Search results

1

Monarcha brytyjski jako gwarant konstytucyjnych podstaw ustroju

100%

Wieciech T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2011

|

issue 4 (8)

81-94

PL

W warunkach nieskodyfikowanej konstytucji, której elementem są pozaprawne normy konwenansowe sądy nie mogę pełnić wobec niej funkcji gwarancyjnej. W ustroju brytyjskim rolę gwaranta konstytucyjnych podstaw ustroju może odgrywać monarcha. Prerogatywy królewskie, z których monarcha korzysta za radą odpowiedzialnych przed parlamentem ministrów mogą być bowiem w szczególnych okolicznościach wykorzystane dla ochrony zagrożonych wartości konstytucyjnych. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabierają prawo monarchy do zdymisjonowania premiera, rozwiązania parlamentu oraz udzielania sankcji ustawom parlamentu. Monarcha brytyjski może pełnić funkcję gwaranta konstytucji pomimo braku demokratycznej legitymacji. Wymaga to jednak od niego zachowania szczególnej ostrożności oraz powściągliwości. Interwencja monarchy dopuszczalna jest jedynie w wyjątkowych okolicznościach, w których aktorzy polityczni występowaliby przeciwko podstawowym zasadom demokracji parlamentarnej, rządów odpowiedzialnych oraz suwerenności ludu.

EN

Under unwritten constitution, part of which are constitutional conventions courts are unable to guarantee obedience to constitutional rules and values. In United Kingdom it is therefore the monarch who stands as a custodian of the constitution. Royal prerogatives that are normally exercised only on advice of responsible ministers can be used to protect constitution. The most important are so-called reserve powers to dismiss prime minister and other ministers, to dissolve parliament and to give royal assent. The Monarch is able to successfully perform this function despite the want of democratic legitimacy but he should always be cautious and act only if he is perfectly positive that his intervention is absolutely necessary. He would therefore be entitled to intervene only in a dire emergency if political actors stood against the fundamental rules of parliamentary democracy, responsible government and sovereignty of the people.

2

"Korespondencja miast Rzeczypospolitej, Śląska i Pomorza od średniowiecza do XX wieku ".

100%

Szlęzak K., Jędrzejewski P.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2013

|

vol. 15

277-281

3

Stosunki dwustronne pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Chorwacji

88%

Łakota-Micker M.

Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"

|

2014

|

issue 11

136-171

PL

Polsko-chorwackie stosunki dwustronne określane są, jako bardzo życzliwe. Polska uznała niepodległość Chorwacji 15 stycznia 1992 roku. W kwietniu tego samego roku została ustanowiona Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Za-grzebiu. Od połowy 1993 roku w stolicach obu państw swoje urzędy zaczęli sprawować najwyżsi przedstawiciele dyplomatyczni. Baza traktatowa polsko-chorwacka jest w zasadzie kompletna. Większość umów, sięgających swoimi korzeniami jeszcze do byłej Jugosławii, została uaktualniona w oparciu o Poro-zumienie o sukcesji umów z kwietnia 1995 roku. Poza współpracą polityczną, gospodarczą i turystyczną Chorwację łączą z Polską postanowienia umowy o współpracy w dziedzinie kultury i edukacji. Kraj zawdzięcza stronie polskiej nie tylko wsparcie w okresie przedakcesyjnym, ale i pomoc ekspercką, na jaką mógł liczyć w zakresie pozyskiwania i wdrażania funduszy unijnych. Dla Polski Chorwacja to nie tylko „mały kraj na wielkie wakacje”, ale także obiecujący partner handlowy, członek Unii Europejskiej, z którym warto rozwijać dalszą współpracę.

EN

Bilateral relations between Poland and Croatia are defined as very benevolent. On January 15, 1992. Poland recognized the independence of Croatia. In April of the same year, Polish Embassy was established in Zagreb. Since mid-1993, in the capitals of both countries highest diplomatic representatives began their service. The base of the Polish-Croatian treaty is basically complete. Most of the contracts, whose roots are dating back to the former Yugoslavia, have been updated in April 1995 on the basis of the Agreement on succession agreements. Besides political, economic and tourist cooperation, Croatia and Poland are linked by the agreement on cooperation in the cultural and educational field. The country owes the Polish support not only in the pre-access period, but also expert assistance in obtaining and implementing EU funds. For Poland Croatia is not only "a small country for great holidays" but also a promising partner, a member of the European Union, with whom it is worth cooperating further.

4

Finanse i samodzielność ekonomiczna a ustrój samorządów terytorialnych w Polsce

75%

Heller J., Farelnik E.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2013

|

issue 2(52)

81-94

PL

Celem badań była ocena poziomu samodzielności ekonomicznej i jej wpływu na kształtowanie się zmian ustrojowych w różnych grupach samorządów terytorialnych. Badania wykazały, że czynnikiem decydującym o zróżnicowaniu stopnia samodzielności ekonomicznej samorządów jest poziom urbanizacji. Dochody własne w samorządach miejskich przekraczają 50%, a nawet 60%, natomiast na terenach wiejskich (rozumianych jako gminy wiejskie oraz powiaty ziemskie) kształtują się na poziomie ok. 30%. Tak poważne różnice mogą wpływać na to, że rozwój samorządów terytorialnych będzie odbywał się w dwóch – ustrojowo różnych – kierunkach.

EN

The aim of our research is to evaluate the level of economic independence and its influence on political system changes in different groups of local government. The research shows that the decisive factor in differentiating economic independence of local governments is the level of urbanization. In urban self-government, its own revenues surpass 50% and sometimes even 60%, whereas in rural areas (defined as rural communes and land districts) they reach about 30%. Such marked differences can cause local governments to develop in two structurally different directions.

5

Reforma ustroju miast pruskich barona vom und zum Steina z 19 listopada 1808 roku w organicystycznej interpretacji Ottona von Gierke

63%

Kopczyński M.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2015

|

vol. XCVI (96)

95-125

PL

Celem artykułu jest prezentacja znaczeń, jakie wiekopomnym reformom barona vom und zum Steina z początku XIX wieku, jak i samej jego postaci, przypisywał niemiecki historyk i teoretyk prawa Otto von Gierke. Berliński profesor szczególną uwagę zwrócił na jedną z reform pruskiego polityka sprzed wieku, jego zdaniem najbardziej miarodajną – ordynację miejską z 1808 roku. Analizując treść tego aktu, jak również kontekst działań, wypowiedzi i deklaracji barona, Gierke dochodzi do wniosku, że dotychczasowe interpretacje tej postaci w sensie prób zakwalifikowania jej do konkretnej rodziny ideologicznej były oparte na niewłaściwych przesłankach. Autorzy bowiem nadmierną uwagę przywiązywali do francuskich rewolucyjnych inspiracji vom Steina bądź dowodzili połowicznego i w istocie zachowawczego charakteru jego reform. W ten oto sposób w dyskursie występowały dwa stanowiska: w Steinie widziano frankofilskiego liberała albo konserwatystę, ledwie dopuszczającego jakiekolwiek zmiany. Tymczasem, czego dowiódł Gierke, jego pruskość była częścią szerszego ogólnoniemieckiego kontekstu, innymi słowy był vom Stein niemieckim patriotą „pracującym” jedynie na odcinku pruskim, rzec można – był niemieckim nacjonalistą avant la lettre.

EN

Indem ich den Artikel geschrieben habe, stellte ich mir den Ziel, die Bedeutung der Reformen des Freiherrn vom und zum Stein zu präsentieren. Sowohl der Reformen als auch der Gestalt des Freiherrn hat der deutsche Geschichts- und Rechtstheorie- Wissenschaftler Otto von Gierke eine große Bedeutung hinzugeschrieben. Der Berliner Professor hat besonders auf eine der Reformen des preußischen Politikers verwiesen. Es handelt sich um die seiner Meinung nach meist ausschlaggebende Städteordnung vom 19 XI 1808. Indem Gierke sowohl den Inhalt als auch den Kontext der Erklärungen des Freiherrn ergründet, kommt er zu Schlussfolgerung, dass die bisherigen Interpretationen dieser Gestalt, im Sinne, sie zu einer konkreten ideologischen Familie einzustufen auf falschen Voraussetzungen gegründet waren. Die Autoren haben einerseits die übermäßige Bedeutung den Französisch Revolutionären Inspirationen des von Steins hinzugeschrieben. Andererseits haben die Autoren versucht, zu bewiesen, dass seine Reformen einen nur halb, in Wirklichkeit einen konservativen Charakter tragen. Es haben sich zwei Statements entwickelt: von Stein wurde entweder als Frankophil Liberal oder ein der kaum irgendwelche Veränderungen zulassender Konservativste dargestellt. Sein Preußentum war unterdessen ein Teil des weiteren allgemeindeutschen Kontexts, was es dem Gierke gelungen hat, zu beweisen. Mit anderen Worten zu sagen, war von Stein ein deutscher Patriot, der nur auf dem preußischen Abschnitt gearbeitet hat. Man könnte sagen, er war ein deutscher Nationalist avant la lettre.

6

Instytucja prezydenta w koncepcjach wysuwanych w Polsce w latach osiemdziesiątych

63%

Łabędź K.

Polityka i Społeczeństwo

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

118-131

EN

The text attempts to answer what concepts of the office of president were presented in the 1980s as part of the ongoing discussion on the direction of reforming the state, and what were their similarities and differences between them. For this purpose, the concept was classified according to three criteria: the powers of the president, the type of political system in which the creation of this office was envisaged, and according to the functions it was supposed to perform. Taking into account the first criterion, a strong presidency can be distinguished (such concepts prevailed) and a weak presidency; from the point of view of the second, the position of the president in the existing system, in the transitional system and in the future (democratic) system; according to this division the text was constructed. The second classification is superimposed on the division according to the functions expected from this office – legitimation of the system, guardian of the system, a more or less important part of the democratic system. The analysis of documents, the comparative method, elements of the historical method were used.

PL

W tekście podjęto próbę odpowiedzi, jakie koncepcje urzędu prezydenta przedstawiano w latach osiemdziesiątych w ramach toczącej się dyskusji dotyczącej kierunku reformowania państwa, oraz jakie były ich podobieństwa i różnice między nimi. W tym celu dokonano klasyfikacji koncepcji według trzech kryteriów: kompetencji prezydenta, rodzaju systemu politycznego, w którym przewidywano utworzenie tego urzędu oraz według funkcji, które miał realizować. Uwzględniając pierwsze kryterium można wyróżnić prezydenturę silną (takie koncepcje przeważały) i słabą, z punktu widzenia drugiego umiejscowienie prezydenta w istniejącym systemie, systemie przejściowym oraz w systemie przyszłym (demokratycznym); według tego podziału tekst został skonstruowany. Na drugą klasyfikację nakłada się podział według funkcji, których realizacji oczekiwano od tego urzędu – legitymizacji systemu, strażnika ustroju, mniej lub bardziej istotnej części systemu demokratycznego. Wykorzystano analizę dokumentów, metodę porównawczą, elementy metody historycznej.

7

Ustrój i prawo w Generalnym Gubernatorstwie w poglądach prawników niemieckich na łamach czasopisma „Deutsches Recht” w czasie II wojny światowej

63%

Wrzyszcz A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

“Deutsches Recht” is a German magazine. It was important for lawyers in the Third Reich during World War II. In the pages of this periodical, apart from studies on the law in force in Germany, texts related to the system and law of the General Government were also published. The latter were mainly propaganda and, to a lesser extent, substantive. Among the authors of these publications prevailed people associated with the implementation of German occupation policy in GG (German functionaries of the occupation administration, German judges and lawyers).

PL

„Deutsches Recht” to niemieckie czasopismo, które w okresie II wojny światowej miało istotne znaczenie dla prawników w III Rzeszy. Na łamach tego periodyku, obok opracowań dotyczących prawa obowiązującego w Niemczech, publikowano także teksty odnoszące się do ustroju i prawa Generalnego Gubernatorstwa. Te ostatnie miały głównie charakter propagandowy, a w mniejszym stopniu – merytoryczny. Wśród autorów tych publikacji przeważały osoby związane z realizacją niemieckiej polityki okupacyjnej w GG (niemieccy funkcjonariusze administracji okupacyjnej, niemieccy sędziowie i adwokaci).

8

Prezydent w systemie politycznym Turcji

63%

Liszkowska D.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2021

|

vol. 69

234-250

EN

This article presents the main features of the Turkish presidential system and historical conditions which shaped the president’s position in the power structure in Turkey. The work consists of three parts. The first part discusses the basics of Turkish parliamentarism, which is a matter crucial for understanding the organization of the Turkish system before the reform. Another issue discussed in this part is the process of evolution in the Turkish presidency from the first years of the Republic’s founding to the changes introduced in 2018. The second part of this work focuses on the conditions necessary for changes in the system. Finally, the last part of the article is the analysis of the new system defined as Turkishstyle presidentialism and its distinctive features.

PL

W niniejszym artykule przedstawiono główne cechy tureckiego modelu systemu prezydenckiego, a także historyczne uwarunkowania pozycji prezydenta w strukturze organów państwa w Turcji. Praca składa się z trzech części. W pierwszej z nich omówione zostały podstawy parlamentaryzmu, co jest kluczową kwestią dla ukazania kształtu tureckiego systemu przed reformą. Kolejnym zagadnieniem omawianym w tej części artykułu jest proces ewolucji prezydentury od pierwszych lat powstania Republiki do zmian wprowadzonych po wyborach prezydenckich i parlamentarnych w 2018 r. W drugiej części pracy wskazano uwarunkowania zmiany systemowej. Wreszcie w ostatniej dokonano analizy nowego systemu, określanego jako prezydencjalizm „w stylu tureckim”, i ukazano jego charakterystyczne cechy.

9

How reborn Poland became a republic

63%

Balicki R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

15-24

EN

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War. It was a particularly important moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

PL

W artykule przedstawiona została genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej. Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

10

State Security and Hybrid Warfare. An Interdisciplinary Approach

63%

Elak L., Zając P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 6 (58)

429-448

EN

The article concerns the issues of state security both in legal terms and from the perspective of security science. In the first part, it presents a proposal for understanding the concept of state security based on the Polish Constitution. The article is also a contribution to the discussion on the correctness of terminology relating to the analyzed issue. The second part concerns the analysis of a new military phenomenon which is a hybrid war. The purpose of the considerations is to show its impact on state security.

PL

Artykuł dotyczy problematyki bezpieczeństwa państwa zarówno w ujęciu prawnym, jak i z perspektywy nauk o bezpieczeństwie. W pierwszej części przedstawia propozycję rozumienia pojęcia bezpieczeństwa państwa na gruncie Konstytucji RP. Artykuł stanowi również przyczynek do podjęcia dyskusji w zakresie poprawności terminologicznej odnoszącej się do analizowanego zagadnienia. Druga cześć dotyczy analizy nowego zjawiska militarnego jaki jest wojna hybrydowa. Celem rozważań jest ukazanie jej wpływu na bezpieczeństwo państwa.

11

Konstytucja helwecka (1798) – pierwsza konstytucja Szwajcarii

63%

Branecki T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 5 (21)

57-71

PL

Konstytucja helwecka z 1798 r. była pierwszym aktem rangi konstytucyjnej w historii państwowości szwajcarskiej. Opracowana przez Szwajcarów, zawierała obce tradycji helweckiej rozwiązania ustrojowe i wobec oporu części kantonów została narzucona siłą pod presja wojsk francuskich. Przez 5 lat jej obowiązywania, w oparciu o jej uregulowania, miał miejsce eksperyment ustrojowy polegający na całkowitym zerwaniu z wielowiekowym modelem konfederacji kantonów na rzecz państwa „jednolitego i niepodzielnego”. Konstytucja tworzyła też pierwsze organy władzy ustawodawczej Republiki (Senat i Wielką Radę), wykonawczej – Dyrektoriat Wykonawczy i sądowniczej –Trybunał Najwyższy. Ponadto wprowadziła szereg swobód i wolności obywatelskich.

EN

The constitution of the Helvetic Republic of 1798 was the first act of constitutional rank in the history of the State. Developed by the Swiss, foreign institutional solutions separate Swiss tradition contained and to the resistance of the cantons has been imposed by force under the pressure of the French troops. For 5 years of duration, based on her settlement had taken place political experiment where a total rupture with the centuries-old model of Confederation of cantons to the State of a „One and indivisible”. The Constitution also created the first legislative authority of the Republic (the Senate and the Great Council), the Executive – Directorate and Judicial power – the Supreme Court. In addition, a set of freedoms and civil liberties.

12

The General Government (1939–1945) – Barriers in Presenting Its True History (on the Example of Two Crucial Publications from the Years 2014–2015)

63%

Wrzyszcz A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

Scientific research on the political system, legal system, economic and population situation etc. of the General Government in the years 1939–1945 is very advanced but there still appear barriers restricting the full objectivity of its results. The paper presents doubts concerning the overall credibility of two crucial publications from 2014–2015. To summarise, it would be worth stressing that both analysed books undoubtedly contributed to broadening our view of this difficult period in Polish history. However, the necessity of careful reading and drawing proper conclusions taking into consideration objective limitations the Authors had to face should also be mentioned here.

PL

Badania naukowe nad ustrojem, prawem, sytuacją gospodarczą, ludnościową itd. Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945 są bardzo zaawansowane, ale ciągle pojawiają się bariery, które ograniczają pełny obiektywizm ich osiągnięć. W niniejszym artykule wskazałem na wątpliwości co do pełnej wiarygodności dwóch niezwykle istotnych publikacji z lat 2014–2015. Podsumowując, pragnę podkreślić, że obie książki, będące przedmiotem analizy w niniejszym opracowaniu, niewątpliwie przyczyniły się do poszerzenia naszego spojrzenia na ten trudny okres w polskiej historii. Zwracam też uwagę na konieczność uważnej lektury i wyciągania właściwych wniosków z uwzględnieniem obiektywnych ograniczeń, z którymi autorzy musieli się zmierzyć.

13

Modele ustrojowe stolicy Polski i wybranych państw Unii Europejskiej

63%

Bidziński M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 5(69)

109-114

PL

Regulacje dotyczące pozycji, statusu oraz modelu funkcjonowania stolic w państwach europejskich nie zostały zunifikowane. Tak Polska, jak i inne kraje Unii Europejskiej korzystają z własnych, autonomicznych rozwiązań. Faktem jest, że w tym obszarze występuje sporo podobieństw, niemniej jednak nie mają one uwarunkowań formalnoprawnych, rozporządzeniowych czy dyrektywalnych. Liczne podobieństwa mają swoje korzenie historyczne lub geopolityczne. Szereg regulacji związanych jest też z dbałością o stabilność rozwiązań prawnych, stałość organizacyjną państwa oraz organów i instytucji międzynarodowych. Przeprowadzona analiza pozwala jednak wyodrębnić trzy główne modele organizacyjne, które mają pewne zalety, ale także i negatywne aspekty zarządczo – organizacyjne.

EN

Regulations concerning the position, status and model of functioning of capitals in European countries have not been unified. Both Poland and other European Union countries use their own, autonomous solutions. It is a fact that there are a lot of similarities in this area, but nevertheless they do not have formal, legal, regulatory or directive conditions. The many similarities have historical or geopolitical roots. A number of regulations are also related to the care for the stability of legal solutions, the organizational stability of the state and international bodies and institutions. The conducted analysis allows, however, to distinguish three main organizational models, which have certain advantages, but also negative management and organizational aspects.

14

Rozwój regulacji dotyczących ustroju i kompetencji inspekcji pracy w Polsce

63%

Makowski D.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2019

|

vol. 118

21-37

EN

In 2019, one hundred years have passed since the birth of labour inspection in Poland. From a historical point of view it is also possible to distinguish three main periods of development of regulations regarding the system and duties of this inspection: the interwar period, the communist period and the period of the Third Polish Republic. Taking into account the range of the influence of the social, economic and political conditions on the Polish legislation concerning the labour inspection, they can be divided into two groups. The first includes the conditions of the universal (global) character that reflect some general trends and processes. The second group has a local range. Its determinants refer to the specific conditions which are, in principle, characteristic only of the labour inspection in our country.

15

Do the Origins of the Constitution Can Be Sought in Roman Law? - A Few Comments on the Side Note of the Cicero’s and Polybius’ Selected Sorks

63%

Świrgoń-Skok R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 5 (57)

283-293

EN

In the presented article, I try to answer the question whether in the Roman state there is a possibility to find the roots of the constitution. In Roman state the constitution as a separate normative act did not exist, the separate jurisdiction of public law was not created, and a constitutional law was primarily based on the custom and political practice. However, in the preserved source material, among others, Cicero’s and Polybius’ statements can be found, which refer to the political issues. On the basis of their analyses, I try to prove that the ideas of constitutionalism and constitution, of course in a substantive sense, date back to the ancient Rome.

PL

W niniejszym artykule postaram się odpowiedzieć na pytanie czy w państwie rzymskim można odnaleźć korzenie konstytucji. W starożytnym Rzymie nie występowała wprawdzie konstytucja jako osobny akt normatywny, jak i nie stworzono osobnej jurysprudencji prawa publicznego a prawo konstytucyjne oparte było przede wszystkim na zwyczaju i praktyce ustrojowej. To jednak w zachowanym materiale źródłowym można odnaleźć m.in. wypowiedzi Cycerona i Polibiusza odnoszące się swoją tematyką do kwestii ustrojowych. Właśnie w oparciu o ich analizę postaram się dowieść, że idee konstytucjonalizmu i konstytucji, oczywiście w sensie materialnoprawnym, sięgają aż do starożytnego Rzymu.

16

Wpływ unii personalnej z Saksonią na funkcjonowanie systemu parlamentarnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów

51%

Zwierzykowski M.

Historia Slavorum Occidentis

|

2020

|

issue 1 (24)

98-111

EN

This article attempts to provide answers to several research questions related to the consequences of representatives of the House of Wettin ruling the Polish-Lithuanian Commonwealth to the country’s state organisation, with special emphasis placed on its parliamentary system.

17

Informal Constitutional Change. The Case of Poland

51%

Bień-Kacała A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 6 (40)

199-218

EN

This article describes the theoretical concept of constitutional change. The cases of constitutional changes and amendments since 1989 have been analyzed in the text. The historical approach is used as a background for the current Polish events conceptualization. The theories formulated by Y. Raznai, R. Albert, B. Ackermann, S. Griffin, D. Landau are applied for purpose of the analysis. The authors consider the problems of: constitutional change, constitutional amendment and dismemberment, constitutional moment, as well as a kind of constitutionalism, which is connected to an abuse of power by the parliamentary majority (illiberal constitutionalism). This paper analyses following issues: the conceptualization of constitutional amendment procedure and constitutional change in formal and informal ways as well as the constitutional moment. Moreover, the Polish academia opinions on the amendment and change are presented. Eventually, the identification of the recent Polish systemic events from a theoretical perspective and the summary of the research are provided. The assessment of current events takes into account the historical background – the transformation started in 1989 and ended with the adoption of the 1997 Constitution. The conclusion is connected to identification of the constitutional moments which legitimize or not the transformation of the system.

PL

Artykuł dotyczy teoretycznej kwestii zmiany konstytucji. Analizie poddane zostały przypadki zmian i nowelizacji ustawy zasadniczej od roku 1989. Rozważania historyczne stanowią tło dla konceptualizacji obecnie dokonywanych modyfikacji ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. W analizie wykorzystane zostały teorie sformułowane przez Y. Raznai, R. Alberta, B. Ackermanna, S. Griffina, D. Landau. Pozwoliło to na przedstawienie problemów zmiany konstytucji oraz jej nowelizacji, budowy konstytucjonalizmu oraz jego psucia, momentu konstytucyjnego, a także konstytucjonalizmu, który związany jest z nadużyciami demokratycznie uzyskanej władzy przez większość parlamentarną (illiberal constitutionalism). W kolejnych częściach artykułu omówiono problem nowelizacji konstytucji i działania władzy ustrojodawczej oraz władzy dokonującej jedynie korekt istniejącego systemu. Przy czym czynnikiem legitymizującym podejmowane rozstrzygnięcia ustrojodawcze uczyniono tzw. moment konstytucyjny. Następnie przedstawiono kwestie zmiany formalnej i nieformalnej konstytucji. Po czym przybliżono zdanie doktryny polskiej dotyczące teorii wskazanych w pierwszej części rozważań. Jako tło historyczne oraz materiał porównawczy dla oceny obecnych wydarzeń ustrojowych przyjęto transformację ustrojową rozpoczętą w 1989 r. i zakończoną uchwaleniem konstytucji w 1997 r. Ocena tych wydarzeń związana jest z zaistnieniem momentu konstytucyjnego, który pozwala legitymizować transformację ustroju państwa. Taki też wniosek pojawił się w krótkim podsumowaniu artykułu.

18

Geneza republikańskiej głowy państwa w Polsce

51%

Balicki R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

issue 5 (33)

11-22

PL

Artykuł przedstawia genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej (do uchwalenia Konstytucji marcowej). Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

EN

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War (until the adoption of the March Constitution). It was a particularly im- portant moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

19

Reception of the Idea of “Social Contract” of Jean-Jacques Rousseau in Polish Political Thought During Interwar Period

51%

Marszał M.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The theory of Jean-Jacques Rousseau during interwar period was the spur to many thoughts concerning the state and the role it played in social life. In the Second Polish Republic, the representatives of Polish legal and political thought developed a number of political, social and economic concepts. The group of architects of Polish constitutional order first of all included lawyers, which have expressed their views about young Polish Republic in many commentaries. Polish legal thought of the interwar period had its excellent creators, whose ideas certainly matched the ideas of Western lawyers. Often Polish professors of law, in the discussion about the shape of the political system of the independent Polish Republic, referred to the theory of the French critic of Enlightenment and the representative of bourgeois radicalism J. J. Rousseau. The main representative of the Polish legal thought, who used the idea of “social contract” of Rousseau, was the creator of a conception of “democratic Caesarism”, professor and rector of the Adam Mickiewicz University in Poznań Antoni Peretiatkowicz, whose reflections were an original contribution to legal thought of the Second Polish Republic. His ideas about state regime, which were based on the theory of Jean Jacques Rousseau and especially on the idea of “democratic Caesarism”, had a profound impact on the development of Polish ideas about totalitarian and authoritarian states.

PL

Teoria Jeana-Jacquesa Rousseau w okresie międzywojennym stanowiła powód wielu przemyśleń na temat, czym jest państwo i jaka rolę odgrywa w życiu społecznym. W II Rzeczypospolitej przedstawiciele polskiej myśli prawno-politycznej wypracowali szereg koncepcji politycznych, społecznych i gospodarczych. Do grona licznych architektów polskiego ładu konstytucyjnego należy zaliczyć przede wszystkim prawników, którzy w wielu komentarzach wyrażali swój pogląd na funkcjonowanie młodej polskiej republiki. Polska myśl prawna okresu międzywojennego miała doskonałych twórców, których koncepcje z pewnością dorównywały pomysłom prawników zachodnioeuropejskich. Niejednokrotnie polscy profesorowie prawa w dyskusji nad kształtem ustrojowym niepodległej Rzeczypospolitej powoływali się na teorię francuskiego krytyka oświecenia i przedstawiciela radykalizmu mieszczańskiego Jeana-Jacquesa Rousseau. Do głównych przedstawicieli polskiej myśli prawnej, którzy recypowali ideę „umowy społecznej” Rousseau, należy zaliczyć twórcę koncepcji „cezaryzmu demokratycznego”, profesora i rektora Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu Antoniego Peretiatkowicza, którego rozważania stanowiły oryginalny wkład do myśli prawnej II Rzeczypospolitej. Jego koncepcje ustrojowe, oparte na recepcji teorii Rousseau, a zwłaszcza idea „cezaryzmu demokratycznego”, wywarły duży wpływ na kształtowanie się polskich wyobrażeń na temat państw totalitarnych i autorytarnych.

20

Podziały administracyjne Polski w latach 1944–1998. Z badań nad ustrojem ziem polskich w XIX i XX w.

51%

Dziki T.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2013

|

vol. 10

433-450

EN

In the 20th century many territorial reforms were introduced. The reforms in 1918 were problematic due to the re-creation of Polish independent state after more than a century of partitions by Austria-Hungary, the German, and the Russian Empires. After 1945 the estab-lishment of new administrative units was still a difficult issue since again the government had to take new Polish borders into consideration before making a decision. The adminis-trative changes between 1945 and 1946 were soon followed by another set of reforms. The major ones were introduced in 1950, early 1970s and 1998. There were also many reforms between the mentioned periods, however, those changes dealt with single cities, villages and other small administrative units. Quite frequently, especially between 1952 and 1989 (The Polish People's Republic) the reforms served political rather than social needs. The present administrative division has been valid since 1999.

Refine search results

Monarcha brytyjski jako gwarant konstytucyjnych podstaw ustroju

"Korespondencja miast Rzeczypospolitej, Śląska i Pomorza od średniowiecza do XX wieku ".

Stosunki dwustronne pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Chorwacji

Finanse i samodzielność ekonomiczna a ustrój samorządów terytorialnych w Polsce

Reforma ustroju miast pruskich barona vom und zum Steina z 19 listopada 1808 roku w organicystycznej interpretacji Ottona von Gierke

Instytucja prezydenta w koncepcjach wysuwanych w Polsce w latach osiemdziesiątych

Ustrój i prawo w Generalnym Gubernatorstwie w poglądach prawników niemieckich na łamach czasopisma „Deutsches Recht” w czasie II wojny światowej

Prezydent w systemie politycznym Turcji

How reborn Poland became a republic

State Security and Hybrid Warfare. An Interdisciplinary Approach

Konstytucja helwecka (1798) – pierwsza konstytucja Szwajcarii

The General Government (1939–1945) – Barriers in Presenting Its True History (on the Example of Two Crucial Publications from the Years 2014–2015)

Modele ustrojowe stolicy Polski i wybranych państw Unii Europejskiej

Rozwój regulacji dotyczących ustroju i kompetencji inspekcji pracy w Polsce

Do the Origins of the Constitution Can Be Sought in Roman Law? - A Few Comments on the Side Note of the Cicero’s and Polybius’ Selected Sorks

Wpływ unii personalnej z Saksonią na funkcjonowanie systemu parlamentarnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Informal Constitutional Change. The Case of Poland

Geneza republikańskiej głowy państwa w Polsce

Reception of the Idea of “Social Contract” of Jean-Jacques Rousseau in Polish Political Thought During Interwar Period

Podziały administracyjne Polski w latach 1944–1998. Z badań nad ustrojem ziem polskich w XIX i XX w.