Search results

1

Przedsiębiorczość i wolny rynek a sprawiedliwość społeczna

100%

Pyszka S.

Sympozjum

|

1999

|

issue 2(5)

85-102

PL

Chcę zwrócić uwagę na kilka pozycji z zakresu katolickiej nauki społecznej. Nasze środowisko, nauczające katolickiej nauki społecznej czy nauki społecznej Kościoła, pisze i publikuje kolejne książki i artykuły, a środowiska, do których one są adresowane, niemal ich nie znają czy nie czytają. Opieram się w tych refleksjach, o których za chwilę, także na kilku innych publikacjach. Jak mówi Tomasz Gruszecki, „literatura światowa jest bardzo obszerna, ale pięćdziesiąt lat cenzury zrobiło swoje; fundamentalne prace Hayeka i jego kontynuatorów są nieprzetłumaczone i czasem «odkrywa się» u nas wątki dawno już podjęte”. Wyważamy otwarte drzwi i nadrabiamy wieloletnie zaległości. Wyznaję, że także w marketingach wydawnictw ambitniejszych pozycji odbywa się nieraz jakaś błyskotliwa promocja kolejnego tomu i... potem następuje najgłębsza cisza. A książki te powinien przeczytać każdy poseł, senator, marszałek samorządowy oraz radny miejski i gminny.

2

ZAGROŻENIE KORUPCYJNE W DZIAŁALNOŚCI FIRM OCHRONY MIENIA I OSÓB

88%

Czop A., Bil J.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2015

|

vol. 20(20)

183-205

PL

Niniejsze opracowanie poświęcone jest problematyce występowania korupcji w podmiotach świadczących usługi ochrony osobistej i mienia. Autorzy wskazują na występowanie zdarzeń korupcyjnych także w obszarze firm, które prosperują w warunkach wolnego rynku. Dodatkowo przedstawiają strefy zagrożenia korupcyjnego, które mogą mieć miejsce w przywołanym środowisku rynkowym.

3

Z bliska i z daleka

63%

Pławuszewski P.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 111 Zmysły i afekty

274-281

PL

Recenzowaną książkę Michała Piepiórki Rockefellerowie i Marks nad Warszawą. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej (2019) autor uznaje za inspirującą i kompetentną próbę zbadania, jak rodzime kino fabularne (z lat 1989-2013) opowiadało o polskiej rzeczywistości po roku 1989, czyli po przełomie ustrojowym. Autor recenzji przedstawia założenia metodologiczne badacza, precyzuje jego zainteresowania tematyczne (skupione wokół kwestii gospodarczych), sugeruje też pewne uzupełnienia dotyczące bibliografii. Za jeden z największych atutów książki Piepiórki recenzent uznaje jego założenie, by właściwie całkowicie zrezygnować z estetycznego wartościowania dzieł filmowych na rzecz zdystansowanej interpretacji tych wszystkich tytułów, które wydają się istotne w kontekście przedsięwziętego działania badawczego.

EN

Michał Piepiórka’s book Rockefellerowie i Marks nad Warszawa. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej [The Rockefellers and Marx over Warsaw: Polish Feature Films Vis-a-vis the Economic Transformation] (2019) is reviewed as an inspiring and competent attempt to investigate how domestic feature movies (from the period of 1989 to 2013) reflected Polish reality after 1989 (i.e. the time of political transformation). The reviewer presents Piepiórka’s methodological premises, specifies his adequately restricted thematic interests (which revolve around economic issues) and offers some bibliographic suggestions. Piepiórka’s decision to abandon the aesthetic evaluation of the movies (in favour of a rigorous interpretation of all works that seem relevant for his research task) is considered as one of the most important merits of his book.

4

Dlaczego kiedyś wierzyliśmy w wolny rynek?

63%

Pogonowska B.

Prakseologia

|

2015

|

vol. 157/2

53-68

PL

Celem artykułu jest próba rekonstrukcji ogólnych założeń kulturowych, które w czasach nowożytnych ukształtowały i rozpowszechniły w społeczeństwach Zachodu przekonanie o wyjątkowo pozytywnej roli wolnego rynku w ekonomii i społeczeństwie.

EN

In this article the major interest lies in common beliefs in free market’ positive role in economy and society. The main goal is to reconstruction of general cultural assumptions that grounded this beliefs.

5

Unijna polityka ochrony konsumentów

63%

Ślusarczyk Z.

Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula

|

2018

|

issue 1(55)

57-69

PL

Istnienie wspólnego rynku Unii Europejskiej stwarza wiele korzyści dla konsumentów. Zapewnia on m.in. większy wybór towarów i konkurencyjne ceny, ale wiąże się z nim także wiele niebezpieczeństw dla konsumentów. Dotyczą one np. nierzetelnych informacji o produktach lub usługach, występowanie towarów niebezpiecznych dla zdrowia i życia konsumentów. Ponadto, wielość informacji o produktach i usługach powoduje, że większość konsumentów słabo orientuje się co do ich skutków ubocznych. Stąd też ocenia się, że pozycja konsumenta na jednolitym rynku UE jest znacznie słabsza niż producentów i usługodawców i wymaga stałej i większej ochrony. Zagadnienia te są podejmowane i stopniowo regulowane prawnie przez instytucje UE i stosowne organy państw członkowskich.

EN

The existence of a shared market in the EU creates many advantages for the consumers. It provides them, among others, with a wider range of products and competitive prices, but this comes with potential threats. These concern, for instance, dishonest product or service information, or releasing goods that pose a threat to consumers’ health and lives. Moreover, the excessive amount of information about products and services confuse the consumers when it comes to side effects. The conclusion drawn from this is that the consumer’s position on a uniform EU market is much weaker than the producers’ and service providers’, and requires constant and increased protection. These issues are raised and gradually regulated by law by EU institutions and appropriate bodies of its member countries.

6

Dlaczego szkoły wyższe nie wychowują?

63%

Kućko M.

Pedagogika Szkoły Wyższej

|

2013

|

issue 1

75-96

EN

The purpose of this article, is the attempt of disclosuring the obstacles of leading the educational activity in college. Such obstacles can include a variety of educations de fi nition – a certain sense that is given to it, because the differential of the scale of philosophical and anthropological views, taken by the authors dealing with the issue of education. Multiple meaning of this term, has its implications in perception – of the part of academic environment – education as the activity „reserved” for children and youth, but no longer for students. Another obstacle to the existence of the education in higher education schools, is treating it as an activity that is less important, than training or scienti fi c research. Leading an educational activity on University, is also hindered by still developing number of studies, as well as still growing domination of labor market rules in educational reality.

7

Czy ekonomiści wierzą jeszcze w wolny rynek?

63%

Zboroń H.

Prakseologia

|

2015

|

vol. 157/2

33-51

PL

Precyzując obszar swoich zainteresowań, autorka deklaruje, że postawiony problem rozważa w odniesieniu do poglądów podzielanych w środowisku ekonomistów, odnosząc je do kontekstu ostatniego kryzysu gospodarczego oraz dyskusji dotyczących jego przyczyn. Jej zdaniem kryzys wiary w ideę wolnego rynku dotyczy jej neoliberalnej interpretacji dokonanej w ramach ekonomii neoklasycznej. Dyskusje toczące się w obrębie ekonomii ortodoksyjnej pomiędzy reprezentantami podejścia neoklasycznego i neokeynesistowskiego pozwalają wysnuć wniosek, że istnieje pilna potrzeba przeformułowania treści pojęcia wolny rynek stosownie do coraz wyraźniej i powszechniej manifestowanych pragnień odejścia od neoliberalnego projektu porządku społecznego.

EN

Specifying the area of her interest the author declares that the stated problem is considered with regard to the views shared within the circle of economists by relating them to the context of the recent economic crisis and the discussion of its possible causes. According to the author, the crisis of faith in the idea of a free market concerns its neoliberal interpretation adopted in the framework of neo-classical economics. Ongoing discussion within orthodox economics between representatives of the neo-classical and the neo-keynesian approach allow to draw a conclusion that there is an urgent need to reformulate the meaning of the term free market in accordance with more clearly and more commonly manifested eagerness to depart from the neoliberal project of the social order.

8

Wyzwania rynku unijnego wobec polskich eksporterów sektora rolno-żywnościowego

63%

Lizinska W.

Problemy Rolnictwa Światowego

|

2009

|

vol. 08(23)

PL

Celem głównym artykułu była próba przedstawienia wyzwań rynku unijnego wobec polskich eksporterów artykułów rolno-spożywczych. Wykorzystano wyniki badań przeprowadzonych w 2009 r. i w 2004 r. wśród 30 przedsiębiorstw woj. warmińsko-mazurskiego. Rynek unijny jest bardzo istotnym dla polskich eksporterów, o czy może świadczyć fakt bardzo dużego poziomu polskiego eksportu na rynki krajów unijnych. W 2009 r. największym wyzwaniem (60,0% odpowiedzi) dla eksporterów z woj. warmińsko-mazurskiego była konkurencja, natomiast w 2004 r. dostosowania do wysokich standardów unijnych (57,7% odpowiedzi). W obu okresach badawczych częściej były identyfikowane jednak korzyści wynikające z procesu integracji: w 2009 r. było to uproszczenie procedur w handlu (63,3% odpowiedzi), w 2004 r. wzrost sprzedaży (61,5% odpowiedzi). W związku z perspektywą przyjęcia wspólnej waluty eksporterzy najczęściej oczekują stabilizacji cenowej (93,3% odpowiedzi) oraz zmniejszenia kosztów transakcyjnych (66,6% odpowiedzi). Najważniejszą barierą w rozwoju handlu na rynkach zagranicznych są trudności związane z płatnościami za dostarczony towar (76,6% odpowiedzi).

EN

The aim of paper was to show the challenges which arise in the EU market for Polish exporters of agricultural and food products. Results of survey executed among 30 exporters from Warmińsko-Mazurskie region are presented. The EU market is very important for Polish exporters which is confirmed by a very high level of Polish exports to the EU member states. The main challenge for exporters from Warmińsko-Mazurskie region was in 2009 the market competition (60.0% answers) and in 2004 the adjustment to high union standards (57.7% answers). In both researched periods more often benefits following the integration were identified: in 2009 it was a simplification of commercial procedure (63.3% answers), in 2004 an increase of sales (61.5% answers). From the prospective acceptance of common European currency the exporters mostly expect price stabilization (93.3% answers) and decreases of transaction costs (66.6% answers). Difficulties related with payments for supplied commodity are the most important barrier for commercial development in foreign markets (76.6% answers).

9

ORGANIZACJA MONARCHISTÓW POLSKICH – IDEA I HISTORIA

63%

Korzondkowski P.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Finansów i Prawa w Bielsku-Białej

|

2015

|

issue 3

193-216

PL

Ruch monarchistyczny w Polsce nie jest zbyt popularny, rzadko można usłyszeć o działalności monarchistów, ich postulatach i poglądach. w tym artykule podjęto się próby przedstawienia idei i historii Organizacji Monarchistów Polskich, polskiego stowarzyszenia obecnego w przestrzeni publicznej od 1989 roku. w pierwszym rozdziale opisano początki działalności tej organizacji, następnie omówiono trzy konstytuujące ją idee: tradycjonalizm katolicki, legitymizm i wolny rynek. Te trzy idee tworzą swego rodzaju „ideową triadę”, której przyjęcie wymagane jest od każdego, kto pragnie wstąpić do stowarzyszenia. w ostatnim rozdziale omówiono najważniejsze wydarzenia z ostatnich lat działalności Organizacji Monarchistów Polskich.

EN

Monarchist movements are not overly popular in Poland, one can rarely hear about activities of the monarchists, their postulates and views. This paper makes an attempt to depict the ideals and history of the Organization of Polish Monarchists; a Polish association which has been present in the public space since 1989. The first part of the paper describes the early stages of this organization’s activities, the next part contains a review of the three basic ideals underlying the Polish Monarchist Movement: catholic traditionalism, legitimism and the free market. Those three ideals create a certain “ideological triad”, the acceptance of which is a pre-requisite for everyone wishing to join the association. The last part lists the most important events and undertakings of the Organization of Polish Monarchists that took place in recent years.

10

Emanacja natchnienia czy towar? Problemy literatury i jej twórców wobec narodzin wolnego rynku w XIX wieku

51%

Ścieszka-Bajura A.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2016

|

vol. 7

|

issue 3

101-117

PL

W artykule przedstawione zostały wybrane problemy, z jakimi przyszło mierzyć się literaturze i jej twórcom w obliczu zmiany stosunków: wyczerpywania się ugruntowanego wielowiekową tradycją mecenatu wielkopańskiego oraz narodzin wolnego rynku literatury. Poruszone zostały kwestie: niezgody na utowarowienie literatury; potępienia motywacji działania księgarzy i wydawców nastawionych na zysk; burzliwych relacji między nimi a ludźmi pióra; niechęci do nowożytnej publiczności literackiej, złożonej z osób o różnym statusie materialnym i poziomie wykształcenia. Artykuł zawiera także refleksje dotyczące podnoszonej w XIX wieku kwestii ryzyka tworzenia opłacalnej finansowo, lecz miernej jakościowo literatury będącej jednak odpowiedzią na zapotrzebowanie publiczności. Perspektywa badawcza obejmuje sześć pierwszych dziesięcioleci XIX wieku. Jest to czas, w którym problemy z wolnym rynkiem – percepcją stosunków w jego obrębie, szansami i zagrożeniami, są widocznej najlepiej. Koniec XIX wieku będzie już czasem, w którym wolny rynek jest ugruntowany, a zrozumienie jego zasad wyklucza część wcześniejszych problemów. Autorzy rozumieją już, że pieniądze nie muszą być czynnikiem degenerującym literaturę, mogą napędzać jej rozwój.

EN

The article presents few chosen problems that literature and writers faced after the change of proportions between the fading lordly patronage established on centuries-old tradition and the birth of the free market in literature. In the article there are issues raised such as: disapproval of making literature a commodity, condemnation of money-driven booksellers and publishers, stormy relations between them and the wordsmiths, aversion towards the modern literary audience, which composed of people representing various material status and different level of education. The article reflects also on another 19th-century issue and that is the risk of creating cost-effective but yet poor quality literature, being on the other hand the answer to the public demand. The research perspective consists of the first six decades of the 19th century, the time in which the problems with the free market are seen best—that is the opportunities, risks and the perception of relations within the free market. At the close of the 19th century the free market is already established the comprehension of its laws excludes some of the former issues. At that point in time authors already understand that money doesn’t have to be a literature degenerating factor but rather one that accelerates its development.

11

Polityka w poezji, poezja w polityce – kilka uwag o upolitycznieniu polskiej poezji współczesnej

51%

Dwojnych A.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2017

|

vol. 9(45)

|

issue 4

133-144

PL

Przedmiotem artykułu jest polityczność i zaangażowanie polskiej poezji współczesnej po 1989 r. Choć przytaczane w tekście utwory powstały po 2000 r., to przemiany ustrojowe, które zaczęły się w 1989 r., ukształtowały – zdaniem autorki – obecny rynek poetycki w sposób, który determinuje powstającą w jego ramach twórczość. Celem tekstu jest analiza polityczności współczesnej poezji polskiej na trzech płaszczyznach, które są wyznaczane przez następujące pytania: (1) jak przemiany ustrojowe i upowszechnienie w Polsce wolnego rynku wpłynęły na styl uprawiania poezji? (2) jakie wątki społeczno-polityczne pojawiają się w poezji współczesnej? (3) jak upolityczniony jest rynek wydawniczy w Polsce oraz przyznawanie nagród literackich? Autorka stara się odpowiedzieć na te pytania, dokonując analizy treści wybranych utworów poetyckich, a także dyskursu toczącego się w środowisku literackim.

EN

The subject of the article is the politicalness and involvement of Polish contemporary poetry after 1989. Although the works quoted in this text were created after 2000, the systemic transformations that began in 1989 shaped — according to the author — the current poetic market in a way that determines the creativity arising within its framework. The aim of the text is to analyze the politicization of the contemporary Polish poetry on three levels, which are determined by the following questions: (1) how have political changes and the expansion of the free market in Poland influenced the style of poetry? (2) what socio-political threads appear in contemporary poetry? (3) what is the impact of politics on the publishing market in Poland and the awarding of literary prizes? The author tries to answer these questions by analyzing the content of selected poetic works, as well as the discourse taking place in the literary milieu.

12

Liberalizm gospodarczy w opinii współczesnych badaczy francuskich

51%

Skodlarski J.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2015

|

vol. XCVII

341-351

PL

Kryzysy ekonomiczne w latach 1991–1992 i w 1997–1998, a zwłaszcza kryzys w 2008 roku sprowokowały ekonomistów i polityków do refleksji na temat rynku i roli państwa w gospodarce. Coraz częściej podważano wiarę w liberalny rynek. Niektórzy ekonomiści opowiadają się za rozszerzeniem interwencjonizmu państwowego. Inni zaś twierdzą, że państwo psuje gospodarkę, bo rządzi polityka, a nie ekonomiczna wiedza. Kryzysy ekonomiczne, nasilająca się globalizacja w gospodarce światowej oraz zagrożenia ekologiczne sprawiły, że w pierwszej dekadzie XXI w. duże zainteresowanie problematyką współczesnego liberalizmu przejawiało francuskie środowisko naukowe. Interesujący punkt widzenia na tę kwestię przedstawił filozof Jean Claude Micheà. Główną jego tezę można streścić następująco. Liberalizm współczesny powinien być jednością, łączącą liberalizm ekonomiczny z osiągnięciami kultury i historii oraz z elementami religii. Czynnikiem centralnym, według niego, powinien być liberalizm ekonomiczny. Odmienne stanowisko prezentują profesorowie ekonomii Morice Niveau i Yves Crozet. Krytykują oni wolny rynek jako niesprawiedliwy społecznie. Inni autorzy francuscy, tacy jak Andrè Gauthier i Odile Castel, bardzo krytycznie odnoszą się do liberalnej globalizacji. Z kolei Yves Carsalade jest zwolennikiem interwencjonizmu państwowego, a Philippe Norel wskazuje na wolny rynek jako główny czynnik rozwoju gospodarczego.

EN

Economic crises in 1991–1992 and 1997–1998 and particularly in 2008 provoked economists and politicians to reflection about the role of state in economy. They more often undermine faith in liberal market. Some of the economists advocate for state interventionism. Others claim that state could spoil the economy because „it is politics that rules” not economic knowledge. Economic crises, globalization of world economy and environmental hazards made French scientific milieu more interested in problems of modern liberalism in first decade of XXI century. Jean Claude Micheà presented interesting point of view on this issue. According to him modern liberalism should be one combining economic liberalism with achievements of culture, history and religion. Nevertheless economic liberalism should be the central point. The opposite point of view is presented by professors of economics Morice Niveau and Yves Crozet. They criticize free market as socially unjust. Other French authors as Andre Gauthier and Odile Castel are very critical of liberal globalization. Yves Carsalade is supporter of state interventionism. Philippe Norel appoints free market as a main factor of economic development.

13

Wyobraźnia ekonomiczna w Polsce

51%

Koźminski A. K., Zagórski K.

Studia Socjologiczne

|

2011

|

issue 2(201)

55-84

PL

Artykuł stanowi próbę zbadania charakteru współczesnej ekonomicznej wyobraźni Po- laków. Metodą ankietowego badania reprezentatywnego zrekonstruowane zostały ogólne (złożone) zespoły wyobrażeń na temat czynników korzystnych dla gospodarki jako całości, poszczególnych przedsiębiorstw oraz ludzi. Zbadane zostały determinanty poglądów tworzą- cych ogólniejsze wyobrażenia na ten temat, a także ich wpływ na stopień akceptacji demo- kracji.

EN

The paper attempts at investigation of contemporary economic imagination of the Poles. Representative survey data have been used to reconstruct general (composite) dimensions of imaginations of the factors beneficial to economic success on the levels of national economy, individual enterprises and people. The determinants of these imaginations on the one hand and their impact on attitudes to democracy on the other have been measured and discussed.

14

Trudny związek demokracji i wolnego rynku w warunkach deglobalizacji. Perspektywa katolickiej nauki społecznej

51%

Dylus A.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2019

|

vol. 11(47)

|

issue 4

5-30

PL

W artykule podejmuje się pytanie, czy teza o związku demokracji i wolnego rynku obowiązuje także w warunkach deglobalizacji. Dotychczas koniunkcję autorytarnych reżimów politycznych z liberalnym systemem gospodarczym traktowano jako wyjątki od reguły. Osłabiony dziś związek demokracji i wolnego rynku prezentujemy z „perspektywy katolickiej nauki społecznej”. W punkcie wyjścia pokazujemy, na czym opiera się przekonanie o współzależności wolnego rynku i demokracji oraz narastanie kryzysu „demokratycznego kapitalizmu”. Następnie omawiamy te związane z globalizacją przemiany gospodarcze, które w konsekwencji osłabiają demokrację. Rezultatem społecznego niezadowolenia ze skutków globalizacji są próby jej zahamowania. Pojawia się jednak pytanie, czy w ogóle jest to możliwe. Dopiero po uchyleniu tej wątpliwości następuje charakterystyka symptomów deglobalizacji. Jeśli gospodarczą globalizację cechuje maksimum rynkowej wolności, to z deglobalizacją wiążemy jej ograniczenie. Rozważania zamyka próba ustalenia, czy to osłabienie rynkowej wolności przekłada się na kondycję demokracji.

EN

The aim of the paper is to address the question of the relationship between democracy and free market in the framework of deglobalization. So far, the relationship between the authoritarian regimes and liberal economy system has been regarded as the exception to the rule. The weakening now relationship between democracy and free market is presented in this paper from the perspective of the Catholic Church Social Doctrine. At the beginning, the basis of the relationship between free market and democracy and the crisis of the “democratic capitalism” are depicted. The economic changes connected with globalization that undermine the democracy are also discussed. The social discontent caused by globalization results in the attempts to hinder this process. There is a question, though, whether it is possible to do it. Then, the characteristics of deglobalization symptoms is given. If economic globalization is characterized by the maximum of market freedom so deglobalizaton can be connected with its constraint. At the end, it is considered whether the weakening of free market has an impact on the condition of political democracy.

15

Libertariańskie poglądy na policję i sądy w ujęciu Murraya Newtona Rothbarda

51%

Buczek M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

|

2016

|

vol. 41

|

issue 1

EN

In this article were presented proposals of Murray Newton Rothbard, one of the main representatives of libertarianism, on the police and the courts – services which are regarded by many as necessary to maintain within the equally necessary – in their opinion – the state. As we know, the state does not have its own money, in addition to those taken from their citizens by force in the form of taxes. Rothbard solutions are thus intended to prevent coercion, both on the side of using the services and those who provide these services. Due to the nature of libertarian ideas, which are characterized by simplicity and a strong emphasis on the element of freedom, this article is contained in the short form and does not indicate the specific imperatives of action.

PL

W artykule zostały przedstawione propozycje Murraya Newtona Rothbarda – jednego z głównych przedstawicieli libertarianizmu – na temat policji i sądów, czyli służb, które przez wielu są uważane jako konieczne do utrzymywania porządku w ramach równie koniecznego – ich zdaniem – państwa. Jak wiadomo, państwo nie posiada własnych pieniędzy, oprócz tych, które przymusem odbiera obywatelom w postaci podatków. Rozwiązania Rothbarda mają za zadanie uniknąć przymusu zarówno po stronie korzystających z usług, jak i tych, którzy te usługi świadczą. Ze względu na charakter libertariańskich poglądów, które cechuje prostota i silny nacisk na element wolności, artykuł ten zawiera się w krótkiej formie i nie wskazuje konkretnych imperatywów działania.

16

The Culture of Consumption as a Consequence of the Economic Process in the Context of Changes in the European Union

51%

Pieszak E.

Rocznik Integracji Europejskiej

|

2020

|

issue 14

259-269

PL

W artykule poprzez analizę porównawczą dyskursu związanego z opisem ekonomicznych procesów wolnorynkowych i dyskursów związanych z procesami kulturowymi szukamy perspektywy badawczej, pozwalającej badać wzajemny wpływ tych procesów kulturowych. Jeżeli przeanalizujemy opisy przemian społeczno-gospodarczych, krajów takich, jak Polska czy kraje Nadbałtyckie, okaże się, że droga ich do zwiększenia konkurencyjności ekonomicznej jest podobna. Wiąże się ona ze zmianami rynkowymi, ale także przemianą kulturową w szerszym kontekście. Można więc postawić hipotezę: jednostka jest wolna w świecie myśli jednak w świecie zjawisk wolność nie istnieje. Hipoteza ta rozwinięta na społeczeństwa, które wprowadziły wolny rynek brzmiała by: jednostka w społeczeństwie konsumpcyjnym jest wolna w świecie swoich myśli, lecz w świecie zjawisk rynkowych podlega niezależnym od niej procesom.

EN

In the article, through a comparative analysis of the discourse related to the description of economic free market processes and discourses related to cultural processes, we are looking for a research perspective that allows to examine the mutual influence of these cultural processes. If we analyze the descriptions of socio-economic changes in countries such as Poland or the Baltic countries, it turns out that their path to increase economic competitiveness is similar. It is associated with market changes but also a cultural change in a broader context. Thus, one can hypothesize: the individual is free in the world of thought, however, in the world of phenomena, freedom does not exist. This hypothesis developed for societies that introduced a free market would be: the individual in the consumer society is free in the world of his thoughts but in the world of market phenomena he is subject to independent processes.

17

The Philosophy of Industrial Enterprise from a Praxeological and Personalistic Perspective

45%

Gniadek J.

Prakseologia

|

2020

|

vol. 162

83-101

EN

In the text entitled Zur Philosophie der industriellen Unternehmung / Uwagi filozoficzne o przedsiębiorstwie przemysłowym („Towards the Philosophy of Industrial Enterprise”), Józef I. M. Bocheński OP (†1995) attempts at discovering the function of the entrepreneur as a factor connecting capital and labor. The Dominican philosopher fails to notice, however, that there is no artificial division of consumer goods and capital goods. This is determined by the calculating mind of the acting man, whose point of reference is private property. It is a necessary element of economic calculation, without which there is no economic rationality. In his analysis, Bocheński does not take into account private property, and therefore he does not distinguish between the functions of a manager and an entrepreneur. The Dominican thinker’s attempt to defi ne philosophically an enterprise is innovative, based on anthropological principles consistent with Christian personalism, but incomplete. Ludwig von Mises and the Austrian School of Economics advocate a subjectivist theory of value that explains the essence of economic exchange based on private property. The author of this article, as a theologian, also reaches for economic personalism and John Paul II who taught that without private property man is not able to understand his dignity fully.

PL

Filozofia przedsiębiorstwa przemysłowego z perspektywy prakseologicznej i personalistycznej Józef I. M. Bocheński OP (†1995) w tekście pt. Zur Philosophie der industriellen Unternehmung / Uwagi filozoficzne o przedsiębiorstwie przemysłowym dochodzi do odkrycia funkcji przedsiębiorcy, jako czynnika łączącego kapitał i siłę roboczą. Dominikański filozof nie zauważa jednak, że nie istnieje sztuczny podział na dobra konsumpcyjne i kapitałowe. O tym decyduje kalkulujący umysł działającego człowieka, którego punktem odniesienia jest własność prywatna. Jest ona koniecznym elementem kalkulacji ekonomicznej, bez której nie istnieje ekonomiczna racjonalność. Bocheński nie uwzględnia w swojej analizie własności prywatnej i dlatego nie odróżnia funkcji menadżera od funkcji przedsiębiorcy. Próba zdefiniowania przez dominikańskiego myśliciela przedsiębiorstwa na gruncie filozofii jest innowacyjna, oparta na antropologicznych zasadach zgodnych z chrześcijańskim personalizmem, ale niepełna. Z pomocą przychodzi tutaj Ludwig von Mises i szkoła austriacka ekonomii z subiektywistyczną teorię wartości, która tłumaczy istotę ekonomicznej wymiany w oparciu o własność prywatną. Autor niniejszego artykułu, jako teolog, sięga także do ekonomicznego personalizmu i Jana Pawła II, który nauczał, że bez własności prywatnej człowiek nie jest w stanie do końca zrozumieć swojej godności.

18

Kapitalizm – narodziny idei

45%

Haremska K.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 1

37-58

PL

Wśród haseł emancypacyjnych Oświecenia pojawił się między innymi postulat wyzwolenia energii gospodarczej, najpełniej wyrażony przez Adama Smitha w traktacie Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. Smith dokonał ostatecznego rozrachunku z panującym od początku XVI wieku systemem merkantylistycznym. Uzasadniając wyższość wolnego rynku nad modelami gospodarki sterowanej, stworzył intelektualne podwaliny ładu kapitalistycznego. Zaproponował model produkcji i dystrybucji dóbr oparty na dwóch filarach: prawie własności prywatnej oraz instytucji wolnego rynku. Obraz kapitalizmu szkicowany przez Smitha to system władzy i wolności — suwerennej władzy jednostek nad światem przedmiotowym oraz wolnego obiegu dóbr. Połączenie tych dwóch zasad dało w rezultacie spójny system, który, zastosowany w praktyce, wykazał się niezwykłą skutecznością. Dzieło Smitha okazało się patentem na doczesne powodzenie, który zadziałał wszędzie tam, gdzie go wypróbowano. Kapitalizm, wraz z towarzyszącą mu filozofią moralną, stał się najpowszechniej realizowaną ideą XVIII wieku.

EN

Amongst the Enlightenment’s emancipatory slogans was a call for the liberation of economic energ y, a call that was most fully expressed by Adam Smith in Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations . Smith provided a final analysis of the mercantilist system that had been prevailing from the beginning of the sixteenth century. By justifying the superiority of the free market economy models, Smith created the intellectual foundations for the capitalist order. He proposed a model for the production and distribution of goods that was based on two pillars: the right to private property and free market institutions. The vision of capitalism created by Smith was a system of power and freedom: a system of individual sovereignty over the world of objects and a system of the free circulation of goods. The combination of these two principles resulted in a coherent system which, when used in practice, has shown remark- able efficiency. Smith’s work proved to be a reliable way to achieve worldly success, one that has worked wherever it was tried out. Capitalism, and the accompanying moral philosophy, was the most commonly pursued idea of the eighteenth century.

Refine search results

Przedsiębiorczość i wolny rynek a sprawiedliwość społeczna

ZAGROŻENIE KORUPCYJNE W DZIAŁALNOŚCI FIRM OCHRONY MIENIA I OSÓB

Z bliska i z daleka

Dlaczego kiedyś wierzyliśmy w wolny rynek?

Unijna polityka ochrony konsumentów

Dlaczego szkoły wyższe nie wychowują?

Czy ekonomiści wierzą jeszcze w wolny rynek?

Wyzwania rynku unijnego wobec polskich eksporterów sektora rolno-żywnościowego

ORGANIZACJA MONARCHISTÓW POLSKICH – IDEA I HISTORIA

Emanacja natchnienia czy towar? Problemy literatury i jej twórców wobec narodzin wolnego rynku w XIX wieku

Polityka w poezji, poezja w polityce – kilka uwag o upolitycznieniu polskiej poezji współczesnej

Liberalizm gospodarczy w opinii współczesnych badaczy francuskich

Wyobraźnia ekonomiczna w Polsce

Trudny związek demokracji i wolnego rynku w warunkach deglobalizacji. Perspektywa katolickiej nauki społecznej

Libertariańskie poglądy na policję i sądy w ujęciu Murraya Newtona Rothbarda

The Culture of Consumption as a Consequence of the Economic Process in the Context of Changes in the European Union

The Philosophy of Industrial Enterprise from a Praxeological and Personalistic Perspective

Kapitalizm – narodziny idei