Search results - CEJSH

1

Wstęp. Blok tematyczny Wartości i wartościowanie w dyskursie medialnym

100%

Pstyga A. T.

Przegląd Rusycystyczny

|

2019

|

vol. 169

|

issue 1

PL

Wartości i wartościowanie w dyskursie medialnym wyznaczyliśmy jako główny temat, wokół którego koncentrowały się wystąpienia oraz dyskusje rusycystów z Gdańska, Bergamo, Biełgorodu i Moskwy podczas ostatniego seminarium zorganizowanego w ramach działalności afiliowanej przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego Pracowni Badań nad Komunikowaniem Medialnym (12 kwietnia 2019 r.). Wystąpienia te stały się podstawą publikacji prezentowanych w bloku tematycznym pod tym samym tytułem: Wartości i wartościowanie w dyskursie medialnym. Składa się nań 9 artykułów, z których każdy przedstawia osobliwości wybranego fragmentu współczesnej medialnej przestrzeni dyskursywnej i właściwego mu problemu szczegółowego – przede wszystkim Rosjan, aczkolwiek niektóre z mają wymiar bardziej ogólny, odnosząc się do zagadnień aktualnych dla każdej społeczności językowej.

2

Językowa kreacja psa i jej funkcje w poezji Jacka Kaczmarskiego

75%

Kępka I.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2017

|

vol. 16

135-148

PL

Celem artykułu jest odtworzenie językowej kreacji psa w piosenkach Jacka Kaczmarskiego oraz ukazanie funkcji, jakie spełnia wykreowany przez poetę obraz zwierzęcia. Pies w piosenkach Kaczmarskiego przedstawiany jest zgodnie z naszym stereotypem kulturowym. Jego wartościowanie jest dwubiegunowe – pozytywne i negatywne, przy czym wartościowanie często nie jest jednoznaczne i zależy od punktu widzenia i perspektywy nadawcy i odbiorcy. Perspektywa psa jest tą, z której wyłania się najbardziej pozytywny obraz zwierzęcia. Pies charakteryzuje siebie jako zwierzę pełne miłości i przywiązania do poniżającego go właściciela. Człowiek wartościuje psa na ogół negatywnie. Pies ukazany jest jako coś od niego gorszego, coś, co można bezkarnie dręczyć i poniżać. Sporadycznie tylko wspólny, zły los lub podobne upodobania czworonoga i jego właściciela tworzą szczególnie silną więź pana i zwierzęcia. Pies u Kaczmarskiego to nie tylko zwierzę dręczone, ale także niezwykle agresywna, krwiożercza bestia, pozbawiona jakichkolwiek zasad i poczucia solidarności z innymi zwierzętami (nawet własnymi braćmi – wilkami lub psami). Tę wieloaspektową kreację psa należy jednak rozpatrywać dodatkowo przez pryzmat kontekstu społeczno-politycznego, który jest główną perspektywą interpretacyjną wszystkich piosenek wykonywanych przez Kaczmarskiego. W tej perspektywie kreacja psa łagodnego, zastraszanego, bezwolnego, poddawanego ciągłej tresurze symbolizuje jednostkę lub społeczeństwo zniewolone przez system totalitarny. Krwiożercza bestia, zwłaszcza pies gończy, symbolizuje opresję aparatu władzy komunistycznej. Ta różnorodna kreacja psa stworzona została za pomocą licznych zabiegów językowych. Do najczęstszych należą wyliczenia, metafory, porównania, epitety. Ciekawymi zabiegami służącymi językowej kreacji są paradoksy.

XX

The purpose of the article is to reconstruct the linguistic creation of a dog in the songs of Jacek Kaczmarski and point to the functions of the image of the animal created by the poet. A dog in the songs of Jacek Kaczmarski is pictured in accordance with our cultural stereotype. Its valuation is bipolar – positive or negative, and frequently ambiguous at that, as it depends of the point of view and perspective adopted by both the sender and receiver of the message. It is the perspective adopted by the dog which reveals its most positive image. The dog characterizes himself as an animal full of love and attachment to the owner who humiliates him. The human point of view valuates the dog in general negatively. The dog is regarded as something inferior which can be tormented and humiliated with impunity. Only occasionally the common misfortune or similar likings of the quadruped and its owner create a particularly strong bond between the animal and its master. The dog in the songs of Kaczmarski is not only a tormented animal, but also an extremely aggressive, bloodthirsty beast, devoid of any moral principles or the sense of solidarity with other animals, even with his brothers – the wolfs or dogs. However, this multi-faceted creation of a dog should be considered in the social and political context, which constitutes the main interpretative perspective of all the songs performed by Jacek Kaczmarski. From such perspective the creation of a gentle animal, intimidated, passive, subject to a constant drill symbolizes an individual or society enslaved by a totalitarian regime. A bloodthirsty beast, particularly a hound, is a symbol of the aggression of the communistic power apparatus. This multifarious creation of a dog was attained with the use of numerous linguistic devices. The most frequent include the enumerations, metaphors, comparisons, and epithets. An interesting instrument of the linguistic creation are the paradoxes.

3

Wartościowanie a wypowiedzi o wartościach.

75%

Siemianowski A.

Filozofia Chrześcijańska

|

2011

|

vol. 8

21-36

EN

The article deals with the topic of evaluating and statements about values. The author starts from Hume who greatly influenced modern philosophy but omits detailed polemics with various subjective attitudes which refer to Hume. The author concentrates on the analysis of evaluating itself and on the character of assessments and judgements on values. He reveals that evaluating is a complex emotional-cognitive process focusing on objects and discovering values as features of those objects. When evaluating is correct then judgements passed according to it are true or false. Evaluating is not only expression of subjective pleasant or unpleasant states.

4

„Oto jest wilk wolny!” – kreacja wilka jako symbolu wolności w poezji Jacka Kaczmarskiego

75%

Kepka I.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2018

|

vol. 17

117-189

PL

Celem artykułu jest ukazanie językowej kreacji wilka i funkcji, jakie pełni w piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Wilki Kaczmarskiego są zwierzętami o silnym charakterze, który jest łamany niekończącymi się obławami, nagonkami i próbą eksterminacji gatunku. W utworach barda Solidarności widać dwa porządki podziału wilków. Pierwszy dotyczy wieku. Małe wilczki symbolizują dobro i bezbronność, młode wilki to siła, odwaga i niezłomność, stary wilk – przewodnik stada – jest tym, który dzięki doświadczeniu życiowemu zyskał mądrość. Teraz jest najważniejszy w całym stadzie. Drugi podział dotyczy zachowania zwierząt w stanie ciągłego zagrożenia i ucieczki przed śmiercią. Niektóre wilki zostają złamane psychicznie przez oprawców. Ciągła ucieczka przed śmiercią doprowadza ich do chciwości i zdrady. Inną grupę, reprezentowaną przez podmiot mówiący, stanowią osobniki niezłomne, których charakter wykuwa się w cierpieniu i nieustannej walce. Te zachowały swoją godność. Ich doświadczenie życiowe powoduje, że stają się przewodnikami dla tych, które przeżyły, ale zatraciły cechy charakterystyczne dla wilków. Ten drugi rodzaj daje nadzieję na zachowanie odzyskanej wolności. Wilki w poezji Jacka Kaczmarskiego reprezentują naród walczący z komunistycznym systemem o wolność. Społeczeństwo – podobnie jak wilki – jest podzielone. Wielu zostało złamanych przez system, są jednak również tacy, jak trójłapy wilk – walczący do końca, ci, którzy zachowali wolność wewnętrzną. To oni staną się przewodnikami narodu po upadku reżimu.

XX

The article presents the linguistic creation of the wolf and the function it fulfils in the songs of Jacek Kaczmarski. Kaczmarski’s wolves are animals of strong character, which is broken in never-ending dragnets, crackdowns and attempts to exterminate the whole species. In the songs of the ‘Solidarity’ bard there are two division orders of wolves. The first one refers to the age. Little wolf cubs symbolise defencelessness and everything that is good, young wolves – strength, courage and indomitability, and an old wolf, the pack leader, is the one that has acquired wisdom through his life experience, and therefore he is the most important in the whole pack. The second order refers to the behaviour of the animals escaping death under constant threat. Some wolves are psychologically broken down by villains. Constantly escaping death they become greedy and treacherous. Another group, represented by the speaking subject, was composed of steadfast individuals, whose characters had been forged in suffering and constant fighting. They kept their dignity. Their life experience made them become leaders for the others who had survived but lost the features typical of wolves. The steadfast individuals gave hope that the freedom would not be lost. The wolves in Kaczmarski’s poetry represent a nation fighting for freedom against the communist system. The society – like the wolves – is divided. Many had been broken by the system, but still there were the ones – like the wolf with three paws – who fought to the end and retained their inner freedom. And they would be the leaders of the nation after the collapse of the regime.

5

Metafory z nazwami własnymi w strukturze jako wykładnik wartościowania (na materiale polskiej i rosyjskiej publicystyki prasowej)

75%

Bogdanowicz E.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2016

|

vol. 16

EN

One of the aspects of the secondary use of proper names, their metaphoric function, is under consideration in the paper. Proper names as metaphors, through a variety of connotative content, relativelyoften provide some type of evaluation of reality. These evaluations can be negative, for example, nowe wcielenie doktora Mengele, żydowski Stalin, сербская Голгофа or positive, for example, Napoleon mody, nasz Leonardo da Vinci, Эльдорадо оптовых закупок. The evaluation process with a metaphor is a generally available way of getting to know and assessing reality. This universal means of communication is frequently applied by authors of journalistic texts.

6

Recenzja monografii Laury Polkowskiej "Wartości i antywartości w tygodnikach opinii. Komparatywna analiza dyskursu z elementami lingwistyki kwantytatywnej"

75%

Mazur R.

Socjolingwistyka

|

2020

|

issue 34

333-337

PL

Recenzja poświęcona jest książce Laury Polkowskiej "Wartości i antywartości w tygodnikach opinii. Komparatywna analiza dyskursu z elementami lingwistyki kwantytatywnej" . Jest to praca z zakresu wartości i wartościowania w języku polityki. Autorka wykorzystuje metodologię ilościowo-jakościową do analizy dyskursów liberalnego i konserwatywnego w tygodnikach opinii.

EN

The review is devoted to the book by Laura Polkowska "Values and anti-values in weekly opinion magazines. Comparative discourse analysis with elements of quantitative linguistics" . This is a study in the field of values in the language of politics. The author uses both quantitative and qualitative methodology to analyze liberal and conservative discourses in weekly opinion magazines.

7

Zarządzanie kapitałem intelektualnym w przedsiębiorstwach branży medialnej – wpływ odbiorców treści medialnych na kształtowanie kapitału intelektualnego.

75%

Szczepańska M.

Nowoczesne Systemy Zarządzania

|

2012

|

vol. 7

|

issue 1

125-137

8

The Canon – (Im)movables

75%

Kozicka D.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

This article discusses the concept of the canon in Polish literary criticism in the 1990s, the 2000s, and the 2010s. The author discusses contemporary social and critical debates and different definitions of the canon employed in them and shows the contexts and repercussions of redefending (disassembling, reconstructing) the literary canon. Bearing in mind the fundamental fact that the understanding of the canon translates into the way of thinking about literature and the role /obligations/possibilities of literary criticism, she analyzes both the goals and the ways in which the concept of the canon is used. She also analyzes the circumstances in which the canon, as a point of reference, was replaced in discussions and texts devoted to literary hierarchies and/or literary criticism by the mainstream and other categories which were better suited to describe the heteronomous nature of the literary field.

PL

W artykule podjęto rozważania na temat pojęcia kanonu w praktyce krytycznoliterackiej ostatniego trzydziestolecia. Odwołując się do toczących się wówczas debat społecznych i krytycznych oraz do używanych w nich różnych definicji kanonu, autorka pokazuje konteksty i reperkusje jego poruszenia (demontażu, rekonstrukcji). Nie tracąc z oczu zasadniczego faktu, że rozumienie kanonu przekłada się na sposób myślenia o literaturze oraz roli/powinnościach/możliwościach krytyki literackiej, analizuje zarówno cele, jak i sposoby używania tego pojęcia. A także okoliczności, w których w dyskusjach i tekstach krytycznych, podejmujących problematykę wartościowania, literackich hierarchii czy zadań krytyki, miejsce kanonu jako punktu odniesienia przejął mainstream i inne kategorie, bardziej adekwatne do heteronomicznego charakteru pola literackiego.

9

Od Bogurodzicy do Kobiety Świętej – o recepcji najstarszej polskiej pieśni przez współczesną młodzież

75%

Kępka I., Warda-Radys L.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2021

|

vol. 20

65-77

EN

The aim of the article is to analyze elements common to the paraphrases of Bogurodzica – written by the students of one of the secondary comprehensive schools in Łódź and published in “Duży Format” (a supplement to “Gazeta Wyborcza”) in January 2003 – and the medieval original. The analysis involves the elements of the text’s genology: structure of the prayer, sender – receiver relationship, and the universe of the sender’s values expressed in the form of their petitions or desires. The analysis demonstrated the reference of the students’ poems to Bogurodzica. It follows from the shape of the prayerful poem, clearly exposed addressee (predominantly Mother of God or Mother of God and Son of God/God), and – most frequently collective – sender, who brings their petitions to the addressee. In the paraphrases of Bogurodzica the sender is –similarly as the addressee – clearly named (unlike in the medieval hymn), their petitions are more concrete (than these contained in Bogurodzica) and result from their membership in a particular community. The language of these poems is simple, precise, colloquial at times, lacking hieraticism typical of religious language. This results in the desacralization of the texts, but at the same time emphasizes closeness of the sender and the addressee, so important for the young, injured by life, humans.

PL

Celem artykułu jest analiza elementów łączących uczniowskie parafrazy Bogurodzicy, napisane przez uczniów jednego z łódzkich liceów i opublikowane w „Dużym Formacie” (dodatku do „Gazety Wyborczej”) w styczniu 2003 r., ze średniowiecznym oryginałem. Analiza wiąże się z elementami genologii tekstu – strukturą modlitwy, relacjami nadawczo-odbiorczymi oraz światem wartości nadawcy, wyrażonym w postaci próśb lub pragnień. Analiza wykazała nawiązania wierszy licealistów do Bogurodzicy. Wynikają one zarówno z kształtu wiersza o charakterze modlitewnym, wyraźnie wyeksponowanego adresata (którym jest najczęściej Matka Boża lub Matka Boża i Syn Boży/Bóg) oraz – najczęściej zbiorowego – nadawcy zanoszącego prośby do adresata. W parafrazach Bogurodzicy nadawca jest – podobnie jak adresat – wyraźnie nazwany (co różni te teksty od pieśni średniowiecznej), a jego prośby są bardziej konkretne (niż w Bogurodzicy) i wynikają z przynależności do określonego środowiska. Język tych utworów jest prosty, precyzyjny, momentami kolokwialny, pozbawiony typowej dla języka religijnego hieratyczności. Powoduje to desakralizację tekstów, ale jednocześnie podkreśla bliskość nadawcy i adresata tak ważną dla młodego, poranionego przez życie człowieka.

10

Kreacja prawdy w reklamie

75%

Grzelak E.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2013

|

vol. 12

43-54

EN

Author of the article – Eliza Grzelak, firstly formulated the thesis that the second half of the twentieth and early twenty-first century is the time of formation of the new system determined by the axiological brand names, the number of zeros in your account, the frequency of self-presentation media. Based on research in the field of anthropology of communication found that the source of these reevaluations is a marketing message, especially advertising message. Transcendent values: truth, goodness and beauty, in this type of communication, their axiological fields were modified. These values were also used to hide unethical actions. Authors of political and marketing communication, mastering the persuasion techniques , used forms of presentation , yet regarded as signs of truth in self-apology, and advertising – manipulation texts, which are inherently false. The author describes few of them: the use of quantitative data, use of scientific statement, category of authority, refers to the verbal and nonverbal messages. At the end she concludes that advertising by the public is often considered beyond the false-true category, since its primary function of communication is not information function but a magical function.

11

Leksyka religijna jako wartościujący komponent chrematonimii marketingowej

71%

Łuc I.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 6

123-140

EN

The object of the article are the valuating connotations evoked by marketing nomination including in their base the lexemes from the semantic field of religion (religia). The selected category of marketing chrematonyms having in their base the religious components of sacrum and profanum sphere shows that these indicators were used by the creators as persuasive valuating operators, inscribing these names into the consumptional Polish language repertoire. The selected category of onyms was described from the cultural and marketing linguistics perspective, considering the marketing context of creating aritficial relations between values, culture and media. This analysis enables the author to indicate the specified structural models (including serial), to select peculiar word combinations (collocations) which serve nomination valuating and to specify the role of meaning field of their structural components.

PL

Przedmiotem artykułu uczyniono konotacje wartościujące ewokowane przez nazewnictwo marketingowe o podstawach leksykalnych z pola semantycznego religia. Wybrana do opisu kategoria chrematonimów marketingowych z komponentami religijnymi sfery sacrum i profanum pokazuje, że wykładniki te posłużyły ich twórcom jako perswazyjne operatory wartościowania, wpisujące nazwy te w repertuar polszczyzny konsumpcyjnej. Wybraną do opisu kategorię onimów opisano z perspektywy lingwistyki kulturowej i marketingowej, uwzględniając marketingowy kontekst tworzenia sztucznych zależności między wartościami, kulturą a mediami. Owa analiza umożliwiła wskazanie określonych modeli strukturalnych (w tym seryjnych), wytypowanie swoistych połączeń wyrazowych (kolokacji) służących nazewniczemu wartościowaniu oraz określenie roli pola znaczeniowego poszczególnych ich komponentów strukturalnych.

12

Does standard interpretation exist? Empirical verification of selected assumptions of communicational grammar

71%

Filipczak-Białkowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2020

|

vol. 58

|

issue 3

171-197

PL

W artykule postawione zostało główne pytanie badawcze: „czy istnieje interpretacja standardowa?”, która w metodologii gramatyki komunikacyjnej, do jakiej odwołuje się autorka, definiowana jest jako uogólniony schemat analizy komunikatu przez wirtualnego odbiorcę, polegającej na konstruowaniu podstawowych, współpracujących ze sobą, komponentów sensu. Empirycznej weryfikacji poddano założenie, że choć odbiór komunikatu jest procesem subiektywnym, to jego przebieg jest do pewnego stopnia zdeterminowany, gdyż odbiorca, na pewnych etapach interpretacji, przejdzie przez określone, standardowe odniesienia, wspólne dla większości mówiących w danych języku, a jego dalsze subiektywne rozwinięcie interpretacji nie będzie przeczyło tym standardom. Artykuł prezentuje wyniki cele, metody i wyniki badania ankietowego przeprowadzonego na okoliczność weryfikacji założenia o istnieniu interpretacji standardowej, jednego z głównych założeń gramatyki komunikacyjnej w opracowaniu A. Awdiejewa i G. Habrajskiej.

EN

The article poses a major study question: “Does standard interpretation exist?” In the methodology of communicational grammar, to which the author refers, standard interpretation is defined as a generalised pattern of the analysis of a communication by a virtual recipient, which consists of constructing basic, mutually cooperating elements of meaning. An empirical test was applied to the assumption that, despite the fact that the reception of a communication is a subjective process, its course is to some extent pre-determined, since a recipient, at certain stages of interpretation, progresses through specific standard references, common for most speakers of a language, while the later subjective extension of the interpretation will not contradict those standards. The article presents the results, the aims, methods, and the results of a survey study conducted to verify the assumption about the existence of a standard interpretation, one of the major assumptions of communicational grammar being developed by A. Awdiejew and G. Habrajska.

13

Przymiotnik piękny i jego derywaty jako klucz do hierarchizacji wartości w prozie artystycznej Cypriana Norwida

71%

Hurkała E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

|

2018

|

issue 16

51-74

EN

The aim of this paper is to present the meaning of the adjective beautiful and its derivatives in artistic prose of Cyprian Norwid and to establish how the author approaches the semantic field of the word beautiful. Cyprian Norwid through the use of the adjective beautiful and its derivatives, evaluates the elements of described world in different ways, which allows one to see the hierarchy of values. At the top of the hierarchy there are transcendent, moral and cognitive values, followed by aesthetic and vital values and then finally perceived and instrumental values. The poet also emphasizes the interdependence between these values. The most commonly used method of valuation of various objects and phenomena is to put them together in a way that comparison and evaluation is possible. Within the created hierarchy of values, there can be observed various displacements, which consist in raising the rank of some, and lowering other beings. These shifts usually result from the confrontation of the hierarchy of values of the narrator and the general public. Over the years Cyprian Norwid in all of his works develops a coherent concept of beauty, based on the belief that beauty has its source in God, is associated with truth, and is born of love, and thus becomes immortal.

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie znaczeń leksemu piękny i jego derywatów w prozie artystycznej Cypriana Norwida oraz przyjrzenie się temu, w jaki sposób autor ustosunkowuje się do znaczeń pola wyrazowego piękna. Cyprian Norwid poprzez użycie przymiotnika piękny i jego derywatów w różny sposób wartościuje elementy opisywanego przez siebie świata. Pozwala to na odczytanie wyrażanej w ten sposób hierarchii wartości. Na jej szczycie znajdują się wartości transcendentne, zaraz po nich wartości moralne, poznawcze, następnie estetyczne, i wreszcie wartości witalne, odczuciowe i wartości instrumentalne. Poeta podkreśla również współzależność między tymi wartościami. Najczęściej stosowanym przez poetę sposobem wartościowania różnych przedmiotów i zjawisk jest zestawienie ich ze sobą w taki sposób, aby były możliwe ich porównanie i ocena. W obrębie powstałej hierarchii wartości zachodzą różne przemieszczenia, które polegają na podniesieniu rangi jednych, a obniżeniu innych bytów. Przesunięcia te wynikają najczęściej z konfrontacji hierarchii wartości narratora i ogółu społeczeństwa. Norwid na przestrzeni lat w całej swojej twórczości rozwija spójną koncepcję piękna, która opiera się na przekonaniu, że piękno ma swoje źródło w Bogu, związane jest z prawdą i rodzi się z miłości, a przez to staje się nieśmiertelne.

14

Signalling Sites of Contention in Judicial Discourse. An Exploratory Corpus- Based Analysis of Selected Stance Nouns in US Supreme Court Opinions and Poland’s Constitutional Tribunal Judgments

71%

GOŹDŹ-ROSZKOWSKI S.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

vol. 32

91-117

PL

Niniejszy artykuł ukazuje próbę wykorzystania metodologii korpusowej w celu badania języka uzasadnien decyzji stosowania prawa. Przedmiotem analizy jest użycie grupy rzeczowników takich jak przypuszczenie, pogląd czy sugestia w konstrukcji przed spójnikiem that, a więc kontrolujących zdania podrzędne dopełnieniowe. Celem badania jest zbadanie funkcji jakie rzeczowniki w tej konstrukcji pełnią w dyskursie uzasadnień sądowych. Przyjęta hipoteza zakładała, że jedną z funkcji może być wartościowanie. Przedstawione w artykule wyniki potwierdzają, że sędziowie, zarówno amerykańscy jak i polscy, posługują się chętnie tego typu wyrażeniami w celu dokonania oceny argumentów zgłoszonych przez sędziów rozpatrujących sprawę w niższej instancji, strony procesowe, jak również innych sędziów spośród składu orzekającego. Bliższa analiza ukazuje również, iż rzeczowniki użyte w uzasadnieniach Trybunału Konstytucyjnego charakteryzują się mniejszym zróżnicowaniem kolokacyjnym oraz pełnią mniej funkcji w dyskursie niż ich angielskie odpowiedniki.

EN

This paper adopts a comparative, corpus-based perspective to examine the language of judicial justification. Based on substantial corpus data, the study explores one of the linguistics resources, i.e. head nouns (e.g. assumption, belief, notion, etc.) followed by a nominal complement in the form of that-clause in two comparable legal settings: the opinions given in the United States Supreme Court and the judgements handed down by Poland’s Constitutional Tribunal. The findings corroborate the results of previous research which shows that nouns found in this pattern are used to perform various discourse functions but evaluation plays a central role in judicial writing and these nouns are used to signal sites of contentions. The study reveals the general similarity between the two sets of data suggesting that American and Polish judicial writing is underpinned by essentially the same epistemological assumptions. Yet, there are some differences in the way the nouns behave phraseologically. Polish nouns tend to show less collocational variation and they are found performing fewer discourse functions.

15

Aksjologiczna podstawa zachowania językowego nadawcy w przedmowach do prac popularyzujących wiedzę o języku polskim w XIX wieku

71%

Jurewicz-Nowak M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2020

|

vol. 54

135-149

EN

The subject of the article are values and valuation in preface to selected grammatical and stylistic textbooks intended for children and youth of the second half of the XIX century by Ignacy Boczyliński, August Jeske, Józefa Kamocka, Władysław Lecler, Filip Olpiński, Teofila Radońska and Piotr Skrzypiński. Similarly to other social phenomena, so does the human being perpetuates values in the language, thanks to which it is possible to analyze the language of value names as well as reconstruct the value system of a particular social group. The authors of the texts are combined by the type of ties resulting from the similarity of language interests and the work of the teacher and educator. The essential goal of their work is to popularize knowledge about the Polish language and to develop the skills of correct speaking and writing. The textbooks appeared after the January Uprising, between 1870 and 1889 in the area of three partitions. Cognitive values (e.g. knowledge, understanding) and pragmatic values (e.g. utility, practicality, work) are representative for them. The then educational programs under the influence of positivist ideas emphasized vocational training and the value of work. The process of teaching the Polish language is valued: the work of the teacher - educator and student, exercises, methods, textbooks, grammar, spelling, etc. The basis for formulated assessments or recommendations is the good of the child (mental development) and teacher (pedagogical success). Most often values are exposed in these passages, which perform the persuasive function (they express grades and cause a certain pressure on the reader).

PL

Przedmiotem artykułu są wartości i wartościowanie w przedmowach do wybranych podręczników gramatycznych i stylistycznych przeznaczonych dla dzieci i młodzieży 2. poł. XIX w. autorstwa Ignacego Boczylińskiego, Augusta Jeskego, Józefy Kamockiej, Władysława Lercla, Filipa Olpińskiego, Teofili Radońskiej i Piotra Skrzypińskiego. Podobnie jak inne fenomeny społeczne, tak i wartości człowiek utrwala w języku, dzięki czemu jest możliwa analiza językowa nazw wartości, jak również rekonstrukcja systemu wartości określonej grupy społecznej. Autorów tekstów łączy rodzaj więzi wynikającej z podobieństwa zainteresowań językowych oraz wykonywanej pracy nauczyciela i wychowawcy. Zasadniczym celem ich prac jest popularyzacja wiedzy o języku polskim oraz kształcenie umiejętności poprawnego mówienia i pisania. Podręczniki ukazały się po powstaniu styczniowym, między 1870 a 1889 r. na obszarze trzech zaborów. Reprezentatywne dla nich są wartości poznawcze (np. wiedza, zrozumienie) i pragmatyczne (np. pożytek, praktyczność, praca). Ówczesne programy wychowawcze pod wpływem idei pozytywistycznych kładły nacisk na kształcenie zawodowe i walor pracy. Wartościowaniu podlega proces nauczania języka polskiego: praca nauczyciela - wychowawcy oraz ucznia, ćwiczenia, metody, podręczniki, gramatyka, ortografia itp. Podłożem dla formułowanych ocen lub zaleceń jest dobro dziecka (rozwój umysłowy) i nauczyciela (sukces pedagogiczny). Najczęściej wartości zostają wyeksponowane w tych pasażach, które realizują funkcję perswazyjną (wyrażają oceny i wywołują określoną presję na czytelniku).

16

Nazwy własne jako nośnik wartościowania w tekstach reklamowych

71%

Łuc I.

Onomastica

|

2015

|

vol. 59

77-91

EN

The article discusses the ways and mechanisms of inscribing selected proper names into the advertising con(text) and attempts at disintegrating the components of onyms. It shows the use of their connotational and associational value, as well as their contextual associational potential. The description of those phenomena enables one to formulate conclusions about the function and functional shifts of onyms, as well as about the shaping of a postmodern system of values by means of the same.

17

Waloryzacja murowo-ziemnych obiektów pofortecznych – tło problemu

63%

Głuszek C.

Architectus

|

2018

|

issue 4(56)

79-88

PL

Istnieje dużo przykładów na brak wiedzy o typach, funkcjonowaniu i zasadach ochrony dzieł fortyfikacyjnych – skutkujący znacznymi błędami konserwatorskimi w zakresie ich rewaloryzacji: wprowadzania współczesnych funkcji i form architektonicznych. Dlatego podstawą rozpoczęcia prac inwestycyjnych musi być obiektywna waloryzacja istniejących obiektów: ich autentyzmu, stopnia zachowania itp. Niniejszy tekst dotyczy tej problematyki i sygnalizuje kierunki postępowania konserwatorsko-projektowego. Artykuł powstał w efekcie autorskich badań terenowych i bibliograficznych zagadnienia wartościowania zabytków architektury. Zarysowano w nim tło problematyki waloryzacji murowo-ziemnych obiektów pofortecznych. Na podstawie badań: 1) rozpoznano historyczne formy umocnień oraz rodzaje budulca, z jakiego je wykonywano, 2) identyfikowano pozostałości umocnień ziemnych oraz ich stopień i stan zachowania, ze szczególnym uwzględnieniem Fortu Cze (Piłsudskiego), 3) wyodrębniono potencjalne wartości omawianej kategorii dziedzictwa architektonicznego. Na zakończenie przedstawiono negatywny konserwatorsko przykład adaptacji Fortu Cze (Piłsudskiego), przekazujący nieprawdziwy obraz historycznego obiektu.

EN

There are many examples of the lack of knowledge about the types, functioning and principles of protection of fortification works – resulting in significant conservation errors in their revalorisation: the introduction of contemporary functions and architectural forms. Therefore, the basis for commencing investment works must be the objective valorisation of the existing objects: their authenticity, degree of preservation, etc. This text concerns this issue and signals the directions of conservation and design proceedings. The article was written as a result of original field and bibliographical research on the issue of architectural monuments valuation. The background to the problem of valorization of brick and earth post-fortifications objects has been drawn. On the basis of research: 1) historical forms of fortifications were identified and the types of building material from which they were made, 2) the remains of earth fortifications were identified as well as their degree and state of preservation, with particular emphasis on Fort Cze (Piłsudski), 3) the potential values of the discussed architectural heritage category were distinguished. At the end, a negative conservator’s example of the adaptation of Fort Cze (Piłsudski), conveying an untrue image of a historical object, was presented.

18

Osądy wartościujące w naukach społecznych i w filozofii politycznej - dyskusja stanowiska Maxa Webera.

63%

Piekarski R.

Pieniądze i Więź

|

2013

|

vol. 16

|

issue 3(60)

21-34

PL

Artykuł przedstawia poglądy Maxa Webera na temat osądów wartościujących, konkretniej postulowaną przez niego neutralność aksjologiczną. Autor prezentuje opinie Webera, jak również podejmuje się polemiki tego typu postawy, pokazując jej możliwe skutki.

EN

The article presents the views of Max Weber on value judgments, specifically postulated by the axiological neutrality. The Author presents Weber's opinions as well as engages in polemics with this type of approach, showing its possible effects.

19

Emocjonalizmy i emocje w języku studentów uczelni poznańskich

63%

Ruta K., Pietrzak M. W.

Socjolingwistyka

|

2013

|

issue 27

69-83

EN

This paper describes the problem of the social variant of Polish and focuses on the emotionalisms and the ways of expressing emotions. The most common is the usage of neologisms. In this article there are described few different semantic field referring to feelings, persons, places in the college, different types of subjects and the ways of passing them. The analysed material has been gathered with the survey conducted among students of different Posen colleges in 2009–2013. The conveyed analyses have showed that students use few ways of expressing emotions and the most often use the language ways to express negative emotions and values. This situation might be combined with the ways of perceiving difficult areas of the college by students. What is more, the emocionalisation in students language is often combined with the vulgarization of the Polish language and the ways of expressing emotions and values characteristic for the youth and their language.

20

Jaka wola, taka dola

63%

Pajdzińska A.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2013

|

vol. 25

EN

The article is an attempt to reconstruct the linguistic view of the Polish concept of wola (will). The analysis is concerned with: the lexicographic treatment of the word wola, its word-formation family, its semantic relations with other words, the syntactic constructions in which it occurs, fixed collocations, and etymology. Linguistic data show that in Polish culture “wola” is attributed not only to people (both individuals and communities) but also to God. Older dictionaries show that “wola” was regarded as a spiritual force (of the soul), whereas now it is treated as a property of the human psyche. Foregrounded are its egoistic rather than its altruistic aspects: the desire to realize one’s goals and satisfy one’s needs. It has always been treated as a stimulus in decision-making: thanks to one’s will, people set goals to themselves and try to achieve them; therefore, “wola” is something precious and desired. The linguistic view of wola fully agrees with philosophical debates: What is will? Is human will free? Where is the boundary between will and the various exigencies of human life?

PL

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji obrazu woli utrwalonego w polszczyźnie. Analizie zostały poddane: definicje leksykograficzne wyrazu wola, rodzina słowotwórcza, którą on tworzy, relacje semantyczne, w jakie wchodzi, konstytuowane przezeń konstrukcje syntaktyczne, utrwalone połączenia, których jest komponentem, wreszcie etymologia słowa. Dane językowe potwierdzają to, że w naszym kręgu kulturowym wola jest przypisywana nie tylko ludziom (zarówno jednostce, jak i zbiorowości), lecz także Bogu. Starsze słowniki języka polskiego wskazują, iż dawniej była uznawana za siłę / potęgę ducha / duszy, współcześnie ujmuje się ją jako właściwość ludzkiej psychiki; uwydatniony zostaje jej bardziej egoistyczny niż altruistyczny charakter – nastawienie na realizację własnych celów i zaspokojenie swoich potrzeb. Niezmiennie jest wiązana ze sferą aktywności i dokonywaniem wyborów, przypisuje się jej funkcję stymulującą: to dzięki woli człowiek wyznacza sobie cele i dąży do ich realizacji, z tego też powodu jest czymś cennym, pożądanym. Utrwalone w naszym języku przeświadczenia dotyczące woli w pełni korespondują z tematami dyskusji filozoficznonaukowych: czym jest wola?, czy ludzka wola jest wolna?, gdzie przebiega granica między wolą a różnorodnymi koniecznościami, jakim podlega człowiek?

Refine search results