Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  translatoryka
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Techniki i podstawowe założenia translatorycznej adaptacji tekstów dydaktycznych na przykładzie tekstów z zakresu ekonomii

100%
Szpotakowska K.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2012
|
issue 6
173-185
EN
Texts are written/spoken language expressions produced by a writer/speaker in a specifi c communication process. Texts used in the translation didactic system must fulfi ll conditions of glottodidactic relevance i.e. they must be carefully selected and must contain a combination of suitable linguistic features. These linguistic features are to be in conformity with a given translation didactic system. Texts are selected by a teacher of translation, whose knowledge of a language for specifi c purposes is broad enough to enable him to choose texts with elements typical of specialist communication. The preparation of didactic texts means fi rst of all selecting a most suitable text. Secondly, it refers to the division of text into meaningful chunks as well as its modifi cation by means of elaboration or elimination techniques. Other possibilities are text compression or highlighting of certain elements of the structure of the text. At the beginning, translation students may benefi t from retranslation exercises and the use of hybrid texts. Finally, the whole process of translation didactics should be oriented towards confronting students with the problem of equivalence.
2

Językowe i niejęzykowe kompetencje tłumacza. Próba zdefiniowania celów translodydaktyki akademickiej

100%
Małgorzewicz A.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2014
|
issue 11
1-10
EN
The results of research on translation processes prove that the mere knowledge of languages, despite common convictions, does not guarantee good quality of the translation. It turns out that properly performed translation tasks require comprehensive strategic actions on the macro- and microlevel. The author of the article makes an attempt at defining the translator's competences, including their knowledge, skills as well as abilities and predispositions, which are significant for translation processes. At the next stage, global and detailed objectives of translation didactics are defined. The author also proposes some didactic solutions. The aforementioned issues are considered in the paradigm of the translation didactics system by Sambor Grucza.
3
Publication available in full text mode
Content available

Ekwiwalenty greckiego leksemu πάσχα we współczesnych przekładach Nowego Testamentu – dialog z tradycją

86%
Lisowski T.
Język. Religia. Tożsamość
|
2017
|
issue 1(15)
163-173
EN
The purpose of this analysis is to show methods of translating a Biblical exotic expression πάσχα in some selected modern translations of the New Testament, both in Catholic tradition Tyniec Bible, Poznań Bible, Warsaw-Prague Bible, Pauline Bible), as well as Protestant (Warsaw Bible, New Testament – dynamic translation), and also in the ecumenical translation of the New Testament (2001). The translators of the Tyniec Bible adopted faithfully the solution introduced by Jakub Wujek – they used a formal equivalence, more similar to the technique verbum verbo reddere. This translation technique also dominates in two subsequent twentieth-century translations of the Bible from the Catholic circle, namely, in the Poznań Bible and in the Warsaw-Prague Bible. Contrastingly, the translators of the Protestant Warsaw Bible refer to translational solutions proposed by Daniel Mikołajewski in his rendering of the Bible from 1632 – they finally decided to lexically underline the contextual meanings of the Greek πάσχα, trying to realize the very essence of the formula sensum sensui reddere. This, in turn, imposed on them the necessity to perform a semantic interpretation of the original text. Similarly acted the translators of a dynamic translation of the New Testament and the ecumenical translation. Also the translators of the Pauline Bible, the most recent entire translation completed in the Catholic circles, refer to this technique. This fact clearly supports the contention that the tendency to lexically differentiate the meanings of the Greek πάσχα in the contemporary Polish translations, whose aim is to make accessible to modern readers the sense of the Biblical message, is primarily of philological nature and not religious.
4
Publication available in full text mode
Content available

COGNITIVE CONSEQUENCES OF TRANSLATIONS FOR RENDERING THE MODALITY OF LEGAL DOCUMENTS (A SEMANTIC STUDY BASED ON THE AMSTERDAM TREATY AS AN EXAMPLE)

81%
WAKUŁA-KUNZ W.
Comparative Legilinguistics
|
2009
|
vol. 1
146-158
PL
Celem pracy jest ukazanie konsekwencji, jakie może mieć tłumaczenie czasowników modalnych, które ustanawiają reguły i zasady rozumienia norm w tekstach prawnych. W oparciu o rozróżnienia językoznawstwa kognitywnego zostały wyjaśnione przyczyny, dlaczego deontyczne czasowniki modalne są tak często używane w legislacji. Jako materiał do analizy wybrano Traktat amsterdamski w jego angielskiej oraz polskiej wersji. Przykłady pochodzące z tegoż tekstu ukazują, iż tłumaczenie deontycznych czasowników modalnych może być źródłem wieloznaczności dla jego odbiorców i to właśnie badania oraz definicje lingwistyczne pomagają rozwiązać problemy związane z błędnym rozumieniem znaczenia słów w tak ważnym tekście międzynarodowym.
EN
This study aims at examining how the manifestation forms of linguistic modality, which plays a rule-constitutive role in the content of legal documents, may be changed in the process of translation. Basing on the achievements of cognitive linguistics the author tries to find a solution for a proper translation of root and epistemic modals that would serve the same communicative function. In concluding remarks she notices that the role of linguists in solving the problems of the legal world is essential for checking the occurrence of ambiguity in the interpretation of translated texts.
5

Problemy, zadania i wyzwania translatoryki

72%
Żmudzki J.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2009
|
issue 1
41-60
EN
This article attempts to create a general and, out of necessecity, selective and up-to-date description of translation studies in Poland. The Author starts elaborating on the stages of the complicated development of translation studies with the presentation of facts in which translation studies has its origin. Further, the Autor describes the periodization of translation studies in the light of influence of the facts mentioned above on the development of translation studies in Poland. Selected theoretical models of translation studies as disciplines created mostly by Professor F. Grucza constitute fundamental constructional basis and signifi cant area of comparison reference. F. Grucza distinguished two types of translation studies: theoretical and applied. The former is to create descriptive and explicative knowledge and the latter – applicative knowledge. This division lead de facto to two stages of interpretation of translation reality. General description of translation studies in Poland covers also teaching in translation and interpreting which, next to the primary field of academic research, is a key component of translation studies. This makes translation studies more than just an area of applied linguistics.
6
Content available remote

Dydaktyka przekładu audiowizualnego na filologii romańskiej od podstaw: metody, treści, propozycje rozwiązań

72%
Kaczmarek A.
Między Oryginałem a Przekładem
|
2013
|
vol. 19-20
65-82
PL
Wobec znacznego spadku liczby absolwentów szkół średnich posługujących się językiem francuskim na tyle biegle, by móc rozpocząć studia na filologii romańskiej, wiele polskich uczelni utworzyło kierunek „filologia romańska od podstaw”. Jedną z kluczowych kompetencji rozwijanych na tych studiach jest tłumaczenie, obejmujące także podstawy przekładu audiowizualnego. Artykuł przedstawia przykłady rozwiązań dydaktycznych dla tego przedmiotu, stosowanych w Uniwersytecie Opolskim.
EN
In the face of a sensible diminution of the number of high‑‑ school graduates able to communicate in French well enough to follow the “classical” French Philology course, many Polish universities offer their students the possibility of studying “French Philology level 0”. One of the key skills developed by this course is translation, including basic audio‑‑ visual translation competences. The paper shows some examples of translator training clues that have been worked out at the Opole University.
7
Publication available in full text mode
Content available

Elementy folkloru w fantastyce jako problem tłumaczeniowy na przykładzie „Świata Dysku” Terry'ego Pratchetta

72%
Janusz A.
Półrocznik Językoznawczy Tertium
|
2022
|
vol. 7
|
issue 2
157-169
EN
Fantasy though being a fictional literary genre often contains elements from the real world and different cultures. In texts written by popular authors we can notice usage of the cultural codes  in order to make characters, plot or fictional world more probable. One of the elements of the code which is commonly used in fantasy novels are elements of folklore or folk beliefs present in a particular region. On the one hand, they make a text more interesting for the reader, and on the other, names of legendary characters or local superstitions can create a significant obstacle for a translator, who will look for specific translational strategies. One of authors using elements of the cultural code in his books was Terry Pratchett. This can be observed especially in his series “The Discworld”. In this article some problems connected with elements of folklore and translational strategies will be presented on the example of extracts of the “Discworld” novels. 
PL
Literatura fantastyczna, choć z zasady egzomimetyczna, wielokrotnie sięga po elementy pochodzące z realnego świata i różnych kultur, a w tekstach znanych autorów daje zauważyć się wykorzystywanie kodu kulturowego do uprawdopodobnienia opisywanych historii, bohaterów oraz świata przedstawionego. Jednym z chętnie wykorzystywanych aspektów kodu kulturowego w fantastyce są elementy folkloru oraz wierzeń obecnych w danej kulturze i utrwalonych w używanym przez wspólnotę języku. Chociaż czynią one tekst bardziej interesujący, referencje do baśniowych postaci czy ludowych czarów mogą stanowić istotną przeszkodę tłumaczeniową, a rozwiązanie takiego problemu będzie wymagało szczególnych strategii translatorskich. Jednym z autorów sprawnie operujących kodem kulturowym w swoich dziełach był Terry Pratchett, co jest szczególnie widoczne w jego cyklu książkowym „Świat Dysku”. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jak w wybranych pozycjach z serii „Świat Dysku” funkcjonują referencje do folkloru, jaką rolę pełnią oraz prezentacja problemów i strategii obecnych w polskim przekładzie powieści wchodzących w skład cyklu.
8

O przekładach piśmiennictwa cerkiewnosłowiańskiego autorstwa prof. Ryszarda Łużnego na tle innych polskich publikacji tego typu

72%
Skowronek M.
Roczniki Humanistyczne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 7: Słowianoznawstwo
117-135
EN
This article is a voice in the debate on the legacy of Professor Ryszard Łużny's (1927-1998) translations from Old-Church-Slavonic. This aspect of Łużny's research is presented from the perspective of the genre studies in the domain of the East Slavic medieval literature and juxtaposed against Polish translations of the Balkan Slavic literatures. The article is complemented with the bibliography of Ryszard Łużny's translations from Old-Church-Slavonic and his other translations into Polish of literature and folklore literary art from in the domain of Slavia Orthodoxa published after 1945, which have not yet been incorporated in the Bibliography of the translation of Old literature in the domain of Slavia Orthodoxa into Polish by A. Kawecka, I. Petrov and M. Skowronek.
9
Publication available in full text mode
Content available

CASE STUDY: TEACHING FINNISH - ENGLISH LANGUAGE FOR SPECIFIC PURPOSES (LSP) LEGAL TRANSLATION AT THE UNIVERSITY OF HELSINKI

71%
GARANT M.
Comparative Legilinguistics
|
2013
|
vol. 16
39-54
PL
 Finlandia jest uważana za jeden z najlepszych krajów do życia, biorąc pod uwagęprzejrzystość systemu i wysoki poziom edukacji, którego efektem jest wysoki poziom znajomościjęzyka angielskiego. Artykuł koncentruje się na nauczaniu tłumaczenia prawnego z językafińskiego na język angielski na Uniwersytecie w Helsinkach. Badaniom empirycznym poddanazostała struktura kursu, materiały i metody dydaktyczne. Inspiracją tego artykułu stały sięefektywność nowych metod badawczych oraz struktura kursu. W celu potwierdzenia danychzostały przeprowadzone wywiady i ankiety.Studium obrazuje, że w trakcie kursu studenci nabywają podstawy wiedzy z zakresuprawa fińskiego i komparatystyki prawa. Zastosowano zintegrowaną metodę kształcenia (blendedlearning) zamiast tradycyjnych wykładów, wykładowcy stosowali platformę Moodle. Rezultatywskazują, że studentom odpowiada taka metoda prowadzenia zajęć. Metoda ta może zostaćzastosowana także w kursach o innej tematyce niż tłumaczenie prawne.
EN
Finland is widely recognized as one of the top countries to live in, with transparency and an excellent education system, which provides for top English proficiencies. The applied English translation case study that is examined in this paper focuses on Finnish into English legal translation teaching coupled with studying at the University of Helsinki. Scrutiny of the course structure, teaching materials and teaching methods was undertaken as part of the empirical research and the efficiency of the new teaching method and course structure inspired this paper. Methodology also included interviews/surveys to obtain up to date data. The case study in brief illustrates that students at the outset of the course acquired the basic concepts of Finnish and comparative law. This was done in a blended learning environment with reverse classroom makeups and small group discussions being used instead of teacherfronted lectures. Students were also asked to look up information on the Internet and undertake translations comments, company visits, and translating an entire court case. From the teacher’s perspective Moodle was used as a file managements system. Results suggest that the students are satisfied with this method and see it as beneficial. It can be used for benchmarking for legal translation courses in others settings.
10
Publication available in full text mode
Content available

O stylistyce i leksyce słów kilka. Potop Henryka Sienkiewicza i słoweński przekład Rudolfa Molè

71%
Zatorska A.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 6
189-201
EN
The aim of this study is to show the ways in which some stylistic marked components were translated in the 1970 Slovenian translation of Henryk Sienkiewicz’s novel “Potop” (“The Deluge”) by Rudolf Molè. The data comprise Latin words, expressive and analytical forms, and names of realia. Choosing the equivalent may result in the loss of stylistic markedness: fatigatus wielce Vol. 1, p. 166. - zelo utrujen Vol. 1, p. 18; - Ni pary z gęby! Vol. 1, p. 40. - Niti besede več!... Vol. 1, p. 44; synalka Vol. 1, p. 365 - sina Vol. 1, p. 394; Daj no waćpan pyska! Vol. 1, p. 203 - Daj, da te objamem! Vol. 1, p. 220. However, many equivalents confirm such stylistic markedness: psubratom Vol. 2, p. 442 - pasjim bratom Vol. 2, p. 476; psiajuchy Vol. 2, p. 442 - pasje duše Vol. 2, p. 476. The translations of historical names demonstrate generalisation, e.g. rajtar vs jezdec, or approximation, e.g. rapier vs meč. The analysis confirms these differences and resemblances between the original and the translation. The general aim of this article is to indicate the stylistic and semantic differences in the translated text.
PL
Celem opracowania jest ukazanie strategii tłumaczeniowych zastosowanych wobec stylistycznie nacechowanych wyrażeń wyekscerpowanych ze słoweńskiego przekładu powieści Potop Henryka Sienkiewicza dokonanego przez Rudolfa Molè z 1970 roku. Obserwacji poddano: latynizmy, analityzmy i frazeologizmy, ekspresywizmy oraz nazwy realiów. Wybór ekwiwalentu skutkował niejednokrotnie zatratą lub osłabieniem nacechowania stylistycznego danego fragmentu, por. fatigatus wielce SI166 – zelo utrujen MI181; - Ni pary z gęby! SI40 – Niti besede več!... MI44; synalka SI365 – sina MI394; Daj no waćpan pyska! SI203 – Daj, da te objamem! MI220. Liczne są jednakże translaty z zachowanym nacechowaniem stylistycznym, np. psubratom SII442 – pasjim bratom MII476; psiajuchy SII442 – pasje duše MII476. Nazwy historycznych realiów przetłumaczono przy pomocy generalizacji rajtar vs jezdec lub aproksymacji rapier vs meč. Przeprowadzona analiza dowiodła różnic między stylistycznym ukształtowaniem oryginału a przekładu, choć odnotowano też podobieństwa w tym zakresie. Najważniejszym celem podjętych badań było jednak wskazanie odrębności stylistycznych i semantycznych badanego przekładu wobec oryginału.
11
Publication available in full text mode
Content available

Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania

58%
Gwóźdź G.
Zagadnienia Naukoznawstwa
|
2016
|
vol. 52
|
issue 2(208)
251-274
PL
Celem artykułu jest przedstawienie translatoryki jako nauki interdyscyplinarnej ulokowanej w obszarze nauk humanistycznych z ambicjami transdyscyplinarnymi. Autor artykułu przedstawia zarys myśli przekładoznawczej, która od lat kształtuje translatorykę i inspiruje teoretyków przekładu do podejmowania coraz nowszych badań przyczyniających się do wzbogacenia translatoryki o nowe propozycje rozwiązań elementów spornych w przekładzie. Artykuł przedstawia również czytelnikowi kierunki, którymi translatoryka podążała i podąża nadal w swej wędrówce ku przyszłym nie podjętym dotąd badaniom. Kolejnym celem artykułu było przedstawienie polskiej bazy translatorycznej w postaci centrów kształcenia przyszłych adeptów zawodu tłumacza, a także zarysowanie najnowszego stanu wiedzy co do wymogów z tym związanych.
EN
The aim of the article is to present translation theory as a science located in the area of interdisciplinary humanities with a trans-disciplinary ambition. The article outlines the history of translation tendencies that for years have shaped translation theory and inspired translation theorists to pursue new research that would contribute to suggesting solutions to complex problems in translation. The following article also presents the reader with directions that translation theory has been following on its way towards the future research that has not yet been carried out. Another purpose of the article was to present main Polish translation training centers for future students of the translation profession, as well as to provide the recent state of knowledge concerning the requirements in this respect.
12
Publication available in full text mode
Content available

Joseph L. Malone’s trajections, or on the right to use Ockham’s razor

58%
Janiak Z.
Facta Simonidis
|
2020
|
issue 13
115-130
PL
Strategie w ujęciu Josepha L. Malone’a, czyli o prawie użycia brzytwy Ockhama
13
Publication available in full text mode
Content available

Między tłumaczeniem słów a tłumaczeniem sensu. Współczesne spojrzenie na historię syryjskich przekładów Nowego Testamentu na przykładzie J 3,1.2.16.17

58%
Jutkiewicz P.
The Biblical Annals
|
2020
|
vol. 10
|
issue 3
457-473
IT
Is it necessary to refer literally to all the words in order to translate a text faithfully? The ancient Syriac-speaking church already lived this dilemma. In no ancient language can we have access to a series of translations from different centuries in order to follow the diachronic development of the translation technique so closely. This paper presents for the first time to a Polish reader the process of transformation of the New Testament translations into Syriac from reader-oriented to source-oriented type. Contemporary categories of dynamic and formal equivalence help us to describe the characteristic features of particular translations, in which different assumptions and goals lead to a new reception of the text. The translation technique is analyzed on the example of John 3:1.2.16.17 in three Syriac translations from different epochs: Vetus Syra, Peshitta, Harklean. A broader supplementary bibliography on the topics discussed is also presented.
14
Content available remote

Piętnaście lat istnienia Studenckiego Koła Naukowego Rusycystów Translatoryków i Leksykografów „Translationis”

58%
Wojan K.
Studia Rossica Gedanensia
|
2015
|
issue 2
608–611
PL
Tekst jest sprawozdanienim z 15-letniej działalności Koła Naukowego "Translationis", funkcjonującego w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Gdańskiego od 2000 roku. Opiekunem Koła jest Katarzyna Wojan.
15
Publication available in full text mode
Content available

Wiersz "Do przyjaciółki" ze zbioru "Carmina Rivipullensia" – głos w dyskusji o przekładach średniowiecznej poezji łacińskiej

58%
Woźniak M. J.
Collectanea Philologica
|
2022
|
issue 25
73-82
EN
The article is a voice in the discussion on contemporary translations of medieval Latin poetry: accepted and possible ways of translating Latin poetry for todayʼs readers, situated within the field of translation studies and poetics – it is part of the research on the reception of the ancient tradition, of which translations are a particular manifestation. The subject of interest is a poem from the medieval collection Carmina Rivipullensia: the only existing collection of Latin love lyric of the Middle Ages from Spain. It testifies to the very lively presence of the Latin poetic tradition in the Iberian Peninsula at that time. This article presents a translatorʼs proposal, accompanied by a commentary, in which arguments for the chosen solutions are indicated. The aim of the article is to present the translatorʼs ideas, mainly concerning the chosen strategy for the translation of the rhymes in Latin medieval poetry, which are an important feature of the Songs.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.