Search results

1

Jakiej tradycji Polacy potrzebują? Rekonstrukcje, celebracje, protestacje, zadymy

100%

Dąbrowska D.

Załącznik Kulturoznawczy

|

2015

|

issue 2

146-162

PL

Artykuł podejmuje problematykę współczesnego rozumienia tradycji kulturowej oraz sposobów jej kultywowania po przełomie 1989 roku. Odwołując się do książki Jerzego Jedlickiego Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, przyjęto dwie podstawowe tezy. Po pierwsze, w kulturze polskiej ścierają się dwie tendencje – zachowawcza i modernizacyjna, obecne w niej od dawna, ale skrystalizowane głównie w wieku XIX. Po drugie, podstawowym kręgiem tradycji, do którego odwołuje się polska współczesność pozostaje tradycja romantyczna odpowiednio przekształcana i dostosowywana do realiów współczesnej Polski. Przejawia się ona zarówno w oficjalnych obchodach narodowych rocznic, jak i w scenariuszach społecznych protestów oraz we wszelkiego rodzaju historycznych rekonstrukcjach. Wykorzystuje się przy tych okazjach romantyczne kody kulturowe, symbolikę, gesty i rytuały. Tendencje modernizacyjne w kulturze polskiej dochodzą do głosu szczególnie po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, ale ich propagowanie napotyka często na różne formy społecznego oporu, uważane są bowiem za zagrożenie dla polskiej tożsamości, której podstawę postrzega się jako ufundowaną na wartościach patriotycznych i religijnych.

2

Poetyckie symfonie Karola Wojtyły

81%

Seweryn A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 1

51-63

EN

The subject of this article is the Symphonie – Scalenia [Symphonies – Unifications] series contained in the juvenilia volume of Karol Wojtyła’s poetry entitled Psałterz Dawidów (Księga Słowiańska) [The Psalter of David (The Slavonic Book)]. The author, focusing on the semantics of the term “symphony,” points to those literary traditions from which the concept of combining literary and musical genres can be derived, especially the romantic correspondance des arts. Following this lead, the article shows that the poem Mοuσικη [Music] can be understood as the literary equivalent of a sonata-allegro. Above all, however, the author is interested in the very idea of the “symphony” in Wojtyła’s approach, which evolved in the later writings of John Paul II on music. The Pope’s favouring of the art of sounds as a mystical “speech without words,” which enables the harmonious combination of the human and the divine, is here presented as the transformation of his youthful idea of a “symphony” as comprehended in mediatorial terms (“merging,” “reconciliation,” “connecting”).

PL

Tematem artykułu jest cykl Symphonie – Scalenia zawarty w juwenilnym tomie poezji Karola Wojtyły zatytułowanym Psałterz Dawidów (Księga Słowiańska). Autorka, koncentrując się na semantyce terminu „symfonia” użytego przez młodego poetę w kontekście genologicznym, wskazuje na tradycje literackie, z których można wywieść koncepcję łączenia gatunków literackich i muzycznych, zwłaszcza na romantyczną correspondance des arts. Idąc tym tropem, pokazuje, że poemat Mοuσικη [Mousike] można czytać jako literacki odpowiednik allegra sonatowego. Przede wszystkim interesuje ją jednak sama idea „symfoniczności” w ujęciu Wojtyły, która ewoluowała w późniejszej myśli o muzyce Jana Pawła II. W uprzywilejowaniu przez Papieża sztuki dźwięków jako mistycznej „mowy bez słów” pozwalającej na harmonijne połączenie wymiaru ludzkiego z Boskim, autorka dostrzega przetworzenie młodzieńczej idei „symfoniczności” pojmowanej w kategoriach mediacyjnych (jako „scalanie”, „uzgadnianie”, „łączenie”).

3

„Margines, ale…” Literatura współczesna w pracach Mariana Maciejewskiego

72%

Kozaczewski J.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 1: Literatura Polska

135-145

PL

W artykule dokonano przeglądu odwołań do literatury współczesnej w pracach naukowych Mariana Maciejewskiego. Wskazano dwa rodzaje nawiązań. W publikacjach dotyczących romantyzmu zauważono wiele wskazań na kontynuację tej tradycji w literaturze współczesnej, zwłaszcza liryki lozańskiej (m.in. Cz. Miłosz, T. Różewicz, E. Bryll) i gawędy szlacheckiej (M. Wańkowicz, K. Brandys, A. Kijowski, M. Białoszewski i in.). Natomiast w pracach poświęconych zaproponowanej przez Maciejewskiego „interpretacji kerygmatycznej” zwrócono uwagę na większą frekwencję tekstów współczesnych, szczególnie poetyckich. Więcej miejsca poświęcono jedynemu opublikowanemu przez Badacza artykułowi, w całości dotyczącemu literatury XX wieku, tj. Kerygmatycznej interpretacji przesłania Pana Cogito.

XX

In the article a review is done of references to modern literature in academic works by Marian Maciejewski. Two kinds of references are indicated. In publications concerning Romanticism many indications have been noticed to a continuation of this tradition in modern literature, especially of the Lausanne lyric (among others, works by Cz. Miłosz, T. Różewicz, E. Bryll) and of the gentleman's tale (M. Wańkowicz, K. Brandys, A. Kijowski, M. Białoszewski and others). On the other hand, in works devoted to the “kerygmatic interpretation” proposed by Maciejewski the reader's attention is drawn to a greater frequency of modern texts, especially poetical ones. More space is devoted to the only article published by the researcher, that is solely concerned with literature of the 20th century, namely, “Kerygmatic interpretation of Mr Cogito's Message”.

4

O poszukiwaniach ponowoczesnego sposobu wyrażania tradycji romantycznej

72%

Kurska A., Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Z. H. L. d. r., Anna Kurska – dr hab. profesor UJK w Zakładzie Literatury Polskiej do 1918 roku l.-z. Z. s. ś. e. r., annakurska@op.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2015

|

vol. 04

PL

Zajmują mnie powiązania kultury ponowoczesnej z tradycją romantyczną: twór-cze sposoby jej wyrażania oraz takie, które wiążą się z procesem petryfikacji ro-mantyzmu. Proponuję syntetyczne ujęcie, które pozwala pokazać charakter na-wiązań obecnych w ponowoczesnej sztuce: od pastiszy i intertekstualnych gier z romantycznymi tekstami po sprzeciw wobec romantycznych mitów kształtują-cych wyobrażenia o wspólnocie narodowej. Nadto przywołuję romantyczne tropy w geopoetyce tworzonej przez Kennetha White, propagującego powrót do natury i odwołującego się do twórczości Friedricha Hölderlina, Nowalisa, Walta Whitmana. Wskazuję na związki z romantyzmem w eseistyczno-historycznej literaturze podejmującej reinterpretację dziewiętnastowiecznej historii. Przede wszystkim jednak interesują mnie więzi romantyzmu z popkulturą, zwłaszcza dotyczące odnawiania języka narracji o historycznym doświadczeniu Polaków. Panoramę powiązań kultury współczesnej z tradycją romantyczną w ujęciu syn-tetycznym dopełniam interpretacją, pozwalającą wnikliwiej odsłonić wielopla-nowość odniesień do romantyzmu w ponowoczesnej sztuce. Pokazuję, w jaki sposób Radosław Rychcik przełożył „Dziady” Mickiewicza na język popkultury oraz jakie problemy wiążą się z tego typu interpretacją tekstu dawnego. Przed-stawiona sieć powiązań, przekonuje o potrzebie wypracowania otwartej i dynamicznej postawy wobec dzieł, w których odnaleźć można asocjacje między tradycją romantyczną a popkulturą.

EN

In my research I concentrate on postmodern culture and its ties with the Romantic tradition: creative ways of expressing it, as well as those that are associated with the process of petrification of Romanticism (hip-hop projects referring to the patriotic and national Romanticism). I proposea synthetic approach, which enables us to demonstrate the character of references present in postmodern art, from pastiche and intertextual games with Romantic lyrics in opposition to the romantic myths that shape the image of the national community (Dorota Masłowska “Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”; Sylwia Chutnik “Kieszonkowy atlas kobiet”, Ignacy Karpowicz, “Ości”). Moreover, I discuss Romantic themes in the geopoetics of Kenneth White, who promotes a return to nature and refers to the works of Friedrich Hölderlin, Novalis, and Walt Whitman. I point out associations with Romanticism in essays and historical literature reinterpreting the nineteenth-century history (György Spiró, “Messiahs”; Paweł Goźliński, “Jul”; Jacek Dehnel, “Matka Makryna”). Above all, I am interested in Romantic ties with pop culture, especially concerning the renewal of the language of the narrative of the historical experience of Poles (“Powstanie warszawskie” by Lao Che, “Noc żywych Żydów” by Igor Ostachowicz, “Miasto 44” by Jan Komasa). The synthetic overview of the links between contemporary culture and the Romantic tradition is accompanied with an interpretation that reveals the multifaceted references to Romanticism in postmodern art. I demonstrate how Radosław Rychcik translated Mickiewicz’s “Forefathers’ Eve” into the language of pop culture, and what problems are associated with this type of interpretation of an old text. The network of connections indicates the need to develop an open and dynamic attitude towards works in which one can find associations between the Romantic tradition and pop culture.

5

Z dziejów sporu o piękno – Oda do urny greckiej Johna Keatsa i jej polscy czytelnicy

58%

Rabizo-Birek M.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 2(443)

7-18

EN

The article considers one of the junctures of the continuing debate over beauty in contemporary culture since the advent of Modernism. It is linked to the growing interest in Poland in the work and ideas of John Keats a leading figure of the second generation of English Romantic poets. His poems (in particular the famous Ode on a Grecian Urn) and reflections on poetry in his letters are increasingly being translated, studied, and interpreted; indeed, he has overtaken in popularity his contemporaries Byron and Shelley, who until recently were much better known in Poland. Keats has become one of the patrons of the aesthetic strain in Polish literature, represented in this article by Stanisław Brzozowski, Czesław Miłosz, the poets of the emigré Kontynenty group (Bogdan Czaykowski, Andrzej Busza, Adam Czerniawski) and Adam Zagajewski; while the main adversary – it is argued – is the anti-aesthete and moralist Tadeusz Różewicz, who chose as his ally in the campaign against beauty the nineteenth-century poet Cyprian Norwid

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Przegląd Humanistyczny

1 Załącznik Kulturoznawczy

1 2020

3 2015

1 2014

1 Anna Kurska – dr hab. profesor UJK w Zakładzie Literatury Polskiej do 1918 roku l.-z. Z. s. ś. e. r.

1 Dąbrowska D.

1 Kozaczewski J.

1 Kurska A.

1 Rabizo-Birek M.

1 Seweryn A.

1 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Z. H. L. d. r.

1 annakurska@op.pl

Jakiej tradycji Polacy potrzebują? Rekonstrukcje, celebracje, protestacje, zadymy

Poetyckie symfonie Karola Wojtyły

„Margines, ale…” Literatura współczesna w pracach Mariana Maciejewskiego

O poszukiwaniach ponowoczesnego sposobu wyrażania tradycji romantycznej

Z dziejów sporu o piękno – Oda do urny greckiej Johna Keatsa i jej polscy czytelnicy