Search results

1

Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw – efektywność instrumentu w świetle założeń ustrojowych i praktyki

100%

Dudek D.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 2(72)

63-80

PL

Przedmiot artykułu stanowi kompetencja Prezydenta do inicjowania prewencyjnej kontroli konstytucyjności ustawy przez Trybunał Konstytucyjny. Analiza obejmuje także drugi instrument prawny w dyspozycji Prezydenta, weto ustawodawcze. Unormowanie konstytucyjne ujmujące te środki prawne w postaci alternatywy rozłącznej, nie wyklucza zastosowania weta, motywowanego wątpliwościami głowy państwa co do zgodności ustawy z Konstytucją, przedstawionej do podpisu. Autor charakteryzuje praktykę inicjowania kontroli prewencyjnej, w tym przez obecnego Prezydenta (z uwzględnieniem kontroli represyjnej), przedmiot wniosków i sposób ich rozstrzygnięcia przez Trybunał. W podsumowaniu stwierdza, że wadą uregulowania kontroli prewencyjnej jest brak rygorów temporalnych dla postępowania przed TK. Natomiast realne inicjatywy prewencyjne Prezydenta dotyczyły istotnych problemów z reguły przynosząc efekt pozytywny, choć Trybunał czasem popadał w zwłokę oraz błędnie umarzał postępowanie. W praktyce szybszym i skuteczniejszym instrumentem okazało się weto ustawodawcze Prezydenta. Wybór jednego ze środków prawnych, jakie Konstytucja przyznaje głowie państwa w finale drogi ustawodawczej, czyli metody eliminacji ustawy „konstytucyjnie podejrzanej”, pozostaje wyłącznie w gestii Prezydenta.

EN

The author analyzes competence of the President to initiate a preventive constitutional review and the legislative veto. The Constitution does not exclude the use of a veto if President has doubts as to the constitutionality of the act. He describes the Polish systemic practice preventive control more specifically indicates the specific actions of the current President, the subject of initiatives and judgments of the Tribunal. In conclusion author recognizes disadvantage of regulating the preventive constitutional review of statutes: there are no temporal rigors for proceedings before the Constitutional Tribunal. Practical preventive initiatives of the President concerned important issues and usually had a positive effect although the Tribunal sometimes adjudicated in these cases with considerable delay or groundlessly discontinued the proceedings. In systemic practice, the President’s legislative veto is a more effective instrument. A choice of measure of eliminating a “constitutionally suspicious” act, depends only on the President’s decision.

2

Uprawnienia hamujące Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wobec legislatywy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku

100%

Ścibor W.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2023

|

vol. 18

|

issue 20 (1)

195-206

EN

The article aims to analyze the position of the head of state and his powers of an inhibitory nature against the legislature. The paper presents the conditions for the President of the Republic of Poland to use the mechanism of shortening the term of parliament, filing a legislative veto and applying to the Constitutional Court for a preventive constitutionality review. The article analyzes the powers that the President has vis-à-vis the legislature and the actions it takes, as well as his role as an arbiter in a crisis situation in the chambers of parliament. The rationale and limitations on the use of inhibitory powers by the head of state against the legislature are discussed. In drafting this article, the dogmatic-legal method was used to analyze the effectiveness of the post-1997 application of the powers vested in the President against the legislature.

PL

Artykuł ma na celu analizę pozycji głowy państwa i jego uprawnień o charakterze hamującym wobec legislatywy. W pracy przedstawione zostały warunki skorzystania przez Prezydenta RP z mechanizmu skrócenia kadencji parlamentu, zgłoszenia weta ustawodawczego oraz zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o przeprowadzenie prewencyjnej kontroli konstytucyjności. W artykule dokonana została analiza uprawnień, które posiada Prezydent wobec władzy ustawodawczej i podejmowanych przez nią działań, a także jego roli arbitra w sytuacji kryzysu w izbach parlamentu. Omówione zostały przesłanki oraz ograniczenia dotyczące stosowania przez głowę państwa uprawnień hamujących wobec legislatywy. Podczas sporządzenia niniejszego artykułu wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną celem przeprowadzenia analizy skuteczności stosowania po 1997 r. przysługujących Prezydentowi kompetencji wobec władzy ustawodawczej.

3

Sens i bezsens weta ustawodawczego w Konstytucji RP z 1997 roku w świetle konstytucyjnej regulacji pozycji ustrojowej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

71%

Pach M.

Kultura i Polityka

|

2011

|

issue 9

130-156

PL

Artykuł zawiera analizę instytucji weta ustawodawczego w formie nadanej przez aktualnie obowiązującą Konstytucję RP. Zgodnie z art. 122 ust. 5 Prezydent RP może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Dla ponownego uchwalenia ustawy niezbędne jest poparcie większości 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Spełnienie tego warunku przez izbę niższą polskiego parlamentu częstokroć okazywało się nieosiągalne. W instytucji weta Prezydent RP otrzymał jedno z nielicznych uprawnień umożliwiających głębokie oddziaływanie na politykę państwa. Weto stanowi jego prerogatywę, więc dla swojej skuteczności prawnej nie wymaga kontrasygnaty premiera. Prezydentura to jedna z najważniejszych instytucji republiki, zaś prawo weta stanowi w znacznej mierze o sposobie jej sprawowania. Zasadniczym celem artykułu jest weryfikacja zasadności funkcjonowania w polskim ustroju konstytucyjnym instytucji weta i ocena jej koherencji z generalnymi założeniami systemu rządów w Polsce, a także wpływu na jakość sprawowanego w naszym państwie procesu rządzenia. Przedstawione zostały argumenty „za” i „przeciw” wetu ustawodawczemu, jednak w konkluzjach autor nie ucieka od wyrażenia własnego, jednoznacznego poglądu. W artykule analizie poddano aspekty historyczne, normatywne i praktyczne weta ustawodawczego ukształtowanego przez Konstytucję z 1997 r. Wykorzystano także elementy prawnoporównawcze. W skrócie przedstawiona została regulacja prezydentury wyłaniająca się z całokształtu przepisów ustawy zasadniczej. Umożliwia to charakterystykę instytucji weta przez pryzmat ogólnego stanowiska ustrojowego głowy państwa, a zwłaszcza funkcji Prezydenta określonych w art. 126. Przytoczone zostało uzasadnienie wprowadzenia do tekstu Konstytucji weta w kształcie nadanym przez art. 122 ust. 5. Ostatnia część artykułu zawiera konfrontację dotychczasowej praktyki stosowania weta z zamiarami ustrojodawcy. Przeanalizowane zostały uzasadnienia najważniejszych wniosków o ponowne rozpatrzenie ustawy, szczególnie tych nieodrzuconych. Niekiedy bowiem działanie Prezydenta wywoływało dalekosiężne skutki dla kierunków rozwoju państwa polskiego, co wydaje się wskazywać na znacznie większą niż zamierzona, praktyczną rolę omawianej instytucji.

EN

The article provides an analysis of the institution of the presidential veto shaped by the current Polish Constitution. According to its article 122 passage 5, the President can, given reasons, return an unsigned statute to the Sejm in order to have it reconsidered. The Sejm overrides the veto by a three-fifths majority in the presence of no less than a half of the statutory number of MPs. As the practice showed, fulfilment of this condition by the lower chamber of the Polish parliament was very often impossible. The veto is only one of a few instruments constitutionally given to the Polish President which enable him to have a profound influence on the state’s policy. As a presidential prerogative, the veto does not need to be countersigned by the Prime Minister. Presidency is one of the most important republican institutions and it is also strongly shaped by regulating and practising the use of veto. The main aim of the article is to verify the point of veto’s existence and to evaluate its coherence with the key features of the Polish constitutional system which is, generally, a parliamentary system with a dual executive consisting of a strong cabinet and a weaker president. The matter of what kind of an impact exerts the veto on the process of governing in Poland is also analysed. Arguments “for” and “against” veto are provided. However, in the summary the author does not shy from presenting his own, clear opinion on the issue. The analysis includes historical, normative and practical aspects of the presidential veto in the Polish Constitution of 1997 and it uses comparative elements, too. General regulation of the Polish presidency is also briefly presented. Thanks to this the article offers a description of the institution of the veto in the light of the general President’s position, especially in the light of the presidential functions mentioned in the art. 126 of the Constitution. Moreover, the reasons for introducing veto (and for shaping it as in the art. 122 pass. 5) into the Constitution of 1997 are explained. The last part of the article is devoted to the comparison of the practice of vetoing with the purposes of the Constitution’s authors. The official motivation of the most important presidential vetoes is analysed – especially of those which were not overridden. In such cases veto sometimes triggered far-reaching effects for the directions of the development of the Polish state. This, in turn, shows that the role of this institution is much more significant than anticipated by the Constitution’s authors.

DE

Der Artikel setzt sich mit einem der wesentlichen Befugnisse des polnischen Staatspräsidenten, bestimmt durch den Artikel 122, Absatz 5 der Verfassung vom April 1997, auseinander. Ihm zufolge darf der Staatspräsident ein Veto gegen einen vom Parlament eingebrachten Gesetzentwurf einlegen, das wieder nur mit drei Fünftel aller Stimmen - wobei mindestens die Hälfte der Abgeordneten (230) abstimmen muss -, zurückgewiesen werden kann. In der politischen Praxis scheiterte jedoch der polnische Sejm an der Erfüllung dieser Bedingung. Mit dem Veto, einem der wenigen legislativen Befugnisse, die dem Staatspräsidenten zustehen, kann er Entscheidungen des Sejm in die gewünschte Richtung lenken und den Kurs der Regierung mitbestimmen. Das Präsidenten-Veto entstammt somit organisch dem Machtbereich des Staatsoberhauptes und bedarf es für die Rechtswirksamkeit seiner Entscheidung keiner Gegenzeichnung des Regierungschefs. Im Amt des Staatspräsidenten erfährt somit das gegenwärtige politische System in Polen einen der seinen Hauptfeiler, während das Präsidenten-Veto wesentlich über die Art der Ausführung dessen Amtes bestimmt. Das Hauptanliegen des Artikels besteht darin, das Funktionieren des Präsidenten-Vetos im polnischen Rechtssystem einer kritischen Analyse zu unterziehen, die Kompatibilität des Präsidenten-Veto mit den Prämissen des polnischen Regierungssystems zu überprüfen sowie den Einfluss auf die Qualität der Regierungskunst in Polen zu bestimmen. Es wurden alle Argumente für und gegen die Beibehaltung des Veto mitberücksichtigt, wobei sich der Autor einer eindeutigen Stellungsnahme nicht entzieht. In die Analyse wurden alle historischen, normativen und praktischen Aspekte herangezogen. Auch ein Exkurs auf das Gebiet der juristischen Komparatistik wurde vorgenommen, um die verfassungsmäßige Stellung des Staatspräsidenten im gesamten Rechtssystem einzuordnen und vor diesem Hintergrund, insbesondere jedoch im Zusammenhang mit dem Artikel 126 der Verfassung das Präsidenten-Veto unter die Lupe zu nehmen. Angeführt wurde die Begründung für die Einführung des Veto in die Verfassung, gemäß des Artikels 122, Absatz 5 des Grundgesetzes. Im letzten Abschnitt des Artikels wurde die Intention, von deren sich der Gesetzgeber bei der Einführung des Veto in die Verfassung leiten ließ mit der politischen Praxis gegenüber gestellt. Wobei der Schwerpunkt liegt auf der Analyse der wichtigsten Falle, bei denen das Veto zur Anwendung kam. Denn nicht selten entfaltete der Eingriff des Staatspräsidenten große Wirkung auf die politische Entwicklung des Staates, weit über die dem Präsidenten-Veto durch den Gesetzgeber angedachte Rolle.

4

Możliwości i celowość recepcji na grunt polski współczesnych niemieckich regulacji prawnokonstytucyjnych w zakresie władzy wykonawczej.

61%

Pach M.

Kultura i Polityka

|

2010

|

issue 8

106-117

PL

Artykuł zawiera analizę możliwości i celowości wprowadzenia do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. regulacji w zakresie władzy wykonawczej znanych Ustawie Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec z 1949 r. Nowelizacja polskiej Konstytucji jest niezbędna, na co wskazuje 13-letnia praktyka jej stosowania, często prowadząca do powstawania konfliktów pomiędzy prezydentem a premierem lub ministrami. W obszarze władzy wykonawczej główne problemy to: istnienie weta ustawodawczego prezydenta przy jednoczesnym umocowaniu rządu do prowadzenia polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa, nieprecyzyjnie określony w Konstytucji podział kompetencji między organy dwuczłonowej egzekutywy, istnienie selektywnego wotum nieufności, brak mechanizmów ustrojowych gwarantujących sprawne rządzenie przez gabinet mniejszościowy. Na tle chaotycznej konstrukcji polskiej egzekutywy jako pozytywny wzór do naśladowania jawi się system kanclerski znany z RFN, z wyraźnie dominującą pozycją szefa rządu i ograniczoną głównie do funkcji reprezentacyjnych głową państwa. Nie wszystkie instytucje prawa konstytucyjnego RFN mogą znaleźć zastosowanie na gruncie polskiego państwa, jednak w zakresie władzy wykonawczej recepcja większości regulacji niemieckich usprawniłaby proces rządzenia w Polsce.

EN

The article provides an analysis of the possibilities and purposefulness of the reception of regulations pertaining to the executive, as known from the 1949 Basic Law for the Federal Republic of Germany into the Polish Constitution of 1997. A revision of the Polish Constitution is necessary, as the 13-year-long practice of its applying has led many times to conflicts between the President and the prime minister or ministers. Main problems concerning the executive are: the presidential right of suspensory veto, coexisting with the governmental competence to conduct the internal and external policy of the state; the imprecisely defined constitutional division of competences; the selective vote of non-confidence and, last but not least, the lack of instruments guaranteeing effective ruling by a minority cabinet. The German chancellor system with a clearly dominating position of the chief of government and with the role of the head of the state limited mainly to representative functions contrasts sharply with the Polish chaotic construction of the executive. Obviously, not all the institutions of the FRG constitutional law can be transferred into a foreign legal system. However, the reception of many of those concerning the executive branch could make the process of governing in Poland much more effective.

DE

Der Artikel liefert eine Analyse der Zweckmäßigkeit der Einsetzung in die polnische Verfassung aus 1997 der Regulationen im Bereich der Exekutive aus dem Grundgesetz der Bundesrepublik Deutschland aus dem Jahre 1949. Eine Novellisierung der polnischen Verfassung ist nötig, weil deren Verwendung in den letzten 13 Jahren mehrmals Konflikte zwischen dem Staatspräsidenten und dem Ministerpräsidenten oder den jeweiligen Ministern hervorgerufen hat. Die Deffizite sind im Bereich der polnischen Exekutive zu verorten und liegen speziell in der Verwendungspraxis des präsidentiellen aufschiebenden Vetos, im von der Regierung erhobenen Anspruch, eine Führungsrolle in Innen- und Außenpolitik des Staates zu übernehmen, in einer unpräzisen Verteilung der Kompetenzen zwischen den Organen der zweiköpfigen polnischen Exekutive, ferner im Gebrauch des selektiven Misstrauensvotums, und in dem Mangel von Institutionen, die ein stabiles Regieren eines Minderheitskabinetts garantieren würden. Im Vergleich zu der chaotisch konstruierten Exekutive in Polen, erscheint das deutsche Modell, das als bekannte Kanzlersystem gilt und das sich einerseits durch eine dominierende Position des Regierungschefs und andererseits lediglich repräsentative Rolle des nominellen Staatsoberhauptes auszeichnet, als empfehlenswert, um in die polnische Verfassung transferiert zu werden . Zwar nicht alle Regulationen aus dem deutschen Verfassungsrecht können von anderen Staaten übernommen werden, Doch ein Transfer des Löwenanteils der Regulationen im Bereich der Exekutive in die polnische Verfassung würde eine Verbesserung des Regierungssystems in Polen heraufbeschwören.

Refine search results

2 Kultura i Polityka

1 Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

2 Pach M.

1 Dudek D.

1 Ścibor W.

2 2023

1 2011

1 2010

Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw – efektywność instrumentu w świetle założeń ustrojowych i praktyki

Uprawnienia hamujące Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wobec legislatywy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku

Sens i bezsens weta ustawodawczego w Konstytucji RP z 1997 roku w świetle konstytucyjnej regulacji pozycji ustrojowej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Możliwości i celowość recepcji na grunt polski współczesnych niemieckich regulacji prawnokonstytucyjnych w zakresie władzy wykonawczej.