Search results

1

Wybrane sposoby interpretacji procesów wolicjonalnych i wolności woli we współczesnej psychologii. Realizacja motywów ja jako podstawa rozwoju dyspozycji wolicjonalnych.

100%

Gasiul H.

Filozofia Chrześcijańska

|

2013

|

vol. 10

23-45

EN

It is an attempt to show how the contemporary psychology interprets the volition acts and the problem of freedom of will. The author tries to determine what conditions are necessary in order to develop the skillfulness of the will and its freedom. Some psychologists try to avoid the notion of will, some others use it together with the notion of decision and intention, subject and person. Freedom of will can increase or decrease.

2

O pięknie w pracy prawnika

88%

Barszcz T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 4(25)

17-28

EN

The article concerns the relationship between beauty and a lawyer’s professional work. I attempt to: 1) discover and describe the activities that are particular of such work as well as are determined by beauty; 2) characterize the way in which beauty determines these activates; and 3) point out ontological reasons of this determination. The reflections do not, however, include all activities which the lawyer’s craft consists in, but are limited to those in the course of which decisions are made. Beauty determines a lawyer’s work via the process of decision-making; and if a decision is conceived as an act of cooperation between intellect and will, then the decision is related to beauty in three ways. First of all, beauty constitutes a sine qua non for finding out the circumstances in which the decision is made. Additionally, beauty suggests to the decision-maker the options as the optimal means to an end. Finally, beauty influences the approval of a decision already made.

PL

Artykuł dotyczy relacji pomiędzy pięknem i pracą zawodową prawnika. Podejmuję mianowicie próbę: a) wyszukania aktywności, które są specyficzne dla tego rodzaju pracy i zarazem pozostają zdeterminowane przez piękno; b) scharakteryzowania tego, jak piękno określa te aktywności; oraz c) wskazania podstawowych przyczyn bytowych tego określania. Dociekania nie obejmują wszystkich aktywności prawniczych, lecz jedynie te, w toku których podejmowane są decyzję. Piękno określa bowiem pracę prawnika poprzez proces podejmowania decyzji; a jeżeli decyzja stanowi akt współpracy intelektu i woli, to zależność decyzji od piękna jest trojaka. Otóż, przede wszystkim, piękno stanowi warunek konieczny wynajdywania okoliczności, w których decyzja jest podejmowana. Ponadto, piękno pozostaje czynnikiem sugerującym decydującemu opcje jako optymalne środki do celu, jak również wpływającym na akceptację podjętej już decyzji.

3

Filozoficzna analiza doświadczenia woli i jej słabości.

75%

Wiśniewski R.

Filozofia Chrześcijańska

|

2013

|

vol. 10

7-21

EN

The starting point of the analysis of the will and its weaknesses is the experience of the will, which the author brings first to experiencing morning awakening and undertaking daily activities. He does this in order to capture the different forms of manifestation of the will and the ways of its operation, especially weakening. Such forms are: (1) automated, habitual, enslaved will; (2) weak, sluggish, lazy will, (3) autonomous, bossy will, implementing the provisions in a certain distance from their adoption; (4) strong will, persistently focused on overcoming weaknesses, putting out a challenge to them; (5) willfulness, will undergoing desires unacceptable by reason, the extreme lack of self-control. The author notices that the first and fifth form of the participation of the will in the management of human behavior show certain resemblance because in fact they are weakening as we are giving in to habits and addictions. The second form of the will is discussed in the context of the theory of sloth. The third one is treated as the power responding to tasks and duties assigned by the mind, but also motivated by the awareness of evil hurting the subject as a result of not--undergoing orders of reason. The strong will is associated with the need to protect values as well as with the need to strive after perfection and to overcome barriers. The author is comparing the above interpretations of experiencing the will with the classical and contemporary analysis of it, with the discovery of its relationship to the intellect and with identifying the causes of the inability of implementing its precepts. It results from these analyses that the weakness of the will is an indication of the axiological disintegration of man and that overcoming the axiological chaos is the way to improve the will.

PL

The starting point of the analysis of the will and its weaknesses is the experience of the will, which the author brings first to experiencing morning awakening and undertaking daily activities. He does this in order to capture the different forms of manifestation of the will and the ways of its operation, especially weakening. Such forms are: (1) automated, habitual, enslaved will; (2) weak, sluggish, lazy will, (3) autonomous, bossy will, implementing the provisions in a certain distance from their adoption; (4) strong will, persistently focused on overcoming weaknesses, putting out a challenge to them; (5) willfulness, will undergoing desires unacceptable by reason, the extreme lack of self-control. The author notices that the first and fifth form of the participation of the will in the management of human behavior show certain resemblance because in fact they are weakening as we are giving in to habits and addictions. The second form of the will is discussed in the context of the theory of sloth. The third one is treated as the power responding to tasks and duties assigned by the mind, but also motivated by the awareness of evil hurting the subject as a result of not-undergoing orders of reason. The strong will is associated with the need to protect values as well as with the need to strive after perfection and to overcome barriers. The author is comparing the above interpretations of experiencing the will with the classical and contemporary analysis of it, with the discovery of its relationship to the intellect and with identifying the causes of the inability of implementing its precepts. It results from these analyses that the weakness of the will is an indication of the axiological disintegration of man and that overcoming the axiological chaos is the way to improve the will.

4

Na czym polega orientacja na dobro w działaniu?

63%

Czyrnek M.

Amor Fati

|

2016

|

issue 2(6)

49-67

EN

The article explained why we can say that the action is oriented to the good. By clarifying the meaning of the good in general, good ontological and subsequent refinement of moral goodness shown how to understand those targeting the good and why it could not be otherwise. Further present structure of the cognitive powers and the nature of the ultimate goal served to deepen understanding of the issues. Orientation on the good in action will therefore rely on the fact that the will of necessity is aimed at goal, and the goal is always a good within the meaning of the ontological.

5

Jaka wola, taka dola

63%

Pajdzińska A.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2013

|

vol. 25

EN

The article is an attempt to reconstruct the linguistic view of the Polish concept of wola (will). The analysis is concerned with: the lexicographic treatment of the word wola, its word-formation family, its semantic relations with other words, the syntactic constructions in which it occurs, fixed collocations, and etymology. Linguistic data show that in Polish culture “wola” is attributed not only to people (both individuals and communities) but also to God. Older dictionaries show that “wola” was regarded as a spiritual force (of the soul), whereas now it is treated as a property of the human psyche. Foregrounded are its egoistic rather than its altruistic aspects: the desire to realize one’s goals and satisfy one’s needs. It has always been treated as a stimulus in decision-making: thanks to one’s will, people set goals to themselves and try to achieve them; therefore, “wola” is something precious and desired. The linguistic view of wola fully agrees with philosophical debates: What is will? Is human will free? Where is the boundary between will and the various exigencies of human life?

PL

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji obrazu woli utrwalonego w polszczyźnie. Analizie zostały poddane: definicje leksykograficzne wyrazu wola, rodzina słowotwórcza, którą on tworzy, relacje semantyczne, w jakie wchodzi, konstytuowane przezeń konstrukcje syntaktyczne, utrwalone połączenia, których jest komponentem, wreszcie etymologia słowa. Dane językowe potwierdzają to, że w naszym kręgu kulturowym wola jest przypisywana nie tylko ludziom (zarówno jednostce, jak i zbiorowości), lecz także Bogu. Starsze słowniki języka polskiego wskazują, iż dawniej była uznawana za siłę / potęgę ducha / duszy, współcześnie ujmuje się ją jako właściwość ludzkiej psychiki; uwydatniony zostaje jej bardziej egoistyczny niż altruistyczny charakter – nastawienie na realizację własnych celów i zaspokojenie swoich potrzeb. Niezmiennie jest wiązana ze sferą aktywności i dokonywaniem wyborów, przypisuje się jej funkcję stymulującą: to dzięki woli człowiek wyznacza sobie cele i dąży do ich realizacji, z tego też powodu jest czymś cennym, pożądanym. Utrwalone w naszym języku przeświadczenia dotyczące woli w pełni korespondują z tematami dyskusji filozoficznonaukowych: czym jest wola?, czy ludzka wola jest wolna?, gdzie przebiega granica między wolą a różnorodnymi koniecznościami, jakim podlega człowiek?

6

Edyta Stein: wiara jako decyzja. Refleksje w świetle Augustyna, Kartezjusza, Husserla, Ingardena i Benedykta XVI.

63%

Jędraszewski M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2013

|

vol. 10

61-73

EN

There are two components of an act of religious faith: human will and God as truth and the Lord. Stein abandons Husserl’s phenomenological reduction in the definition of human “self” for the sake of the influence of God, who shapes human “self”. She stresses the role of the will besides of the mind. The will decides whether “self” can be shaped by God or not. In this way Stein favors Augustine’s understanding of “self” ascribing to the will the leading role in process of finding truth about “self”.

7

Ewolucja aksjologii Elzenberga w świetle jego tekstów. Analiza filologiczno-filozoficzna

63%

Zubelewicz J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

8

Próba rehabilitacji pojęcia monoteletyzmu w świetle dedukcji wynikających z definicji osoby

63%

Grula L.

Collectanea Theologica

|

2017

|

vol. 87

|

issue 1

91-114

EN

This article concentrates on the teaching of the Third Council of Constantinopleregarding the assignment of two Natures of Christ and their two Wills. The first part focuses on the history of the Incarnation and Christological dogmas up until the Council. The second part, based on the understanding of the definition of the person, tries to explain how the Will, as the ability to make decisions and choices, is an act of personal rather than physical character, that in regard to human nature are influenced by biology, independently of our will. Therefore, the article seeks to explain that as the two Natures of Christ were united in the One Person of the Word Incarnate, so was Christ directed by One will belonging to his Person. However, that Will was also influenced by the afflictions of human nature. Therefore, Monothelitism can be rehabilitated when accepting that in Christ there is only One Will of the Person of the Son of God, in two united and properlycoordinated Natures.

9

La vérité, fondement de l’éthique

63%

Gogacz M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

23-29

PL

Tezą artykułu jest stwierdzenie, że dobro wyznacza etykę, a do dobra doprowadza prawda. Transcendentalna własność prawdy, oddziałując na człowieka, wywołuje dwie relacje: 8) wiarę, gdy przejawiająca istnienie prawda w jakimś bycie oddziała na własność prawdy przejawiającej nasze istnienie oraz H) poznanie, gdy przejawiająca istnienie prawda w jakimś bycie oddziała na nas i wywoła w naszym intelekcie możnościowym doznanie jedności quidditas. Pobudzona przez intelekt wola aktywizuje człowieka, który swymi relacjami istnieniowymi nawiązuje kontakt z oddziałującym na nas bytem. Korzystając z własności otwarcia się na nas bytu i reagując tą samą własnością transcendentalną, człowiek odnosi się do oddziałującego bytu z ufnością, czyli z wiarą, że ten oddziałujący na nas byt jest dobrem, spełniającym nadzieję uzyskania wspomagającego i chroniącego nas powiązania. To podstawowe zachowanie woli, wyznaczone ukazaniem jej przez intelekt bytu jako prawdy, polega na odnoszeniu się do każdego bytu w jego prawdzie jako do dobra dla nas, nazywane jest sumieniem. Sumienie skłania nas, byśmy kierowali się do dobra, a tym samym unikali zła. Pierwszym więc skutkiem powrotu człowieka przez relacje istnieniowe do oddziałującego na nas bytu, powrotu w poziomie jeszcze nieuświadomionych sobie, lecz realnych naszych relacji z bytem w jego własności prawdy, jest doznanie bytu jako dobra. A dobro wyznacza chroniące byt działania, którymi zajmuje się etyka. Etyka swymi pryncypiami pozwala trafnie wybrać działania, gdy chcemy, aby trwały relacje istnieniowe. Aby wybierać, trzeba posłużyć się intelektem. Z tego względu mądrość staje się pierwszym pryncypium wyboru działań, rozważanych w etyce. Kolejnym pryncypium jest kontemplacja. Obydwa te pryncypia wyznacza wcześniejsza więź intelektu z wolą na poziomie mowy serca, stanowiąca sumienie.

10

Miejsce woli w zagadnieniu ludzkiego działania w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

63%

Zapisek D.

Rocznik Tomistyczny

|

2012

|

vol. 1

109-121

EN

When we talk about human`s action in view of Thomas Aquinas, in the first place is a concept of „intelectualism”. The most of well known continuators of Aquinas thought underline that the key of understanding problem of free action first of all is knowing the action of intellect, because intellect is highest of human`s potencies. In fact in Aquinas opinion intellect is the most perfect potency of human being. However the problem of action of will seems to be the starting point in explanation of humans` free action. In the views of polish thomistic philosophers for example J. Woroniecki, M.A. Krąpiec, S. Swieżawski, this question is presenting and explaining by schema of process of making free decision (liberum arbitrium). Nevertheless when we study the Aquinas texts, we can make the conclusion that the most important in explanation of what is human`s free action are principles of this action that is intellect and will. For Aquinas essentials are principles of cooperation of intellect and will, range of interaction these potencies and field of autonomy both potencies.

11

Czy poznanie jest wyższe niż miłość? Uzasadnienie wyższości intelektu nad wolą w ujęciu Tomasza z Akwinu

63%

Zembrzuski M.

Rocznik Tomistyczny

|

2014

|

vol. 3

75-97

EN

Thomas Aquinas in his works sympathizes with the priority and thus superiority of intellect over will definitely. Presenting various ways of arguing he intends to point out the perfection of intellect, which becomes perfect in its act of cognition, it assures the proper action of will. Because of its object – truth about reality – as well as final and formal causation intellect moves will which aims to good. Only in the situation of such an object of intellect, which somehow exceeds human cognition potencies, will could acquire superiority over cognition. Thus a man only in an act of love of God is able to love by will that, which he cannot cognize. In other cases, particularly in case of natural cognition of sensual reality, in which man grasps an essence, cognition always goes before volition. Stressing superiority of intellect over will is not a matter of introducing into the consideration of their mutual relations additional topic. It is crucial problem, which allows proper understanding issue of freedom in Aquinas’ account.

12

Dlaczego czynimy zło? Trójpodział przyczyn zła moralnego według św. Tomasza z Akwinu

63%

Belina-Prażmowska P.

Rocznik Tomistyczny

|

2014

|

vol. 3

113-127

EN

In the first part of the paper anthropological basis has been presented and it intends to show, that for a proper human being development a harmony between his faculties and dominion of intellect should occur. The lack of the harmony and lack of surrendering the other faculties to the intellect, reduces man to moral evil, causing or overmuch reign of feeling in act of decision, or deprivation of will. In the second part I have presented the possible mistakes in particular human faculties, which are causes of moral evil. So, ignorance in reason, malice of will and sins performed because of weakness influenced by feelings. At the beginning I have pointed out, that saint Thomas Aquinas sees all of them as a intellectual malfunction. In conclusion in should be said, that Thomas as a representative of intellectual ethics, focuses on intellectual aspect of human action and even he perceives evil as a kind of intellectual shortcomings. He does not deny irrational element in a man, but he points out the necessity of surrendering it to the will and intellect, so a man is able to grow in perfect inner harmony of senses, will and intellect.

13

Krytyczna rola filozofii w ukazywaniu selektywnego kształcenia i wychowania młodzieży na przykładzie fenomenologii Dietricha von Hildebranda

63%

Lendzion A.

|

2013

|

vol. 5(41)

|

issue 1

026-039

XX

The following article includes an analysis of human emotions concept, according to The Phenomenology of Dietrich von Hildebrand. This phenomenology is an example of an explanatory and critical role of the philosophy in an evaluation of upbringing and educational attitudes. A neglect of inward feelings leads to the selective formation of a person in the educational and upbringing process, based on the reductionist concept of man. A rehabilitation of human emotions is connected with an appreciation of higher feelings in upbringing, in which an enculturation, socialization and personalization are considered complementary. The three basic forms of contribution in values (i.e.: values embodiment, unification and creation) also have a significant meaning in upbringing. An analytic and pragmatic reason overgrowth and will overestimation lead to an emotional reduction. A “humble, righteous and loving I” is the source of the feelings which are adequate to cognised values. Issues of the human emotions complexity, an attitude towards values, an inharmonious development of human cognitive, aspiring and emotional spheres as well as the personal “I” are analysed in the phenomenological approach that emphasises an intentionality in human – world relations, an objective character of the values existing in a non-subjective world and essential dimension of the experience of a person.

14

Deontologiczne fundamenty bezinteresowności

63%

Wolman W.

Praca Socjalna

|

2021

|

vol. 36(4)

7-17

EN

The article is a part of the broad current of the philosophy of responsibility. It analyses and describes the basic elements of human activity in the anthropological and ethical perspective. A particular feature discussed in the article is selflessness, which is analysed in the perspective of the main ethical currents. In personalistic philosophy, responsibility and selflessness result from the will, whereas in deontological philosophy they result from the moral norm adopted by the subject. The concept that describes the nature and fundamental elements of an act is the theory of supererogatory act. According to it, a selfless act is a free, conscious act resulting from the realization of a norm immanent to the subject.

PL

Artykuł wpisuje się w szeroki nurt filozofii odpowiedzialności. Analizuje i opisuje podstawowe elementy ludzkiej działalności w perspektywie antropologicznej oraz etycznej. Szczególną cechą omawianą w artykule jest bezinteresowność, która analizowana jest w perspektywie głównych nurtów etycznych. W filozofii personalistycznej odpowiedzialność i bezinteresowność są wynikiem woli, natomiast w filozofii deontologicznej wynikają one z przyjętej przez podmiot normy moralnej. Koncepcją opisującą charakter i fundamentalne elementy czynu jest teoria czynu supererogatywnego. Według niej czyn bezinteresowny to akt wolny, świadomy i wynikający z realizacji immanentnej dla podmiotu normy.

15

Przysłówki mimo woli i mimowolnie. Spojrzenie diachroniczne

63%

Żochowska N., Kopernika U. M., Natalia Żochowska. Ur. 1984 r. w Toruniu. Ukończyła filologię polską na UMK o. k. s. d. z. z. j. Z. s. s. p. w. c. n. i. m. P. m. i. w. c. L. C. i. w. P. J., natalia.zochowska@wp.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series

|

2015

|

vol. 4

EN

Lexical units mimo woli i mimowolnie, functioning in the modern polish, are object of this article. Tidying up of certain historical facts concerning these two adverbs (and preposition mimo) helped with formulating hypothesis concerning it saying, that unit mimo woli semantically most probably derives from adverb mimowolnie. It “inherits” after it feature, which I am calling the identity of subjects, and which is for it, as for lexical unit, constitutive. The look at the history of studied expressions served also explaining, where from one of mistakes turning up at definitions of unit mimo woli is getting down. Majority of dictionary definitions of this expression - apart from the row of phrases close in meaning for the individual defined – contains the structure ‘wbrew woli’. Before preposition "mimo" meant both ‘bez’ as well as ‘wbrew’ – where in second from these meanings doesn't form the lexical unit with the noun a "wola", what's more, in our times isn't appearing in this meaning even in structures. By it today there is functioning a structure "wbrew woli". Appearance of the ‘wbrew woli’ in definitions of the adverb used in the contemporary Polish "mimo woli" most probably results from assigning to him the former significance – from the time, when wasn't still lexical unit.

PL

Przedmiotem artykułu są funkcjonujące we współczesnej polszczyźnie jednostki mimo woli i mimowolnie. Uporządkowanie pewnych faktów historycznych dotyczących tych dwu przysłówków (a także przyimka mimo) pomogło w sformułowaniu hipotezy mówiącej, że tożsamość podmiotów w znaczeniu mimo woli s e m a n t y c z n i e pochodzi od przysłówka mimowolnie. Spojrzenie na historię badanych wyrażeń posłużyło również wyjaśnieniu, skąd bierze się jeden z błędów pojawiających się w definicjach jednostki mimo woli. Większość słownikowych definicji tego wyrażenia – oprócz szeregu wyrażeń bliskoznacznych jednostce definiowanej – zawiera konstrukcję ‘wbrew woli’. Dawniej przyimek mimo znaczył zarówno ‘bez’ jak i ‘wbrew’ – z tym, że w drugim z tych znaczeń nie zleksykalizował się i nie tworzy jednostki języka z rzeczownikiem wola, co więcej, współcześnie nie występuje w tym znaczeniu nawet w konstrukcjach. Funkcjonuje za to dzisiaj konstrukcja wbrew woli. Pojawienie się komponentu ‘wbrew woli’ w definicjach używanego we współczesnej polszczyźnie przysłówka mimo woli wynika najprawdopodobniej z przypisywania jemu dawnego znaczenia – z czasu, gdy nie był jeszcze jednostką.

16

Model duszy wieloczęściowej jako starożytny horyzont pytania o ludzką wolę w świetle Etyki nikomachejskiej 1111b i Politei 437B – 440D

63%

Pasterczyk P.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 2

131-158

EN

An analysis of the concept of resolution (προαίρεσις) and rational desire (βούλησις) in the third book of the Nicomachean Ethics 1111B leads Aristotle to discuss the problem of weakness of will (ἀκρασία) in the context of the relationship between reason, lust and anger. The philosophical source of the possibility of such a discussion is most likely the text of the fourth book of Politea, in which Plato founded the theory of the multipartite soul, thus making it possible to answer the question about the sources of motivation for human action that are different from reason. Thus, Plato resolves the aporia of Socratic intellectualism, in the light of which the reason responsible for human motivations is in contradiction to the phenomena of action devoid of the features of rationality and self-control. The juxtaposition of the text of Nicomachean Ethics 111B and Politea 437B–440D opens the horizon of the question about the possibility of the Platonic genesis of human volitional acts and, in the longer term, also the concept of human will. The fruit of this juxtaposition is an attempt to interpret the Platonic theory of the soul in the light of the Aristotelian concept of ὄρεξις, by means of which the Stagirite distinguishes three elements of the soul analogous to Platonic reason, lust and anger (λογισμός - ἐπιθυμία - βμολς), such as rational desire, θυμοειδές - ἐπιθυμητικόν). The perception of the possibility of the Platonic genesis of volitional acts defined later by Augustine in the context of the concept of the will (voluntas) is based on the finding of a relationship between rational desire interpreted by Aristotle as a volitional act (βούλησις) and Plato’s interpretation of reason not only as an intellect, but also as a dynamics that appears on the one hand in the form of erotic power (Symposium, Phaedrus) and on the other hand in the form of rational desire (Hippias Minor, Gorgias).

PL

Analiza pojęcia postanowienia (προαίρεσις) i rozumnego pożądania (βούλησις) w trzeciej księdze Etyki Nikomachejskiej 1111B prowadzi Arystotelesa do dyskusji problemu słabości woli (ἀκρασία) w kontekście stosunku między rozumem, pożądliwością i gniewem. Filozoficznym źródłem możliwości takiej dyskusji jest najprawdopodobniej tekst czwartej księgi Politei, w którym Platon dokonuje fundacji teorii wieloczęściowej duszy, umożliwiając tym samym odpowiedź na pytanie o różne od rozumu źródła motywacji ludzkiego działania. Tym samym Platon rozwiązuje aporię sokratejskiego intelektualizmu, w świetle której odpowiedzialny za ludzkie motywacje rozum znajduje się w sprzeczności do fenomenów działania pozbawionych cech rozumności i opanowania. Zestawienie tekstu Etyki 111B oraz Politei 437B – 440D otwiera horyzont pytania o możliwość platońskiej genezy ludzkich aktów wolitywnych, a w dalszej perspektywie także pojęcia ludzkiej woli. Owocem tego zestawienia jest bowiem próba interpretacji platońskiej teorii duszy w świetle arystotelesowskiego pojęcia ὄρεξις, za którego pomocą Stagiryta wyodrębnia trzy analogiczne do platońskiego rozumu, pożądliwości i gniewu (λογισμός – ἐπιθυμία – θυμός) elementy duszy, takie jak rozumne pożądanie, pożądliwość i gniew (βούλησις – θυμοειδές – ἐπιθυμητικόν). Dostrzeżenie możliwości platońskiej genezy aktów wolitywnych zdefiniowanych później przez Augustyna w kontekście pojęcia woli (voluntas) opiera się na stwierdzeniu związku między rozumnym pożądaniem interpretowanym przez Arystotelesa jak akt wolitywny (βούλησις) a interpretacją rozumu przez Platona nie tylko jako intelektu, ale także jako dynamiki jawiącej się z jednej strony w postaci siły erotycznej (Sympozjon, Fajdros), z drugiej strony zaś w postaci rozumnego pożądania (Hippiasz Mniejszy, Gorgiasz).

17

Teoria znaków i języka Ferdinanda Tönniesa

51%

Przestalski A.

Opuscula Sociologica

|

2013

|

issue 3(5)

5-18

PL

W artykule przedstawiono nieznany, nie tylko szerszemu kręgowi czytelników naukowych, lecz także specjalistom tej dziedziny, fragment systemu socjologicznego Ferdinanda Tönniesa, odnoszący się do języka jako środka komunikacji. Pierwszą część artykułu poświęcono omówieniu ogólnej teorii znaku i typologii znaków Tönniesa, który dzieli znaki na, po pierwsze, niezależne od woli ludzkiej, w tym pozaludzkie, mimowolne i ustanowione przez nią celowo oraz, po drugie, na indywidualne i zbiorowe (społeczne). Cześć drugą artykułu poświęcono teorii języka Tönniesa. Posługiwanie się językiem jako systemem znaków społecznych wymaga ich rozumienia (Verstehen), tzn. wyposażania go w określony sens przez nadawcę i reprodukowania tego sensu przez odbiorcę, przy czym oba te akty mogą być oparte na przeciwstawnych typach osobowości i mentalności ludzkiej: woli istoty, czyli połączeniu ludzkich instynktów, emocji i sumienia lub woli wyboru – racjonalnego oglądu świata połączonego z kalkulacją korzyści własnych.

EN

The paper presents a fragment, unknown not only to a broader scientific readership but also to specialists in the field, of Ferdinand Tönnies’ sociological system, relating to language as a means of social communication. The first part of the paper is devoted to his general theory of sign and their typology. He divides signs, firstly, into those independent of the human will, including extrahuman and involuntary ones, and those intentionally fixed by the human will, and, secondly, into individual and collective (social) ones. The second part of the paper deals directly with Tönnies language theory. The condition of using a language, as a system of social signs, is understanding (Verstehen), i.e., giving it a specific meaning by the addresser and reproducing that meaning by the addressee. Both acts may rest on mutually opposed personality and mentality types: essential will, being a blend of instincts, emotions and conscience, and arbitrary will, or a rational world view linked with calculation of self interests.

18

Akty duchowe osobowego przeżycia śmierci w świetle nauki Ladislausa Borosa

51%

Nowak J.

Studia Gdańskie

|

2019

|

issue 45

99-114

PL

Na podstawie Borosowskiej analizy aktów woli, poznania, spostrzegania, przypominania i miłości można dojść do stwierdzenia, że śmierć stanowi szczytowy moment rozwoju ludzkiej osoby, w którym to momencie następuje intensyfikacja owych aktów duchowych człowieka, co z kolei skłania go do podjęcia ostatecznej decyzji wyboru Boga. Śmierć jest więc dla naszego teologa realizacją pełni człowieczeństwa i możliwością podjęcia decyzji życiowej. Podjęcie zaś takiej decyzji dokonującej się w momencie śmierci, jest osiągnięciem najwyższej duchowej dojrzałości. Śmierć zatem jest najwyższym aktem osobowym, najważniejszym aktem ludzkiej świadomości i wolności, co wyraźnie akcentuje Boros w swej filozoficzno-teologicznej wizji.

EN

On the basis of Boros's analysis of the acts of will, cognition, perception, remembrance and love, one may conclude that death is the peak moment of human development, at which moment a man’s spiritual acts are intensified, which in turn prompts him to make the final decision to choose God. For this theologian, death is the fulfilment of humanity and the opportunity to make a life decision. Making such a decision at the moment of death is the achievement of the highest spiritual maturity. Death, therefore, is the highest personal act, the most important act of human consciousness and freedom. This is clearly emphasized by Boros in his philosophical-theological vision.

19

Byt i nicość w myśli Mistrza Eckharta. Początki niemieckiej filozofii woli

51%

Augustyniak P.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 2

273-283

PL

Artykuł poświęcony jest Mistrza Eckharta wykładni ontologicznych struktur rzeczywistości, w której to wykładni ważną rolę odgrywają pojęcia bytu, nicości, istnienia i Boskości. W artykule rozważone zostają kolejno: 1. Wykładnia bytu i nicości w prologu do łacińskiego Opus tripartitum; 2. Wykładnia istnienia i Boskości w dziełach niemieckich; 3. umiejscowienie tych rozważań w kontekście Eckhartiańskiej koncepcji abgescheidenheit. Podstawową tezą artykułu jest to, że w swojej refleksji ontologicznej Mistrz Eckhart zbliża się do myślenia o istocie rzeczywistości jako Woli, co jest wyraźną antycypacją ważnego nurtu niemieckiej filozofii.

EN

The article is devoted to Meister Eckhart’s interpretation of ontological structures of reality in which the concepts of being, nothingness, existence, and Godhead play an important role. The article discusses: 1. the interpretation of being and nothingness in the prologue to the Latin Opus tripartitum ; 2. the interpretation of existence and Godhead in German works; 3. the placement of these deliberations in the context of Eckhart’s conception of abegescheidenheit . The article’s main thesis is that in his ontological reflection, Meister Eckhart comes close to thinking about the essence of reality as Will, which is a clear anticipation of an important cur- rent in German philosophy.

20

Reclaiming Biblical Relevance in Preaching. The Necessary and Sufficient Conditions of Biblical Relevance in Preaching

51%

Bekesza L.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 12: Homiletyka

5-29

EN

The desired outcome of biblical communication is application – the process of the listener relating his or her life to the truth of God’s word. Consequently, the goal of biblical communication is relevance – the process of relating truth of God’s word to the listener. At the heart of the biblical equation of communication stands the question of the necessary and sufficient conditions which must obtain for a sermon to count as being biblically relevant. The article analyzes the content and form of biblical communication seeking to determine its relationship to the consciousness of the listener (intellect, affection and will). The paper contends for an objective foundation of biblical relevance found in the biblical content always aiming at the will of the listener and the biblical form framing the content for the intellect of the hearer. The sermon is biblically relevant to the extent to which the above relationships obtain in the process of communication.

PL

Pożądanym rezultatem komunikacji biblijnej jest aplikacja – proces, w którym słuchacz odnosi do swojego życia prawdę zawartą w słowie Bożym. Wskutek tego celem komunikacji biblijnej jest relewancja – proces odnoszenia prawdy Bożego słowa do słuchacza. W sercu tego równania komunikacji biblijnej znajduje się pytanie o warunki konieczne i wystarczające, które musi spełniać kazanie, aby być uznanym za relewantne biblijnie. Artykuł ten analizuje materię i formę komunikacji biblijnej starając się określić ich relację do świadomości słuchacza (rozumu, uczuć i woli). Stwierdza się w nim, że obiektywna podstawa relewancji biblijnej zawarta jest w treści biblijnej zawsze nakierowanej na wolę słuchacza oraz w formie biblijnej ujmującej treść w pewne ramy na potrzeby rozumu słuchacza. Kazanie jest relewantne biblijnie w takim zakresie, w jakim powyższe relacje występują w procesie komunikacji.

Refine search results

Wybrane sposoby interpretacji procesów wolicjonalnych i wolności woli we współczesnej psychologii. Realizacja motywów ja jako podstawa rozwoju dyspozycji wolicjonalnych.

O pięknie w pracy prawnika

Filozoficzna analiza doświadczenia woli i jej słabości.

Na czym polega orientacja na dobro w działaniu?

Jaka wola, taka dola

Edyta Stein: wiara jako decyzja. Refleksje w świetle Augustyna, Kartezjusza, Husserla, Ingardena i Benedykta XVI.

Ewolucja aksjologii Elzenberga w świetle jego tekstów. Analiza filologiczno-filozoficzna

Próba rehabilitacji pojęcia monoteletyzmu w świetle dedukcji wynikających z definicji osoby

La vérité, fondement de l’éthique

Miejsce woli w zagadnieniu ludzkiego działania w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

Czy poznanie jest wyższe niż miłość? Uzasadnienie wyższości intelektu nad wolą w ujęciu Tomasza z Akwinu

Dlaczego czynimy zło? Trójpodział przyczyn zła moralnego według św. Tomasza z Akwinu

Krytyczna rola filozofii w ukazywaniu selektywnego kształcenia i wychowania młodzieży na przykładzie fenomenologii Dietricha von Hildebranda

Deontologiczne fundamenty bezinteresowności

Przysłówki mimo woli i mimowolnie. Spojrzenie diachroniczne

Model duszy wieloczęściowej jako starożytny horyzont pytania o ludzką wolę w świetle Etyki nikomachejskiej 1111b i Politei 437B – 440D

Teoria znaków i języka Ferdinanda Tönniesa

Akty duchowe osobowego przeżycia śmierci w świetle nauki Ladislausa Borosa

Byt i nicość w myśli Mistrza Eckharta. Początki niemieckiej filozofii woli

Reclaiming Biblical Relevance in Preaching. The Necessary and Sufficient Conditions of Biblical Relevance in Preaching