalistyczne i budowanie etyki społecznej na gruncie filozofii i teologii narodu, gdzie dominuje zasada solidarności i uczestnictwa. Wspomniani twórcy, a zwłaszcza F. Sawicki, wiele dróg swoich dociekań budują wokół pytania o człowieka. Dla wszystkich to chrześcijaństwo prezentuje właściwą formę: odniesień między ludzkich, odkrywania prawdy oraz działalności moralnej i społecznej, życia społecznego i nadprzyrodzonego oraz autonomii człowieka i jego związku z Bogiem.
7
Publication available in full text mode
Content available

Wykład metafizyki ogólnej i filozofii Boga w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Siedleckiej w latach 1919 – 2018

63%
Stolarski G.
Teologiczne Studia Siedleckie
|
2018
|
issue XV/15
288-313
EN
A teaching of general metaphysics and the philosophy of God in the Major Sem-inary of the Diocese of Siedlce, 1919 – 2018 Afer the revival of the Siedlce Seminary in 1919, metaphysics was frst taught as a part of the philosophy course according to the handbook Elementa philosophiae scholasticae of S. Reinstadler in the spirit of traditional thomism. Afer Te Second World War, from the 1960s, the teaching refers to the way of practicing metaphysics in the Lublin School of existential thomism. Today, it is also enriched with references to analytical thomism. Te main topics of the lecture are consistent with the classical, scholastic form of metaphysics presentation: 1. Te problem of being 2. Transcendental properties and frst principles 3. Te structure of being (act and potency, substance and accidents, form and matter, essence and existence) 4. Te analogy of being (especially in relation to existential thomism). Te content of the lecture on natural theology (theodicy) also refects the scholastic tradition and covering the metaphysics of the First Reason (existence and nature of the Absolute) and the theological consequences resulting from it.
PL
Po odrodzeniu Seminarium Siedleckiego w 1919 Metafzyka była najpierw wykładana w ramach kursu flozofi według podręcznika S. Reinstadlera Elementa philosophiae scholasticae w duchu tomizmu tradycyjnego. Po wojnie, od lat 60-tych wykład nawiązuje do sposobu uprawiania metafzyki w Szkole Lubelskiej tomizmu egzystencjalnego. Współcześnie jest też wzbogacony odniesieniami do tomizmu analitycznego. Główne tematy wykładu są zgodne z klasyczną, scholastyczną formą prezentacji metafzyki: 1. Problem bytu 2. Własności transcendentalne i pierwsze zasady 3. Struktura bytu (akt i możność, substancja i przypadłości, forma i materia, istota i istnienie) 4. Zagadnienie analogii bytowej (szczególnie w odniesieniu do tomizmu egzysten-cjalnego) Treść wykładu z teologii naturalnej (teodycei) również odzwierciedla tradycję scholastyczną i obejmuje zagadnienia metafzyki Racji Ostatecznej (istnienie i natura Absolutu) oraz wynikające z niej konsekwencje teologiczne.
8
Publication available in full text mode
Content available

Tożsamość płciowa na tle dwugłosu teorii płci Judith Butler i tomistycznej metafzyki człowieka

63%
Gadamer D.
Teologiczne Studia Siedleckie
|
2020
|
issue XVII/17
128-138
EN
Te theme of gender identity is one of the most current topics in anthropology. Nowadays there are two terms concerning this human reality: sex (biological phenomenon) and gender (social construct). Judith Butler in her theory identifed sex and gender. She showed that human body is a subject of cultural and political interpretation. Tus there isn’t something like fact of body. Because of hetero normative paradigm the society believes that there are only two genders: male and female. Two philosophical assumptions cause this impoverishment: substantialism and performativity of language. Butler’s theory seems to be sex antirealism. Tomistic metaphysics is the opposite view to such kind of idea. According to Tomism human is substation which manifests itself in variable features. Human gender belongs to its being properties. Tese properties are invariable features of substance. Tomism claims that gender is one of such invariable modifcators. Tus each human being in accordance with its nature is consistently human-man or human-woman. Tere is no change of gender regardless of outside signs of sex changing. Te gender depends on metaphysical dimension of human. Butler’s theory is a consequence of rejecting the argument about substantial character of human existence and its unity and identity.
PL
Temat ludzkiej płciowości prawdopodobnie nie był w historii tak szeroko omawiany, jak to ma miejsce we współczesnej debacie. Fakt bycia mężczyzną czy kobietą raczej nie był też kontesto¬wany na taką skalę. Kwestia tożsamości człowieka pojawia się zatem jako szczególnie aktualny problem antropologiczny. Tożsamość płciowa jest drugą tożsamością odkrywaną w życiu ludz¬kim, której identyfikacja następuje już po odkryciu tożsamości siebie jako człowieka. Współcze¬sny człowiek otrzymuje obecnie wiele informacji na temat płciowości. Informacje te są jednak tylko pewnymi hipotezami, które on uważa często za bezsporne. Niniejszy artykuł wpisuje się w tę współczesną refleksję nad problemem tożsamości płciowej istoty ludzkiej. Przedstawia on z jednej strony poglądy Judith Butler, jednej z najważniejszych postaci we współczesnej dyskusji dotyczącej płci. Z drugiej strony prezentuje tomistyczną myśl na ten temat. Może się wydawać, że tomizm nie ma wiele wspólnego ze współczesnymi teoriami na temat płciowości. Zważywszy jednak, że myśl filozoficzna, oparta na dorobku św. Tomasza z Akwinu, dąży do wyjaśnienia całej rzeczywistości, może stanowić ona podstawę dla adekwatnej koncepcji tożsamości płciowej. Wydaje się to o tyle zasadne, że upowszechniana dziś tzw. teoria gender powinna być skonfrontowana z alternatywnym rozwiązaniem, nawiązującym do realistycznej perspektywy, charakterystycznej dla klasycznej filozofii człowieka.
9
Publication available in full text mode
Content available

"Gnoseological Concupiscence" and the Lines of Division in Post-Conciliar Theology

63%
Rowland T.
Teologia w Polsce
|
2019
|
vol. 13
|
issue 2
27-40
PL
Artykuł stanowi zwięzłą prezentację treści, które autorka przedstawiła w książce Catholic Theology. W tekście naszkicowane zostają główne nurty teologii epoki posoborowej. Autorka zarysowuje granice pomiędzy alternatywnymi podejściami, wskazując na ich cechy charakterystyczne. Cztery omawiane nurty teologiczne to teologia tomistyczna, teologia nurtu Communio, teologia nurtu Concilium oraz teologia wyzwolenia.
EN
This article is a summary of the arguments contained in the author’s book Catholic Theology. It highlights the fault-lines between four of the most significant approaches to theology in the Post-Conciliar era. The author classifies these four approaches as: (1) Thomist theology, (2) Communio-style theology, (3) Concilium-style theology and (4) liberation theology.
10
Publication available in full text mode
Content available

Jacek Woroniecki o modlitwie jako czynniku doskonalącym naturę człowieka

63%
Boużyk M. M.
Rocznik Tomistyczny
|
2016
|
vol. 5
357-373
EN
This article investigates the educational role of prayer in Jacek Woroniecki’s works. As Woroniecki (1878–1949) was a Thomist, his philosophical and theological reflection was complementary. In order to reveal the humanism of Christian formation the article concentrates on Woroniecki’s philosophical claims. It consists of six parts. Part 1 defines prayer as a practice and shows that prayer is an important part of human inner culture (formation). Part 2 reveals a relationship, which is vital for prayer, between man and God as a relation between two real and personal beings. Part 3 discusses the topic of relations between grace and nature in man’s growth. Part 4 studies the mysticism of everyday life if man’s actions are considered as a prayer. Part 5 deals with the forms of prayer in the context of the ontic status of man and Part 6 – with the human factors of prayer: the will, the mind, senses and the body. The findings of all those analyses confirm that in the philosophical (i.e. Thomistic) approach prayer is the core of human spiritual growth.
11
Publication available in full text mode
Content available

Spór o filozofię moralną św. Tomasza z Akwinu. Próba wskazania na źródła odmiennych stanowisk É. Gilsona i F. van Steenberghena. Na marginesie dyskusji M. Prokopa z artykułem W. Golonki

63%
Andrzejuk I.
Rocznik Tomistyczny
|
2015
|
vol. 4
397-409
EN
The attitude to Thomas’ moral philosophy notably determined opinions of two well-known historians of philosophy: Étienne Gilson and Fernand van Steenberghen. The positions of the two scholars about the issue where Thomas has entered more complete his moral philosophy are divergent. Van Steenberghen claimed that ethics of Thomas we can find in his ‘Commentarry to Nicomachean Ethics of Aristotle’ but Gilson claimed that it is in Summa Theologiae and Summa contra gentiles. In Gilson’s opinion these two composition are sources of whole and mature ethical thought of Thomas Aquinas. It seems really interesting that so far no one has hold a position in these two different opinions. The discussion between Gilson and van Steenberghen has not been solv and both scholars had got their own views. It seems that a lack of any continuation of this ‘dispute’ is a gap in a discourse about the value of commentaries of St. Thomas to Aristotle’s compositions. That is why it is important to show behind-the-scenes of this dispute and indicate possible reasons which caused that opinions of two eminent historians of philosophy had got so different views about this issue.
12
Publication available in full text mode
Content available

Mieczysław Gogacz’s anthropological explanation for the existence of angels

63%
Andrzejuk I.
Rocznik Tomistyczny
|
2022
|
issue 11
31-37
PL
Mieczysław Gogacz, twórca tomizmu konsekwentnego, zaproponował własne, oryginalne uzasadnienie istnienia aniołów. W ramach tego uzasadnienia, zauważa, że o zewnętrznych przyczynach człowieka możemy mówić wtedy, gdy ujmiemy strukturę bytu ludzkiego genetycznie (od strony powiązań i zależno-ści między wewnętrznymi elementami strukturalnymi człowieka). W ten sposób dochodzimy do stwierdzenia, że specyficzna struktura człowieka daje się wyjaśnić tylko przez dostrzeżenie przyczyn zewnętrznych jego wewnętrznych pryncypiów (istnienia oraz istoty). Inne przyczyny powodują jego istnienie i inne wpływają na kształt istoty. Skoro w obrębie istoty człowieka dostrzegamy złożenie z duszy i ciała, to oznacza, że przyczynami celowymi duszy – na miarę niematerialnego skutku – muszą być jakieś substancje niematerialne (podobnie jak niematerialna jest dusza człowieka). W ten sposób możemy mówić o aniołach jako realnie istniejących bytach i przyczynach celowych ludzkiej duszy.
EN
Professor Mieczysław Gogacz, the renowned philosopher and founder of the recent version of Thomism – the Consistent Thomism 1, claims that angels are the final causes (causa finalis) of human soul. He derives his conception from the principle, characteristic not only for Thomism but also for the entire classical philosophy, which says that for the existent results we respectively search the prior causes. Ultimately, such established philosophical stance regards searching for causes and asking about causes. Hence in analysing the problem of final causes understood as the external causes which constitute the essence of human being, it is worth to define the scope of the research. First of all, we search for the answer to the question about the causes of human being, therefore metaphysics of real beings is the area of our study, what results in further implications. Primarly, we need to acknowledge that each essential state or activity inevitably must possess its real cause in another being. When we notice there is no such cause it means that we encounter the subsistent being (ens subsistens). It belongs to the essence of the method of metaphysics to demand theses cause to be indicated. Metaphysical methodology, when applied consequently, allows to claim that within the area of human being, reality is that what the essence exclusively receives from its existence (esse). Consequently, there must be some other causes that constitute the essence in its internal content, endowed with an act and potency (potentia), both spiritual and material. The aim of this paper is to follow the thought of Gogacz exactly in the area of discovering the role of angels as causes for the particular development of human soul. Therefore Gogacz’s proposal becomes the „proof for the existence of angels”, on the basis that each thing in order to act and cause results must, first of all, exist.
13
Publication available in full text mode
Content available

Kontemplacja i poznanie per raptum. Tomaszowe źródła rozumienia istoty doświadczenia mistycznego

63%
Andrzejuk I.
Rocznik Tomistyczny
|
2017
|
vol. 6
59-76
EN
The aim of the article is to present the problem of contemplation and knowledge per raptum in St. Thomas Aquinas’s account. Both of these methods of cognizing seem to be an inspiration for the twentieth-century and contemporary Thomists to build the concept of mystical experience. Mystical experience is defined differently in various thomistic interpretations. However, we are primarily interested in the recognition of M. Gogacz, who understood the mystical experience as a sudden, unexpected and unearned experience of God by the human potential intellect. Although Thomas himself was not concerned with the mystical experience as such, but the analysis of selected texts allows us to accept the thesis that mystical experience, which was shared by the great mystics (St. Teresa of Avila, St. John of the Cross) contains some elements of Thomistic contemplation, and above all, the cognition per raptum.
14
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia tomistyczna w środowiskach integryzmu katolickiego w Polsce

63%
Karas M.
Rocznik Tomistyczny
|
2019
|
vol. 8
215-228
EN
The article concerns the Thomistic philosophy present in the mainstream of Polish Roman-Catolic integrism, i.e. among the supporters and adherents of the Priestly Society of the Saint Pius X (FSSPX). The main aspects of this environment's activities were presented in terms of philosophical issues. The article is based on the latest publications and effects of this environment, based on the author's own research. As a result of research, it was found that Catholic traditionalists often refer to Thomistic philosophy, as recommended by popes and Christian philosophers in the 19th and the first half of the 20th century. According to the Catholic authors in Poland, advocating the pre-Vatican II tradition, Thomistic philosophy is not only a useful tool for expressing a realistic and religious vision of the world, but also an effective means of practicing apologetics for the traditionally understood Catholic vision of the world, man and society. The advantages of Thomism in this environment are: realism, objectivity, openness to divine revelation, respect for history, catholic holiness and supernaturalism. According to traditionalists, Thomism is the only perpetual philosophy and rescue against nihilism, subjectivism and individualism of our time, always recommended by popes.
15
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia tomistyczna w metodologii historii Feliksa Konecznego

63%
Nowik A.
Rocznik Tomistyczny
|
2013
|
vol. 2
155-167
EN
Feliks Karol Koneczny was born in Cracow in 1862. He studied history at the Jagiellonian University and worked in various Cracow science institutions focusing mainly on specific studies about Poland and neighboring countries. Between 1919 and 1929 he worked at the Vilnius University, later returning to Cracow. In this time period he focused on the philosophy of history, publishing his most important works from this area: "Polskie Logos i Ethos", "O wielości cywilizacyj" and "Rozwój moralności". Koneczny died in Cracow in 1949. In his historical studies he was careful to correctly state individual events sticking to the positive traditions of the Cracow school. When creating historical syntheses he considered connecting to Thomism with his philosophical concept of necessary people. He considered historical philosophy, upon which the laws of history are formed from, a final step to historical studies. He used this as a base for his famous theory of civilization as a method of living community. Building historical methodology based on thomistic philosophy lead to Koneczny’s civilization theory differing from other well known ideas of Oswald Spengler and Arnold Toynbee or Erazm Majewski. Without the concepts of people as beings with a body, soul, knowledge, and freedom, Koneczny couldn’t have used the basic categories that comprise the “Quincunx” concepts of truth, goodness, beauty, health and well-being He considered his biggest scientific discovery claiming that there can not be synthesis between civilizations. It is the main similarity between his theory of modern civilization, and the most popular modern theory of Samuel Huntington.
16
Publication available in full text mode
Content available

Od fenomenologii do tomizmu? O intelektualnej drodze Edyty Stein do Świętego Tomasza

63%
Pałubicki Ł.
Studia Pelplińskie
|
2020
|
vol. 54
197-211
EN
The article shows the connection and similarities between Edith Stein and Saint Thomas Aquinas. The main issue of the considerations is: if we can talk about an intellectual way from Edith Stein to Saint Thomas Aquinas? The analysis have shown that Edith Stein was a person who was looking for the Truth in all her life. On this journey to the Truth we can distinguish 3 basic stages: phenomenological, christian and mystical. Saint Thomas plays fundamental role in the second stage. This Jewish thinker translated the work of Aquinas and conformed his way of thinking with Husserl’s phenomenology. The meeting with phenomenology and Thomism resulted in her decision of life in Carmelite order and analysis of mysticism. 
PL
Artykuł pokazuje powiązania i podobieństwa między myślą Edyty Stein i świętego Tomasza z Akwinu. Główny problem sformułowany został w sposób następujący: czy możemy mówić o intelektualnej drodze Edyty Stein do świętego Tomasza z Akwinu? Analizy pokazały, że Edyta Stein była osobą poszukującą prawdy w całym swoim życiu  a na tej drodze ku prawdzie istotne miejsce zajmuje święty Tomasz. Droga ta posiada trzy główne fazy: fenomenologiczną, chrześcijańską i mistyczną. Do spotkania ze świętym Tomaszem dochodzi w czasie „fazy chrześcijańskiej”. Żydowską myślicielka tłumaczyła dzieła Akwinaty, porównywał jego system z rozważaniami Husserla i sama twórczo komentowała analizy Doktora Anielskiego. Spotkanie z fenomenologią i tomizmem doprowadziło Edytę Stein do decyzji wstąpienia do klasztoru karmelitańskiego i analiz doświadczenia mistycznego.
17
Publication available in full text mode
Content available

Edith Steins Weg zur Wahrheit

62%
Adamczyk M.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2013
|
issue 27
91-106
PL
Poszukując drogi do Prawdy, którą okazał się ostatecznie sam Bóg, Edyta Stein połączyła ze sobą dwa kierunki myślenia: fenomenologię oraz tomizm. Pierwszy z nich był dla niej metodą oglądu rzeczywistości, dzięki której przy spełnieniu określonych metodologicznych kroków możliwe było ujęcie istoty rzeczy. Drugi z kolei był źródłem wielorakich idei, zarówno z zakresu epistemologii, ontologii, jak również filozofii człowieka czy teologii, które to E. Stein częściowo przejęła oraz na swój własny, oryginalny sposób rozwinęła. Porównując analizy prawdy autorstwa św. Tomasza, za- mieszczone w dwóch pierwszych kwestiach De veritate z rozważaniami Stein na ten sam temat zawartymi w Bycie skończonym a bycie wiecznym, autorka szkicuje sposób, w jaki filozof oraz święta uzgodniła ze sobą oba kierunki, omawiając jednocześnie przyczyny oraz skutki takiego zabiegu.
EN
On her intellectual journey to the truth, which she after all defined as God himself, Edith Stein had managed to combine two philosophical approaches such as phenomenology and thomism. Former approach was considered by her as a method of describing the reality, which after fulfilling certain steps of methodology, could allow one to reveal the essence of things. The latter one, was perceived by her as a wide and versatile source of ideas obtained not only from epistemology and ontology, but also human philosophy and theology. These ideas were adopted by Stein and developed by her own sophisticated implications. By comparing Thomas Aquinas’ analysis on understanding the truths, contained in the first two parts of Disputed Questions on Truth (Questiones Dispu- tatae de veritate), with her reflections on the same aspect included in Finite and Eternal Being: An Attempt to an Ascent to the Meaning of Being, Saint Teresa Benedicta of the Cross discloses her explanation of synthesising these two philosophical schools, with her reasons and consequences of doing so.
18
Publication available in full text mode
Content available

Problemowa koncepcja systematycznego poznania filozoficznego

51%
Duchliński P.
Logos i Ethos
|
2015
|
issue 2(39)
7-57
EN
This article re-reflects on the value of philosophy’s problem concept as it has been developed by such thinkers such as Aristotle, N. Hartmann, K. R. Popper, and others. This is a systematic philosophy, which does not show any tendencies for creating systems. To bring out the essence of this philosophy, it has been compared to the concept of systematic thinking, as advocated by contemporary representatives of existential Thomism. Comparing these two approaches affords a more comprehensive insight into the idea of an aporetical metaphysical philosophy. Its task is to discover and explain problems but not to ultimately settle them. It makes use of the method of an aporetical analysis, sources of which exist already in Aristotle. This method allows for the understanding of difficulties elicited by given problems. It enables the correct recognition and formulation of these problems. It allows one to confront one’s own view with alternative attitudes, which leads to an expansion of one’s own philosophical experience. It enables the ability to cleanse the conceptual apparatus, to improve the precision of argument and to provide critical views by provoking new questions. Metaphysics as an aporetical discourse will endure as long as science and culture last, and as long as men persistently seek problem situations to their creative and argumentative thinking.
PL
Celem artykułu jest ponowne przemyślenie wartości problemowej koncepcji filozofii. Była ona rozwijana przez takich myślicieli, jak Arystoteles, Nicolai Hartmann czy Karl R. Popper i inni. Jest to filozofia systematyczna, która nie przejawia tendencji do tworzenia systemów. Aby pełniej wydobyć istotę tej filozofii, porównano ją z koncepcją myślenia systemowego, za którą opowiadają się współcześni przedstawiciele tomizmu egzystencjalnego. Porównanie tych dwóch podejść pozwoliło na pełniejszy wgląd w ideę aporetycznej filozofii metafizycznej. Jej zadaniem jest odkrywanie i objaśnienie problemów, nie zaś ich ostateczne rozstrzyganie Posługuje się ona metodą analizy aporetycznej, której źródeł można doszukiwać się już u Arystotelesa. Metoda ta pozwala na zrozumienie trudności, które nasuwa dany problem. Umożliwia jego poprawne dostrzeżenie i sformułowanie. Pozwala na skonfrontowanie własnego poglądu z stanowiskami alternatywnymi, co prowadzi do poszerzenia własnego doświadczenia filozoficznego. Umożliwia oczyszczenie aparatury pojęciowej, sprecyzowanie argumentacji oraz zapewnia krytyczne spojrzenie dzięki temu, że prowokuje do stawiania nowych pytań. Metafizyka jako dyskurs aporetyczny będzie istniała, dopóki trwać będzie nauka i kultura, dokąd istniał będzie człowiek wytrwale poszukujący sytuacji problemowych, w których realizować się będzie jego twórcze i niepozbawione kontrowersji myślenie.
19
Publication available in full text mode
Content available

Stanowisko Józefa Tischnera wobec tomizmu

51%
Gabrysz R.
Tarnowskie Studia Teologiczne
|
2013
|
vol. 32
|
issue 2
EN
Famous article of Tischner “The Decline of Christianity Thomist”, published on pages of the monthly the “Znak” in 1970 evoked the wave of interesting polemics in the Polish philosophical environment. They concerned on one hand the role of the Thomism in contemporary theology, on the other the criticism of the position of Tischner. Very author responded to a challenge criticizing the Thomism as the synthesis of data of the Revelation and Aristotelian philosophy. Because this merger is seizing character of both above ingredients – compared to two colours mixt with oneself and in the end constituting the new colour. Thomistic synthesis, from Tischner’s perspective, came into existence in the crowning moment of the history of the Christianity in Europe. She agreed on contemporary models of the scientific nature, culture, forms of the statehood. However in our times dangerous of it is a result uniquely thomistic “becoming poor” not to say “perversion” Christianities. And so in our times would the new synthesis be desired? Through the division of the learning, took the place of universal syntheses different “microsystems”, and very idea of the synthesis turned out to be too ambiguous, and for her conditions are impossible to fulfil. Valuable however rapidly of Tischner there would be rather a hermeneutic proposal of Paul of Ricoeur indeed to concentrate on the text of the christian revelation without the thomistic dogmatism here. Hence also, however dusk of the Thomism is opening intriguing and the philosophical latest perspectives for the Christianity.
20
Content available remote

Tomistyczno-fenomenologiczna filozofia osoby w personalizmie Karola Wojtyły

51%
Podgórski R. A.
Studia Warmińskie
|
2016
|
issue 53
39-53
PL
Papież Jan Paweł II znany jest jako Namiestnik Chrystusowy. Wielu członków Kościoła nie pamięta, że był wybitnym filozofem. Na tyle znaczącym, że stworzył własną filozofię znaną jako personalizm chrześcijański lub antropologia adekwatna. Jej koncepcję wyłożył w 1969 r. w obszernej rozprawie Osoba i czyn, którą można nazwać summą filozofii późniejszego papieża. W niej znajdujemy nowożytną filozofię świadomości, podmiotu subiektywnie poznającego otaczającą go rzeczywistość, która przeciwstawiła się tradycyjnej metafizyce, próbującej obiektywnie opisać całą rzeczywistość, ale w nikłym stopniu zajmującej się krytyczną analizą subiektywności naszego poznania. Filozoficzne analizy Karola Wojtyły pokazują, że zarówno wcześniejsza historycznie filozofia bytu, jak i nowożytna filozofia świadomości są ujęciami jednostronnymi. Podejmowane przez tego filozofa studium myśli Arystotelesa i św. Tomasza oraz Immanuela Kanta i Maxa Schelera zaowocowało nie tylko podkreśleniem odmienności stanowisk, ujawnianiem ich niepełności, ale propozycją wyjścia z impasu, w jakim znalazły się względem siebie filozofia świadomości i filozofia bytu, z impasu idealizmu i realizmu, aprioryzmu i empiryzmu. Wysiłek integracji filozofii świadomości i filozofii bytu przewija się u Wojtyły od początku jego poszukiwań filozoficznych. Wyrasta zapewne z dwóch jego przekonań. Z jednej strony jest on zdecydowany o wyprowadzeniu wiedzy z doświadczenia, z drugiej strony - o słuszności postawy realistycznej w poznaniu intelektualnym. Potwierdzają to jego zainteresowania zarówno doświadczeniem mistycznym św. Jana od Krzyża, a później doświadczeniem fenomenologicznym Schelera, jak również systemem filozoficznym św. Tomasza. Drogi te będą się ciągle ze sobą spotykać i wzajemnie na siebie oddziaływać. Drogi łączące te filozofie to doświadczenie jako źródło bezpośredniej wiedzy o człowieku, Dotyczy to doświadczenia wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Można powiedzieć, że w poszukiwaniach podstaw wiedzy filozoficznej u Wojtyły od początku pojawia się pewna „dwoistość”. Z jednej strony podejmuje on wysiłek, aby w doświadczeniu mistycznym odkryć to, co bezpośrednio przeżywamy, dzięki czemu to, co ludzkie jest nam tak bliskie, z drugiej – buduje metafizyczno-fenomenologiczny obraz człowieka przez konfrontację etyki Kanta i Schelera z etyką Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu.
EN
Pope John Paul II is known as Christ’s Vicar. However, many members of the Church do not realise that he was also an eminent philosopher. He was significant enough to develop his own philosophy known as Christian personalism or adequate anthropology. Its concept was presented by Karol Wojtyła in 1969 in a large treatise entitled “The Acting Person”,which beyond doubt can be called the summa philosophiae of the later pope. It contains the modern philosophy of consciousness of the subject that explores the reality, which contradicts traditional metaphysics, which attempted to describe the reality objectively, but only to a small extent dealt with a critical analysis of the subjectivity of our cognition. Karol Wojtyła’s philosophical analyses show that both the earlier philosophy of being and the modern philosophy of consciousness are one-sided approaches. The study of thinking of Aristotle and Saint Thomas Aquinas, as well as Immanuel Kant and Max Scheler, resulted not only in emphasising the diversity of opinions, in exposing their incompleteness, but also in a proposition of resolving the deadlock in which the philosophy of being and philosophy of consciousness were stuck, the deadlock of idealism and realism, of apriorism and empirism. The effort to integrate the philosophy of consciousness and philosophy of being was present in Karol Wojtyła’s work from the beginning of his philosophical quest. It probably stemmed from two convictions. On the one hand, he was convinced that knowledge should arise from experience, on the other – about the rightness of a realistic approach in intellectual cognition.
DE
Papst Johannes Paul II. ist als Stellvertreter Christi bekannt. Vielen Kirchenmitgliedern ist jedoch unbekannt, dass er auch ein herausragender Philosoph war. Als dieser war er so bedeutend, dass er eine eigene Philosophie hervorbrachte, die als Christlicher Personalismus bzw. als Adäquate Anthropologie bezeichnet wird. Das Konzept seiner Philosophie legte Karol Wojtyła im Jahre 1969 in der umfassenden Abhandlung „Person und Tat” dar, welche ohne Vorbehalte als die Summe der philosophischen Gedanken des späteren Papstes bezeichnet werden kann. In diesem philosophischen Werk finden wir eine neuzeitliche Philosophie des Bewusstseins des Subjekts, das subjektiv die ihn umgebende Wirklichkeit erfährt. Dabei stellte sich diese Philosophie der traditionellen Metaphysik entgegen und versuchte, objektiv die gesamte Wirklichkeit zu beschreiben. Sie bediente sich jedoch in geringerem Maße einer kritischen Analyse der Subjektivität unserer Erkenntnis. Die philosophischen Analysen von Karol Wojtyła zeigen, dass sowohl die historisch früher liegende Philosophie des Seins als auch die neuzeitliche Philosophie des Bewusstseins einseitige Begriffe sind. Ein in dieser Hinsicht angelegtes Studium des Gedankenguts von Aristoteles, des Hl. Thomas, Immanuel Kants und Max Schelers fruchtete nicht nur in der Unterstreichung des Vorhandenseins unterschiedlicher Positionen und der Herausarbeitung ihrer Unvollständigkeiten sondern auch in Vorschlägen, wie aus der philosophischen Sackgasse herauszukommen sei. Diese Ausweglosigkeit bezüglich der Person traf sowohl auf die Bewusstseinsphilosophie als auch auf die Philosophie des Seins zu. Sie bestand gleichermaßen für den Idealismus und den Realismus, für den Apriorismus und den Empirismus. Von Beginn sämtlicher philosophischer Bemühungen an zieht sich bei Karol Wojtyła die Suche nach der Integration von der Philosophie des Bewusstseins und der Philosophie des Seins durch sein Werk. Hierfür sind mit Sicherheit zwei seiner Überzeugungen verantwortlich: Einerseits ist er entschlossen, Wissen aus Erfahrungen einfließen zu lassen, andererseits weiß er um das Recht der natürlichen Einstellung bei der intellektuellen Erkenntnis.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.