Search results

1

Pansofia Komeńskiego współcześnie: archaizm czy transgesyjna koncepcja człowieka w ujęciu uniwersalnym. Społeczne, edukacyjne i kulturowe wymiary

100%

Dobrowolska B.

Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne seria Pedagogika

|

2020

|

vol. 7

107-130

PL

Artykuł jest próbą zestawienia uniwersalnej koncepcji J.A. Komeńskiego, jaką stanowi pansofia, z jedną ze współczesnych koncepcji psychologicznych. Jest nią transgresyjna koncepcja człowieka Józefa Kozieleckiego. Transgresja oznaczająca przekraczanie dotychczaso-wych granic materialnych, społecznych i symbolicznych ma swój osobowościowotwórczy wy-miar, niezależnie od kontekstów historycznych, kulturowych i społecznych, co potwierdza pan-sofia Komeńskiego. Analiza jej różnych wątków wskazuje na holistyczne, zintegrowane ujęcie wizji rozwoju człowieka poprzez kształcenie, które ma prowadzić do szeroko rozumianej aktywności i mądrości. Wiąże się to z przekraczaniem jego granic intelektualnych i społecz-nych najpierw w poznawaniu samego siebie. Ma służyć budowaniu świata i tworzeniu har-monii w życiu społecznym, ostatecznie przynosząc pozytywne konsekwencje społeczne. Opiera się to na „aktach tworzenia”, w których człowiek jawi się jako istota twórcza, zdolna do kreowania określonej kultury życia społecznego. Pansofia Komeńskiego jest uniwersalnym systemem, w którym człowiek poprzez swoją integralność, wynikającą z kształcenia i sprzyjających mu warunków społecznych, jest zdolny do naprawy świata. Liczne analogie między pansofią Komeńskiego i koncepcją transgresyjną Józefa Kozieleckiego pozwalają uznać XVII-wieczny system idei i wizji człowieka za aktualny współcześnie, niezależnie od dzielących obie koncepcje różnic społeczno-kulturowych.

2

Fenomen uniwersalności w twórczości Iwana Franki

86%

Kovalchuk N.

Galicja. Studia i materiały

|

2019

|

issue 5: "Filozofia w Galicji II"

194-204

PL

W artykule podjęto próbę analizy fenomenu uniwersalności w twórczości Iwana Franki w zakresie folklorystyki. Przeanalizowano także główne kierunki badań Iwana Franki w dziedzinie etnografii. Został również scharakteryzowany uniwersalny charakter jego dzieła w badaniach w obrębie krytyki literackiej. Ważne miejsce w dorobku twórczym I. Franki zajmują także badania ukraińskiej idei narodowej.

EN

The article analyzes the universal phenomenon of Ivan Franko's creative heritage through the analysis of his works in folklore studies. Main directions of his scientific research in ethnography are also given considerable attention. Examples of criticism in different areas of literature are presented in order to characterise another side of the universal character of his creative heritage. Ivan Franko's creative heritage played an important role in the developmen of the concept of Ukrainian nation.

3

Eklezja siostrzana a realizm Kościoła partykularnego

72%

Moskałyk J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2016

|

issue 23

181-190

PL

Urzeczywistnienie grekokatolicyzmu w Polsce, zwłaszcza w ostatnim ponadpółwieczu, przyjmowało dosyć różnorodną formę i zakres. Było to związane głównie z czynnikami zewnętrznymi oraz stosunkowo niesprzyjającymi okolicznościami rozwoju wspólnoty, w związku z czym tożsamość wschodniego Kościoła katolickiego, jak też jego partykularyzm, przechodziły różne próby „samoocalenia”. Jednak ostatecznie Kościół ten zdołał zachować swoją odrębność partykularną. Poza tym można stwierdzić, że przez swój sposób oddziaływania przyczynił się do wzrostu poczucia więzi siostrzanych między Kościołami katolickimi obydwu obrządków oraz Kościołem katolickim i Kościołem prawosławnym.

EN

Every celebrations connected with baptism, including current rounds 1050 – of anniversary in Poland, should remind everyone baptized about their participation in the universal and endless value. Next membership in determined community, being real reflecting the baptismal nude, is supposed also to support tightening bonds between different options religious. Today it is possible to talk about the fact that in Poland since the certain time a completely different model already started prevailing of inside Catholic and inside Christian relations.

4

Uniwersalizm miłości wychowawczej w systemie prewencyjnym Jana Bosko

72%

Chrobak S.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2017

|

vol. 38

|

issue 1

89-100

PL

System prewencyjny – jak stwierdza Jan Bosko (1815-1888) – „opiera się całkowicie na rozumie, religii i dobroci (miłości wychowawczej)”. Te trzy podstawowe zasady nie tylko wzajemnie się przenikają, ale także warunkują. Czynny charakter miłości wychowawczej w systemie prewencyjnym Jana Bosko i jej uniwersalizm ujawnia się w trosce o innego, poszanowaniu, poznaniu i odpowiedzialności i oznacza profesjonalne zorientowanie się wychowawcy, co faktycznie jest dziecku potrzebne w jego rozwoju, odkrycie w każdym wychowanku osoby rozumnej, wolnej i odpowiedzialnej, wrażliwej na dobro, prawdę i piękno, zdolnej do autorefleksji, samorealizacji, twórczości, transcendencji.

EN

A preventive system – as Don Bosco stated (1815-1888) – “is based entirely on reason, religion and kindness (love of education)”. These three basic principles not only mutually intertwine, but also condition one another. The active nature of the love of education in the preventive system of Don Bosco and its universality is revealed in the care for the individual as well as in respect, understanding and responsibility. It also means a professional orientation of the teacher that is focused on the child and its developmental needs and in discovering in each student a rational, free and responsible person which is sensitive to goodness, truth and beauty and which is capable of self-reflection, self-fulfilment, creativity and transcendence.

5

Człowiek pracujący w kręgu pracy i jej uniwersum

72%

Baraniak B.

Edukacja Ustawiczna Dorosłych

|

2019

|

issue 3

7-15

PL

Przedmiotem niniejszych rozważań uczyniono pracę. Uznawana jest ona nie tylko jako swoisty fenomen kulturowy i cywilizacyjny , ale także jako kategoria uniwersalistyczna, wyprowadzona z wartości, tkwiących w pracy. Wiatrowski określił pracę i jej uniwersalizm takimi wartościami jak „samoistna, autoteliczna, to znaczy taka, która ma zastosowanie zawsze i wszędzie”.

EN

The subject of these considerations is work. It is recognized not only as a kind of cultural and civilization phenomenon, but also as a univerasalistic category derived from the values foud in work described the work and its universality with values such as „autonomous, autotelic, i.e. one which applies always and everywhere” .

6

Како ја читам полската литература

72%

Tanuševska L.

Postscriptum Polonistyczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

1-12

EN

The article is conceived of as an outline of the most intriguing works of Polish literature, briefly described in order to entice Mecedonian readers to learn about Polish literary heritage. First, the author indicates to the merits of Polish literature; most of all by pointing to the number of the Nobel Prize in Literature recipients and to the fact that not solely works written both in Poland and in Polish may be classified as Polish literature, but also those created in Latin, French, and English, etc. She refers to the latter when substantiating the reasons for listing the legends contained in the Old-Polish chronicles, among others the one by Gallus Anonymus, as the ones to be read first; the very same reasoning justifies mentioning Jan Potocki’s Manuscrit trouvé à Saragosse. The author is of the opinion that acquainting oneself with the belles lettres resembles educating a child through literature: first, he or she reads fables, fairy tales, and illustrated books, then realist literature, to finally search for more demanding forms like absurdist, superrealist – briefly put: peculiar and separate. This way the author makes her selection of Polish literary works and establishes her article’s structure: from medieval literature to the contemporary prose by Olga Tokarczuk. According to the author’s outline, the greatest of Polish Romantic poets, Adam Mickiewicz, occupies prominent place in Polish literature; he is characterised as an author of fantastic stories born out of folklore, but also of the works which forged national identity and patriotism, the identity of the kind to suffer and die for. Next, what is presented in the article is a didactic experiment carried out at the “Blazhe Koneski” Faculty of Philology, Ss. Cyril and Methodius University in Skopje. It aimed to acquaint stundents, in the space of one semester, with five texts representing the Polish literary canon, instead of analysing a particular literary epoch. The following works were chosen: Bez dogmatu [Without Dogma] by Henryk Sienkiewicz, Sklepy cynamonowe [The Cinnamon Shops] by Bruno Schulz, Zniewolony umysł [The Captive Mind] by Czesław Miłosz, Imperium by Ryszard Kapuściński, and Bieguni [Flights] by Olga Tokarczuk. Upon discussing the consecutive works, a clear rationale was arrived at and elucidated based on which the said books had been selected as those representing what is the best in Polish literature. In her summary, the author concludes that Polish literature constitutes an inexhaustible source of new literary forms and in many aspects it is on a par with world literature.

PL

Artykuł jest pomyślany jako opis najciekawszych utworów literatury polskiej mający na celu zachęcenie czytelnika macedońskiego do zapoznania się z polską spuścizną literacką. Autorka na początku wskazuje na walory literatury polskiej, przede wszystkim na liczbę laureatów Nagrody Nobla i na to, że można do niej zaliczyć dzieła nie tylko napisane w Polsce w języku polskim, lecz także te tworzone w języku łacińskim, francuskim, angielskim itp. Do tego faktu nawiązuje, wyjaśniając powody podania jako pierwszych propozycji lekturowych legend z kronik staropolskich, m.in. Galla Anonima, i później wspominając Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego. Uważa, że zapoznawanie się z beletrystyką przypomina kształcenie dziecka przez literaturę: najpierw czyta ono bajki, baśnie, książki ilustrowane, potem literaturę realistyczną, a dopiero później wyszukuje formy bardziej wymagające, absurdalne, nadrealistyczne, jednym słowem – dziwne albo inne. W ten właśnie sposób autorka dokonuje wyboru dzieł polskich i ustala strukturę artykułu, od literatury średniowiecza, aż po współczesną prozę Olgi Tokarczuk. Wyjątkowym twórcą literatury polskiej według autorki jest największy poeta romantyczny, Adam Mickiewicz, którego w artykule przedstawiono jako autora fantastycznych historii z folkloru, ale też takich utworów, które budziły poczucie tożsamości narodowej i patriotyzmu, za które się cierpiało i ginęło. Następnie zaprezentowano eksperyment dydaktyczny przeprowadzony na Wydziale Filologicznym im. Blaže Koneskiego Uniwersytetu św. św. Cyryla i Metodego w Skopje mający na celu w ciągu jednego semestru zapoznać odbiorców z pięcioma tekstami z kanonu literatury polskiej, zamiast opracowywać konkretną epokę literacką. Wybrano następujące dzieła: Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza, Sklepy cynamonowe Brunona Schulza, Zniewolony umysł Czesława Miłosza, Imperium Ryszarda Kapuścińskiego i Bieguni Olgi Tokarczuk. W trakcie omawiania kolejnych utworów ustalono, dlaczego właśnie te dzieła miałyby przedstawiać to, co najlepsze w literaturze polskiej. Bez dogmatu Sienkiewicza rysuje obraz polskiego społeczeństwa pod koniec XIX wieku, przedstawia problemy szlachty, rozwój kapitalizmu, upadek tradycyjnych wartości, rozczarowanie rozwojem wydarzeń światowych itp. Bohater jest reprezentantem dwóch pokoleń, których idee i podejścia do różnorakich problemów zderzają się ze sobą. Powieść ta nie tylko odzwierciedla minione czasy, lecz także stawia pytania uniwersalne, które mogą dotyczyć współczesnego człowieka, żyjącego nie tylko w Polsce. Schulz unika podejścia realistycznego i zanurza czytelnika w krainę wyobraźni i własnego spojrzenia na świat wokół siebie. Jego opowiadania pod względem oryginalności stylu i narracji stanowią przykład unikalnej prozy poetyckiej. Należą do arcydzieł literatury polskiej, ale zyskały też sławę za granicami Polski jako światowa wartość literacka. Z kolei Zniewolony umysł podejmuje kwestię trudnego i skomplikowanego okresu w historii polskiej i życia w totalitaryzmie, co można odnieść zarówno do polskiej rzeczywistości, jak i do sytuacji we współczesnym świecie, gdzie widoczne są te same mechanizmy, które Miłosz tak sprawnie opisał w tej książce. Analiza systemu w Zniewolonym umyśle jest ponadczasowa i pochłania każdego czytelnika, nawet dzisiaj. Imperium Kapuścińskiego jest przykładem reportażu literackiego, który można uznać za gatunek specyficznie polski, może najbardziej intrygujący, najciekawszy i najbardziej popularny. Sposób łączenia przez autora faktów w wyjątkowo osobistej, wrażliwej i poruszającej narracji jest majstersztykiem, a jego książka lekturą obowiązkową, pozwalającą zrozumieć współczesny świat z udziałem w nim Rosji. Na końcu już całkiem nowa proza Tokarczuk nawiązuje do wspominanej czułości wobec świata, i Kapuścińskiego, i Miłosza, i Schulza; wszystko w jej opowieści ma duszę, każdy przedmiot, wspomnienie, roślina, w końcu ciało. Sposób opowiadania Tokarczuk jest bardzo bliski każdemu czytelnikowi, dla którego przekraczanie granic staje się codziennością, i właśnie za to twórczyni dostała Nagrodę Nobla. W podsumowaniu autorka konkluduje, że literatura polska stanowi niewyczerpane źródło nowych form literackich i pod wieloma względami dorównuje literaturze światowej.

7

Nędza kondycji ludzkiej i religia

72%

Kostyło P.

Logos i Ethos

|

2021

|

vol. 57

85-106

EN

The present essay is devoted to various aspects of the misery of the human condition and their references to religion, as conceived of by Leszek Kołakowski and Józef Tischner. After a preliminary presentation of the two thinkers, the author discusses example aspects of the misery in question, showing at what points Kołakowski’s thinking differed from that of Tischner. However, the author finds that the key issue is the evolution that took place in the views on this subject in each one of them. This evolution shows that Kołakowski’s and Tischner’s hopes for overcoming that which each one of them, in his own manner, understood as the misery of the human condition in the Polish localness were not fulfilled. Thus, Poles did not manage to attain universalism, as perceived by both the thinkers in the context of the Western European culture. This finding, however, involves a question about what in the contemporary culture, and particularly religion is local, and what is universal.

PL

Niniejszy esej jest poświęcony różnym aspektom nędzy kondycji ludzkiej i ich odniesieniom do religii, tak jak rozumieli tę kwestię Leszek Kołakowski i Józef Tischner. Po wstępnej prezentacji postaci obu myślicieli autor omawia przykładowe aspekty wspomnianej nędzy, pokazując zarazem, w jakich punktach myślenie Kołakowskiego różniło się od myślenia Tischnera. Kluczową kwestią jest jednak dla autora ewolucja, jaka dokonała się w poglądach na ten temat u każdego z nich z osobna. Ewolucja ta pokazuje, że nie spełniły się nadzieje Kołakowskiego i Tischnera na przezwyciężenie tego, co każdy z nich na swój sposób rozumiał jako nędzę kondycji ludzkiej w polskiej lokalności. Tym samym Polakom nie było dane dojście do uniwersalizmu, postrzeganego przez obu myślicieli w kontekście kultury zachodnio-europejskiej. Stwierdzenie to pociąga jednak za sobą pytanie, co we współczesnej kulturze, a zwłaszcza religii jest lokalne, a co uniwersalne.

8

"... Gdzieś poza krzywizną ziemi”. Dyskurs wygnańczy w korespondencji Zygmunta Haupta – rekonesans

72%

Panas P.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 1: Literatura Polska

023-032

PL

Artykuł jest próbą wstępnego rozpoznania głównych elementów składających się na wielokrotnie powracającą w twórczości Zygmunta Haupta problematykę wygnania. Zaprezentowana analiza koncentruje się przede wszystkim na ukazaniu źródeł powstającego dyskursu. W tym celu bliższemu oglądowi poddane zostały listy pisarza do Józefa Wittlina oraz Mieczysława Grydzewskiego, ponieważ stanowią one niezwykle cenne źródło skupiające w sobie zarówno doświadczenie egzystencjalne autora, jak i podejmowane próby jego narracyjnego oswojenia. Korespondencja z autorem Orfeusza w piekle XX wieku nie została dotąd opublikowana, artykuł przynosi więc także interesujące odkrycia materiałowe

EN

The article is an attempt at a preliminary reconnaissance of the main elements constituting the issue of exile repeatedly occurring in Zygmunt Haupt’s work. The presented analysis is first of all focused on showing the sources of the originating discourse. To do this the writer’s letters to Józef Witlin and Mieczysław Grydzewski have been analyzed, as they are an extremely precious source concentrating both the author’s existential experience and the attempts he made to put it into the form of a narrative. The writer’s correspondence with the author of Orfeusz w piekle XX wieku (Orpheus in the Hell of the 20th Century) has not been published as yet, so the article also brings interesting discoveries connected with substance of the issue.

9

The universal dimension of work in the light of selected socio-economic transformations

72%

Gerlach R.

Labor et Educatio

|

2023

|

issue 11

25-40

PL

Praca człowieka to zagadnienie będące w obszarze zainteresowań różnych dyscyplin naukowych. W niniejszym artykule rozpatrywana jest w ujęciu pedagogiki, a w szczególności jednej z subdyscyplin pedagogiki pracy. Jest to pojęcie uniwersalne, stanowiące ważny problem badawczy tej subdyscypliny naukowej. Celem rozważań w tym opracowaniu jest ukazanie aktualności uniwersalnego wymiaru pracy człowieka w świetle przeobrażeń społeczno-gospodarczych zachodzących niezwykle szybko, szczególnie w ostatnich latach. Zrobiono to wykorzystując analizę literatury, głównie najnowszej. Badania naukowe i analizy teoretyczne na temat pracy nie były ostatnio zbyt często podejmowane przez pedagogów pracy. Analizując literaturę na ten temat podkreślano kierunki i charakter permanentnych zmian w pracy. Uznając, że praca nadal jest i będzie wartością uniwersalną, przynajmniej w dającej się przewidzieć przyszłości, podkreślono konieczność dostosowywania edukacji, głównie zawodowej do antycypowanych zmian. Jest to więc nadal aktualny obszar badań i analiz dotyczących pracy człowieka oraz edukacji dla pracy, a także w toku pracy.

EN

The work of man is a subject that falls within the interest of various scientific disciplines. In this article, it is considered from the perspective of pedagogy, specifically one of the sub-disciplines of labour pedagogy. It is a universal concept, constituting an important research problem in this scientific sub-discipline. The purpose of the discussions in this study is to show the relevance of the universal dimension of human labour in light of the socio-economic transformations that are occurring extremely rapidly, especially in recent years. This was done using a literature analysis, mainly of the latest research. Scientific research and theoretical analyses on the topic of labour have not been frequently undertaken by labour pedagogues lately. In analysing the literature on this subject, the directions and character of permanent changes in labour were emphasised. Recognising that labour still is and will be a universal value, at least in the foreseeable future, the necessity of adapting education, mainly vocational, to anticipated changes was stressed. Therefore, this remains a current area of research and analysis concerning human labour and education for labour, as well as in the course of labour.

10

Uniwersalizm vs. tradycjonalizm – różne racjonalności, odmienne antropologie

72%

Kopeć-Kaczor A.

|

2020

|

vol. 48

|

issue 1

76-95

EN

The article presents thesis (claimed by Alasdair MacIntyre) that arguing about the meaning of such notions as 'identity', 'subjectivity', 'freedom' is unsolvable. These conflicts are based on a wrong concept that there is only one true rationality. MacIntyre confronts such concept (universalism) with that one which admits that there are many different types of rationalities (rooted in different traditions). The first part of the article shows his (MacIntyre) understanding of universality and tradition. The second focuses on such notions as identity and freedom developed in two traditions, liberlism and virtue ethics. In the end it presents the conclusion that the factor which distinguishes these two traditions is the fact of existing (not existing) goods of excellence.

PL

Artykuł przedstawia tezę (postawioną przez Alasdaira MacIntyre'a), że spór o znaczenie takich pojęć jak ‘tożsamość’, ‘podmiotowość’, ‘wolność’, jest nierozstrzygalny. Konflikty wokół nich opierają się na błędnym założeniu, że istnieje tylko jedna prawdziwa racjonalność. MacIntyre konfrontuje taką koncepcję (uniwersalizm) z podejściem, które przyznaje, że istnieje wiele różnych rodzajów racjonalności (zakorzenionych w różnych tradycjach). Pierwsza część artykułu prezentuje jak MacIntyre rozumie uniwersalność i tradycję Druga koncentruje się na takich pojęciach, jak tożsamość i wolność, rozwijanych przez dwie tradycje: liberalizm i etykę cnoty. Na koniec przedstawia wniosek, że czynnikiem odróżniającym od siebie te dwie tradycje jest fakt istnienia (nieistnienia) dóbr doskonałości.

11

Świat oczami Jana Amosa Komeńskiego: pansofia, uniwersalizm a współczesne przemiany w kontekście komeniologii

72%

Dobrowolska B.

Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne seria Pedagogika

|

2022

|

vol. 9

47-64

EN

The article is an attempt to answer the question about the Comenius phenomenon and to determine the essence of the universalism of his pansophism. The universalism of Comenius' views and his vision of the world seem to be an acknowledgement of his genius. On the other hand, a question arises: is not the universalism of Comenius' pansophism a longing for a better world? It is understood as free from violence, safe, predictable, and bringing a sense of happiness, order, and social order, which were social paradigms for Comenius. In the context of comeniology, an assessment of contemporary education, its problems and threats was made. An attempt to reminisce the era of Comenius and a turn towards the future justify the importance and value of his work and its timeless dimension.

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o fenomen Komeńskiego oraz istotę uniwersalizmu jego pansofii. Z jednej strony uniwersalizm poglądów Komeńskiego i jego wizja świata wydają się uznaniem dla jego geniuszu. Z drugiej strony powstaje pytanie: Czy uniwersalizm pansofii Komeńskiego nie jest tęsknotą za lepszym światem? Rozumianym jako wolny od przemocy, bezpieczny, przewidywalny oraz dający poczucie szczęścia, porządku i ładu społecznego – co u Komeńskiego stanowiło społeczne paradygmaty. W kontekście komeniologii dokonano oceny współczesnej edukacji, jej problemów i zagrożeń. Próba reminiscencji epoki Komeńskiego i zwrot ku przyszłości ukazują znaczenie i wartość jego twórczości oraz jej ponadczasowy wymiar.

12

Modern Theological Debates of Hell in the USA

72%

Sadowski S.

Polonia Sacra

|

2021

|

vol. 25

|

issue 2

EN

Among the differing Christian denominations there are various viewpoints regarding hell. This article presents differing viewpoints of the theological questions concerning hell that have been debated over the last ten years (2010–2020) in the United States in the theological arena as well as the popular press. The positions of annihilationism, universalism, and the traditional viewpoint are be surveyed. The differing philosophical, theological and biblical are presented for each general category. The article strives to give a general overview of the various theologies and to show that such theological investigation is of urgent importance for Christians today.

PL

Wśród różnych wyznań chrześcijańskich istnieją rozmaite poglądy na temat piekła. W artykule przedstawiono różnorodne stanowiska teologiczne dotyczące piekła, nad którymi debatowano w ciągu ostatnich dziesięciu lat (2010–2020) w Stanach Zjednoczonych na płaszczyźnie teologicznej oraz w prasie popularnej. Badane są tutaj: anihilacjonizm, uniwersalizm i tradycyjny punkt widzenia. Dla każdej generalnej kategorii przedstawiono różne teorie filozoficzne, teologiczne i biblijne. W artykule starano się zaprezentować ogólny przegląd rozmaitych teologii, aby pokazać, że takie teologiczne dociekania powinny być niezwłocznie podjęte, bo mają bardzo ważne znaczenie dla współczesnych chrześcijan.

13

European Regional Human Rights System versus the Inter-American and African Systems – Implementing the Notion of Universalism or Autonomy of Systemic Solutions

58%

Liżewski B.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

Article was devoted to the issues of the formation of three regional human rights protection systems: European, Inter-American and African. It presents two major groups of issues. The first is the historical perspective of establishment of a regional European system of human rights protection systems (Inter-American and African) largely modeled on European solutions. The second group is a brief analysis of the solutions adopted on the basis of these systems. It consists of a catalog of rights protected, and procedural solutions of supervisory mechanism which determines the degree of efficiency of protection of human rights in different regional systems. This analysis seeks to determine the extent to which these systems are similar to each other and whether they are similar enough that we can speak of implementation of the idea of universalism. In addition, it discusses autonomous solutions adopted on the basis of these systems and for reasons arising from the specific local conditions for which they were introduced captures the differences in these three regional systems of human rights protection.

PL

Niniejszy artykuł został poświęcony problematyce kształtowania się trzech regionalnych systemów ochrony praw człowieka: europejskiego, interamerykańskiego i afrykańskiego. Przedstawia on dwie zasadnicze grupy zagadnień. Pierwsza to perspektywa historyczna powołania do życia regionalnego europejskiego systemu ochrony praw człowieka i systemów (interamerykańskiego i afrykańskiego) w dużej mierze wzorowanych na rozwiązaniach europejskich. Druga grupa to zwięzła analiza rozwiązań przyjętych na gruncie tych systemów. Obejmuje ona strukturę katalogu praw chronionych i rozwiązań proceduralnych mechanizmu kontrolnego, od którego zależy stopień efektywności ochrony praw człowieka w poszczególnych systemach regionalnych. Analiza ta ma na celu ustalenie, w jakim stopniu systemy te są do siebie podobne i czy są na tyle podobne, że możemy mówić o realizacji idei uniwersalizmu. Jednocześnie wskazanie autonomicznych rozwiązań przyjętych na gruncie tych systemów oraz powodów wynikających ze specyfiki warunków lokalnych, dla których zostały one wprowadzone, pozwala na uchwycenie różnic w tych trzech regionalnych systemach ochrony praw człowieka.

14

In Praise of Kaleidoscopic Judge: A Different Reading of Judge C. G. Weeramantry’s Jurisprudence Before the Power Politics in ICJ

58%

Amarasinghe P.

Przegląd Politologiczny

|

2020

|

issue 3

109-118

PL

Polityka władzy zawsze była wielką przeszkodą w osiągnięciu sprawiedliwego konsensusu w prawie międzynarodowym. W szczególności podejście realizmu politycznego wywodzące się z potężnych państw często podważa równość i sprawiedliwość w międzynarodowej sferze prawnej. Jednak sądownicza mądrość niektórych wybitnych sędziów w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości wykazała niezwykłą śmiałość wobec najtrudniejszej polityki władzy. Ten artykuł ujawnia uniwersalistyczne podejście stosowane przez nieżyjącego już sędziego prawniczego C. G Weeramantry’ego podczas jego kadencji w MTS. W tym artykule szukamy sposobu, w jaki sędzia Weeramantry przedstawił swoje wyroki i opinie doradcze jako prawnik wyłoniony z Globalnego Południa. Artykuł ten oceni wkład wniesiony przez sędziego Weeramantry w złożoną przestrzeń sądową wypełnioną polityką władzy, zarówno z prawnego, jak i filozoficznego punktu widzenia.

EN

The power politics has always been a great obstacle in reaching the just consensus in international law. In particular, the political realist approaches stemming from the powerful states often undermine the equality and justice in international legal sphere. Yet the judicial wisdom of some of the outstanding judges in the International Court of Justice have shown a remarkable audacity against trickiest power politics. This article unveils the universalist approach used by outstanding jurist late judge C. G. Weeramantry during his tenure at ICJ. This article seeks how judge Weeramantry delivered his judgements and advisory opinions as a jurist emerged from the Global South. This paper will assess the contribution made by Judge Weeramantry in a complex judicial space filled with power politics from both legal and philosophical perspectives.

15

Political Identity as a Security Factor of Ukrainian Statehood

58%

Prymush M., Lavrynenko H.

Przegląd Strategiczny

|

2020

|

issue 13

297-316

PL

W artykule autorzy analizują kształtowanie się tożsamości politycznej obywateli Ukrainy będącej czynnikiem bezpieczeństwa państwowości ukraińskiej. Podkreślono, że oprócz tożsamości politycznej istnieje wiele innych tożsamości przedstawionych tutaj w postaci matrycy, której składniki nieustannie oddziałują ze sobą, uzupełniają się i wpływają na siebie nawzajem. W ujęciu metodologicznym proces kształtowania się tożsamości politycznej rozpatruje się z punktu widzenia interakcjonizmu symbolicznego, w którym nacisk kładzie się na interakcję polityczną. Dodatkowo, aby obiektywnie ocenić skuteczność kształtowania się tożsamości politycznej i potencjalne negatywne konsekwencje w postaci kryzysu państwowości, mechanizm przekształcania tożsamości sytuacyjnej w podstawową tożsamość polityczną rozpatrywany jest z punktu widzenia poststrukturalizmu. Opracowanie identyfikuje i formułuje kryteria konstruowania tego podstawowego typu tożsamości politycznej, przesłanki ich kształtowania i korelacje z aktualną sytuacją polityczną na Ukrainie. Uzupełnieniem wielości podejść do badań kształtowania się tożsamości politycznej jest uwzględnienie różnych modeli jej konstrukcji. Pod uwagę brane są modele fragmentaryczne, elitarne i organiczne. Szczególną uwagę zwraca się na wiodącą rolę państwa w procesie kształtowania tożsamości politycznej, którego kluczowymi uczestnikami są elity polityczne, media i społeczeństwo obywatelskie. Aby określić, w jaki sposób postrzeganie stopnia wpływu każdego uczestnika przekłada się na proces kształtowania się tożsamości politycznej przez mieszkańców Ukrainy w różnych okresach, z jej okresowymi wybuchami aktywności społecznej, posłużono się metodą analizy czynnikowej. Na podstawie wyników analizy stworzonych w pracy diagramów trójkątnych wyodrębniono dwa wzory. Według jednego z nich, po każdym nasileniu masowych protestów prowadzących do zmiany reżimu obserwuje się w społeczeństwie wzrost pozytywnego postrzegania i nasilenie procesu socjalizacji modeli formowania się tożsamości politycznej proponowanych przez elity polityczne. Drugi wzorzec przejawia się w stwierdzonej tendencyjności wpływu mediów i elit politycznych na poziom bezpieczeństwa ukraińskiej państwowości oraz narastaniu napięcia w społeczeństwie.

EN

In the article, the authors analyze the formation of the political identity of citizens of Ukraine as a security factor of Ukrainian statehood. It is noted that, in addition to political identity, there are many other identities, that are presented in the form of a matrix, the components of which continuously interact with, complement and influence each other. In terms of methodology, the process of forming political identity is considered from the standpoint of symbolic interactionism, where the emphasis is placed on political interaction. In addition, in order to objectively assess the effectiveness of the formation of political identity and potential negative consequences in the form of a crisis of statehood, the mechanism for transforming a situational identity into a basic political identity is considered from the standpoint of post-structuralism. The study identifies and formulates criteria for constructing this basic type of political identity, the prerequisites for their formation and correlation with the actual political situation in Ukraine. The multitude of approaches to the study of the formation of political identity is complemented by the consideration of various models of its construction. Fragmental, elite and organic models are considered. Particular attention is paid to the leading role of the state in the process of forming political identity, where the key participants are political elites, the media and civil society. To determine how the perception of the degree of influence of each participant affects the process of political identity formation by the population of Ukraine at different periods of time, with its intermittent outbursts of social activity, the method of factor analysis is used. On the basis of the results of the analysis of the constructed triangular diagrams, two patterns are extracted. According to one, an increase in positive perception and integration into the process of socialization of models of the political identity formation proposed by the political elite is observed in society after each surge in mass protests that leads to a regime change. The other pattern is manifested in the revealed tendentiousness of the influence of the media and political elites on the security level of Ukrainian statehood and the growth of tension in society.

16

Refleksyjność a badania nad sprawiedliwością tranzycyjną

58%

Krotoszyński M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

vol. 2(11)

59-68

PL

Artykuł opisuje sposoby, na jakie pojęcie refleksyjności może się wiązać z badaniami nad sprawiedliwością tranzycyjną. Na wstępie omawia się refleksyjne rozważania dotyczące stanu tego interdyscyplinarnego pola badawczego. Następnie charakteryzuje się spostrzeżenia dotyczące mechanizmów sprawiedliwości tranzycyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem dyskusji na temat stosowania sankcji karnych. Na koniec artykuł obrazuje w jaki sposób tożsamość indywidualna i zbiorowa może ulegać w okresie tranzycji przeobrażeniom. W artykule stawia się tezę, że badanie sposobów rozliczeń z przeszłością jest par excellence refleksyjne, albowiem w ramach debaty podważa się nawet najbardziej podstawowe twierdzenia powiązane ze sprawiedliwością tranzycyjną.

EN

The article explores ways in which the notion of reflexivity can apply to the research on transitional justice. First, the article describes reflexive considerations concerning the state of the field itself. Then, the reflections on transitional justice measures are characterized, focusing primarily on the discussion on the use of criminal trials. Finally, the article portrays how collective and individual identity can be reshaped during the transition. The article argues that research on dealing with the past is par excellence reflexive, as the debate challenges even the most basic ideas connected with transitional justice.

17

Filozofia serca Pamfiła Jurkiewicza. Analiza, interpretacja, refleksja

58%

Snopkov P.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2017

|

issue 23

341-353

XX

Filozofia serca, określana także mianem kordocentryzmu, to stanowisko z pogranicza dyskursu religijnego i filozoficznego. Zgodne z nim ludzkie serce jest rodzajem psychofizycznego centrum, które odgrywa kluczową rolę w procesie samodoskonalenia moralnego i intelektualnego. Kordocentryzm stał się ważnym elementem filozofii ukraińskiej oraz rosyjskiej. Bezpośrednim źródłem kordocentryzmu w kulturze Słowian wschodnich były teksty Starego i Nowego Testamentu. Za jeden z ciekawszych przykładów kordocentrycznego myślenia uznaje się twórczość rosyjsko-ukraińskiego filozofa Pamfiła Jurkiewicza. Odnosił się on sceptycznie do założeń materializmu oraz idealizmu, które krytykował z pozycji teoriopoznawczych. Poszukiwał więc takich stanowisk, które pomogłyby mu zbudować bardziej obiektywny obraz świata i człowieka. Wierzył on, iż szanse takie dawała filozofia serca. Wychodząc od jej założeń, zaczął rozwijać własną etykę oraz teorię poznania. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja sylwetki filozofa, a także opis oraz krytyczna analiza jego najważniejszych idei.

EN

The philosophy of the heart, also known as cordocentric, is a position on the fringes of a religious and philosophical discourse. Cordocentrists believe that the human heart is a kind of psychophysical center that plays a key role in the process of self-improvement, both moral and intellectual. Cordocentrism has become an important element of Ukrainian and Russian philosophy. Texts of the Old and New Testaments were a direct source of cordocentrism in the Eastern Slavic culture. One of the most interesting examples of cordocentric thinking is the work of the Russian-Ukrainian philosopher Pamfil Yurkevich. He was sceptical about the assumptions of materialism and idealism, which he criticised from the epistemological point of view. Thus, he sought such positions that would help to achieve a more objective knowledge of the world and man. He believed that such a chancegave the philosophy of heart. Starting from his assumptions, he began to develop his own ethics and the theory of cognition. The purpose of this article is to present the philosopher’s profile, as well as a description and a critical analysis of his most important ideas.

18

Social Criticism without Emancipation: Reflections on Michael Walzer’s Critical Project

58%

Rasiński L.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2014

|

vol. 65

|

issue 1

7-23

XX

In this paper I discuss and criticize Michael Walzer’s concept of social criticism. I detect in his project an unacknowledged attempt at the reactivation of the young-Marxian idea of criticism as a “reform of consciousness”. However, I argue, Walzer challenges one of the most prominent and controversial assumptions of the Marxian project – the existence of the universal subject of emancipation. I claim that while Walzer’s elimination of this universal claims of social criticism is an understandable and important attempt at freeing political thought from philosophical illusions, it takes away the most significant reason for social criticism − an effort of oppressed groups at emancipation from domination. I agree with Walzer’s critique of the universality of the oppressed subject at the basis of Marxian thought. However, what I find troubling in Walzer’s idea is the resulting separation of criticism and emancipation, and this separation presents an impasse that I will try to illuminate in my article.

PL

Artykuł dotyczy koncepcji krytyki społecznej Michaela Walzera. Przedstawiam jego koncepcję w kontekście Marksowskiej idei krytyki jako „reformy świadomości”, która w moim przekonaniu była dla Walzera ważną inspiracją. Nie zgadzam się jednak z całkowitym odrzuceniem przez Walzera Marksowskiego dyskursu emancypacyjnego. Uważam za słuszną krytykę Marksowskiej idei uniwersalnego podmiotu emancypacji, jednakże, co staram się dowieść w artykule, nie musi to bynajmniej oznaczać odrzucenia samej idei emancypacji, która, zgodnie z koncepcją Marksa, jest zawsze racją i celem krytyki. Niedostrzeganie tej zależności przez Walzera uważam za istotny deficyt jego koncepcji krytyki społecznej.

19

Ojciec Jacek Woroniecki: Filozoficzne źródła i konsekwencje Rewolucji Francuskiej

58%

Kryk M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

197-213

EN

This article attempts to present the philosophical perspective of the causes of the French Revolution in terms of the eminent Polish ethicist and philosopher Fr Jacek Woroniecki. The thread of the revolution, in terms of its causes and consequences, is constantly present in the work of the Polish Dominican. Revolutionary according to Father Woroniecki is everything that reverses the natural relationship between things, destroys the inherent order of things, puts the interest of the part above the interest of the whole in social life, threatening to collapse the social organism. According to Woroniecki, individualism is the subsoil of the revolutionary element. Although present in the history of human thought, as a consequence of original sin, individualism experienced its apogee in the age of the Reformation. Luther's metaphysical egoism, defined by Maritain as self-centeredness, eventually penetrated all areas of human life, breaking social bonds. Descendant of Luther's egocentrism, Descartes, systematized Luther's thoughts in the intellectual field. Thanks to him, particularistic ideas prevailed over the traditional, universalist view of the social dimension of the progress of human thought. Another of the thinkers whose views have become a source of revolution is according to Father Woroniecki J.J. Rousseau. His sentimentalism, which is like a complement to Luther's egocentrism, in comparison with the views of Descartes, is the pinnacle of individualism in modern philosophical thought. These individualistic, anti-social currents, which were a consequence of the rejection of the philosophy of being, contributed to the complete decline of philosophical thought in the eighteenth century, thus paving the way for doctrinaires. Woroniecki accurately interprets utopian revolutionary slogans and points to the danger of apparent counterbalance to these trends, which was sought in the nineteenth century. Under the cloak of freedom, he unmasks individualist liberalism, the medicine for which socialism was to become. Then he points to envy as the foundation of egalitarianism, which, based on radicalism, became the driving force behind all totalitarianisms. He then exposes humanitarianism, which strikes at patriotism and in the name of universal slogans breaks social bonds. As an antidote to these threats, Father Woroniecki points to the doctrine of St. Thomas Aquinas as a synthesis of the thoughts of the entire human race, based on objective data of being and truth, which, with its universalism, objectivity and realism, transcends all partial systems and thus provides the basis for the unity of social life.

20

Zachodnia globalizacja a uniwersalizm islamu

58%

Modras K.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2016

|

vol. 7

|

issue 4

5-24

PL

Globalizacyjna polityka współczesnego Zachodu, usiłująca stworzyć uniwersalny model życia, przyczyniła się do powstania w islamie ruchów usiłujących bronić swej tożsamości religijnej i kulturowej. Tej odnowie towarzyszy wezwanie do powrotu do własnych fundamentów, którymi są Koran i sunna. Nie jest to czyste powtórzenie pierwotnej religii z czasów Mahometa, ale określenie własnej specyfiki kulturowej wobec innych kultur. Muzułmanie proponują własny, bardziej uniwersalny system, który oprócz wartości promowanych przez globalizm zachodni obejmuje także wartości duchowe i odniesienie do Boga. Niepokój na Zachodzie budzi powiązanie w islamie powrotu do fundamentów z wezwaniem do przemocy. Jest to specyficzne odczytanie własnych źródeł, przedstawiających islam jako Boską, ostateczną i doskonałą religią. Muzułmański fundamentalizm usiłuje przyśpieszyć ten proces, odwołując się do terroru. Chociaż nie jest to ideologia przyjmowana przez większość wyznawców islamu, niemniej jednak nieustanna walka ze światem nieznającym wiary w Allaha jest wpisana w naturę islamu i zakończy się, gdy cały świat stanie się muzułmański.

EN

The globalization policy of the modern West, attempting to create a universal model of life, caused the emergence of Islamic movement, trying to defend their cultural and religious identity. This renewal is accompanied by a call to return to their foundations, which are the Qur’an and Sunnah. It is not a pure repetition of the original religion of Muhammad’s time, but an attempt to define their own cultural specificity against other cultures. The Muslims offer their own, more universal system, which in addition to the values promoted by Western globalization, also includes spiritual values and a reference to God. The link between the Islamic return to their foundations and a call to violence arouses anxiety in the West. It is a specific reinterpretation of their own sources, which present Islam as a divine, ultimate and perfect religion. Islamic fundamentalism tries to accelerate this process by resorting to terror. Although it is not an ideology accepted by the majority of Muslims, but a constant battle with the unbelievers in Allah is inherent in the nature of Islam and will end when the whole world becomes Muslim.

Refine search results

Pansofia Komeńskiego współcześnie: archaizm czy transgesyjna koncepcja człowieka w ujęciu uniwersalnym. Społeczne, edukacyjne i kulturowe wymiary

Fenomen uniwersalności w twórczości Iwana Franki

Eklezja siostrzana a realizm Kościoła partykularnego

Uniwersalizm miłości wychowawczej w systemie prewencyjnym Jana Bosko

Człowiek pracujący w kręgu pracy i jej uniwersum

Како ја читам полската литература

Nędza kondycji ludzkiej i religia

"... Gdzieś poza krzywizną ziemi”. Dyskurs wygnańczy w korespondencji Zygmunta Haupta – rekonesans

The universal dimension of work in the light of selected socio-economic transformations

Uniwersalizm vs. tradycjonalizm – różne racjonalności, odmienne antropologie

Świat oczami Jana Amosa Komeńskiego: pansofia, uniwersalizm a współczesne przemiany w kontekście komeniologii

Modern Theological Debates of Hell in the USA

European Regional Human Rights System versus the Inter-American and African Systems – Implementing the Notion of Universalism or Autonomy of Systemic Solutions

In Praise of Kaleidoscopic Judge: A Different Reading of Judge C. G. Weeramantry’s Jurisprudence Before the Power Politics in ICJ

Political Identity as a Security Factor of Ukrainian Statehood

Refleksyjność a badania nad sprawiedliwością tranzycyjną

Filozofia serca Pamfiła Jurkiewicza. Analiza, interpretacja, refleksja

Social Criticism without Emancipation: Reflections on Michael Walzer’s Critical Project

Ojciec Jacek Woroniecki: Filozoficzne źródła i konsekwencje Rewolucji Francuskiej

Zachodnia globalizacja a uniwersalizm islamu