Search results

1

Horror (Neo)Victorianum. Zombie w zwierciadle mashupu

100%

Piechota D.

Przegląd Humanistyczny

|

2015

|

vol. 59(3 (450))

117-125

PL

This article is devoted to analyzing and interpreting different images of zombie in mashup novels. That new genre of literature is a mixture of classical novel with fantastic, stunning motives of vampires or zombies. The main aim of this mixtures is to encourage readers to return to classical stories. It is also a kind of postmodern games, in which readers identify motifs typical for the 19th century literature and culture. In Pride and Prejudice and Zombies heroines are perceived as qualified warriors who want to fight with zombies, whereas the monsters only think about how to get and consume brains. In I am Scrooge. A Zombie Story for Christmas, Scrooge, who is resistant to zombie, has to travel around the world to find a cure which defeats the monsters. Zombies’ plague in Roberts’ novel is shown as an epidemic which spreads very quickly.

2

120 km/h. O Dopędzili prom Carla Th. Dreyera

100%

Trwoga A.

Kwartalnik Filmowy

|

2019

|

issue 107 Podróż, (E)migracja, pielgrzymka

165-175

PL

W artykule opisano krótkometrażowy film Carla Th. Dreyera Dopędzili prom (1948), zrealizowany według noweli duńskiego noblisty Johannesa V. Jensena. Wykorzystując wiadomości biograficzne i kontekst powstania, analizowano wyjątkowość tego dzieła wobec ówczesnych produkcji dokumentalnych Dansk Kulturflm z lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Pokazano jak wątki propagandowe (postulowane na wzór brytyjski przez duńskich dokumentalistów) zostały uzupełnione poprzez elementy ze sfery nadprzyrodzonej oraz religii, podobnie jak miało to miejsce we wcześniejszych filmach tego reżysera (szczególnie wyeksponowano rolę Wampira). Zwrócono uwagę na symbolikę śmierci i elementy wanitatywne, które sprawiają, że ten krótki film drogi staje się krytyką społeczeństwa kraju w którym powstał. Wykazano również inspiracje twórcy, jak i późniejsze możliwe wpływy Dopędzili prom na innych reżyserów.

EN

The article describes the short film by Carl Th. Dreyer They caught the ferry (1948), based on the novel by Danish Nobel Prize winner Johannes V. Jensen. Using biographical information and the context of the uprising, Trwoga analyses the uniqueness of this work in relation to the then documentary productions of Dansk Kulturflm from the 1940s and 1950s of the twentieth century. The article shows how propaganda themes (postulated on the British model by Danish documentary film-makers) were supplemented with elements from the supernatural sphere and religion, as was the case in earlier films by this director (the role of the Vampire was particularly prominent). In addition, the author draws attention to the symbolism of death and vanitative elements that make this short road movie a critique of the society of the country in which it was made. Trwoga also pointed to the inspiration of the director, as well as later possible influences of the They caught the ferry to other film makers.

3

CZEGO NIE MÓWI SARA BRAGA? PRÓBA PSYCHOANALITYCZNEJ INTERPRETACJI NOWELI STEFANA GRABIŃSKIEGO PT. W DOMU SARY

84%

Barski K.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2019

|

vol. 17

199-210

PL

W niniejszym tekście autor stara się zrealizować dwa postawione sobie cele: po pierwsze, możliwie wyczerpująco zinterpretować nowelę Stefana Grabińskiego pt. W domu Sary, klasycznie analizując wszystkie występujące w niej motywy tak, by do zebranych wniosków innych interpretatorów dołożyć także swoje koncepcje. Stanowić ma to wszystko tło – punkt wyjścia – do realizacji celu drugiego: próby psychoanalitycznej interpretacji fabuły utworu, a w szczególności postaci tytułowej Sary. Zestawia wreszcie poczynioną w duchu Lacana psychoanalizę z faktami z biografii autora, by ocenić słuszność wysnutych przez siebie wniosków.

EN

In this article author attempts to realise two chosen by him objectives: firstly, to interpret a short story by Stefan Grabiński, W domu Sary, as comprehensively as it is possible, conventionally analising all performing there themes, so he will be able to add his concepts to gathered conclusions of other interpretators. It is a background – starting point – for realising second goal: try of psychoanalysis interpretation of the plot, and especially the title figure, Sara. Eventually, he balances psychoanalysis made in spirit of Lacan with facts from biography of writer, to measure validity of drawn conclusions.

4

Świat i antyświat

84%

Miceva E., Pilecka T.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1992

|

vol. 5

31–43

PL

Autorka, na przykładzie trzech istot demonicznych: karakondżula, wampira i talasyma, przedstawia wzajemny stosunek człowieka (Bułgara) do stworzonych przez niego wyobrażeń o mieszkańcach „świata nieziemskiego” (antyświata). W opisie demonów autorka kieruje się następującymi kryteriami (wyróżnikami): (1) czas działania istoty; (2) bezpośredni kontakt z ofiarą; (3) brak preferencji przy wyborze ofiar; (4) zdolność przeistaczania się w zwierzęta, ludzi i sobie tylko właściwe stwory; (5) złe intencje ich postępowania. Następnie przechodzi do szczegółowego omówienia każdego demona, wymieniając takie informacje, jak: pochodzenie, funkcje, sposoby ujawniania się, stopień ingerencji w życie człowieka, sposoby walki i ochrony. Na zakończenie formułuje wnioski: (a) dla człowieka z ludu działania demonów mają wartość sygnałów, według których orientuje się on w rzeczywistości; (b) człowiek przyjmuje sygnały istot demonicznych jako nakazy od przodków; (c) demony pełnią funkcję mediatora między żywymi i umarłymi; (d) demony zrodziła potrzeba zapełnienia luki w wiedzy na temat granicy życia i śmierci, ludzka niewiedza powołała na „ten świat” demony takie, jakie były potrzebne człowiekowi.

EN

The author expresses the mutual relation between man (Bulgaria) and his image of the inhabitants of the supernatural world (anti-world), exemplified by three demonic creatures, i.e. karakondżula [demonic creature], wampir [vampire] and talasym [demonic creature]. In the description of the demons, the author follows the following criteria: (1) time when a given creature is active; (2) direct contact with its victim; (3) lack of preferences in the choice of its victims; (4) the ability to transform into animals, humans, and other relevant for a particular demon creatures; (5) bad intention of their actions. Next, the author goes on to a detailed discussion on each demon, enumerating such pieces of information as: origins, functions, the ways of manifesting itself, the degree of interference into human life, the ways of fighting these demons and the ways of protecting oneself against them. At the end of the article, the author formulates the following conclusions: (a) demons’ activities have a value of signals according to which a commoner navigates reality; (b) a man accepts the signals sent by demonic creatures as the orders of his antecedents; (c) demons function as mediators between the living and the dead; (d) demons were born from the need to fill the gap in the knowledge about the line between life and death; human ignorance ‘brought’ to this world such demons that were needed by humans.

5

Dzieje mitu w mediach. Analiza fenomenu wampira w kinie na przykładzie Zagadki nieśmiertelności Tony’ego Scotta i Tylko kochankowie przeżyją Jima Jarmuscha

84%

Wąsowski D.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2023

|

vol. 32

|

issue 3

113-139

EN

The article is an attempt to prove that cinema, becoming a kind of home of a mythical being – a vampire, clearly influences the change in the perception of its importance in culture. It was decided to explore the form and narrative of The Hunger, directed by Tony Scott and Only Lovers Left Alive, written by Jim Jarmusch, because both of these works are masterpieces of the romance of the vampire myth with the film medium, which are not particularly popular among researchers of the phenomenon. The research works of Roland Barthes, Vladimir Propp, Erich Fromm and Rollo May were used, as well as the concepts of successive processing of a mythical story were demonstrated.

6

Między horrorem a kryminałem. Katarzyna Puzyńska i Wojciech Chmielarz

84%

Walc K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2023

|

vol. 66

|

issue 1

403-424

EN

We can see many changes in so-called formula stories in last decades. One of them is the change of typical monsters from horror stories. They not only became “less dangerous” and “more human” (especially in texts for younger readers). The characters cease to be associated with the horror at all. They can be placed in detective novel, for example. The author of te essay concentrates on novels by two contemporary Polish writers: Wampir (Vampire), Wilkołak (Werewolf) and Zombie by Wojciech Chmielarz as well as Czarne narcyzy (Black daffodils), Martwiec (untranslantable – it is one of the Slavic words for vampire), Rodzanice and Utopce (local names, meaning also “ghosts or deities of fate” and “kelpies”) by Katarzyna Puzyńska. In all novels malefactors are real people. In the books by Wojciech Chmielarz monsters’ names are metaphors for human evil. Katarzyna Puzyńska, on the other hand, chooses small, partially depopulated villages as the place of action. In such places some people still believe in ghosts, vampires, werewolves, haunted houses and so on. But the killers are human too. The author shows what even policemen are afraid of as well as the truth, that people are sometimes much worse than the monsters from literary fiction.

PL

Celem artykułu jest ukazanie, jak, mimo ustalonych dawno temu postulatów, nakazujących „oczyszczenie” powieści kryminalnej z elementów fantastycznych i nadprzyrodzonych, motywy te funkcjonują we współczesnych utworach z tego gatunku. Jako kontekst należy wskazać zjawiska dające się zauważyć w najnowszej literaturze i kulturze popularnej. Jednym nich jest zmiana postrzegania typowych monstrów z horroru, które stają się zarówno „mniej groźne”, jak i „bardziej ludzkie”. Kolejnym – zakwestionowanie związku postaci (a także zespołu motywów) z fabułą. To na przykład, co było dotąd typowe dla horroru, może pojawić się w powieści kryminalnej. Przeprowadzono analizę wybranych utworów dwojga współczesnych pisarzy: Katarzyny Puzyńskiej (Czarne narcyzy, Martwiec, Rodzanice i Utopce) oraz Wojciecha Chmielarza (Wampir, Zombie i Wilkołak) pod kątem występowania w nich motywów rodem z powieści grozy. We wszystkich omawianych tekstach to ludzie, a nie potwory są zabójcami. W utworach Chmielarza nazwy rodem z horroru to metafory ludzkiego zła lub szaleństwa (autor odwołuje się do zakorzenionych w kulturze znaczeń słów użytych jako tytuły). Katarzyna Puzyńska z kolei za miejsce zdarzeń wybiera małe, często prawie wyludnione miejscowości, gdzie wciąż żywa jest wiara w duchy, wampiry, nawiedzone domy (autorka odwołuje się między innymi do wierzeń słowiańskich). Ukazuje przy tym siłę ludzkich lęków (dotyczy to, w odpowiednich okolicznościach, nawet policjantów), jak również fakt, że istoty ludzkie potrafią być gorsze od potworów z fikcji literackiej. Motywy rodem z horroru funkcjonują w omawianych tekstach na kilka sposobów: 1) jako odwołania do doświadczenia odbiorcy, który odczytuje np. zaprezentowane w powieści nazwy w oparciu o własną wiedzę; 2) jako element lokalnej lub rodzinnej tradycji (żywy najczęściej w miejscach oddalonych od „centrów”); wreszcie 3) ucieleśnienie ukrytych w ludzkiej psychice obsesji i lęków, które niespodziewanie mogą się ujawnić.

7

Dlaczego Śnieżka łaknie krwi? Popkulturowe wariacje wampiryczne na temat Grimmowskiej baśni

67%

Kostecka W., Skowera M.

Porównania

|

2023

|

vol. 33

|

issue 1

27-45

EN

As a meme-a cultural replicator-the fairy tale about Snow White has high viral potential in Jack Zipes’s understanding. Research conducted on this cultural text has revealed the presence of its several hundred versions on several continents, with the best-known literary variant being the Grimms’ one. In this paper, we focus on the comparative analysis of the vampiric incarnations of Snow White in three literary works: the short stories Snow, Glass, Apples by Neil Gaiman (1994) and Red as Blood by Tanith Lee (1983), and Rashelle Workman’s novel Blood and Snow (2013). They show clear affinities with the Grimms’ variant: whether at the implicit level, using plot, aesthetic, and components canonized by this version, or at the explicit level, through direct paratextual and metafictional clues. Thus, we make an attempt to add to the state of research on popular culture images of the vampire, and at the same time to join the current of Grimmological studies developing in our country.

PL

Jako mem – kulturowy replikator – baśń o Śnieżce ma wysoki potencjał wirusowy w rozumieniu Jacka Zipesa. Badania prowadzone nad tym tekstem kultury wykazały obecność kilkuset jego wersji na kilku kontynentach, przy czym najbardziej znany wariant literacki to ten Grimmowski. W artykule koncentrujemy się na analizie porównawczej wampirycznych wcieleń Śnieżki w trzech utworach literackich: opowiadaniach Snow, Glass, Apples (Szkło, śnieg i jabłka) Neila Gaimana (1994) i Red as Blood (Czerwona jak krew) Tanith Lee (1983) oraz powieści Blood and Snow (Krew i śnieg) Rashelle Workman (2012). Wykazują one wyraźne powinowactwa z wariantem Grimmowskim: czy to na poziomie implicytnym, poprzez wykorzystanie skanonizowanych przez tę wersję składników fabularnych, estetycznych itp., czy to eksplicytnym, poprzez bezpośrednie wskazówki paratekstualne i metafikcjonalne. Podejmujemy zatem próbę uzupełnienia stanu badań nad popkulturowymi wizerunkami wampira, a jednocześnie – wpisania się w nurt rozwijających się w naszym kraju studiów grimmologicznych.

8

Symbolika w filmie Nosferatu wampir Wernera Herzoga

60%

Braszka J.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2021

|

issue 11

170-177

EN

Case. The case of this article is to present the symbolism hidden in the film Nosferatu the Vampire, directed by Werner Herzog, presented against the background of film vampirism and the director's work. Discussion of the concept. The article is based on theoretical knowledge in the field of culture, especially film art. Results and conclusions. This article presents a range of information about the symbolism used by Werner Herzog. Discussing Nosferatu the Vampire is at the same time a matter of grasping metaphysical, folkloric and social concepts. Cognitive value. This paper presents a comprehensive analysis of the film Nosferatu the Vampire.

PL

Cel. Celem artykułu jest przedstawienie symboliki ukrytej w filmie Nosferatu wampir w reżyserii Wernera Herzoga, zaprezentowanej na tle filmowego wampiryzmu i twórczości reżysera. Artykuł przedstawia zarys i genezę kina wampirycznego, spuściznę ekspresjonistycznej kinematografii niemieckiej i ponowne podejście Herzoga do wznowienia myśli neoromantycznej. W artykule zaprezentowano także wpływ folkloru i motyw potęgi natury, który miał wpływ na reżyserię Wernera Herzoga. Wymienione wyżej tematy przeplatają się z celem głównym artykułu, czyli interpretacją filmu Nosferatu wampir. Omówienie koncepcji. Artykuł oparty jest na teoretycznej wiedzy z zakresu kultury, zwłaszcza ze sztuki filmowej. Przyjęta koncepcja łączy w sobie opis nierozerwalnej zależności między reżyserią a wybraną przez twórcę inspiracją, którą należy z kolei interpretować jako część właściwych składowych. W przypadku filmu Nosferatu wampir trzeba sięgnąć do motywów pojawiających się w gatunku filmowym jaki jest horror, a przede wszystkim w nurcie tzw. kina wampirycznego. Aspekty filmowe poszerzone o wizję Wernera Herzoga zostały uzupełnione o pozostałe motywy, m. in.: folklor. Wnioski. Artykuł przedstawia gamę informacji na temat symboliki wykorzystywanej przez Wernera Herzoga. Omówienie Nosferatu wampir to przy tym kwestia ujęcia koncepcji metafizycznych, folklorystycznych i społecznych. Wartość poznawcza. W artykule zaprezentowano kompleksową analizę filmu Nosferatu wampir uzupełnioną o wiedzę z zakresu sztuki filmowej, głównie kinematografii niemieckiej od okresu nurtu ekspresjonistycznego po zmiany w kinie niemieckim doby Herzoga.

9

„Martwe czarownice”. Procesy i egzekucje zmarłych oskarżonych o magię pośmiertną w dobrach zakonu krzyżackiego na Śląsku i Morawach w XVII i XVIII wieku

60%

Wojtucki D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2020

|

issue 107

153-197

EN

In the estate archives adjoining Bruntál (German: Freudenthal) and Sovinec (German: Eulenburg), properties belonging to the Teutonic Order, we can find testimonies of many trials of people accused of magical practices. Among these magic-beliefs can be found examples a “posthumous magic”, i.e. magic related people who made pacts with the devil during their lifetime and, after death returned to harass the living. One of the first documented cases “magia posthuma” in the Silesian – Moravian borderlands was recorded toward the end of the 16th century. By the end of the 17th century, a belief that a deceased person accused of this type of magic could “infect” other dead who died after it, began to develop. “Dead witches”, because that’s how you can call them, who still had during their lifetime dedicate themselves to the service of the devil, and were not revealed until their death, could have been used by him after his death. In “tracking” of the deceased, local clergy and superior authorities were involved. The persecution of the deceased on the basis of this beliefs was documented in the Teutonic estates, mainly in: Arnoltice (German: Arnsdorf ), Břidličná (before Frýdlant, German: Friedland an der Mohra), Světlá (German: Lichtewerden), Václavov u Bruntálu (German: Wildgrub). Based on the collected examples of the Teutonic goods, it can be concluded that the most common the way to permanently neutralize a person accused of posthumous magic was to burn his corpse, or burial on the edge of the village.

PL

W dobrach przyległych do Bruntál (niem. Freudenthal) i Sovinec (niem. Eulenburg), czyli w majątkach należących do zakonu krzyżackiego odnajdziemy świadectwa wielu procesów osób oskarżonych o praktyki magiczne. Wśród tych wierzeń szczególne miejsce zajmuje tzw. magia posthuma, związana z osobami, które po swojej śmierci za sprawą zawartego jeszcze za życia paktu z diabłem nie mogli zaznać w grobie spokoju i nadal nękali żywych. Jedne z pierwszych udokumentowanych przypadków wierzeń w magię pośmiertną na pograniczu śląsko-morawskim znamy z ostatnich lat XVI w. Pod koniec XVII stulecia rozwinęły się wierzenia w to, że osoba zmarła posądzona o ten rodzaj magii może „infekować” kolejnych zmarłych, których zgon nastąpił tuż po niej. „Martwe czarownice”, bo tak można je nazwać, które jeszcze za swojego życia miały się oddać służbie diabłu, a aż do swojej śmierci nie zostały ujawnione, mogły zostać wykorzystane przez niego po swoim zgonie. W „tropienie” zmarłych angażowano lokalnych duchownych i władze zwierzchnie. Prześladowania zmarłych na podstawie powyższych wierzeń udokumentowano w dobrach krzyżackich, głównie w ośrodkach: Arnoltice (niem. Arnsdorf ), Břidličná (dawniej Frýdlant), Světlá (niem. Lichtewerden), Václavov u Bruntálu (niem. Wildgrub). Na podstawie zebranych przykładów z dóbr krzyżackich można stwierdzić, że najczęstszym sposobem trwałego unieszkodliwienie osoby posądzonej o magię pośmiertną było spalenie jej zwłok, względnie pogrzebanie na granicy miejscowości.

10

Цена продужетка живота. Митолошке фантазије и психологија у роману Новендіалия украјинске књижевнице Марине Сокољан

43%

Ajdačić D.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2018

|

vol. 4

417-426

EN

The novel entitled Novendialia (2008) by a Ukrainian authoress Maryna Sokolian (1979) with elements of a detective story and urban horror tells about fights between life energy kidnappers and its defenders employed by the Night Town Hall. In the text religious and psychologic aspects of various allusions are considered as well as authoress’ implications of fictitious mythicalmagical system from the point of view of religion, philosophy, psychology (especially psychoanalysis). The price of life and death proves that the writer fits in the type of a novel on selffulfilment, sacrifice and passions.

PL

Powieść Novendialia (2008) ukraińskiej autorki Maryny Sokolian (ur. 1979) z elementami detektywistycznymi i horroru miejskiego opowiada o bitwach pomiędzy porywaczami energii życiowej a jej obrońcami ze służby Nocnego Magistratu. W tekście rozważane są religijne i psychologiczne aspekty rozmaitych aluzji oraz implikacje wyobrażonego autorskiego systemu mitycznomagicznego z punktu widzenia religii, filozofii, psychologii (zwłaszcza psychoanalizy). Cena życia i śmierci dowodzi, że pisarka wpisuje się w typ powieści o samorealizacji, poświęceniu i namiętnościach.

Refine search results

Horror (Neo)Victorianum. Zombie w zwierciadle mashupu

120 km/h. O Dopędzili prom Carla Th. Dreyera

CZEGO NIE MÓWI SARA BRAGA? PRÓBA PSYCHOANALITYCZNEJ INTERPRETACJI NOWELI STEFANA GRABIŃSKIEGO PT. W DOMU SARY

Świat i antyświat

Dzieje mitu w mediach. Analiza fenomenu wampira w kinie na przykładzie Zagadki nieśmiertelności Tony’ego Scotta i Tylko kochankowie przeżyją Jima Jarmuscha

Między horrorem a kryminałem. Katarzyna Puzyńska i Wojciech Chmielarz

Dlaczego Śnieżka łaknie krwi? Popkulturowe wariacje wampiryczne na temat Grimmowskiej baśni

Symbolika w filmie Nosferatu wampir Wernera Herzoga

„Martwe czarownice”. Procesy i egzekucje zmarłych oskarżonych o magię pośmiertną w dobrach zakonu krzyżackiego na Śląsku i Morawach w XVII i XVIII wieku

Цена продужетка живота. Митолошке фантазије и психологија у роману Новендіалия украјинске књижевнице Марине Сокољан