Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  trynitologia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

100%
Strumiłowski J. P.
Polonia Sacra
|
2015
|
vol. 19
|
issue 4
EN
The contemporary theology puts a stress on the existential dimension of the faith. The great theological works of the last century focus on the anthropological aspect of the faith which has been shown by the works of Karl Rahner, Hans Urs von Balthasar and others. The theology does need to have roots in the human existence, for it begins in the reading of the Revelation concretised in the human life. Unfortunately, the dogmas are very often considered by Catholics as abstractive formulas hardly linked with the inner life. The contemporary theological proposals, thanks to some implantation in so-called anthropological turn, seem to be really closer to the life. However, in spite of their existential direction, they remain products of intellectual speculations. In this context (i.e. tendency to join the faith teaching with the practice) the theology of the mystics and spiritual masters seems to be very useful since they did not practise the theology professionally but yet were perfect theologians thanks to their experience. T. Merton was one of such masters. His writings show how the theology explaining the fundamental dogmas (like Trinitarian or Christological dogmas) may be not so much a doctrinal investigation as a spiritual experience. Moreover, such theology is very strongly harmonised with the daily experience of the world and that is why it may help us accept the truths of the faith in the way they lead us to a deep spiritual experience.
PL
Współczesna teologia kładzie bardzo silny akcent na egzystencjalny wymiar wiary. Wielkie prace teologiczne ubiegłego wieku skupiają się na antropologicznej sferze wiary. Unaoczniają nam to chociażby dokonania takich teologów jak Karl Rahner czy Hans Urs von Balthasar. Teologia bowiem potrzebuje zakorzenienia w ludzkiej egzystencji, gdyż rodzi się ona w wyniku odczytania objawienia konkretyzującego się w życiu ludzkim. Niestety bardzo często dogmaty są traktowane przez katolików jako abstrakcyjne formuły mające niewielki związek z życiem duchowym. Współczesne propozycje teologiczne poprzez zakorzenienie w tzw. zwrocie antropologicznym rzeczywiście zdają się bliższe życiu. Niemniej jednak, pomimo swojego egzystencjalnego ukierunkowania, pozostają one nadal w dużej mierze produktem intelektualnych rozważań. W tym kontekście (dążenia do zespolenia nauki wiary z praktyką życia) bardzo cenna wydaje się teologia mistyków i mistrzów duchowych, którzy nie zajmowali się profesjonalnie tą dziedziną, a jednak dzięki swojemu doświadczeniu duchowemu byli doskonałymi teologami. Jednym z takich mistrzów był Thomas Merton, którego zapiski pokazują, w jaki sposób teologia wyjaśniająca podstawowe dogmaty chrześcijańskie, takie jak dogmat trynitarny i chrystologiczny, może być nie tyle rozważaniem doktrynalnym, ile opisem doświadczenia duchowego. Ponadto tego typu teologia jest bardzo ściśle zharmonizowana z codziennym doświadczeniem świata, przez co może nam pomóc tak przyjmować prawdy wiary, by to przyjęcie prowadziło do głębokiego doświadczenia duchowego.
2
Publication available in full text mode
Content available

Epifanijne znaczenie konania Jezusa w Ogrójcu w świetle communicatio idiomatum

84%
Strumiłowski J. P.
Polonia Sacra
|
2017
|
vol. 21
|
issue 2(47)
185-203
PL
Zjednoczenia hipostatyczne w Chrystusie charakteryzuje się tym, że w orzeczeniach chrystologicznych możemy właściwości obu natur przypisywać jednej osobie wcielonego Słowa, przy świadomości odrębności każdej z nich, co czyni zadość określnikom chalcedońskim „bez zmieszania i bez zmiany”. Charakter tegoż zjednoczenia zakłada jednak także, że w myśl dwóch pozostałych określników „bez podzielenia i bez rozłączenia”, owe natury tak ściśle do siebie „przylegają”, iż poprzez jedną naturę wyraża się druga (Bóstwo objawia się w człowieczeństwie), co jest warunkiem epifanijności faktu wcielenia. W świetle tych założeń w niniejszym artykule została podjęta próba odczytania wydarzenia cierpienia Jezusa w Ogrójcu w taki sposób, żeby nie przypisywać właściwości natury ludzkiej (cierpienie) naturze boskiej, ale żeby wydobyć z tego wydarzenia jego potencjał epifanijny, czyli odczytać, co cierpienie Jezusa w Ogrójcu może objawiać o naturze boskiej.
EN
The hypostatic union in Christ consists in that, in Christological statements, we may attribute the qualities of both natures to the unique person of the Incarnated Word, having in mind their distinctiveness, which corresponds with the Chalcedonian Definition: “unconfusedly, unchangeably”. However, the character of this union assumes also that, given the other determiners: “indivisibly” and “inseparably”, both natures adhere one to the other so closely, that through one nature the other is expressed (the divinity is revealed in humanity), which constitutes the condition of the epiphanial character of the incarnation. In the light of these assumptions the present article attempts to interpret the Jesus’ agony in Gethsemane not by attributing the features of the human nature (suffering) to the divine one, but by extracting from this occurrence all its epiphanial potential. In other words, the point is to read what the Jesus’ suffering in Gethsemane may reveal of his divine nature.
3

Trynitarne podstawy eklezjologii komunijnej według Wacława Hryniewicza OMI

67%
Wroński R.
Roczniki Teologiczne
|
2016
|
vol. 63
|
issue 7: Teologia ekumeniczna
47-63
EN
Holy mystery of the unity of the Church finds its source in the mystery of the unity of the Holy Trinity. Hryniewicz understands the Church as the body of three Persons, which exists thanks to the Trinity and in order to participate in its life. The dogma of the Trinity contains the basis of Christian anthropology. For Hryniewicz, each being has a communional character. Nothing exists outside of the communion, even God himself. Love and the relational character of the Divine Persons are fundamental features of God’s existence. Ontology of the person, according to the communion theologian of Lublin, constitutes the basis of ontology of community. The mystery of the person lies in the fact that it combines in itself and identifies particularity (individuality), relationality and community (Gr. κοινωνία [koinônia]). A person is an existential relationship. “To be,” according to Hryniewicz, means “to love.” Trinity is a model of diversity, which does not destroy unity but enriches it. To someone could truly be, two conditions have to be satisfied: be oneself and be in a relationship.
PL
Święta tajemnica jedności Kościoła ma swe źródło w tajemnicy jedności Trójcy Świętej. Dla Wacława Hryniewicza Kościół jest ciałem Trzech, istnieje dzięki Trójcy i dla uczestnictwa w Jej życiu. W dogmacie Trójcy Świętej zawarta jest podstawa antropologii chrześcijańskiej. Wszelki byt ma dla Hryniewicza charakter komunijny. Nic nie istnieje poza komunią, nawet sam Bóg. Relacyjność Osób Boskich i miłość są podstawową cechą bytowania samego Boga. Ontologia osoby stanowi w myśli komunijnego teologa z Lublina podstawę ontologii wspólnoty. Misterium osoby tkwi w tym, że łączy się w niej i utożsamia partykularność (indywidualność) oraz relacyjność i wspólnotowość. Osoba jest egzystencjalną relacją. Być dla Hryniewicza znaczy miłować. Trójca jest wzorem różnorodności, która nie niszczy jedności, lecz ją wzbogaca. Aby ktoś mógł prawdziwie być, winien spełniać dwa warunki: być sobą oraz być w relacji.
4
Publication available in full text mode
Content available

Reinterpretacja dogmatu trynitarnego w świetle zasad współczesnych teorii literatury

67%
Strumiłowski J.
Teologia w Polsce
|
2016
|
vol. 10
|
issue 1
135-149
PL
Możliwość adaptacji niektórych teorii literatury w dogmatyce na obszarze trynitologii nie dotyczy zastosowania owych strategii względem sformułowań dogmatycznych, lecz względem samej rzeczywistości objawionej. Dochodzi tutaj zatem do przeniesienia mechanizmów interpretacyjnych z płaszczyzny logicznej na ontologiczną. Przeniesienie takie z jednej strony domaga się gruntownej analizy stwierdzającej jego zasadność. Z drugiej strony natomiast samo zastosowanie, uprawomocnione między innymi faktem paradygmatyczności zasad ontologicznych względem logicznych, pozwala nie tylko na dokonanie reinterpretacji samej treści dogmatu w jego istocie, lecz także na redefi nicję lub doprecyzowanie ontologii trynitarnej w kontekście fi lozofi i postmodernistycznej.
EN
The possibility to adapt some theories of literature to the dogmatic theology in the area of trinitology does not mean the application of these strategies to the dogmatic formulas, but to the revealed Reality as such. Thus, it includes a transference of the interpretative mechanisms from the logical fi eld to the ontological one. Such a transference implies a scrupulous analyse tending to prove its legitimacy. On the other hand, this application,
5
Publication available in full text mode
Content available

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

67%
Strumiłowski J. P.
Polonia Sacra
|
2015
|
vol. 19
|
issue 4(41)
91-106
PL
Współczesna teologia kładzie bardzo silny akcent na egzystencjalny wymiar wiary. Wielkie prace teologiczne ubiegłego wieku skupiają się na antropologicznej sferze wiary. Unaoczniają nam to chociażby dokonania takich teologów jak Karl Rahner czy Hans Urs von Balthasar. Teologia bowiem potrzebuje zakorzenienia w ludzkiej egzystencji, gdyż rodzi się ona w wyniku odczytania objawienia konkretyzującego się w życiu ludzkim. Niestety bardzo często dogmaty są traktowane przez katolików jako abstrakcyjne formuły mające niewielki związek z życiem duchowym. Współczesne propozycje teologiczne poprzez zakorzenienie w tzw. z w r o c i e a n t r o p o l o g i c z n y m rzeczywiście zdają się bliższe życiu. Niemniej jednak, pomimo swojego egzystencjalnego ukierunkowania, pozostają one nadal w dużej mierze produktem intelektualnych rozważań. W tym kontekście (dążenia do zespolenia nauki wiary z praktyką życia) bardzo cenna wydaje się teologia mistyków i mistrzów duchowych, którzy nie zajmowali się profesjonalnie tą dziedziną, a jednak dzięki swojemu doświadczeniu duchowemu byli doskonałymi teologami. Jednym z takich mistrzów był Thomas Merton, którego zapiski pokazują, w jaki sposób teologia wyjaśniająca podstawowe dogmaty chrześcijańskie, takie jak dogmat trynitarny i chrystologiczny, może być nie tyle rozważaniem doktrynalnym, ile opisem doświadczenia duchowego. Ponadto tego typu teologia jest bardzo ściśle zharmonizowana z codziennym doświadczeniem świata, przez co może nam pomóc tak przyjmować prawdy wiary, by to przyjęcie prowadziło do głębokiego doświadczenia duchowego.
EN
The contemporary theology puts a stress on the existential dimension of the faith. The great theological works of the last century focus on the anthropological aspect of the faith which has been shown by the works of Karl Rahner, Hans Urs von Balthasar and others. The theology does need to have roots in the human existence, for it begins in the reading of the Revelation concretised in the human life. Unfortunately, the dogmas are very often considered by Catholics as abstractive formulas hardly linked with the inner life. The contemporary theological proposals, thanks to some implantation in so-called a n t h r o p o l o g i c a l t u r n, seem to be really closer to the life. However, in spite of their existential direction, they remain products of intellectual speculations. In this context (i.e. tendency to join the faith teaching with the practice) the theology of the mystics and spiritual masters seems to be very useful since they did not practise the theology professionally but yet were perfect theologians thanks to their experience. T. Merton was one of such masters. His writings show how the theology explaining the fundamental dogmas (like Trinitarian or Christological dogmas) may be not so much a doctrinal investigation as a spiritual experience. Moreover, such theology is very strongly harmonised with the daily experience of the world and that is why it may help us accept the truths of the faith in the way they lead us to a deep spiritual experience.
6
Publication available in full text mode
Content available

Syn reprezentujący Ojca w "De Trinitate" św. Hilarego z Poitiers

67%
Grzywaczewski J.
Vox Patrum
|
2020
|
vol. 75
185-200
EN
The aim of this article is to present the teaching of Saint Hilary of Poitiers on the equality of the Son and the Father. Hilary explored the spiritual experience of Abraham, Sarah and Hagar; all of them saw an apparition of an angel, who was not an ordinary messenger of God but God himself, and more precisely – the Son. In a very similar way, the saint interpreted Moses’ experience near the burning bush in the desert: there was an angel, there was God of Israel, and there was the Son. God the Father and Creator cannot appear to people in a visible way. The Son could appear to some because of his connection to the material world. In this sense, theophanies in the Old Testament can be considered as Christophanies. According to Hilary and other Church Fathers, the events of the Old Testament anticipated Christ’s Incarnation. Hilary lived and worked in the time of Arian controversies. He accepted the Creed of Nicaea and he believed that the Son is equal to God the Father by having the same divine nature. Of course, he admitted there is a difference between the missions of the Father and the Son. Hilary’s teaching conformed to the early Christian Tradition as regards theological issues. The theology of the latter centuries, even in our times, has been inspired by the patristic theology found in Hilary’s thoughts.
PL
Artykuł oparty jest na dziele De Trinitate św. Hilarego z Poitiers, a ściślej mówiąc na tych fragmentach, które dotyczą doświadczenia Boga w rodzinie Abrahama. Tam, gdzie w Starym Testamencie jest mowa o Aniele Boga (aniele Jahwe), Hilary dopatrywał się Syna Bożego. W ten sposób wykazywał, że nauka o Synu Bożym znajduje się już w Starym Testamencie. Jeśli się czyta odpowiednio księgi Starego Przymierza, to można w nich dostrzec istnienie Syna oraz to, że jest On równy Ojcu. Niniejszy artykuł ukazuje zagrożenie dla wiary w Bóstwo Chrystusa w IV w. oraz wysiłek teologów, w tym św. Hilarego z Poitiers, w celu przedstawienia prawidłowej nauki na temat relacji Syna do Ojca.
7
Publication available in full text mode
Content available

Wpływ św. Bazylego Wielkiego na trynitologię

67%
Kupryjaniuk J.
Rocznik Teologiczny
|
2017
|
vol. 02
249-262
PL
Teologia trynitarna stanowi fundament wiary. Artykuł podejmuje próbę zobrazowania wpływu jaki na teologię trynitarną i dogmat o Trójcy Świętej wywarł św Bazyli Wielki, jeden z wielkich Ojców Kapadockich. Św. Bazyli Wielki żył w trudnym okresie historii. Borykając się z herezjami opracował on podstawy terminologii teologicznej. Korzystał przy tym z dorobku filozofów dostosowując i zmieniając znaczenie słów przez nich używanych. Poprzez takie działania naraził się na krytykę innych biskupów. Pozostając jednak nieugiętym dał podwaliny definicjom dogmatyczny, Soborów Powszechnych. Terminologia wprowadzona przez Świętego jest aktualna i używana w teologii po dziś dzień.
EN
Trinitarian theology is basis of faith. The article shows the influence of Saint Basil the Great, one of great Cappadocian Fathers, on Triniratian theology and the dogma of the Holy Trinity. He lived in difficult period of time. Struggling against heresies he developed the basis for theological terminology. He used the achievements of philosophers, adapted and changed the meaning of words they used. Through such actions he was criticized by other bishops. He gave the basis for the dogmatic definitions of the Ecumenical Councils and terminology. Terms, he introduced, are used in theology to this day.
8
Publication available in full text mode
Content available

Reinterpretacja dogmatu trynitarnego w świetle zasad współczesnych teorii literatury

67%
Strumiłowski J.
Teologia w Polsce
|
2016
|
vol. 10
|
issue 1
135-149
EN
The possibility to adapt some theories of literature to the dogmatic theology in the area of trinitology does not mean the application of these strategies to the dogmatic formulas, but to the revealed Reality as such. Thus, it includes a transference of the interpretative mechanisms from the logical field to the ontological one. Such a transference implies a scrupulous analyse tending to prove its legitimacy. On the other hand, this application, justified among others by paradigmatism of ontological rules over logical ones, allows to reinterpret not only the content of dogma in its essence, but also to redefine or precise the trinitarian ontology in the context of the postmodern philosophy.
PL
Możliwość adaptacji niektórych teorii literatury w dogmatyce na obszarze trynitologii nie dotyczy zastosowania owych strategii względem sformułowań dogmatycznych, lecz względem samej rzeczywistości objawionej. Dochodzi tutaj zatem do przeniesienia mechanizmów interpretacyjnych z płaszczyzny logicznej na ontologiczną. Przeniesienie takie z jednej strony domaga się gruntownej analizy stwierdzającej jego zasadność. Z drugiej strony natomiast samo zastosowanie, uprawomocnione między innymi faktem paradygmatyczności zasad ontologicznych względem logicznych, pozwala nie tylko na dokonanie reinterpretacji samej treści dogmatu w jego istocie, lecz także na redefinicję lub doprecyzowanie ontologii trynitarnej w kontekście filozofii postmodernistycznej.
9

Systematic Communio Theology Today

59%
Jagodziński M.
Roczniki Teologiczne
|
2017
|
vol. 64
|
issue 7: Teologia ekumeniczna
77-95
EN
The category of communio belongs to the most important concepts of systematic theology. It refers to the internal life of the Trinitarian God, the relationship between God and man, the mystery of the person of Jesus Christ, the Church and all Christian realities. Today the revelation of God is also perceived as the reality of communication and communion. Communio theology was initially and most widely developed during the post-conciliar times as communio ecclesiology, bearing also the ecumenical importance, but this development was marked also by the broader dogmatic theology, founding its growth so far in Trinitology, sacramentology, Christology, anthropology, theology of creation. As a specific “gold mine” communio includes huge potential that is waiting for exploration primarily in systematic theology, but not only, as it also reaches pastoral theology.
PL
Kategoria communio należy do najważniejszych pojęć teologii systematycznej. Odnosi się do rzeczywistości wewnątrztrynitarnej Boga, relacji Boga do człowieka, tajemnicy osoby Jezusa Chrystusa, Kościoła i wszelkich rzeczywistości chrześcijańskich. Objawienie Boga jest pojmowane dzisiaj także jako rzeczywistość komunikacyjno-komunijna. Najwcześniej i najszerzej została rozwinięta w okresie posoborowym eklezjologia communio, mająca także znaczenie ekumeniczne, ale rozwój teologii communio zaznaczył się także w całej szeroko rozumianej teologii dogmatycznej, znajdując dotychczas swoje rozwinięcie w trynitologii, sakramentologii, chrystologii, antropologii, teologii stworzenia. Jako specyficzna „żyła złota” zawiera w sobie ogromny potencjał systematyczny, który czeka na eksplorację przede wszystkim w teologii systematycznej, ale nie tylko, jako że sięga także swoimi implikacjami zakresu teologii pastoralnej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Postać podobna Synowi Człowieczemu z kobiecym biustem przepasanym złotym pasem (por. Ap 1,13) - Teologiczne konsekwencje zróżnicowania terminów sth/qoj oraz mastoi, w przekładzie apokalipsy arcybiskupa Jana Marii Michała Kowalskiego używanym w Kościołach Mariawitów w Polsce

59%
Wojciechowska K.
Colloquia Theologica Ottoniana
|
2017
|
issue 2
227-245
PL
W artykule przedstawiono różnice w znaczeniu greckich terminów oznaczających piersi – sth/qoj (odnoszące się zazwyczaj do klatki piersiowej oraz piersi męskich) i mastoi, (odnoszące się najczęściej do piersi kobiecych) oraz ich kontekst biblijny. W postaci podobnej do Syna Człowieka w Księdze Objawienia 1.13 użyto terminu mastoi,. Arcybiskup Jan Maria Michał Kowalski (1871–1942) – tłumacz Biblii używanej w Katolickim Kościele Mariawitów oraz w Starokatolickim Kościele Mariawitów – zauważył tę różnicę i zidentyfikował postać w Księdze Objawienia jako żeńską. Zdaniem Kowalskiego ktoś podobny do Syna Człowieczego obleczonego w szatę ze złotym pierścieniem wokół piersi to Maria Franciszka Kozłowska (zwana Mateczką), założycielka Mariawitów. Identyfikacja ta ma konsekwencje dla teologii, soteriologii, eschatologii i trynitologii.
EN
This article presents the differences in meaning of the Greek terms sth/qoj and mastoi, and their biblical contexts. In the description of the figure similar to the Son of Man in Revelation 1,13 was used the term mastoi,. Archbishop Jan Maria Michał Kowalski (1871-1942) – the translator of the Bible used in the Catholic Mariavite Church and in the Old Catholic Mariavite Church noticed this difference, and identified the figure in the Book of Revelation as female. According to Kowalski someone like a son of man dressed in a robe reaching down to his feet and with a golden sash around his breast is the founder of the Mariavitism – Feliksa Maria Franciszka Kozlowska (called by the Mariavites the Little Mother). This identification had consequences for mariavite theology – soteriology, eschatology and trinitology.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.