Search results

1

Społeczno-ekonomiczna sytuacja Polski okresu transformacji systemowej

100%

Majkowski W.

Sympozjum

|

2003

|

issue 1(10)

7-21

PL

Znany niemiecki ekonomista i socjolog J. Schumpeter tak pisał o tworzeniu się klas społecznych: „Jakakolwiek teoria struktury klasowej, odnosząc się do określonego okresu historycznego, musi włączyć w zakres faktów strukturę klasową poprzedniego okresu... Jakakolwiek ogólna teoria klas i ich formowania się musi wyjaśnić fakt, że klasy, które współwystępują w danym czasie, noszą na swoim obliczu znaki różnych wieków, w których powstawały (...). Klasy, gdy raz już zaistniały, utwierdzają swoją postać i odtwarzają się nawet wtedy, gdy już zniknęły warunki, które je zrodziły”. Jeśliby przyjąć za prawdziwą tę tezę w odniesieniu do procesów stratyfikacyjnych, to eo magis należałoby to odnieść do zmian społecznych ogólnie, a zmian w określonych przypadkach w szczególności. Mając to na uwadze, wydaje się, że obecna polska sytuacja społeczna jest wypadkową oddziaływania przynajmniej trzech faktorów: nieprzezwyciężonego jeszcze dziedzictwa komunistycznego, nowych trendów myślowych i problemów związanych z transformacją systemową. Autor referatu jest świadomy, że ta prezentacja jest cząstkowa i z konieczności powierzchowna. Dogłębna analiza wymagałaby wielowymiarowego i dogłębnego studium.

2

Transformacja systemowa i nierówności w zdrowiu. Perspektywa zwykłego człowieka

100%

Piątkowski W.

Zdrowie Publiczne i Zarządzanie

|

2011

|

vol. 9

|

issue 2

76–84

EN

This text is the effort of having a look at the system transformation and inequalities in health cused by it from the perspective of Eliot Freidson’s theory. The author wants to show the makrosocial process and their costs from the ordinary people’s point of view. The empirical material will be the fragments of letters sent to TVP program II by the viewers systematically watching the programs of non conventional therapist A.M. Kaszpirowski. This kind of personal documents among others gives the possibility of subjective experiencing the financial difficulties in the first phase of transformation, registration of impressions connected with the trauma of the “big change”, finally allowes to follow the examples of new thinking about the social and economic problems: increase of civil activity, autocreative and innovative attitudes.

3

Політична участь громадян України у модернізаційних процесах сучасності як відображення особливостей взаємовідносин в системі влада – суспільство

100%

Rotar N., Czerniowiecki Uniwersytet Państwowy im. J. Fedkowycza

Eastern Review

|

2012

|

vol. 1

PL

Głównym wyzwaniem, z jakim boryka się współczesne ukraińskie społeczeństwo, jest zapewnienie znaczącego poziomu zaangażowania obywateli w proces modernizacji politycznej. Specyfika ukraińskiego społeczeństwa polega na tym, że zachodnioeuropejska praktyka modernizacji gospodarczej sama w sobie jest rozumiana jako czynnik sprzyjający masowej partycypacji politycznej, jako że posiadanie znacznych zasobów ekonomicznych i kognitywnych z punktu widzenia odejścia od wartości związanych z przetrwaniem na rzecz wartości związanych z autoekspresją nie przyczynia się do konsolidacji społeczeństwa wokół strategicznych celów modernizacji. W przypadku Ukrainy mamy do czynienia z określonymi modelami partycypacji politycznej, które wynikają z narodowych politycznych i instytucjonalnych uwarunkowań, które łączą w sobie formalne i nieformalne odzwierciedlają specyfikę kultury politycznej ukraińskiego społeczeństwa. Cechy ukraińskiego systemu politycznego i transformacyjna natura jego podstawowych zasad rządzących relacjami pomiędzy stosunkami pomiędzy rządem a obywatelami przyczyniły się do wykształcenia się trzech głównych modeli partycypacji politycznej: wyborczej, protestu, dyskursywnej. Modernizacyjny potencjał partycypacji politycznej początków XXI w. determinowany jest nie tyle przez jego elektoralne formy, a raczej możliwości, jakimi dysponują obywatele w sferze publicznej, co z kolei odzwierciedla charakter i jakość relacji pomiędzy państwem i społeczeństwem.

EN

One of the major challenges facing the contemporary Ukrainian society is the institutional and motivation to ensure a high level of inclusion of citizens in the process of political modernization. The peculiarity of the Ukrainian society is that characteristic of Western societies practice of economic modernization is itself understood as favorable conditions for mass political participation, since possession of a large economic and cognitive resources for moving from survival values to self-expression values, compounded reinforced, sometimes decisive, values of the factor of political and ideological nature, which do not contribute to the consolidation of society around the strategic objectives of modernization. By citizens of Ukraine together models of political participation due to the specifics of the national political and institutional context, which combines both formal political institutions and informal caused by features of the political culture of the Ukrainian society. Features of the political system of Ukraine, its transformational nature of the basic principles of relations between the government and citizens contributed to the formation of three main models of political participation – electoral, protest, discursive. Modernization potential of political participation in the early twenty-first determined not so much by its electoral forms as possible the participation of citizens in the area of public policy, which is a reflection of the character and quality of the relationship between state and society.

4

ZNACZENIE LUSTRACJI W PROCESIE DEMOKRATYZACJI UKRAINY

100%

MINYENKOVA N.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2017

|

vol. 25(25)

169-184

PL

W artykule określono specyfikę lustracji na Ukrainie w latach 2014‒2016 która była trzecią, udaną próbą. Tym razem przeprowadzono instytucjonalizację procesu lustracji o poszerzonej treści: ograniczono możliwości zajmowania stanowisk publicznych w ciągu 10 i 5 lat dla funkcjonariuszy reżimu W. Janukowycza, skorumpowanych urzędników oraz byłych członków komunistycznej nomenklatury ta agentury KGB. Lustracji, także ta na Ukrainie rozpatrywana jest jako jeden z modeli sprawiedliwości okresu transformacji który sprzyja demokratyzacji, chociaż nie może odbywać się bezbolesne i bezbłędnie.

5

Czas w demokratycznym systemie parlamentarnym. Przypadek Sejmu RP w latach 1989–2015

88%

Kasianiuk K.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2018

|

issue 1

185-206

EN

Regardless of the theoretical perspective, the aspect of time is recorded in every study regarding the evolution of political systems. It is of particular importance in the analysis of systems transforming from authoritarian to democratic regimes. This applies to many parliamentary systems, i.e. based primarily on mechanisms of periodic elections to representative bodies. Relatively little attention is paid to the topic of time in Polish political science literature. The aim of the article is to present the results of research on the use of time in the Polish Sejm in 1989–2015, i.e. in the term of office X–VII. Time was analyzed in the physical and organizational sense. On the basis of official data from the Sejm of the Republic of Poland, the dynamics of the use of time was examined by analyzing the number of meeting days and the length of Sejm sessions. The research results indicatethat the characteristic feature of the analyzed period is the changing dynamics of time use in Sejm. In this regard, the fourth (IV) and the fifth term (V) of Sejm seem to be the most important.

PL

Niezależnie od perspektywy teoretycznej, aspekt czasu jest odnotowywany właściwie w każdym studium dotyczącym ewolucji systemów politycznych. Ma on szczególne znaczenie w analizach systemów przechodzących od autorytaryzmu do demokracji. Dotyczy to wielu systemów parlamentarnych, tj. opartych na mechanizmach periodycznych wyborów do ciał przedstawicielskich. Jednak stosunkowo mało uwagi poświęca się zagadnieniu czasu w polskiej literaturze politologicznej. Celem artykułu jest prezentacja wyników badań nad wykorzystaniem czasu w polskim Sejmie w latach 1989–2015, tj. w kadencjach X–VII. Czas był analizowany w sensie fizycznym i organizacyjnym. Na podstawie oficjalnych danych Sejmu RPzbadano dynamikę wykorzystania czasu m.in. poprzez analizę liczby dni obrad i długości posiedzeń. Wyniki badań wskazują, że cechą charakterystyczną badanego okresu jest zmienna dynamika wykorzystania czasu w Sejmie. Ważny wydaje się w tym przypadku zwłaszcza okres między IV i V kadencją.

6

Ценностные аспекты политической модернизации: опыт Pоссии и Польши

88%

Wasilenko I., Abassy M., Moskiewski Państwowy Uniwersytet im. M. Łomonosowa, Jagielloński U.

Eastern Review

|

2012

|

vol. 1

PL

Celem artykułu jest podjęcie rozważań na temat wpływu wartości politycznych na procesy modernizacyjne, dokonujące się w Polsce i w Rosji. Autorki przyjmują, że system wartości wywiera istotny i często decydujący wpływ na proces przeobrażeń systemowych, jednocześnie wskazują na określone zmiany dokonujące się w obrębie systemów wartości Rosjan i Polaków w trakcie demokratycznej tranzycji.

EN

The article deals with the problem of political values and their role in the process of modernization. The authors stress the fact that values have a great impact on the current process of political and economic modernization both in Russia and in Poland and explore the changes in the system of values of the citizens.

7

Kiedy zaczęło się odradzanie gospodarki rynkowej w Polsce?

75%

Kaliński J.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2015

|

vol. 1(73)

PL

Autor broni tezy o decydującym wpływie na kształt gospodarki polskiej na przełomie XX i XXI wieku reform ekonomicznych podjętych przez, pierwszy po II wojnie światowej, demokratyczny rząd kierowany przez Tadeusza Mazowieckiego. Odmawia racji wskazującym na pierwszorzędną rolę reform podjętych przez ostatni rząd komunistyczny Mieczysława Rakowskiego.

EN

The author defends the thesis that the economic reforms introduced by the first post-World War II democratic government in Poland, led by Tadeusz Mazowiecki, exerted a decisive influence on the shape of the Polish economy at the turn of the twentieth and twenty-first centuries. He refutes the opinion that it was the reforms undertaken by the last communist government of Mieczysław Rakowski were of greater importance.

8

Przesłanki transformacji polskiej gospodarki 1990–1993

75%

Skodlarski J., Pieczewski A.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2011

|

vol. LXXXIII (83)

379-395

XX

Most of the publications concerning Polish political and economical transitions emphasize its assumptions and course of events. This article aims at revealing the premises of the success of Polish transition. The method of research applied in this text is the analysis of wide range of documentation concerning conceptions of Polish economists before year of 1990, Solidarity Movement Archives, Archives of Polish People’s Republic. This analysis led the authors to conclusions that there were many reasons for quick start and success of first stage of the Polish transition. These main factors are: qualifications of Polish economists and their invaluable contacts with western colleagues, the Balcerowicz Plan and the way it was put into practice, the help of international institutions as IMF and WB and the great social support for that painful economical changes.

9

Perspektywy rozwojowe a system politycznogospodarczy. Studium przypadku wybranych państw europejskich

75%

Czarny E., Folfas P., Menkes J.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2016

|

vol. 4(82)

PL

W artykule poddano analizie związki między systemem polityczno-gospodarczym a możliwościami rozwojowymi państwa. Zastosowano interdyscyplinarne podejście wykorzystujące narzędzia nauk: ekonomicznych, prawnych i politycznych. Zweryfikowano powszechnie przyjmowane założenie będące podstawą transformacji systemowej w Europie Środkowej i Wschodniej, zgodnie z którym spośród gospodarek doganiających względnie lepsze wyniki osiągają gospodarki otwarte, oparte na systemie demokratycznym i gospodarce rynkowej. Jednocześnie posłużono się podstawowymi wskaźnikami makroekonomicznymi w odniesieniu do: Polski, Chorwacji, Białorusi i Serbii. Porównano zmiany ich: PKB, PKB per capita, eksportu, bilansów handlowych oraz wielkości napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Badaniem objęto okres 2000-2014 (lub 2013 rok). Weryfikacja założenia o dodatniej korelacji pomiędzy wprowadzeniem w życie zasad społeczeństwa demokratycznego, państwa prawa i gospodarki rynkowej a sukcesem gospodarczym na podstawie wybranych danych makroekonomicznych okazała się niemożliwa. W szczególności, jej nieprawdziwości zdają się dowodzić Białoruś i Chorwacja. Można w tym widzieć dowód zawodności tezy lub efekt czynników zakłócających.

EN

The author analyzes the relationship between the political and economic system and the development possibilities of a country. An interdisciplinary approach is used, including analytical tools from the fields of economics, law and politics. The author verifies the well-known assumption - lying at the roots of the transition in Central and Eastern Europe, that better results are achieved by open, free-market and democratic countries rather than closed and non-democratic ones. Basic macro indicators, such as GDP, GDP per capita, exports, trade balance and FDI inflows, are used to analyze the economic performance of Poland, Croatia, Belarus and Serbia in the years 2000-2014 (or 2000-2013). However, the verification of the abovementioned assumption has proved to be impossible due to the macro data illustrating the economic performance of Belarus and Croatia. Therefore, the popular conviction of a positive correlation between economic success and economic openness, free market policies, and democratic principles is either false, or there are some distorting factors.

10

Miejsce krajów Europy Środkowej i Wschodniej we współczesnych modelach kapitalizmu

75%

Zieleniewicz M.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2013

|

issue 3/2

375-389

EN

While capitalism is a term widely used, its defi nition is still debated in the scientific literature. Another debatable issue is also the effectiveness of varieties of capitalism. Until recently, the countries of Central and Eastern Europe were defi ned as economies in transition, but in recent years there have been some attempts taken to classify economic systems, which these countries have chosen. In the early years of transition, it seemed that these countries would follow the Anglo-Saxon capitalism. In fact, often they are still far away from it. What type of capitalism have these countries created? The aim of the paper is to systematize the research on models of capitalism, with particular reference to the countries of Central and Eastern Europe.

11

Długi cień historii. Kontrola cywilna a efektywność polskich sił zbrojnych

75%

Rohr-Garztecki M.

Przegląd Politologiczny

|

2021

|

issue 2

145-162

EN

The paper is based on the results of a longitudinal study tracing the challenges that joining NATO created for the armed forces and the defense policies of Poland. Examining the evolution of civil-military relations (CMR) in Poland, before and after it joined NATO we were seeking, whether those relations are copies, templates, patches or thresholds of established “Western” institutions. We also asked whether the Polish armed forces can be seen to accept democratic civilian control behaviourally, attitudinally and constitutionally. We conducted three series of face-to-face semi-structured interviews in 1996, 2006 and 2015–2016, using a proprietary questionnaire with a set of open questions. It was possible to interview 41 people, forming a sizeable part of Polish key decision makers and experts involved in the process of NATO enlargement. Findings were validated with the results of archival work on primary sources of Polish military doctrine, including the laws and the published statements of military concepts, practices and procedure. A critical review of the existing, mainly English-language literature of the subject was used to broaden the perspective. The results of our investigation show that Poland has accepted templates of CMR, which indicates that, although their adoption was voluntary, it was only approximate. They also suggest that the Polish military has accepted civilian control constitutionally and behaviourally but its attitudinal acceptance is still incomplete.

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań stanowiących część historyczno-porównawczego studium wyzwań, jakie wejście do NATO postawiło przed siłami zbrojnymi i polityką obronną Polski. Badając ewolucję stosunków cywilno-wojskowych (SCW) w Polsce przed i po jej wstąpieniu do NATO pytaliśmy czy mają one formę kopii, szablonów czy progów uznanych „zachodnich” rozwiązań instytucjonalnych. Pytaliśmy też, czy można uznać, że Polskie siły zbrojne zaakceptowały demokratyczną kontrolę cywilną nad sobą behawioralnie, postawowo i konstytucjonalnie. Przeprowadziliśmy trzy serie bezpośrednich, częściowo ustrukturalizowanych wywiadów w latach 1996, 2006 i 2015–2016 przy użyciu własnego kwestionariusza zawierającego pytania otwarte. W wywiadach wzięło udział 41 osób reprezentujących istotną część polskich decydentów i ekspertów zaangażowanych w proces poszerzania NATO. Ich wyniki zostały zweryfikowane rezultatami badań archiwalnych pierwotnych źródeł polskiej doktryny obronnej, w tym ustaw i publikowanych oświadczeń dotyczących koncepcji, praktyk i procedur militarnych. Krytyczny przegląd istniejącej, głównie angielskojęzycznej literatury posłużył poszerzeniu perspektywy badawczej. Rezultaty naszych badań wskazują, że Polska przyjęła zachodnie szablony SCW, co wskazuje, że przyjęcie to było dobrowolne, ale użyte tylko w przybliżeniu. Sugerują one też, że polscy wojskowi zaakceptowali kontrolę cywilną konstytucjonalnie i behawioralnie, ale ich akceptacja postawowa jest jeszcze ciągle niepełna.

12

Postulaty ustrojowe społeczeństwa polskiego w okresie transformacji systemowej

63%

Łabędź K.

Wrocławskie Studia Politologiczne

|

2019

|

vol. 26

7-20

EN

It has been widely accepted that the demands which accompanied the systemic transformation, with regard to the political system, concerned above all the shape of democracy, the scope of the state’s functions, organisation of the state authorities and the relations between them, the scope and the constitutional guarantees of the civic rights, the foreign policy priorities, establishment of the territorial self-government as well as the relations between the state and the Catholic Church. In the economic sphere, the demands concerned primarily privatisation, implementation of market economy and the principles of equitable distribution of wealth. The paper discusses views within the Polish society concerning these issues and indicating the desirable development trends. In general, it can be stated that these trends were consistent with the trends of the reforms implemented by politicians, albeit not without some differences and doubts.

13

Przemysłowe „miasta socjalistyczne” Niemiec Wschodnich w trzydziestoleciu transformacji systemowej (1989–2019)

63%

Dolata M.

Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego

|

2020

|

vol. 34

|

issue 2

EN

The main aim of the article is to characterise development processes occurring in the so-called industrial socialist cities in the area of East Germany during three decades of post -socialist system transformation(1989–2019). This characteristics is based on analyses covering the most important centres that were created or developed during the period of intensive industrialisation of the German Democratic Republic until 1989 (Eisenhüttenstadt, Hoyerswerda, Schwedt on the Oder, Halle -Neustadt), and after the reunification of Germany in 1990 they followed the path of very complex transformation changes. The article focuses on changes in the economic structure of the cities in close relation to their effects in the demographic and structural -spatial aspect. In the analyses carried out for the aim of the study, were used source materials inthe form of databases published by German institutions of official statistics and public digital spatial data sets. These data were compiled by mathematical -statistical and cartometric methods. The article ends with conclusions indicating the intensive, long -term processes of shrinking and peripheralisation of studied industrial “socialist cities” from the GDR period.

PL

Głównym celem artykułu jest charakterystyka procesów rozwojowych zachodzących w tzw. przemysłowych miastach socjalistycznych na obszarze Niemiec Wschodnich w ciągu trzech dekad postsocjalistycznej transformacji systemowej (1989–2019). Charakterystyka ta opiera się na analizach obejmujących najważniejsze ośrodki, które powstały lub rozwinęły się w okresie intensywnej industrializacji Niemieckiej Republiki Demokratycznej do 1989 roku (Eisenhüttenstadt, Hoyerswerda, Schwedt nad Odrą, Halle - Neustadt), a po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku weszły na drogę szczególnie złożonych przeobrażeń transformacyjnych. Artykuł koncentruje się na zmianach struktury gospodarczej badanych miast w ścisłymnawiązaniu do ich skutków, w aspekcie demograficznym i strukturalno -przestrzennym. W analizach przeprowadzonych na potrzeby opracowania wykorzystano materiały źródłowe w postaci baz danych publikowanych przez niemieckie instytucje statystyki oficjalnej oraz publiczne cyfrowe zbiory danych przestrzennych. Dane te opracowano metodami matematyczno -statystycznymi i kartometrycznymi. Wnioski wskazują na intensywne, długotrwałe procesy kurczenia się i peryferyzacji badanych przemysłowych „miast socjalistycznych” z okresu NRD.

14

Intensyfikacja usług uzdrowiskowych w Polsce po okresie transformacji systemowej

63%

Dorocki S., Brzegowy P.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2015

|

vol. 11. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych

165-176

PL

Intencją poniższego studium jest zaprezentowanie ogólnego charakteru przemian zaistniałych w polskich uzdrowiskach po 1989 r. W 2014 r. 44 miejscowości, bądź ich części, oraz Kopalnia Soli w Wieliczce miały status uzdrowiska, a największą koncentracją zdrojowisk charakteryzowało się województwo dolnośląskie. Odwołując się do danych statystycznych, raportów GUS i Ministerstwa Zdrowia oraz literatury przedmiotu i własnych obserwacji, zilustrowano stan infrastrukturalny wybranych zdrojowisk wraz z jego wykorzystaniem. Przez termin infrastruktura turystyczna autorzy rozumieją bazę noclegową z elementami lecznictwa uzdrowiskowego, zdefiniowanymi we właściwym ustawodawstwie. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu działalności sanatoryjnej, badając zmianę liczby sanatoriów(najpowszechniejszego rodzaju placówek lecznictwa zdrojowiskowego) i szpitali uzdrowiskowych, począwszy od połowy lat 90. ubiegłego wieku. W dalszej kolejności zobrazowano zmiany w liczebności kuracjuszy poszczególnych kurortów. Czy w związku z przemianami politycznymi, gospodarczymi i społecznymi, które dokonały się w okresie ostatniego ćwierćwiecza, w polskich uzdrowiskach nastąpiły zauważalne zmiany ilościowe i jakościowe? Które z nich najlepiej wykorzystały okres transformacji systemowej, stając się krajowymi liderami na rynku usług lecznictwa uzdrowiskowego?

EN

The intention behind this study is to present the general character of the changes affecting Polish spa resorts after 1989. In 2014, 44 localities (or parts thereof), and the Wieliczka salt mine, held the status of spa resorts while the Lower Silesian Voivodeship was characterised with the greatest concentration of spa facilities. Referring to the statistical data, reports published by GUS — the National Statistical Office and Ministry of Health, as well as the subject-related bibliography and their own in-situ observations, the authors illustrated the infrastructural condition of the selected spa resorts, and the use of the same. By the term "infrastructure" the authors understand an accommodation base combined with elements of spa treatment as defined in related legislation. Special attention was paid to sanatorium activities through analysing the changing number of sanatoriums (the most common type of spa treatment facility) and spa hospitals starting from the mid-1990s. Secondly, the changing number of patients visiting particular spa resorts was presented. Have any noticeable quantitive and qualitative changes occurred in Polish spa resorts in connection with the political, economic and social transformations taking place during the last quarter-century? Which of these spas benefitted best from the system transformation period, becoming leaders on the domestic spa market?

15

The Moral Dimension of the Religiosity of Poles in an Era of Systemic Change

63%

Święs K.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2018

|

vol. 17

|

issue 1

EN

This article discusses specific statistical indicators of the moral dimension of the religiosity of contemporary Poles. Survey results show that, although the majority of respondents (59%) favor the need to ascribe to moral principles, they are willing to compromise their principles in certain circumstances. Nearly half (48%) of the respondents claimed to be guided by their own consciences and rejected the need to substantiate their morals via religion. Seventy-onepercent of the respondents believed that Catholic moral principles are legitimate, but not all of the respondents agreed on which principles. With regard to the specific norms of Catholic teaching on marriage and family ethics, very few respondents agreed with the Church’s teaching against pre-marital sexual relations and the use of birth control, while more respondents respected the Church’s teaching on the value of marital fidelity, the permanence of marriage, and respect for life conceived in the womb. Taken together, these statistics reveal that contemporary social changes have deepened the already-existing gap between the daily practice of religion and morality in Poland.

PL

W artykule autor omówił wybrane wskaźniki statystyczne, dotyczące moralnego wymiaru religijności współczesnych Polaków. Pokazał, że obecnie większość respondentów (59%), choć opowiada się za potrzebą posiadania zasad moralnych, to jednak skłonna jest od nich odstąpić pod wpływem okoliczności. Blisko połowa (48%) kieruje się wyłącznie własnym sumieniem, odrzucając potrzebę uzasadnienia moralności przez religię. Słuszność wszystkich lub większości zasad moralnych katolicyzmu uznaje łącznie 71%, ale nie ze wszystkimi się zgadza. W ocenie konkretnych norm katolickiej etyki małżeńskiej i rodzinnej wykazano małą akceptację normy czystości przedmałżeńskiej, katolickiej nauki na temat regulacji poczęć. Większym poszanowaniem cieszyła się wartość wierności małżeńskiej, trwałości związku, poszanowania poczętego życia. Ostateczną konstatacją autora było twierdzenie, że współczesne transformacje społeczne pogłębiają rozdźwięk pomiędzy religią i moralnością na co dzień.

16

Socjologia historyczna polskich zmian społecznych. Od powstania Solidarności do transformacji systemowej

63%

Kolasa-Nowak A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

|

2015

|

vol. 40

|

issue 2

EN

It has been very rare to start analyzing the post-communist transformation from the Solidarity movement. Neither the conceptual achievements, nor the social dimension of this popular collective experience has been treated as a valuable resource for the new post-communist project. Historical sociology can provide inspiration in the form of methodological proposals and stimulate reflection by giving a framework of interpretation to explain the processes. Extending the model by incorporating the perspective of vast social processes of modern history of Western Europe will enrich the interpretations of Polish social and cultural change since 1980.

PL

Do historycznego punktu startowego przemian ustrojowych, jakim był ruch Solidarności, sięga się w refleksji nad polską transformacją bardzo rzadko. Ani dorobek koncepcyjny, ani wymiar społeczny tego fenomenu nie został zaliczony do wartościowych zasobów nowego projektu ustrojowego. Wyjaśnienie natury tych procesów przez osadzenie ich w kontekście historycznym jest elementem niezbędnym do zrozumienia zmiany systemowej. Socjologia historyczna może dostarczyć inspiracji w postaci propozycji metodologicznych i może pobudzać rodzimą refleksję nad wychodzeniem z komunizmu przez proponowanie ram interpretacyjnych i sposobów wyjaśniania tych wydarzeń. Poszerzenie perspektywy przez włączenie modelowych procesów społecznych z nowożytnej historii Europy Zachodniej wzbogaci interpretacje naszych przemian społecznych i kulturowych od 1980 r.

17

Odczarowanie rynku? Socjologiczne refleksje o konsekwencjach globalnego kryzysu ekonomicznego w Polsce

63%

Mrozowicki A.

Przegląd Socjologiczny

|

2014

|

vol. 63 (LXIII)

|

issue 4

67-91

PL

Światowy kryzys ekonomiczny zintensyfikował socjologiczną i publiczną debatę na temat granic wolnego rynku, stawiając na nowo problem alternatyw wobec neoliberalnego modelu STRESZCZENIA / ABSTRACTS 3 kapitalizmu. W przypadku Polski dyskusja taka była jednak dużo słabsza i koncentrowała się bardziej na wymiarze kulturowym niż społeczno-ekonomicznym. Celem niniejszego artykułu jest diagnoza konsekwencji globalnego kryzysu ekonomicznego dla wybranych przemian społeczno- -ekonomicznych w Polsce. Empirycznym punktem odniesienia są prowadzone przez autora badania nad środowiskiem robotników przemysłowych w latach 2002–2004 oraz badania nad stosunkami pracy i strategiami związków zawodowych w latach 2009–2012. Stawiam tezę, że intensyfikowane przez kryzys przemiany w sferze pracy, w tym między innymi ekspansja niestandardowych form zatrudnienia, stwarzają potencjał mobilizacyjny wokół idei i dyskursów podważających wizję samoregulującego się rynku. Zarazem jednak twierdzę, że deregulacja stosunków pracy w Polsce sprawia, że „odczarowanie rynku” nie prowadzi do mobilizacji w sferze pracy, lecz poza nią, w sferze publicznej, z wykorzystaniem lokalnych zasobów kulturowej kontestacji.

EN

The global economic crisis has contributed to the intensification of sociological and public debates on the limits of the free market, which poses anew the problem of alternatives to the neoliberal model of capitalism. However, in the case of Poland, these discussions have been much weaker and focused more on the cultural than the socio-economic dimension. This article examines the consequences of the global economic crisis through the lens of selected socio-economic changes in Poland. Its empirical basis is the author’s research on working-class milieus in Poland during the period 2002–2004, and his research on employment relations and trade union strategies during the period 2009–2012. It is argued that transformations in the sphere of work, such as the expansion of non-standard forms of employment, have mobilized potential debates on the ideas and discourses that question the ideas of self-regulating markets. Simultaneously, however, it is suggested that the deregulation of employment relations in Poland contributes to a situation whereby a “disenchantment of the market” does not lead to a collective mobilization in the workplace, but rather beyond it in the public sphere, using local resources of cultural resistance.

18

Changing Legal and Social Role of Professional Self-Governments During Systemic Transformation in Poland

63%

Muszyński K., Skuczyński P.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2020

|

vol. 12

|

issue 1

149-173

PL

Artykuł próbuje skonceptualizować społeczną i strukturalną zmianę, którą przeszły samorządy zawodowe w czasie transformacji systemowej. Po pierwsze, omówiona zostaje sytuacja samorządów zawodowych sprzed zmiany systemowej, włączając w to ich likwidację na początku rządów komunistycznych, jak również początek ich odnowy na koniec tych rządów, co zostaje opisane jako pierwsza fala rozwoju samorządności zawodowej. Wyjaśnione zostają zarówno przyczyny likwidacji, jak i powrotu do samorządów zawodowych w okresie komunizmu. Następnie opisana zostaje druga fala rozwoju, obejmująca pierwsze lata po upadku komunizmu aż do przyjęcia Konstytucji z 1997 r., która uregulowała status samorządów zawodowych jako części społecznej konstytucji. Trzecia fala rozwoju samorządów zawodowych, która trwała do 2001 r., przepowiadała konflikt opisany na końcu artykułu między dwoma rodzajami rozumienia, czym są samorządy zawodowe i jaką rolę powinny odgrywać (bardziej skoncentrowanym na społecznej konstytucji i bar dziej skoncentrowanym na argumentach efektywnościowych). Argumentuje się, że od 2001 r. samorządy zawodowe są traktowane raczej w perspektywie zapewnienia efektywności rządzenia (a często – jako coś, co w tym rządzeniu przeszkadza), a nie jako wyraz społeczeństwa obywatelskiego.

EN

The paper tries to conceptualize the social and structural change that self-governments underwent during systemic transformation in Poland. First, the situation of professional self-governments before the systemic transformation is discussed, including their liquidation at the onset of communist rule in Poland as well as the beginnings of their revival at the end of it, which was described as the first wave of development of professional self-governments. Both the reasons for liquidation, as well as revival of professional-self-governments are described. After this we discuss the second wave of this development, covering the first years after the fall of communism up to the adoption of the Polish Constitution of 1997, which regulated the status of professional self-government in the “social constitution”. Next we analyse the third wave of development of professional self-governments, which lasted until 2001 and was a portent of the conflict discussed at the end of the article between two ways of understanding what professional self-governments are and what role they should play (one focused on social constitution and other on efficiency). It is argued that from 2001 onwards professional self-governments have been treated more like a tool of effective governance (and very often – as something that hinders this governance) rather than an expression of civic society.

19

Postmonocentryczny ład społeczny i jego dynamiczny charakter: Dwie przeciwstawne konstelacje kulturowe

63%

Ziółkowski M.

Przegląd Krytyczny

|

2021

|

vol. 3

|

issue 1

7-19

EN

This article is a reprint of a text which is a theoretical introduction to a collective work published in 1993 entitled Polacy wobec ładu postmonocentrycznego. Społeczeństwo polskie i jego instytucje w 1992 roku. It discusses the basic direction of the great systemic transformation, which began in Poland in 1989, using for this purpose Parsons’ classical juxtaposition of two sets of pattern variables. It shows how the “core of the transformation”, i.e., modernisation measures taken in line with “theoretical interests” in the economy, politics and culture, encountered social resistance from various sources. The article is published in the belief that it can serve as an excellent reference to Karl Polanyi’s concept of double movement (cited in this issue in Maciej Kassner’s article), showing in particular that resistance to the introduction of a market economy was not only economic, but of a much broader, i.e. socio-cultural, nature.

PL

Niniejszy artykuł jest przedrukiem tekstu będącego wstępem teoretycznym do opublikowanej w roku 1993 pracy zbiorowej Polacy wobec ładu postmonocentrycznego. Społeczeństwo polskie i jego instytucje w 1992 roku. Omawia on podstawowy kierunek rozpoczętej w Polsce w roku 1989 wielkiej transformacji systemowej, wykorzystując w tym celu klasyczne Parsonsowskie przeciwstawienie dwóch przeciwstawnych układów zmiennych wzoru oraz Stanisława Ossowskiego czterech typów ładu społecznego. Pokazuje on, jak „rdzeń transformacji”, czyli podejmowane zgodnie z „interesem teoretycznym” działania modernizacyjne w gospodarce, polityce i kulturze napotykają na wywodzący się z różnych źródeł opór społeczny. Tekst publikowany jest w przekonaniu, że może on stanowić znakomite nawiązanie do Karla Polanyi’ego koncepcji double movement (przywoływanej w niniejszym tonie w artykule Macieja Kassnera), pokazując w szczególności, że opór wobec wprowadzania gospodarki rynkowej miał nie tylko ekonomiczny, ale znacznie szerszy, tj. społeczno-kulturowy charakter.

20

Przeszłość prawa pracy a współczesna polityka rynku pracy w Polsce

63%

Barszcz M.

Świat Idei i Polityki

|

2016

|

issue 15

249-262

PL

W 1989 r. rozpoczął się w Polsce proces transformacji systemowej, który dotyczył także rynku pracy. Proces ten został oparty na odrzuceniu dotychczasowego stanu prawnego w zakresie prawa pracy. W badaniu zmian dotyczących rynku pracy autor wykorzystał analizę instytucjonalno-prawną w połączeniu z decyzyjnym ujęciem polityki i posłużył się analizą propozycji programowych partii politycznych działających w Polsce. Badania objęły okres transformacji systemowej i zmiany ostatnich lat (od 2014 r.).

EN

In 1989, he began the process of systemic transformation, which concerned the labor market, based on a rejection of the current legal status of labor law. In the study, changes in the market, the author used the analysis of the institutional and legal in conjunction with the recognition decision policy. The author took the research period of systemic transformation and change in recent years (since 2014) with the proposals programmatic political parties.

Refine search results

Społeczno-ekonomiczna sytuacja Polski okresu transformacji systemowej

Transformacja systemowa i nierówności w zdrowiu. Perspektywa zwykłego człowieka

Політична участь громадян України у модернізаційних процесах сучасності як відображення особливостей взаємовідносин в системі влада – суспільство

ZNACZENIE LUSTRACJI W PROCESIE DEMOKRATYZACJI UKRAINY

Czas w demokratycznym systemie parlamentarnym. Przypadek Sejmu RP w latach 1989–2015

Ценностные аспекты политической модернизации: опыт Pоссии и Польши

Kiedy zaczęło się odradzanie gospodarki rynkowej w Polsce?

Przesłanki transformacji polskiej gospodarki 1990–1993

Perspektywy rozwojowe a system politycznogospodarczy. Studium przypadku wybranych państw europejskich

Miejsce krajów Europy Środkowej i Wschodniej we współczesnych modelach kapitalizmu

Długi cień historii. Kontrola cywilna a efektywność polskich sił zbrojnych

Postulaty ustrojowe społeczeństwa polskiego w okresie transformacji systemowej

Przemysłowe „miasta socjalistyczne” Niemiec Wschodnich w trzydziestoleciu transformacji systemowej (1989–2019)

Intensyfikacja usług uzdrowiskowych w Polsce po okresie transformacji systemowej

The Moral Dimension of the Religiosity of Poles in an Era of Systemic Change

Socjologia historyczna polskich zmian społecznych. Od powstania Solidarności do transformacji systemowej

Odczarowanie rynku? Socjologiczne refleksje o konsekwencjach globalnego kryzysu ekonomicznego w Polsce

Changing Legal and Social Role of Professional Self-Governments During Systemic Transformation in Poland

Postmonocentryczny ład społeczny i jego dynamiczny charakter: Dwie przeciwstawne konstelacje kulturowe

Przeszłość prawa pracy a współczesna polityka rynku pracy w Polsce