Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 23

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  transport publiczny
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Rozwój miast, a zwłaszcza rozwój metropolitalny powoduje powstawanie barier mobilności. W szczególności konieczne jest równoważenie mobilności z wykorzystaniem niskoemisyjnych podsystemów transportowych. Równoważenie mobilności wymaga podejścia systemowego i stosowania różnych instrumentów. Jednym z nich jest cena usług publicznego transportu zbiorowego, w tym dyskutowana żywo propozycja wprowadzania bezpłatnego transportu zbiorowego w miastach. W Polsce zamiar wprowadzania bezpłatnego transportu zbiorowego zgłaszają coraz szerzej władze kolejnych miast uzasadniając to chęcią ograniczenia ruchu samochodów i tym samym zrównoważenia mobilności. Jednak skutki takich decyzji są wielokierunkowe i długookresowe, tymczasem argumenty uzasadniające efektywność bezpłatnego transportu miejskiego w równoważeniu mobilności nie znajdują jednoznacznego potwierdzenia w badaniach naukowych.
EN
Urban development, especially metropolitan development, creates barriers to mobility. In particular, it is necessary to sustain mobility with low carbon transport subsystems. Sustainable mobility requires a systematic approach and the use of different instruments. One is the price of public transport services, including the keenly discussed proposal of introducing free public transport in the cities. In Poland, the intention of introducing free public transport is reported more and more by the authorities of subsequent cities, justifying this desire to limit car traffic and thus to balance mobility. However, the effects of such decisions are multidirectional and long-term, while the arguments justifying the effectiveness of free urban transport in balancing mobility are not unambiguously confirmed by scientific research.
PL
Założenia i cele zrównoważonej mobilności miejskiej określone są w dokumentach globalnych i krajowych, np. Agendzie ONZ 2030 oraz Polityce transportowej Państwa Polskiego na lata 2006–2025. Osiągnięcie tych celów to długi proces. Zidentyfikowano narzędzia i działania, które odgrywają fundamentalną rolę w osiągnięciu zrównoważonej mobilności. Przedstawiono i porównano różne metody pomiaru efektywności tych działań. W artykule przedstawiono następujące hipotezy badawcze: osiągnięcie celów zrównoważonej mobilności poprzez rozwój oferty komunikacji zbiorowej wymaga zastosowania nowoczesnych metod zarządzania, konieczne jest zidentyfikowanie głównych atrybutów transportu publicznego determinujących korzystanie z tego rodzaju transportu oraz sfinansowanie tych elementów oferty przewozowej, które odpowiadają tym atrybutom. Celem artykułu jest ocena roli transportu publicznego jako elementu zrównoważonej mobilności oraz wyjaśnienie przyczyn niezadowalających efektów polityki w Polsce. Analizując skuteczność działań i narzędzi stosowanych w polskich miastach w osiąganiu celów zrównoważonej mobilności, do analizy wybrano procesy zarządzania w transporcie publicznym oraz kształtowania atrybutów usług transportowych i rozwiązań technicznych. Analizę przeprowadzono na przykładzie wybranych polskich miast. Na podstawie przeprowadzonych badań autorzy sformułowali wnioski: idea zrównoważonego rozwoju mobilności jest elementem polityki transportowej nowoczesnych miast europejskich, osiągnięcie zrównoważonego rozwoju wymaga zmian w strukturze transportu miejskiego, skuteczna realizacja polityki zrównoważonej mobilności prowadzi do zmian zachowań transportowych, warunkiem zwiększenia udziału transportu zbiorowego jest podniesienie atrakcyjności jego usług. Szczegółowe wnioski określono w odniesieniu do wybranych polskich miast, w szczególności Gdańska i Gdyni. Korzystanie z transportu publicznego przez osoby, które mogą podróżować samochodem, można ograniczyć, wpływając na swobodę korzystania z samochodów osobowych w miastach poprzez ograniczenia ruchu i parkowania. Najskuteczniejszym narzędziem ograniczającym korzystanie z prywatnych samochodów okazują się opłaty parkingowe w mieście. Wnioski z przeprowadzonych badań pozwoliły potwierdzić hipotezy badawcze artykułu.
EN
The assumptions and goals of sustainable urban mob ility are defined in global and national documents, for example, the United Nations 2030 Agenda and in the Transport Policy of the State of Poland for 2006–2025. Achieving these goals is a long process. Tools and actions have been identified that play a fundamental role in achieving sustainable mobility, and various methods of measuring the effectiveness of these activities have been presented and compared. The article presents the following research hypotheses: achieving the goals of sustainable mobility through the development of the public transport offer requires the use of modern management methods, it is necessary to identify the main attributes of public transport that determine the use of this type of transport and to finance those elements of the transport offer that correspond to these attributes. The aim of the article is to assess the role of public transport as an element of sustainable mobility and to explain the reasons for unsatisfactory policy effects in Poland. Analysing the effectiveness of actions and tools used in Polish cities in achieving the goals of sustainable mobility, the processes of management in public transport and shaping the attributes of transport services and technical solutions were selected for the analysis. The analysis was carried out on the example of selected Polish cities. On the basis of the conducted research, the authors formulated conclusions: the idea of sustainable mobility development is an element of the transport policy of modern European cities, achieving sustainable development requires changes in the structure of urban transport, effective implementation of a sustainable mobility policy leads to changes in transport behaviour, the condition for increasing the share of public transport is to increase the attractiveness of its services. Detailed conclusions were defined in relation to selected Polish cities, in particular Gdańsk and Gdynia. The use of public transport by people who can travel by car can be increase by affecting the freedom to use passenger cars in cities through traffic and parking restrictions. The most effective tool that limits the use of private cars turns out to be parking fees in the city. Conclusions from the conducted research allowed us to confirm the research hypotheses of the article.
PL
Transport publiczny odgrywa w miastach coraz większą rolę. Rosną potrzeby użytkowników, a wśród nich nie tylko te, które odnoszą się do usprawnienia potoków komunikacyjnych, ale również do dbałości o środowisko. Coraz wyraźniejszą alternatywą transportu publicznego jest sprawny, publiczny, choć indywidualny rower. W niniejszym artykule przedstawiono koncepcje roweru miejskiego jako sposobu uzupełnienia miejskiego systemu komunikacyjnego. Dokonano analizy dostępności i wykorzystania SRM w Szczecinie.
EN
Public transport is playing a bigger and bigger role in cities nowadays. The needs of users are growing and, among them, not only these connected with improving communication streams, but also those related to environmental care. A greater and greater alternative for efficient, public – although still individual – transport is the bicycle. In the article, the concept of the city bike as a successful way of complementing public transport system was presented. An analysis of the availability and usage of Szczeciński Rower Miejski (SRM) [Szczecin City Bike] in the city of Szczecin was carried out.
PL
W pracy przedstawiono zasady powierzania przez organy władzy publicznej usług z zakresu publicznego transportu zbiorowego w świetle Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady Wspólnot Europejskich. Punktem wyjścia dla rozważań są ogólne kwestie dotyczące roli transportu publicznego w systemie zadań świadczonych w interesie ogólnym. W artykule poddano analizie cztery modelowe przykłady sposobów organizacji i zarządzania publiczną siecią transportową. Szczególną uwagę zwrócono przy tym na system rekompensat z tytułu świadczenia usług publicznych jako jeden z elementów bilansujących strukturę kosztów transportu publicznego.
EN
This paper presents rules of the delegation of services relating to public transport by the public authorities based on Regulation (EC) No. 1370/2007 of the European Parliament and the Council of the European Communities. Some general issues relating to the role of public transport in the system of general interest tasks are the starting point for the discussion. The article depicts four model examples of organization and management of the public transport system. Particular consideration has been given to the scheme of compensation for public service as an element of balancing the cost structure of public transport.
EN
The main aim of the article is to deepen the considerations on smart cities, due to the need for scientific exploration in the context of new emerging environmental challenges (including technological development, limited mobility). Moving towards an intelligent one brings with it many challenges and, at the same time, benefits, as it is primarily intended to improve the functioning of residents, increase their access to infrastructure, ensure safety, and at the same time minimize the related costs. The literature review shows that there are various concepts of a smart city, and the examples illustrate that managing a smart city brings many benefits.
PL
Celem artykułu jest pogłębienie rozważań nad koncepcją smart city - inteligentnego miasta z uwagi na potrzebę eksploracji naukowej w kontekście nowych, pojawiających się wyzwań otoczenia, m.in. rozwoju technologicznego czy ograniczonej mobilności wywołanej pandemią. Podążanie w kierunku inteligentnego miasta niesie ze sobą wiele wyzwań, a zarazem korzyści, gdyż przede wszystkim ma za zadanie poprawić funkcjonowanie mieszkańców, zwiększyć ich dostępność do infrastruktury, zapewnić bezpieczeństwo, minimalizując jednocześnie związane z tym zagrożenia. Autorzy prezentują podstawowe pojęcia i zagadnienia związane z kształtowaniem koncepcji smart city, z uwzględnieniem międzynarodowych rozwiązań oraz klasyfikacji - Ranking IESE Cities in Montion Index 2019, a także w odniesieniu do polskich uwarunkowań, w tym Warszawy.
EN
The article will present the application and use of the Piła City Card (PCC) which is utilized as a ticket in public transport in Piła (MZK). In the next stage of research, other possibilities of its use will be presented. The aim of the study was to analyse the existing system of how the PCC works and to get to know the public opinion on the subject of its functioning and how to further expand its use. The research was carried out in the city of Piła, using a questionnaire consisting of 12 single-choice closed and 2 open questions. The residents of the City of Piła were satisfied with the services provided by MZK and the introduction of an electronic ticket encoded on the PCC. The functioning of this card makes travelling much easier. The respondents also gave many interesting suggestions regarding other applications of the PCC than just in communication. Some of the proposals, after consultations with the city authorities and MZK, are currently being implemented.
PL
W artykule przedstawiono wykorzystanie Pilskiej Karty Miejskiej (PKM), która służy jako bilet w komunikacji miejskiej w Pile (MZK). W kolejnym etapie badań zostaną zaprezentowane inne możliwości jego wykorzystania. Celem pracy była analiza istniejącego systemu PKM oraz poznanie opinii publicznej na temat jego funkcjonowania i możliwości szerszego wykorzystania. Badania przeprowadzono na terenie miasta Piła za pomocą kwestionariusza składającego się z 12 pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru i 2 pytań otwartych. Mieszkańcy Piły byli zadowoleni z usług świadczonych przez MZK oraz wprowadzenia biletu elektronicznego zakodowanego w PKM. Funkcjonowanie tej karty znacznie ułatwia podróżowanie. Respondenci przekazali również wiele ciekawych sugestii dotyczących innych zastosowań PKM niż tylko w komunikacji. Część propozycji, po konsultacjach z władzami miasta i MZK, jest obecnie wdrażana.
EN
Background: The congestion is a serious and often occurring problem in many countries. In present paper the management of a high circulation road connecting two mainstream cities in Chile is tackled. The cities are connected through a coastal road and is permanently under congestion effects. This situation leads to much discontent in the users and negatively impacts both economically and environmentally as well. The aim of this paper was to create a proposal of solution of road transportation system based on a provided case study. Methods: To minimize the impact of congestion in this problem setting, a micro-simulation is performed in VISSIM. This model, incorporates the road and its users and represents their driving behavior and its impact on congestion. Results: Throughout the experiments conducted, the emissions of CO2 are calculated; this allowed to define a set of congestion minimization strategies that also reduce emissions. These strategies were validated under a set of real-world scenarios and were able to solve a set of specific road management problems and optimize average travel time for users. Conclusions: The model, the strategies and a case study are introduced and discussed to solve the problem of congestion, also, future research directions are given.
PL
Wstęp: Kongestia to obecnie poważny i często występujący problem w wielu krajach. Zagadnienie poddane analizie w prezentowanej pracy dotyczy zarządzanie ruchem ulicznym połączenia komunikacyjnego dwóch dużych miast w Chile. Miasta te są z sobą połączone nadbrzeżną drogą, gdzie często obserwuje się zjawisko kongestii. Sytuacja ta wpływa na niezadowolenie mieszkańców tych miast i ma negatywny wpływ zarówno w wymiarze ekonomicznym jak i środowiskowym. Celem pracy jest stworzenie propozycji systemu transportu drogowego w oparciu o przedstawione studium przypadku. Metody: W celu minimalizacji negatywnym skutków kongestii w analizowanym przypadku, została wykonana mikro-symulacja przy użyciu VISSIM. Otrzymany model, uwzględniając zarówno infrastrukturę jak i jej użytkowników, pokazuje wpływ różnych zachowań tych uczestników ruchu na kongestię. Wyniki: W trakcie przeprowadzanych badań, obliczano również emisję CO2. To pozwoliło na określenie strategii minimalizacji kongestii równocześnie redukujących emitowanych zanieczyszczeń. Wybrane strategie zostały przetestowane dla realnych scenariuszy i są w stanie rozwiązać pewne problemy zarządzania ruchem oraz optymalizować średni czas przejazdu. Wnioski: Zaproponowano model, strategie i obrazujące je studium przypadku dla rozwiązywania problemu kongestii. Zaproponowano również dalszej kierunki pożądanych badań.
LogForum
|
2015
|
vol. 11
|
issue 3
275-282
EN
Background: The growing role of public transport and the pressure of economic criteria requires the new optimization tools for process of public transport planning. These problems are computationally very complex, thus it is preferable to use various approximate methods, leading to a good solution within an acceptable time. Methods: One of such method is the genetic algorithm mimicking the processes of evolution and natural selection in the nature. In this paper, the different variants of the public transport lines layout are subjected to the artificial selection. The essence of the proposed approach is a simplified method of calculating the value of the fit function for a single individual, which brings relatively short computation time even for large jobs. Results: It was shown that despite the introduced simplifications the quality of the results is not worsened. Using the data obtained from KZK GOP (Communications Municipal Association of Upper Silesian Industrial Region) the described algorithm was used to optimize the layout of the network of bus lines located within the borders of Katowice. Conclusion: The proposed algorithm was applied to a real, very complex network of public transportation and a possibility of a significant improvement of its efficiency was indicated. The obtained results give hope that the presented model, after some improvements can be the basis of the scientific method, and in a consequence of a further development to find practical application.
PL
Wstęp: Rosnąca rola komunikacji publicznej przy jednoczesnym nacisku kryteriów ekonomicznych wymaga zastosowania nowych narzędzi optymalizacyjnych do procesu planowania transportu publicznego. Problemy te są bardzo złożone obliczeniowo, więc korzystne jest zastosowanie różnych metod przybliżonych, prowadzących do uzyskania dobrych rozwiązań w akceptowalnym czasie. Metody: Jedną z takich metod jest algorytm genetyczny, naśladujący procesy ewolucji i doboru naturalnego w przyrodzie. W prezentowanej pracy sztucznemu doborowi podlegają różne warianty układu linii komunikacji publicznej. Istotą proponowanego podejścia jest uproszczony sposób obliczania wartości funkcji dostosowania pojedynczego osobnika, co przynosi stosunkowo krótki czas obliczeń nawet dla dużych zadań. Wyniki: Pokazano, że mimo wprowadzonych uproszczeń, jakość uzyskanych rezultatów nie ulega pogorszeniu. Korzystając z danych uzyskanych od KZK GOP (Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego) zastosowano opisywany algorytm do optymalizacji układu części sieci linii autobusowych znajdujących się w obrębie miasta Katowice. Wnioski: Zaproponowany algorytm zastosowano do rzeczywistej, bardzo złożonej sieci komunikacji publicznej uzyskując znaczącą poprawę jej efektywności. Otrzymane rezultaty dają nadzieję, że prezentowany model po udoskonaleniu i może być podstawą naukowej metody, a w konsekwencji dalszego rozwoju znaleźć praktyczne zastosowanie.
PL
Artykuł prezentuje czynniki wyboru modelu świadczenia lokalnego transportu zbiorowego w Polsce w 2017 roku. Jest to pierwsze przekrojowe badanie ilościowe, które zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie 1089 gmin, spośród których 382 świadczą usługę w jednym z trzech modeli: kontraktowania, współpracy lub korporatyzacji. Większość samorządów nie angażuje w ten proces zasobów własnych, najczęściej gminy występują w roli regulatora rynkowej podaży, kontraktując usługę z prywatnym przedsiębiorcą. Gminy charakteryzują się pragmatycznym podejściem podczas świadczenia usługi – ograniczają angażowanie zasobów własnych oraz włączają się w powiązania funkcjonalne w obszarach metropolitalnych. Bogatsze i gęściej zaludnione miasta inwestujące swoje zasoby korzystają z pozwalającego na zachowanie większej kontroli politycznej modelu korporatyzacji. Przedstawione wyniki badania są użyteczne w procesie podejmowania decyzji o sposobie świadczenia usługi lokalnego transportu – wskazują cechy, jakimi charakteryzują się gminy, które w 2017 roku korzystały z jednego z trzech modeli.
EN
The article presents the factors influencing the choice of local transport delivery modes in Poland. It is the first quantitative study conducted on a representative sample of municipalities since the 1990s, and it concerns three service delivery modes: contracting-out, cooperation, and corporatization. Most local governments do not invest their own resources to deliver local transport, but rather act as a private market supply regulator and contract the service out to private enterprises. Some of them act based on functional connections within metropolitan areas, joining forces with other local governments. More affluent and densely populated cities opt for corporatization, which gives them greater political control over the delivery process. The presented results are useful for decision-makers who have to select the mode of local transport service provision, as they characterize the municipalities which, in 2017, chose one of the three analyzed modes.
PL
Badanie dotyczyło procesów reaktywacji pasażerskiego regionalnego ruchu kolejowego w Polsce w latach 2000–2020. Po przeprowadzonej przed 2000 r. redukcji sieci kolejowej zidentyfikowana została faza renesansu przewozów pasażerskich. W badanym okresie odtworzono przewozy na 63 odcinkach linii. Łączna długość reaktywowanych tras wynosiła 1992 km, z tego odcinki zelektryfikowane objęły 549 km sieci. Największe obszary koncentracji działań reaktywacyjnych zidentyfikowano w południowo-wschodniej oraz północnej Polsce. Na większości tras średnia prędkość wynosiła 65 km/h. Oferta przewozowa na 55% linii oparta była na więcej niż sześciu połączeniach dziennie. Rozpoznano również zjawisko niekonsekwencji – na 20 odcinkach spośród 63 tras zawieszony został ponownie ruch pasażerski. Wyznaczyć można trzy typy reaktywowanych tras, z których największy odsetek mają trasy ślepo zakończone. Zidentyfikowane procesy rekonstrukcji układów komunikacyjnych po 2000 r. stanowią kolejną fazę funkcjonowania przewozów kolejowych w Polsce, po ostatnim etapie intensywnego regresu i niedofinansowania.
EN
The study discusses the processes of reactivation of passenger rail traffic in Poland in the years 2000–2020. After the reductions of the railroad network carried out before 2000, a renaissance of passenger transport could be observed. In the period under study, 63 sections of the railway lines were reconstructed. The total length of the reactivated routes was 1992 km, of which the electrified sections covered 549 km of the network. The largest areas of the concentration of reactivation activities were identified in south-eastern and northern Poland. The average speed on most routes was 65 km/h. The transport offer for 55% of the lines was based on more than six connections per day. Inconsistencies were also identified: out of 63 routes, passenger traffic was suspended again in 20 sections. Three types of reactivated routes can be identified, most of which are blindly terminated routes. The identified processes of reconstruction of traffic systems after 2000 represent yet another phase of railroad operations in Poland, after the previous phase of intensive regression and underfunding.
EN
The quality of living in a city depends, to a large extent, on the transportation pro vided, road movement management and transport policies adopted. Over the last thirty years, the use of public transportation in Poland has decreased significantly. In 1990, the number of persons transported by municipal means of transport stood at 7,264,100,000, while in 2018 – at only 3,774,100,000, which makes a decrease by 48 percent. Simultaneously, since 1990 the number of registered cars has increased by more than four times, i.e. from 5.3 million to 23.4 million. As a result, municipal roads are overloaded. Together with an increase of private cars, traffic jams have been growing, too. Time of driving has also been increasing, as well as noise and emission of exhaust fumes pollution. Planning of sustainable development of public transport has become a significant element of future cities designing, calling for considering the identified needs of their inhabitants, with an optimal use and development of the in frastructure, and provision of necessary resources. In order to meet these challenges, not only responsible development of transport policy is required, but its consistent and effective implementation as well. That is why this area was subject to an audit carried out in the cities of the Dolnośląskie Region.
PL
Od 1990 r. liczba zarejestrowanych pojazdów samochodowych w Polsce zwiększyła się ponadczterokrotnie, tj. z 5,3 mln do 23,4 mln, co spowodowało znaczny spadek przewozów komunikacją miejską. W efekcie sieć drogowa w miastach jest przeciążona. Zatory uliczne, wydłużający się czas dojazdów, a także hałas i zwiększona emisja spalin są tam stałym zjawiskiem. Planowanie zrównoważonego rozwoju transportu publicznego staje się istotnym elementem projektowania przyszłości miast. Sprostanie temu wyzwaniu wymaga nie tylko odpowiedzialnego tworzenia polityki transportowej, ale również konsekwentnego i efektywnego jej wdrażania. Zagadnienie to stało się przedmiotem kontroli NIK. Jej wyniki wykazały, że działania podejmowane we Wrocławiu były niewystarczająco skuteczne do osiągnięcia zamierzonych celów, a ich efekty w Jeleniej Górze i Wałbrzychu nierzetelnie monitorowane. Znaczące różnice wystąpiły też w organizacji i sposobie finansowania komunikacji miejskiej w różnych miastach.
EN
The article examines the economic determinants of the functioning of regional passenger transport in Poland against the background of changes that have taken place in this sector since the beginning of the previous decade. These changes have covered both demand and supply, and they also include organizational changes in railway transport. The author argues that there are several economic reasons that the government is more involved in regional railway transport than in road transport. This thesis is supported by empirical data on selected segments of Poland’s transport sector collected by government’s Central Statistical Office (GUS) as well as by data from annual reports released by railway operators. Data by the Central Statistical Office shows that the number of public transport passengers in outlying areas has decreased in recent years, the author says. This negative trend adds to the still unresolved problem of how regional railway transport should be organized. A look at this problem in terms of a simple relationship between direct costs and possible income suggests that the only economically viable solution would be to abandon unprofitable services, the author adds; however, mass transit meets socially important tasks and is expected to benefit the public. The author’s analysis shows that it is possible to quantify the external costs of transport and determine the benefits to society. This makes it possible to define a reasonable level of subsidies for the operation of public transport so that the economic benefits for users and the general public could be maximized.
PL
Można postawić tezę, że istnieje wiele przyczyn mających wymiar ekonomiczny, które sankcjonują większe w porównaniu z transportem drogowym zaangażowanie państwa w regionalny transport kolejowy. Dla wykazania tej tezy posługuję się danymi empirycznymi, obejmującymi segmenty sektora transportowego sporządzanymi przez GUS i UTK oraz rocznymi sprawozdaniami poszczególnych przewoźników kolejowych. Mający miejsce w ostatnich latach spadek przewozów realizowanych przez transport publiczny na obszarach peryferyjnych intuicyjnie wydaje się oczywisty. Znajduje to potwierdzenie w przedstawionych danych statystycznych GUS. Ten negatywny trend potęguje nadal nierozwiązany problem organizacji kolejowych przewozów regionalnych, mimo istnienia opisanych prób wdrażania dobrych praktyk. Ocena przedstawionego problemu na podstawie prostej relacji bezpośrednich kosztów i możliwych do uzyskania przychodów na wstępie określiłaby ekonomicznie uzasadnione rozwiązanie, tj. zaniechanie deficytowych przewozów. Jednak sprawny transport publiczny, realizując ważne społecznie zadania, przynosi ogółowi społeczeństwa wymierne korzyści. Przedstawiona w artykule analiza wskazuje, że możliwa jest kwantyfikacja kosztów zewnętrznych transportu mogących opisać korzyści osiągane przez społeczeństwo. Pozwala to na określenie racjonalnego poziomu dotacji do funkcjonowania transportu publicznego maksymalizującego korzyści ekonomiczne osiągane dzięki temu przez użytkowników i ogół społeczeństwa.
EN
The issue of transport-related exclusion in Poland is increasingly being raised in the public debate. This problem intensified during the COVID-19 pandemic due to the reduction in the number of routes and the frequency of buses and trains. However, in Poland, the scientific literature on this subject is still insufficient. This article attempts to broaden our knowledge on this topic. The main objective of the paper is to show, from the perspective of the residents, various aspects of transport-related exclusion. Three dimensions of this phenomenon are considered: limited access to public transport, spatial and temporal limitations, and the inability to participate in important social institutions. The article is based on three case studies in the Masovian Voivodeship, namely from Ostrów Mazowiecka, Żuromin, and Tczów. The research was carried out in 2021 through the use of two methods: an analysis of secondary resources and individual in-depth interviews. Based on the opinions and observations of the residents of the above-mentioned towns, this article presents the social consequences of limited access to bus and train connections.
PL
Kwestia wykluczenia transportowego w Polsce jest coraz częściej podnoszona przez polityków, publicystów i organizacje pozarządowe. Problem nasilił się w okresie pandemii COVID-19 wobec zmniejszenia liczby tras i częstotliwości kursowania autobusów i kolei. Krajowy dorobek naukowy dotyczący wykluczenia transportowego jest niewystarczający. Niniejszy artykuł jest próbą poszerzenia wiedzy w tym zakresie. Celem jest ukazanie różnych aspektów wykluczenia transportowego z perspektywy mieszkańców. Uwzględniono trzy płaszczyzny tego zjawiska: ograniczony dostęp do publicznych środków transportu, ograniczenia przestrzenno-czasowe oraz trudności w uczestnictwie w ważnych instytucjach społecznych. Artykuł opiera się na studiach przypadku trzech miejscowości w województwie mazowieckim: Ostrowi Mazowieckiej, Żuromina i Tczowa. Badanie realizowano w 2021 r. za pomocą wywiadów pogłębionych oraz analizy danych zastanych. Na podstawie opinii i spostrzeżeń mieszkańców powyższych miejscowości przedstawiono społeczne konsekwencje ograniczonego dostępu do połączeń autobusowych i kolejowych.
PL
Transport jest istotnym aspektem współczesnego świata, w którym mobilność i możliwość sprawnego i szybkiego przemieszczania się staje się niezbędnym elementem życia. Istotna jest również koncepcja zrównoważonego rozwoju, której zastosowanie ogranicza negatywny wpływ transportu na otoczenie. Przedmiotem rozważań poniższego opracowania jest zrównoważony rozwój transportu publicznego. Przeanalizowano poziom dostosowania transportu zbiorowego do potrzeb społecznych z uwzględnieniem opinii mieszkańców Częstochowy wyrażonej w badaniu ankietowym.
EN
Transport is an important aspect of the modern world, in which mobility and the possibility of efficient and rapid movement have become an indispensable element of life. The concept of sustainable development is also important, the application of which limits the negative impact of transport on the environment. The subject of consideration of the following study is the sustainable development of public transport. The level of adjustment of public transport to social needs was analyzed, taking into account opinions of the inhabitants of Częstochowa expressed in the survey.
PL
W postępującym i często niekontrolowanym procesie rozlewania się miast bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu drogowego schodzi na dalszy plan w imię maksymalizacji zysków inwestorów. Trudności, z jakimi spotykają się na co dzień piesi, rzadko kiedy przebijają się do świadomości władz lokalnych. Głównym celem przedstawionego w tym artykule projektu jest stworzenie koncepcji narzędzia identyfikującego problemy związane z przemieszczaniem się w przestrzeni rzeczywistej. Na obszar badawczy została wybrana jedna z peryferyjnych dzielnic Krakowa. W celu zebrania potrzebnych danych wykorzystano metodę wywiadu środowiskowego w połączeniu z sondażem wykonanym w formie badania ankietowego. W artykule opisano symulację wyboru optymalnej drogi prowadzącej na przystanek autobusowy przy jednoczesnej identyfikacji barier architektonicznych i infrastrukturalnych. Wyniki symulacji wykorzystano w tworzeniu koncepcji wspomnianego narzędzia, które uwzględniając dalszy rozwój projektu, mogłoby stać się pożytecznym elementem w eksploracji przestrzeni w rękach planistów. Istotnym założeniem projektu jest możliwość partycypacji lokalnej społeczności w kreacji prototypu badawczego.
EN
In a progressive and often uncontrolled process of urban sprawl, the safety of unprotected road users becomes less important in the name of maximizing investor returns. Difficulties encountered by pedestrians on a daily basis rarely come to the attention of local authorities. The main purpose of the project, presented in this article, is to create the concept of a tool that identifies problems related to movement in real space. One of the suburban districts of Kraków was selected for research. In order to collect needed data, environmental interviews in conjunction with the survey were conducted. The simulation of choice of the most optimal route to the bus stop, while identifying architectural and infrastructural barriers is described in this paper. Its’ results were used to create the concept of the tool, which, taking into account the further development of the project, could become a useful element for planers in space exploration. The idea of participation of the local community in creating the research prototype was a crucial issue.
PL
Kolejowe przewozy regionalne stanowią alternatywę dla transportu indywidualnego, przyczyniając się do obniżenia kosztów zewnętrznych generowanych przez samochody. Są one traktowane jako powszechnie dostępna usługa przewozowa o charakterze użyteczności publicznej (PSO). Często wskazywaną miarą efektywności ich organizacji jest wysokość rekompensaty oczekiwanej przez przewoźnika za wykonaną pracę eksploatacyjną (pockm). Tymczasem nie odzwierciedla ona rzeczywistej efektywności tych przewozów, ponieważ nie uwzględnia podstawowego celu angażowania środków publicznych. Nie jest nim przejazd pociągu jak najniższym kosztem, lecz dostarczenie poprzez ten przejazd możliwie wielu korzyści społeczeństwu, dla którego jest on uruchamiany. Przeprowadzona analiza wskazała na poważne trudności w określeniu oceny rzeczywistej efektywności realizacji usług kolejowych przewozów regionalnych. Oszacowany wynik finansowy osiągany przez ogólnopolską spółkę Przewozy Regionalne w poszczególnych województwach dowodzi istotnych dysproporcji. Podmiot ten zdaje się stosować skrośne dotowanie usług w celu czerpania ponadnormalnych zysków, obniżania swoich oczekiwań w obliczu potencjalnej konkurencji i sztucznej poprawy swojej efektywności w tych obszarach działalności, gdzie występuje rzeczywista konkurencja ofert. Obecna formuła organizacji kolejowych przewozów regionalnych utrudnia więc ocenę jej efektywności, a w konsekwencji optymalny pod względem ekonomicznym wybór przewoźnika. To z kolei umożliwia podmiotowi dominującemu na rynku wykorzystywanie swojej pozycji.
EN
Regional railway transport is an alternative to individual transport that contributes to a reduction in external costs and is considered a public service obligation (PSO). A common way to measure the efficiency of regional railway transport is compensation for operational performance in train-kilometres. However, this metric does not accurately reflect the true efficiency of this kind of transport as it overlooks the main objective of engaging public funds. The goal is not merely to operate trains at the lowest possible cost, but rather to provide maximum societal benefits. Our analysis revealed a significant challenge in determining the actual efficiency of regional railway services. The nationwide railway company appears to employ cross-subsidisation of services to generate abnormal profits, thereby reducing its expectations in the face of potential competition and artificially improving its efficiency in areas where there is real competition. The current organisation of regional railway transport makes it difficult to assess its efficiency and, consequently, to select the optimal operator in economic terms.
PL
Bezpieczeństwo jako jedna z potrzeb każdego człowieka jest niezwykle ważne i niezbędne w codziennym funkcjonowaniu. Każdy z nas stara się osobiście zapewnić bezpieczeństwo sobie, swoim bliskim i osobom wokół nas. Jednak nasze możliwości zapewnienia sobie bezpieczeństwa są ograniczone. Dlatego pewne działania w tym zakresie podejmują różne organizacje, instytucje rządowe i pozarządowe, a przede wszystkim służby państwowe. Dbanie o bezpieczeństwo w środkach komunikacji miejskiej to jeden z obszarów zaliczanych do szeroko rozumianego bezpieczeństwa, który przyczynia się do naszego stabilnego funkcjonowania oraz możliwości życia w korzystnych i przyjaznych warunkach, także w podróży, która jest nieodzownym elementem życia.
EN
Security as one of the needs of every human being is extremely important and necessary in everyday functioning. Each of us tries to personally ensure the safety of ourselves, our relatives and those around us. However, our ability to provide ourselves with security is limited. Therefore, certain activities in this field are undertaken by various governmental and non-governmental organizations, institutions and, above all, state services. Taking care of safety in the means of public transport is one of the areas included in the generally understood safety, which contributes to our stable functioning and the possibility of living in favorable and friendly conditions, also during travel, which is an indispensable element of life.
EN
The global shift to private transport is impacting on the environment in a number of ways, including increases in vehicle emissions that, in turn, contribute to the major problem of global warming and potential climate change. This suggests a need to improve strategies to encourage greater use of public transport. The aim of this study is to explore which aspects of public transport might be perceived as reducing its popularity, and which might act as motivators to increase its use. In order to act as a motivator, a positive characteristic must be both believed to be true of public transport and viewed as an important issue by individuals. In contrast, negative characteristics that are viewed as important are likely to act as deterrents to the use of public transport. A questionnaire was used to determine the views of Omani school and university students about such characteristics. Comfort, safety and short journey time were viewed as important, but these characteristics were believed to be inferior for public transport. Surprisingly in a country where new, large and expensive private vehicles are common, the social status associated with using different forms of transport was seen as less important, and few respondents believed that using public transport was socially embarrassing. There were some differences in the responses of male and female respondents, with more females than males viewing comfort, safety and convenience in terms of travelling at preferred times as important. From an eco-centric perspective, although many respondents viewed it as important that personal transport should not exacerbate global warming, only half believed that public transport could make a contribution here. Many of Oman’s public transport issues are structural, but education may still have a part to play in encouraging the use of public transport. (Throughout the article we use 'private transport' to mean cars and 'personal transport' to mean transport of persons (i.e. buses or cars)).
PL
Globalne przesunięcie zachowań transportowych w kierunku transportu prywatnego oddziałuje na środowisko na wiele sposobów, miedzy innymi poprzez emisję spalin, która z kolei przyczynia się do ogromnego problemu globalnego ocieplenia i potencjalnych zmian klimatycznych. To sugeruje potrzebę poprawy strategii zachęcających do większego wykorzystania transportu publicznego. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie, jakie właściwości transportu publicznego mogą powodować spadek jego popularności, a które mogą działać jako czynniki motywujące do jego większego wykorzystania. Aby jednak uwidoczniło się to zachęcające oddziaływanie, użytkownicy transportu muszą uwierzyć w pozytywne cechy transportu publicznego i uznać je za istotne. Z kolei negatywne cechy, które przeważnie są uważane za znaczące, zwykle stanowią środek odstraszający. Komfort, bezpieczeństwo i krótki czas podróży zostały przez badanych uznane za istotne, lecz także ich poziom za niski w odniesieniu do transportu publicznego. Co zaskakujące, w kraju, w którym nowe, duże i drogie samochody osobowe stanowią powszechność, status społeczny kojarzony z różnymi sposobami przemieszczania się postrzegano jako mniej ważny i tylko kilku respondentów wierzyło, że podróżowanie transportem publicznym jest społecznie kompromitujące. Pojawiły się pewne różnice w odpowiedziach respondentów płci męskiej i żeńskiej, ponieważ komfort, bezpieczeństwo oraz czas podróży liczyły się dla większej liczby kobiet aniżeli mężczyzn. Z ekocentrycznego punktu widzenia, mimo że wielu badanych potwierdzało wagę negatywnego oddziaływania transportu prywatnego na globalne ocieplenie, tylko połowa wierzyła, że transport publiczny może się w jakiś sposób przyczynić do zmniejszenia tego problemu. Wiele zagadnień dotyczących omańskiego transportu publicznego ma charakter strukturalny, jednak edukacja nadal może odgrywać dużą rolę w zachęcaniu do korzystania z transportu publicznego.
EN
Transport policy is significant element of voivodeship’s development policy. Additionally it is component of spatial planning in different spatial scales. Generally European and national documents usually concerns main recommendations and assumptions. Voivodeship plans should be more precise. It is also connected with organization of regional railway transport, which is own task of local government. Author made review of spatial development and transport plans of three voivodeships (dolnośląskie, opolskie, śląskie). The purpose of the analysis was delimitation assumptions and plans of regional railway transit. Author defined some disabilities in documents, e.g: inconsistency, incompatibilities between different documents, lack of consistent transport policy.
PL
Kwestia polityki transportowej jest niezwykle istotnym aspektem polityki rozwoju województwa. Dodatkowo jest elementem planowania w różnych skalach przestrzennych: europejskiej, krajowej oraz wojewódzkiej i regionalnej. Na każdym z tych poziomów element transportu publicznego jest poruszany w zróżnicowanym stopniu. O ile opracowania rangi krajowej oraz europejskiej zazwyczaj dotyczą ogólnych wytycznych i rekomendacji, to dokumenty planistyczne na poziomie województwa powinny być bardziej dokładne. Jest to również związane z organizacją transportu kolejowego na obszarze województwa, co należy do zadań własnych samorządu. Autor dokonał przeglądu planów zagospodarowania przestrzennego oraz planów transportowych trzech województw: dolnośląskiego, śląskiego oraz opolskiego. Celem analizy było ustalenie głównych założeń oraz planów dotyczących regionalnego transportu kolejowego. Autor zidentyfikował niekonsekwencje w planowaniu transportu publicznego oraz brak spójnej polityki transportowej w regionie.
PL
W artykule wskazuję możliwości i efekty pełniejszego wykorzystania aktywów komunalnych w transporcie zbiorowym bez analizy źródeł środków finansowych, skupiając się na mechanizmie niwelowania przez spółkę komunalną luki finansowej w wypełnianiu powierzonych zadań publicznych. Głównym celem takiego działania jest zwiększenie współfinansowania przez wykonawcę publicznych zadań zleconych (powierzonych) przez organ samorządowy (lokalny organ właściwy). Przedstawiam dalej ograniczenia, które napotyka spółka komunalna intensyfikująca wykorzystanie majątku, którym dysponuje w celu wykonywania zadań powierzonych (zadań publicznych). Piszę także o alternatywnych możliwościach świadczenia usług komunalnych wobec powierzania ich spółkom komunalnym.
EN
The financial crisis makes it necessary to put forth certain procedures focused on increasing the efficiency of public assets, especially where communal entities are at stake. Every commune is required to introduce the best available public services, what requires increased spending. Simultaneously, public authorities are facing certain budgetary restraints and, as a result, companies owned by public authorities that are entrusted with public service obligations (PSO) must think of ways to minimize the necessary compensation. One of the most popular vehicles for reaching this strategic goal is the expansion of non-PSO (commercial) activities. That may give positive financial results for both the communal company as well as the public authority. Nevertheless, a company that is a beneficiary of an in-house order is facing restrictions on non-PSO activity. This article puts a spot light on the issue of finding the balance between meeting strategic financial objectives staying in-line with legal framework at the same time.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.