Search results

1

Postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku

100%

Umińska-Tytoń E.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 65

195-207

PL

Artykuł ukazuje postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku w czterech perspektywach. Omawia rozwój badań naukowych nad gwarami, zapoczątkowanych przez etnografów i kontynuowanych przez dialektologów. Pokazuje sposoby wykorzystania gwar ludowych w literaturze, wyodrębnia funkcje, jakie pełni mowa ludowa w dziele literackim. Na podstawie najważniejszych słowników dziewiętnastowiecznych ustala relacje między leksyką gwarową a ogólną. Analizując zasób rejestrowanej leksyki nacechowanej terytorialnie i sposób jej kwalifikowania, zmierza do rekonstrukcji świadomości językowej dziewiętnastowiecznych słownikarzy. Na podstawie poradników językowych ustala stosunek ówczesnej normy poprawnościowej do form gwarowych.

EN

The article presents the perception of folk dialect in the 19th century in four perspectives. Research into dialects initiated by ethnographers and, continued by dialectologists are discussed in the article. The article also shows how the dialects have been used in literature. It extracts the features of folk speech in literature. On the basis of the most important nineteenth-century dictionaries the author indicates the relationship between dialect and general lexis. Through the analysis of registered territorial lexes and how it is qualified, the article aims to reconstruct the linguistic consciousness of the 19th century dictionariy writers. On the basis of language guides the article shows the ratio of contemporary standards of correctness to folk dialect word forms.

2

Imiona dzieci nieślubnych na tle obyczaju imienniczego w XIX wieku w Działoszynie

94%

Umińska-Tytoń E.

Onomastica

|

2017

|

vol. 61

|

issue 2

193-217

EN

The article refers to the opinion of J. S. Bystroń, according to which the children born in unmarried relationships were given original, unused in a given environment names, what was supposed to stigmatize them as born in sin. The study collects the names of illegitimate children born in the parish of St. Mary Magdalene in Działoszyn from the years 1808–1867 and 1892–1900. For comparison, the names of children and their parents from 1811, 1831, 1841, 1861 and 1892 were collected. In addition, they were compiled with names occurring in Działoszyn from the 16th to the 18th centuries. The conclusions drawn show that non-typical, rare names are used for illegitimate children more often than for other children. However, giving such names was not a rule. This phenomenon requires further detailed research.

3

Jan Kochanowski w 1888 roku. Raport o stanie badań

93%

Kowalczuk U.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2020

|

vol. 20

221-247

RU

In this paper, the author reconstructs a critical‑literary discussion, which took place in 1888 after the release of the monograph devoted to Jan Kochanowski by Stanisław Tarnowski. It was an attempt at combining previous findings on the biography and work of the Renaissance poet. Reading the most important critical statements evoked by Tarnowski’s book made it possible to characterise an important state of research into Kochanowski’s work and indicate essential problematic issues (religious matters, ‘the Ronsard question’, the case of Kochanowski’s artistic creativity, assessing the advancement of knowledge about his works), which in the 19th century were regarded as arguable, unresolved or demanding a particular cognitive effort. The authors in those days, thanks to their joint effort, managedto determine the scope of issues which would be investigated by researchers in the following years.

4

Kapłani prawosławni w szkołach Białoruskiego (Wileńskiego) Okręgu Naukowego w okresie międzypowstaniowym (1832–1863)

84%

Wołczuk J.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2014

|

vol. 14

361-374

EN

The main topic of this article is history of education on the Polish territory as Russian partition between November and January uprisings. Part of the Russification policy was an introduction of religion classes spoken in Russian for students belonging to Orthodox Church. Teachers came from Orthodox clergy, graduates from seminaries in Western and central governorates of the Empire. The article is based on information from Historical Archive in Vilnius and provides basic data on those teachers.

5

Community (Custom) vs. State (Law): The Debate about Property in the Papal States in the 18th – 19th Centuries

84%

Rosati S.

Studia Iuridica

|

2019

|

vol. 80

335-353

EN

During the 18th century, an increasingly strong individualistic attitude in the way of understanding the relationship between man and the tangible world spread throughout Europe. The legal institution which, more than any other, suffered from the effects of this reductionism was the Property as victim of incredible compression in comparison to medieval world. The exclusive model that the new Enlightenment and the bourgeois mentality wanted to adopt was the individual Property, to the detriment of all those forms of possession documented in the Middle Ages. The present study intends to investigate, in the geographical context of the Papal States, the great juridical dispute between the individualistic model – endorsed by the Sacred Legislator – and that of a collectivistic nature defended by the Community.

6

Gdzie leżą „ogrody ziemskich rozkoszy”? Topika ogrodowa w perspektywie geopoetyki

84%

Rybicka E.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2011

|

issue 1(4)

59-71

EN

The subject of this article is the problem of relations between the literary topics of the garden and geography. As the method of analysis applied here, geopoetics pays special attention to the traces of geographical location in literature, to territorial imagology and imaginary geographies. This article investigates the way in which literary conventions and cultural frames transform the genius loci. This problem is analyzed on the basis of selected texts of Polish literature (by S. Trembecki, S. Goszczyński, J. Stempowski, J. Iwaszkiewicz).

7

Werbalna i wizualna reprezentacja ogrodów w Rosji XVIII i początku XIX wieku

84%

Bobilewicz G.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2011

|

issue 1(4)

73-96

EN

Gardens may function as specific coded messages, as texts that are written in the language of nature by means of words or pictures. In order to decipher the garden (a text- -code) correctly one has to find an appropriate key by looking for superimposed senses. The analysis of the verbal and visual representation of gardens in the Russian and European cultures at the end of the 18th and the beginning of the 19th century was based on the principal formula “The garden and texts” (verbal and visual) […]. The material illustrating the issues was chosen mainly from literary works. Those who create gardens combine professional knowledge from different fields and express themselves through various media and materials at the same time. The verbal and visual representation of the garden and its codes come from texts that differ with regard to the genre and semantics, for example from professional and theoretical writings, literature, albums, works of art, real gardens, etc. However, it is the verbal element that plays a dominant role in the interpretation of a work of art, hence frequent returns to the literal, though functionally varied, context. In the verbal discourse of the Russian and European culture at the end of the 18th and the beginning of the 19th century the garden functions at the structural level (compositional dominant, textual dominant of the pragmatic, emotional and aesthetic layer) and the semantic level (garden toponyms, genius loci, lexemes, the use of metaphors, symbolism, verbal code, etc.). The translation, representation and interpretation of the garden through words form a part of creating the model of the garden as the topos of humankind. The visual discourse conceptualizes real gardens as texts varied with regard to nationality, culture and tradition, and as a model of garden art, which becomes an inspiration for innovations concerning content and form in Russian and European literature and fine arts. In the verbal-visual discourse the garden functions at the level of aesthetics, poetics, perceptive processes and memory mechanisms.

8

Wkład ks. Aleksandra Jełowickiego CR w dzieło formacji duchowieństwa

84%

Mleczko W.

Polonia Sacra

|

2014

|

vol. 18

|

issue 3

EN

Father Aleksander Jełowicki (1804–1877), Resurrectionist, was a gifted preacher, author, translator and publisher of religious books, as well as the first and long-standing rector of the Polish Catholic Mission in France (Paris). As a faithful follower of Servant of God Bogdan Jański (1807–1840), Jełowicki contributed to clergy formation in many fields: working for the renewal of the Greek College and the foundation of the Polish College in Rome; helping Polish priest-émigrés after the failure of the January Uprising (1863–1864); publishing religious books. In his letters, Fr. Jełowicki left many still up-to- -date thoughts and directives concerning vocational discernment, seminary formation as well as the life and service of a priest.

PL

Ksiądz Aleksander Jełowicki (1804–1877), zmartwychwstaniec, był utalentowanym kaznodzieją, autorem, tłumaczem i wydawcą licznych dzieł religijnych, a także pierwszym i wieloletnim rektorem Polskiej Misji Katolickiej we Francji. Jako wierny uczeń sługi Bożego Bogdana Jańskiego (1807–1840) na wielu płaszczyznach przyczynił się do formacji duchowieństwa: pracując na rzecz odnowy Kolegium Greckiego oraz założenia Kolegium Polskiego w Rzymie, pomagając polskim kapłanom-emigrantom po upadku powstania styczniowego, a także poprzez wydawane dzieła religijne. W swoich listach podejmujących zagadnienia rozeznania powołania, formacji seminaryjnej oraz życia i posługi duszpasterza pozostawił cenne i wciąż aktualne wskazówki.

9

Mickiewicz – poeta w wierszach Józefa Ignacego Kraszewskiego

84%

Woźniak J.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

vol. 2

143-158

EN

This article recalls the value of poetry by Józef Ignacy Kraszewski, who is contemporarily analyzed mainly as a novelist. The author’s assumption is to present the dominant features of Kraszewski’s lyric, assuming that it is typical for the period of early Romanticism. The reference point is works of Polish romanticism precursor – Adam Mickiewicz. The study matches texts written by the representatives of the first and the second generation of Polish romantics, showing both common elements of poetic output and the significance of the Mickiewicz’s works in poetic achievements of one of the most remarkable novelist of the XIX century.

PL

Artykuł przypomina o walorach twórczości poetyckiej Józefa Ignacego Kraszewskiego, którego współcześnie analizuje się głównie jako powieściopisarza. Celem autorki jest wskazanie dominujących cech liryki Kraszewskiego przy założeniu, że jest ona typowa dla okresu wczesnego romantyzmu. Punktem odniesienia są utwory prekursora polskiego romantyzmu – Adama Mickiewicza. Szkic zestawia teksty przedstawicieli pierwszego i drugiego pokolenia romantyków, wykazując elementy wspólne dla ówczesnej twórczości poetyckiej, a także wskazuje znaczenie twórczości Mickiewicza w dorobku jednego z najwybitniejszych powieściopisarzy XIX wieku.

10

Portret barbarzyńcy. O kilku przedstawieniach Polaków i Niemców w literaturze galicyjskiej drugiej połowy XIX wieku

84%

Krajkowski M.

Przegląd Humanistyczny

|

2015

|

vol. 59(2 (449))

85-94

PL

The aim of this article is to present several portraits of Poles and Germans in the Polish-language prose of the Galicia region in the second half of the 19th century, and to demonstrate their connection to the issues of colonialism. On the example of the prose of Józef Rogosz and Ignacy Maciejowski the author of the article shows that sometimes terms relating to culture, civilization and race were used to construct portraits of both nations. Thus, they perfectly fit strongly ideologized nationalistic discourse of colonization nature and reflect the anti-Polish attitudes prevailing at that time in the countries of the German cultural circle.

11

Współczesna (re)interpretacja powieści Jane Austen – o poszukiwaniu wolności

84%

Włodzyńska E.

Przegląd Humanistyczny

|

2019

|

vol. 63(2 (465))

161-168

PL

Contemporary (Re)interpretation of Jane Austen’s Novels – about Looking for Freedom is a comparative study of the works of the author of Sense and Sensibility and the British series Taboo. As the main aim of paper the author took the search for analogies in these, far and totally different, as it may seems, texts of culture. Naming after Carrie Vaughn the works of Miss Austen as the “universe mirrors”, the author drew the attention to the modern “reflections” of Austen’s characters (anti-heroes, look-alikes) and today’s reinterpretation of the 19th century. For the palimpsest reading of the Austen’s novel she used the tools of the feminist criticism and the postcolonial theory. It allowed her to observe the femininemasculine relations, the relations based on a master-servant pattern, and, at the end, to analyse the political, social, cultural image of the coloniser and the colonised, which has been made by the colonial regime at that time. The author of the article put these two discourses together in order to prove that the rights of the 19th century wife were limited to those of a slave from the Dark Continent.

12

Marii Konopnickiej marzenia o wolności na podstawie listów do stryja Ignacego Wasiłowskiego

84%

Nowak J.

Studia Elbląskie

|

2022

|

vol. 23

101-122

EN

In the second half of the nineteenth century, writers and poets played a huge role in shaping and sustaining the spirit of a nation suffering under the yoke of partition. Literature was a treasury of free thought, sustaining the spirit of the nation and encouraging the struggle to maintain Polishness. The space was provided by literary fiction and the personal involvement of its creators in social events. Maria Konopnicka was actively involved in this trend. Raised in a patriotic atmosphere, she was sensitive to any restriction of the country’s freedom. Her upbringing was accompanied by memories and worship of the heroic past of her father and uncle Ignacy Wasiłowski, with whom she corresponded for almost twenty years. Her love for Poland and sensitivity to the cause of her freedom run through the letters she wrote to her relative with tenderness and sincerity. They are a mine of information about the sociopolitical and cultural life of the post-Civil War era and bring invaluable information about Konopnicka’s political involvement and her commitment to the struggle for the resurrection of the nation.

PL

W II poł. XIX wieku, ogromną rolę w kształtowaniu i podtrzymywaniu ducha narodu cierpiącego pod jarzmem zaborów odgrywali pisarze i poeci. Literatura stała na straży „narodowego pamiątek kościoła”, była skarbnicą wolnej myśli, podtrzymywała ducha narodu i zagrzewała do walki o utrzymanie polskości. Przestrzenią była literatura piękna i osobiste zaangażowanie twórców w wydarzenia społeczne. W ten nurt aktywnie włączyła się Maria Konopnicka. Wychowana w patriotycznej atmosferze była wyczulona na wszelkie przejawy ograniczenia wolności kraju. Jej wzrastaniu towarzyszyło wspomnienie i kult bohaterskiej przeszłości ojca i stryja Ignacego Wasiłowskiego, z którym korespondowała przez niemal dwadzieścia lat. Miłość do Polski i wrażliwość na sprawy jej wolności przewijają się przez listy, jakie z czułością i szczerością pisała do swojego krewnego. Są one kopalnią wiadomości o życiu społeczno-polityczno-kulturalnym postyczniowej epoki i przynoszą nieocenione informacje na temat politycznego zaangażowania Konopnickiej i jej zaangażowania w trud walki o zmartwychwstanie narodu.

13

Sources to the history of North-Eastern Mazovia in the 19th–20th centuries

84%

Załęczny J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2017

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXI

263-274

PL

Historykowi zajmującemu się badaniem przeszłości Mazowsza Północno- Wschodniego w XIX i XX wieku niezbędne są pozostałości aktowe władz i instytucji, których funkcjonowanie jest efektem zmieniającej się przynależności administracyjnej tych obszarów. Zachowały się one w bardzo różnym stopniu i znajdują się w różnych archiwach. Dla dziejów tych ziem w wieku XIX najwięcej źródeł przechowywanych jest w AGAD-zie. Są to zespoły związane z działalnością organów władzy rożnego szczebla z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Początek XX wieku to lata wojny oraz odbudowy państwa polskiego. Z tego okresu zachowały się akta władz okupacyjnych oraz zespoły wytworzone przez tworzone instytucje polskie. Znajdują się one przede wszystkim w AAN oraz archiwach państwowych na terenie Mazowsza. Podobnie jest w przypadku akt z lat okupacji hitlerowskiej. Otwartym zagadnieniem jest badanie dziejów Mazowsza Północno-Wschodniego w okresie powojennym, do którego archiwalia znajdują się w archiwach państwowych. Niniejsze opracowanie ma pomóc w poszukiwaniach źródeł do opracowania historii Mazowsza Północno-Wschodniego.

EN

For a historian examining the history of North-Eastern Mazovia in the 19th and 20th centuries, essential will be the records remains of the authorities and institutions, whose functioning is the effect of a changing administrative affiliation of those areas. They preserved in various conditions and are kept in different archives. For the history of those lands in the 19th century, the majority of records are kept in AGAD. These are the fonds related to the activity of the authorities of different level from the period of the Duchy of Warsaw and the Kingdom of Poland. The early 20th century is the time of war and restoring Poland. From that period, the records of the occupant’s authorities preserved as well as the fonds created by the established Polish institutions. They are kept mainly in AAN and in state archives in the area of Mazovia, similarly to the records from the period of th Nazi occupation. Open is the issue of researching the history of North-Eastern Mazovia in the post-war period, for which the archival materials are kept in national archives. The aim of the present dissertation is to help in the search of sources for developing the history of North-Eastern Mazovia.

14

Zgubny przypadek wiary w możliwości księgowości weneckiej w humoresce Juliana Wieniawskiego Buchalterya podwójna

84%

Sojak S.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2023

|

issue 47(3)

187-201

PL

Cel: Celem tego artykułu jest zapoznanie czytelników z humoreską Juliana Wieniawskiego z 1888 roku, której tytułowym motywem jest księgowość podwójna. Metodyka/podejście badawcze: Analiza tekstu polegająca na interpretacji przyczyn zachwalania księgowości podwójnej przez głównego bohatera oraz niespełnionych a pokładanych w niej nadziei. Wnioskowanie na podstawie tekstu zakresu stosowanej księgowości przez głównego bohatera oraz poglądów na jej temat autora opowiadania. Wyniki: Przypuszczenia dotyczące przyczyn nieudanej próby zastosowania księgowości podwójnej w gospodarstwie rolnym. Ograniczenia badawcze: Wynikają z charakteru utworu literackiego, jakim jest humoreska, w której istotne jest przewrotne zakończenie w stosunku do wcześniejszych oczekiwań. Oryginalność/wartość: W artykule autor przestrzega przed stosowaniem naukowego podejścia do księgowości podwójnej wszędzie tam, gdzie nie jest konieczne. Autor artykułu dowodzi, że księgowość może być, jeśli nie głównym to pobocznym wątkiem utworów literackich. Tak było między innymi w przypadku Kupca weneckiego i Cymbelina Wiliama Szekspira, czy Portretu w czarnych ramach Zbigniewa Herberta, tak jest i w tym przypadku.

EN

Purpose: The purpose of this article is to acquaint readers with Julian Wieniawski’s 1888 humoresque, the title motif of which is double-entry bookkeeping. Methodology/approach: The text is analyzed by interpreting the reasons for the main character’s praise of double-entry bookkeeping and the hopes unfulfilled but placed in it. Inferences are made from the text of the extent of accounting used by the main character and the views on it of the author of the story. Findings: Conjectures on why double-entry bookkeeping failed on the farm. Research limitations: Limitations arise from the nature of the literary work, which is a humoresque in which a perverse ending to earlier expectations is important. Originality/value: The article serves as a cautionary tale against applying a scientific approach to double-entry bookkeeping wherever it is not necessary. The article demonstrates that accounting can be, if not the main then a side plot of literary works. This was the case with Shakespeare’s The Merchant of Venice and Cymbeline or Herbert’s Portrait in Black Frames, among others, and it is also the case here.

15

Kulturowa historia powieści XIX-wiecznej – projekt

84%

Borkowska G.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

vol. 114

|

issue 2

29-44

PL

Artykuł „Kulturowa historia powieści XIX-wiecznej” prezentuje projekt na ten sam temat, omawiany zgodnie z logiką powstawania pomysłu. Jego początkiem była refleksja nad dziewiętnastowiecznością, która nie doczekała się jednak innego spoiwa niż system opozycji (praca–twórczość, postęp–tradycja, indywidualizm–kolektywizm, aktywizm-pasywizm, itd.). Autorka proponuje uznać opowiedzianą na nowo historię powieści (realistycznej) za czynnik uspójniający „długi wiek XIX”. Pojęcia – realizm, realistyczny – odrywają się tutaj od swoich najprostszych znaczeń, stają się synonimem różnorodnej materii narracyjnej, która trzymając się ogólnych zasad prawdopodobieństwa (a nawet czasami naruszając je), prowadzi własne gry z rzeczywistością. Tak rozumiana powieść realistyczna XIX wieku upomina się o swoją historię kulturową, zanurzoną we wszystkich aspektach rzeczywistości społecznej i literackiej – od ogniska domowego autorów po abstrakcyjne linie rozwojowe powieściowego gatunku.

EN

The article “A Cultural History of the 19th Century Novel” presents a project on the same subject, and discussed in accordance with the logic of developing the idea. Its beginning is a reflection on the 19th century that failed to await a binding that differs from a system of oppositions (work–creativity, progress–tradition, individualism–collectivism, activism-passivism, etc.). The author of the paper proposes to acknowledge the history of the (realist) novel told anew as a factor that binds “the long 19th century.” The terms “realism” and “realistic” detach here from their simplest meanings, become a synonym for multifarious narrative matter that while sticking to the general rules of probability (and often even breaking them), it plays its own games with the reality. Conceived of in this mode, the 19th c. realist novel claims its cultural history embedded in all aspects of social and literal reality, from hearth and home of authors to abstract developmental lines of novelistic genre.

16

Zamek jako metafora. Podróże po literaturze

84%

Malinowski W. M.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2023

|

vol. 9

191-210

EN

The article addresses the notion of three categories of metaphors generated by the image of a castle in the selected works of the 19th-century literature of France, Belgium and Poland. The paper discusses the castle of soul (Nerval, Maeterlinck, Miciński), the castle of tyranny (Hugo, Custine) and the castle of glory (Mickiewicz, Goszczyński).

PL

Artykuł poświęcony jest trzem kategoriom metafor, jakie generuje literacki obraz zamku w wybranych utworach z dziewiętnastowiecznej literatury Francji, Belgii i Polski. Mowa o zamku duszy (Nerval, Maeterlinck, Miciński), zamku tyranii (Hugo, Custine) oraz zamku chwały (Mickiewicz, Goszczyński).

17

Adaptacja auratyczna. Artystyczne próby i teoretyczny zamach

84%

Jauksz M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2022

|

vol. 10

26-39

EN

The text aims at depicting a problem of adaptations of past times and their aura, textual realizations of today in their relation to artistic conventions that belong to the past, yet show permanence in the contemporary artistic practices. As the examples of the so-called auratic adaptations the text points at Jane Campion’s The Piano, Alan Moore’s and Kevin O’Neil’s The League of Extraordinary Gentlemen and Robert Egger’s The Lighthouse and the character of their relation to some themes and problems of the 19-century formation is a point of departure for a consideration of practices of adapting and transforming the 19th century in the contemporary fiction.

PL

Tekst jest próbą zarysowania zjawiska adaptacji ducha minionego czasu, tekstowych realizacji nawiązujących do dawnych konwencji artystycznych i pozostających z nimi w silnej zależności intertekstualnej. Przykładami tych adaptacji auratycznych są tu Fortepian Jane Campion, Liga Niezwykłych Dżentlemenów Alana Moore’a i Kevina O’Neile’a oraz The Lighthouse Roberta Eggersa, a charakter ich związków z tematami i problemami dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej jest punktem wyjścia do refleksji o adaptowaniu i przerabianiu XIX wieku.

18

Kardynał Charles Journet wobec mesjanizmu Mickiewicza

83%

Woźniewska-Działak M.

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

43-62

EN

The article discusses the main theses of Charles Journet’s essays on messianism and Polish national culture. Three of them were first published in Polish translation in 2017. They represent an interesting episode of the positive reception of Polish romanticism, and especially the religious and political thought which messianism was. This article reveals how the Swiss theologian understood Mickiewicz’s work and presents his methods of reading it. Reconstructing Journet’s thought, the basic errors of romantic messianism are pointed out. On the other hand, a number of premises proving the originality of the assumptions and postulates contained in Mickiewicz’s lectures on Slavic literature are emphasized. The most important of them relate to threads present in contemporary Catholic social teaching.

PL

Artykuł omawia główne tezy esejów Charles’a Journeta, poświęconych tematyce mesjanizmu oraz polskiej kulturze narodowej. Trzy z nich ujrzały światło dzienne w polskim tłumaczeniu po raz pierwszy w 2017 roku. Stanowią one ciekawy epizod pozytywnej recepcji polskiego romantyzmu, zwłaszcza nurtu myśli religijnej i politycznej, jakim był mesjanizm. Niniejszy szkic odsłania sposób lektury teologa i metody jego postępowania z tekstem prelekcji Adama Mickiewicza. Rekonstruując myśl Journeta, wskazuje się tu na podstawowe błędy romantycznego mesjanizmu. Równocześnie podkreśla się wiele przesłanek świadczących o oryginalności założeń i postulatów zawartych w wykładach o literaturze słowiańskiej, z których najważniejsze dotyczą m.in. wątków obecnych we współczesnej społecznej nauce katolickiej.

19

Chrystotypiczne i antropotypiczne interpretacje wniebowzięcia Maryi Panny w tradycji polskiej XIX wieku

71%

Waluś M.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

vol. 67

|

issue 2

99-107

EN

The article presents the development of the teachings on the Assumption of Mary in Poland in the 19th century. Taking this truth of faith for granted, preachers did not engage in polemics, but rather focused on the development of ecclesiotypic and anthropotypic concepts and pastoral conclusions. The teaching of Polish theologians corresponds to the recommendations of Marialis Cultus and treats the Assumption as an inspiration for formation in a Marian spirituality.

PL

Artykuł przedstawia rozwój nauki o wniebowzięciu Maryi na ziemiach polskich w XIX wieku. Uznając tę prawdę wiary za oczywistą, kaznodzieje nie zajmowali się polemiką, skupiając się raczej na rozwijaniu koncepcji eklezjotypicznych i antropotypicznych oraz wnioskach pastoralnych. Nauczanie polskich teologów odpowiada zaleceniom Marialis Cultus i traktuje wniebowzięcie jako inspirację do formacji w duchu maryjnym.

20

W szklanej kuli tradycji

71%

Woźniewska-Działak M.

Studia Norwidiana

|

2020

|

vol. 38

252-264

EN

The article is a review of Agata Seweryn’s book Between the Worlds. Studies in the Literature of the Enlightenment and Romanticism. The review’s author presents the composition of the book and examines the research problems raised in it in greater detail. She comments on the studies included in the publication as interesting suggestions for interpretive supplements of selected romantic poems and works. She draws attention to those aspects that reveal the richness inherent in the works, and not yet described enough. They are introduced by references to the Baroque tradition or reflection on normative poetics and rhetorics.

PL

Artykuł jest recenzją książki Agaty Seweryn Pomiędzy światami. Studia z literatury oświecenia i romantyzmu. Autorka omawia kompozycję książki oraz szczegółowiej przygląda się problemom badawczym w niej poruszonym. Zamieszczone w publikacji studia komentuje jako interesujące propozycje uzupełnień interpretacyjnych wybranych wierszy i dzieł romantycznych. Zwraca uwagę na te aspekty, które odsłaniają tkwiące w utworach a nie wystarczająco dotąd opisane bogactwo. Wprowadzają je odniesienia do tradycji barokowej i refleksja nad poetyką normatywną i retoryką.

Refine search results

Postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku

Imiona dzieci nieślubnych na tle obyczaju imienniczego w XIX wieku w Działoszynie

Jan Kochanowski w 1888 roku. Raport o stanie badań

Kapłani prawosławni w szkołach Białoruskiego (Wileńskiego) Okręgu Naukowego w okresie międzypowstaniowym (1832–1863)

Community (Custom) vs. State (Law): The Debate about Property in the Papal States in the 18th – 19th Centuries

Gdzie leżą „ogrody ziemskich rozkoszy”? Topika ogrodowa w perspektywie geopoetyki

Werbalna i wizualna reprezentacja ogrodów w Rosji XVIII i początku XIX wieku

Wkład ks. Aleksandra Jełowickiego CR w dzieło formacji duchowieństwa

Mickiewicz – poeta w wierszach Józefa Ignacego Kraszewskiego

Portret barbarzyńcy. O kilku przedstawieniach Polaków i Niemców w literaturze galicyjskiej drugiej połowy XIX wieku

Współczesna (re)interpretacja powieści Jane Austen – o poszukiwaniu wolności

Marii Konopnickiej marzenia o wolności na podstawie listów do stryja Ignacego Wasiłowskiego

Sources to the history of North-Eastern Mazovia in the 19th–20th centuries

Zgubny przypadek wiary w możliwości księgowości weneckiej w humoresce Juliana Wieniawskiego Buchalterya podwójna

Kulturowa historia powieści XIX-wiecznej – projekt

Zamek jako metafora. Podróże po literaturze

Adaptacja auratyczna. Artystyczne próby i teoretyczny zamach

Kardynał Charles Journet wobec mesjanizmu Mickiewicza

Chrystotypiczne i antropotypiczne interpretacje wniebowzięcia Maryi Panny w tradycji polskiej XIX wieku

W szklanej kuli tradycji