Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  vertaling
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Het filter van de vertaling: Over literair vertalen en de restricties ervan

100%
Naajkens T.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
185-198
PL
Punktem wyjścia niniejszego artykułu dotyczącego tłumaczenia literackiego i jego ograniczeń jest fakt, że tłumacz zawsze pozostawia ślady w swoim produkcie. Zaobserwowane zjawisko jest omawiane z różnych punktów widzenia: z pozycji deskryptywnych studiów tłumaczeniowych, z perspektywy kulturowo-literackiej oraz z punktu widzenia tłumacza-praktyka. Szczególną uwagę poświęca się adnotacjom i innym dodatkom w tłumaczeniu. Artykuł zamyka studium przypadku, w którym za materiał do analizy posłużył Proces Franza Kafki.
EN
The basic assumption of this article on literary translation and translation constraints, is that a translator always leaves traces in his product. This observation is discussed from various angles: from the position of descriptive translation studies, from a cultural-literary perspective, and from the practitioner’s point of view. Special attention is devoted to annotation and other additions. The article ends with a case study on Kafka’s Der Process.
NL
Het uitgangspunt van dit artikel over literaire vertaling en vertaalbeperkingen is dat een vertaler altijd sporen achterlaat in zijn product. Deze observatie wordt vanuit verschillende invalshoeken besproken: vanuit de positie van beschrijvende vertaalstudies, vanuit een cultureel-literair perspectief en vanuit het oogpunt van de beoefenaar. Speciale aandacht wordt besteed aan annotaties en andere toevoegingen. Het artikel eindigt met een case study over Kafka’s Der Process.
2

Macht en miserie van kleine woordjes: Zakelijke (en andere) teksten in vertaling

100%
Kowalska-Szubert A.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
109-119
PL
Niniejszy artykuł prezentuje typologię częstych błędów pojawiających się w tłumaczeniu z języka niderlandzkiego na język polski. Przykłady pochodzą z tłumaczenia studentów niderlandystyki oraz świeżo upieczonych licencjatów. Przyczyny błędów autorka dopatruje się w skróceniu cyklu edukacyjnego wskutek obowiązywania Traktatu Bolońskiego, który skrócił studia akademickie z pięciu do trzech lat, które następnie można poszerzyć o kolejne dwa lata, jednakże nie jest to niezbędne do uzyskania wyższego wykształcenia. Inną przyczyną tworzenia błędnych tłumaczeń jest nieograniczony niemal dostęp do wszelkiego rodzaju źródeł i maszyn tłumaczeniowych w Internecie (jak chociażby Google Translator/Tłumacz Google). Kombinacja skróconego okresu studiów, czyli w przypadku języka niderlandzkiego: zdobywania sprawności językowych w tym języku, i przekonanie o wysokiej jakości swojej świeżo nabytej wiedzy, jest źródłem licznych usterek w tłumaczeniu. Od takich, które mogą zaważyć na czyimś losie, po nieodparcie komiczne.
EN
This article presents an attempt at a typology of the most frequent errors occurring in the translation from Dutch into a foreign language. The material under analysis derives from the translation tasks performed by the students of Dutch as well as by the newly graduated B.A. holders. The causes of the errors are to be found in the shortened education cycle of language studies which had been longer before the Bologna Treaty was signed and the five-year studies were divided into two independent shorter cycles. Other causes are also related to easy access to not necessarily reliable dictionary courses and Internet translators, of which Google Translator is an example, and to the fact that the graduates who completed their studies in a significantly shorter period of time and less effortlessly (than those who had completed five-year studies) demonstrated inflated self-confidence.
NL
Dit artikel tracht een typologie te presenteren van de meest voorkomende fouten in de vertaling vanuit het Nederlands naar een vreemde taal. Het te analyseren materiaal is afkomstig uit vertaaltaken van de studenten Nederlands en van pas afgestudeerde bachelors. De oorzaken van de fouten zijn te vinden in de verkorte opleidingscyclus van taalstudies die langer duurde voordat het Bologna-verdrag werd ondertekend, waarna de vijfjarige studies werden verdeeld in twee onafhankelijke kortere cycli. Andere oorzaken houden ook verband met de gemakkelijke toegang tot niet noodzakelijkerwijs betrouwbare woordenboekcursussen en internetvertaalprogramma’s, waarvan Google Translator een voorbeeld is, en het feit dat de afgestudeerden die hun studie in een aanzienlijk kortere tijd en met minder inspanning hebben voltooid (dan dat het geval was bij degenen die de vijfjarige studie hebben gedaan) een overdreven zelfvertrouwen laten zien.
3

Vertalen van medische teksten vanuit het Nederlands naar het Japans: De eerste stappen

100%
Joby C.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
95-105
PL
Jak powszechnie wiadomo, Holendrzy byli jedynymi ludźmi z Zachodu, którym w latach 1639–1854 wolno było prowadzić handel z Japonią. W XVIII i XIX wieku z niderlandzkiego na japoński przetłumaczono około tysiąca książek o różnorodnej tematyce naukowej. Niniejszy artykuł nawiązuje do pierwszych okresów w tej historii i wykorzystuje źródła pierwotne, aby postawić szereg pytań badawczych i znaleźć na nie odpowiedź: jaki był język źródłowy i język docelowy pierwszych przekładów i w jaki sposób pracowali tłumacze? Dalej artykuł umieszcza tę historię w szerszym kontekście, aby ocenić, w jakim stopniu przykłady zmieniają nasze wyobrażenie o tym, czym jest tłumaczenie, i jak historia ta odnosi się do prac Itamara Ewen-Zohara nad polisystemami. Podsumowując, artykuł ten prezentuje interesujące studium przypadku pierwszej fazy procesu przekładu między dwoma językami, które wcześniej nie miały ze sobą żadnego kontaktu.
EN
As is well known, the Dutch were the only Westerners who were permitted to trade with Japan between 1639 and 1854. However, the Dutch imported not only goods, but also books, including many that dealt with scientific subjects. During the eighteenth and nineteenth centuries, about a thousand books dealing with different scientific subjects were translated from Dutch to Japanese. This article goes back to the first episodes in this story and uses primary sources to try and answer a number of research questions: what were the source and target language of the first translations and how did the translators go about their work? Furthermore, the article places this story within a wider research context in order to assess whether the examples presented change our idea of what translation is and how this story relates to the work on polysystems by Itamar Even-Zohar. To sum up, this article offers an interesting case study in the first phase of translating between two languages that previously not had any contact.
NL
Zoals bekend waren de Nederlanders de enige westerlingen die tussen 1639 en 1854 met Japan mochten handelen. In de 18e en 19e eeuw werden ongeveer duizend boeken over verschillende wetenschappelijke onderwerpen vanuit het Nederlands in het Japans vertaald. Dit artikel gaat terug naar de eerste periodes in deze geschiedenis en gebruikt primaire bronnen om een reeks wetenschappelijke vragen op te werpen en te beantwoorden: welke waren de bron- en doeltaal van die eerste vertalingen en hoe pakten de vertalers hun werk aan? Voorts plaatst het artikel dit verhaal in een bredere context om te beoordelen in hoeverre de voorbeelden ons idee over wat vertalen eigenlijk is veranderen en hoe deze geschiedenis gerelateerd is aan het werk over polysystemen van Itamar Even-Zohar. Samenvattend biedt dit artikel een interessante case study over de eerste fase van vertalen tussen twee talen die eerder geen contact met elkaar hebben gehad.
4

“Is het zo klaar als een klontje?” Over het vertalen van Nederlandse vaste vergelijkingen in het Tsjechisch

100%
Křížová K.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
169-181
PL
Niderlandzkie związki frazeologiczne, tak jak inne rodzaje idiomów, nie mogą być tłumaczone dosłownie. Zawsze należy brać pod uwagę specyficzny szerszy kontekst, w którym występują. Z drugiej strony tłumacze mogą czerpać korzyści ze stałej struktury składniowo-semantycznej porównań oraz z wielu podobieństw między językami w zakresie frazeologii. W niektórych przypadkach tłumacze mogą także inspirować się tłumaczeniami, które są częścią różnych korpusów równoległych. Niniejszy artykuł opisuje i charakteryzuje pokrótce niderlandzkie porównania, następnie prezentuje sposoby tłumaczenia tych wyrażeń na inne języki. System tłumaczeniowy w artykule ilustrowany jest przykładami niderlandzkich porównań i ich czeskich odpowiedników. Na koniec, w oparciu o fragmenty tekstów z korpusu równoległego InterCorp, zbadano sposób, w jaki zostały przetłumaczone niderlandzkie porównania przymiotnikowe w czeskich przekładach niderlandzkich tekstów literackich.
EN
The Dutch similes cannot—similarly to other types of idioms—be translated literally word by word. The specific, broader context in which they occur, must always be taken into account. On the other hand, the translators can benefit from the fixed syntactic-semantic structure of the similes and from the many similarities between languages in the field of phraseology. In various cases they can also get inspired by the translations that are part of the different parallel corpora. In this article the Dutch similes are briefly described and characterized. Then the possibilities are discussed how these specific idioms can be translated into other languages. This system is illustrated with several examples of the Dutch similes and their Czech equivalents. Finally, on the basis of the excerpts from the parallel corpus InterCorp, the way is investigated in which the Dutch adjective-based similes were translated in the Czech translations of Dutch literary texts.
NL
Nederlandse vaste vergelijkingen kunnen — net als andere typen idiomen — niet letterlijk woord voor woord worden vertaald. De specifieke, bredere context waarin ze voorkomen, moet altijd in aanmerking worden genomen. Aan de andere kant kunnen vertalers profiteren van de vaste syntactisch-semantische structuur van de vergelijkingen en van de vele overeenkomsten tussen talen op fraseologisch gebied. In verschillende gevallen kunnen ze zich ook laten inspireren door vertalingen die deel uitmaken van verschillende parallelle corpora. In dit artikel worden Nederlandse vergelijkingen kort beschreven en gekarakteriseerd. Vervolgens worden de mogelijkheden besproken om deze specifieke idiomen in andere talen te vertalen. Dit systeem wordt geïllustreerd aan de hand van verschillende voorbeelden van Nederlandse vergelijkingen en hun Tsjechische equivalenten. Ten slotte wordt op basis van fragmenten uit het parallelle corpus InterCorp de manier onderzocht waarop Nederlandse adjectivische vergelijkingen werden vertaald in Tsjechische vertalingen van Nederlandse literaire teksten.
5

De fantastische jeugdliteratuur in vertaling: De vertaling van De brief voor de koning van Tonke Dragt in het Pools

100%
Lipnicka M.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
275-291
PL
W ostatnich latach wzrosła popularność literatury dziecięcej i młodzieżowej, szczególnie literatury fantastycznej. Również liczba tłumaczeń tego rodzaju książek wciąż rośnie. Świat fantasy opisany w tym gatunku ma także własne „realia”, które można tłumaczyć na różne sposoby. Te fantastyczne „specyficzne dla kultury” elementy mogą mieć również odniesienie do realnej kultury lub okresu kulturowo-historycznego, nawet jeśli te konotacje nie zawsze są widoczne od razu. Tłumacze stosują różne strategie tłumaczeniowe, takie jak kopiowanie, zastępowanie, tłumaczenie (dosłownie lub nie) lub różne modyfikacje. Strategie te zostały również wykorzystane w polskim tłumaczeniu Listu dla króla Tonke Dragt, które ukazało się w 2017 r. Jest to jedna z najbardziej znanych holenderskich książek dla dzieci. W 2004 r. książkę wyróżniono nagrodą specjalną: Griffel der Griffels — za najlepszą książkę od 1955 r. Analiza w artykule skupia się na tłumaczeniu nazw własnych i wybranych nazw zwyczajowych oraz innych realiach tego quasi-średniowiecznego świata fantasy.
EN
In recent years the popularity of children’s and youth literature has increased, especially the fantastic literature. Also the number of translations of this kind of books is still growing. The fantasy worlds described in this genre also have their own ‘realia,’ which can be translated in different ways. That fantastic ‘culture-specific’ elements can also be linked to a real culture or cultural-historical period, even if the connotations are not always immediately visible. The translators use different translation strategies such as copy, replacement, translation (literally or not) or different modifications. These strategies were also used in the Polish translation of The letter for the king (Tonke Dragt) which has appeared in 2017. This is one of the most famous Dutch children’s books. In 2004 it was awarded with a special prize: Griffel der Griffels—for the very best book from 1955 onwards. The analysis in the article focused on the translation of proper names and some selected common names and other realia of that quasi-medieval fantasy world.
NL
In de afgelopen jaren is de populariteit van kinder- en jeugdliteratuur toegenomen, vooral van fantastische literatuur. Ook het aantal vertalingen van dit soort boeken groeit nog steeds. De fantasiewerelden die in dit genre worden beschreven, hebben ook hun eigen ‘realia’, die op verschillende manieren kunnen worden vertaald. Die fantastische ‘cultuurspecifieke’ elementen kunnen ook worden gekoppeld aan een echte cultuur- of cultuurhistorische periode, ook al zijn de connotaties niet altijd direct zichtbaar. Vertalers gebruiken verschillende vertaalstrategieën zoals calque, vervangen, vertalen (letterlijk of niet) of verschillende adaptaties. Deze strategieën werden ook gebruikt in de Poolse vertaling van De brief voor de koning (Tonke Dragt) die in 2017 verscheen. Dit is een van de bekendste Nederlandse kinderboeken. In 2004 ontving het een speciale prijs: Griffel der Griffels voor het allerbeste boek uit 1955. De analyse in het artikel concentreert zich op de vertaling van eigennamen, enkele algemene namen en andere realiteiten van die quasi-middeleeuwse fantasiewereld.
6

Invloed van het Europees recht op de Nederlandse en Tsjechische rechtstaal: Een vergelijking

88%
Knap-Dlouhá P.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
139-154
NL
Het onderwerp van deze bijdrage is het belang van juridische vertaling in een meertalig Europa. Na het in kaart brengen van de kenmerken van juridische vertaling en juridische communicatie wordt aandacht besteed aan de specifieke situatie van de Europese Unie met het oog op meertaligheid en vertaaldiensten. Hoewel alle officiële talen van de Europese Unie op papier dezelfde status hebben, kijken we naar de echte situatie en vooral naar de vorming van zogenaamde “werktalen” en het gebruik ervan in de belangrijkste instellingen van de Europese Unie. Hierbij biedt de vergelijking van het officiële aantal brontalen in vertaling in 1997 en in 2013 en het aantal vertaalde pagina’s per doeltaal een interessant perspectief. De sterk dominante positie van Engels zal duidelijk zijn. Als casestudy wordt de positie onderzocht van twee minder gesproken Europese talen, het Nederlands en het Tsjechisch.
PL
Przedmiotem niniejszego artykułu jest znaczenie tłumaczenia prawniczego w wielojęzycznej Europie. Po scharakteryzowaniu specyfiki tłumaczeń prawniczych i komunikacji prawniczej autor artykułu koncentruje uwagę na specyficznej pozycji, jaką zajmuje Unia Europejska w kontekście wielojęzyczności i usług tłumaczeniowych. Chociaż oficjalnie wszystkie języki Unii Europejskiej mają ten sam status, autor artykułu bada faktyczną sytuację i podejmuje temat formowania się tzw. „working languages” używanych w najważniejszych instytucjach Unii Europejskiej. Ciekawą perspektywę badawczą daje autorowi porównanie oficjalnej liczby tłumaczonych w 1997 i 2013 roku języków źródłowych z liczbą przetłumaczonych stron na każdy język docelowy. Silnie dominująca pozycja języka angielskiego nie budzi zdziwienia. Autor bada pozycję dwóch europejskich języków niszowych, niderlandzkiego i czeskiego.
EN
The subject of the following contribution is the importance of legal translation in multilingual Europe. After mapping the characteristics of legal translation and legal communication, attention will be paid to the specific situation of the European Union in the context of multilingualism and translation services. Even though all the official languages of the European Union have the same status on paper, we will take a look at the real situation and especially at the forming of the so called “working languages” and the use of them in the most important institutions of the European Union. An interesting perspective will give us the comparison of the official amount of source languages in translation in 1997 and in 2013 and the amount of translated pages per target language. The strong dominating position of English will be obvious. As a case study, the position of two less spoken European languages, Dutch and Czech, is explored.
7

Vertaalonderwijs in het begin van het leertraject NVT: Een zinvolle uitdaging?

76%
Kříž M.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
135-152
PL
Artykuł dotyczy możliwości i wyzwań związanych z tłumaczeniem (a w określonych okolicznościach wręcz tłumaczeniem słowa żywego) autentycznych tekstów wybranych przez studentów w początkowej fazie uczenia się języka obcego. W studium przypadku dydaktyki języka niderlandzkiego jako obcego na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu zostały zaprezentowane możliwe sposoby implementacji wspomnianych wyżej aspektów do procesu uczenia. Dzięki złożonemu programowi innowacji finansowanemu w ramach projektu IFIT (www.ifit.upol.cz, 2012–2015) ze środków Unii Europejskiej możliwa była całkowita zmiana koncepcji nauczania tłumaczeń pisemnych i ustnych na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Palackiego. Zaprezentowane podejście może potencjalnie służyć jako wzór dla przyszłych innowacji tego typu oraz jako punkt odniesienia dla różnych uniwersytetów Europy Środkowej. Ponadto autor artykułu opowiada się za wykorzystaniem kursów moodle oraz innych nowoczesnych technologii w dydaktyce języków obcych. Na koniec podkreśla zalety zrzeszania się nauczycieli tłumaczeń pisemnych i ustnych różnych języków oraz łączenia ich wiedzy i umiejętności na zasadzie współtworzenia.
EN
This writing deals with the great opportunities and challenges of implementing translating (and under certain circumstances even interpreting) of authentic texts chosen by the students in the initial phase of learning a foreign language. The possible ways of implementing these aspects in teaching are being presented in the case study of teaching Dutch as a foreign language at the Palacký University Olomouc, the Czech Republic. Thanks to a complex innovation programme financed within the IFIT-project (www.ifit.upol.cz; 2012–2015) from the EU-funds it was possible to completely change the concept of teaching the translation and interpreting courses within the Faculty of Arts. Such an approach can potentially serve as a model for future innovations of this type and scale at various universities in Central-Europe. Moreover, it advocates the usage of moodle-courses and other modern technology for language teaching. Last but not least, it discusses the great advantages of bringing teachers of translation and interpreting courses in various languages together and combining their knowledge and skills on the principles of co-creation.
NL
Deze bijdrage gaat over de grote kansen en uitdagingen van het vertalen (en onder bepaalde omstandigheden zelfs tolken) van authentieke teksten gekozen door de studenten in de beginfase van de verwerving van een vreemde taal. Mogelijke manieren om deze aspecten in het onderwijs te implementeren, worden gepresenteerd in de case study van het onderwijs Nederlands als Vreemde Taal aan de Palacký Universiteit Olomouc, Tsjechië. Dankzij een complex innovatieprogramma gefinancierd binnen het IFIT-project (www.ifit.upol.cz; 2012–2015) uit de EU-fondsen was het mogelijk om het concept van het doceren van de vertaal- en tolkcursussen binnen de Faculteit der Letteren volledig te veranderen. Een dergelijke aanpak kan mogelijk als model dienen voor toekomstige innovaties van dit type en schaal op verschillende universiteiten in Centraal-Europa. Bovendien pleit de bijdrage voor het gebruik van moodle-cursussen en andere moderne technologie voor taalonderwijs. Last but not least bespreekt zij de grote voordelen van het bijeenbrengen van docenten van vertaal- en tolkcursussen in verschillende talen en het combineren van hun kennis en vaardigheden met de principes van co-creatie.
8

Vertalingen en onvangst van Myśliwski’s romans in Nederland

76%
Włodarczyk-Kaziród J.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
259-273
PL
Artykuł traktuje o tłumaczeniach i recepcji wybranych dzieł Wiesława Myśliwskiego w Holandii. Utwory Myśliwskiego, zaliczane do kanonu literatury polskiej, zostały także wysoko ocenione i przyjęte z entuzjazmem przez krytyków i czytelników holenderskich. Artykuł odnosi się także do wartościowych tłumaczeń niektórych książek Myśliwskiego (Traktat o łuskaniu fasoli (2006), Kamień na kamieniu (1984), Ostatnie rozdanie (2013), Widnokrąg (1996)), wykonanych przez Karola Lesmana.
EN
Wiesław Myśliwski is the best known Polish writer. His books, Traktat o łuskaniu fasoli (A Treatise on Shelling Beans, 2006), Kamień na kamieniu (Stone upon stone, 1984), Ostatnie rozdanie (Last hand, 2013), Widnokrąg (Horizon, 1996), have been translated into Dutch by a well-known translator, Karol Lesman. This research looks at both the work of Karol Lesman and the reception of the above mentioned works in the Netherlands. The books of Myśliwski were enthusiastically welcomed by Dutch readers.
NL
Wiesław Myśliwski is bekendste moderne Poolse schrijver. Zijn romans, Traktat o łuskaniu fasoli (Over het doppen van bonen, 2006), Kamień na kamieniu (Steen op steen, 1984), Ostatnie rozdanie (De laatste hand, 2013) en Widnokrąg (De horizon, 1996) zijn door de bekende vertaler Karol Lesman in het Nederlands vertaald. Deze bijdrage bekijkt het werk van Karol Lesman en de receptie van de genoemde romans in Nederland. De boeken van Myśliwski warden enthousiast door de Nederlandse lezers ontvangen.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.