Search results

1

Działania bojowe pułku Korpusu Ochrony Pogranicza „Czortków” 17 września 1939 roku

100%

Rukkas A.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2019

|

issue 34

151-179

PL

W przededniu II wojny światowej brygada „Podole” Korpusu Ochrony Pogranicza patrolowała granicę z ZSSR na odcinku ok. 203,5 km i granicę z Rumunią na odcinku 112,9 km. W ramach mobilizacji wojsk polskich w sierpniu 1939 r. siły brygady zostały zmniejszone, w konsekwencji czego została ona przekształcona w pułk „Czortków”, złożony z trzech batalionów granicznych. W dniu 17 września bataliony zostały zaatakowane przez znacznie liczebniejsze oddziały radzieckie. Mimo zdecydowanej przewagi pod względem liczebności polska służba graniczna stawiła zbrojny opor. Znalazłszy się w rozpaczliwej sytuacji, wszystkie pozycje pułku ochrony pogranicza otworzyły ogień przeciw atakującym, którzy ponieśli szereg ofiar. W obliczu przewagi wroga polscy żołnierze zostali jednak zmuszeni do odwrotu. Część pozycji stawiała zażarty opor przez kilka godzin, unieruchamiając dzięki temu znaczne siły nieprzyjaciela. Polskie oddziały ochrony pogranicza zdołały utrzymać swoje pozycje przez dłuższy czas wyłącznie na tych obszarach, gdzie regularne wojska radzieckie nie przekroczyły granicy. Po pierwszym dniu zaciekłej walki z wojskami sowieckimi pułk „Czortków” przestał w zasadzie istnieć jako zorganizowany oddział wojskowy, ponieważ przeważająca większość jego członków została zabita lub wzięta do niewoli. Jedynie dwie kompanie oddzielone od głównych sił na obszarze międzyrzecza Zbrucza i Dniestru zdołały wycofać się do Rumunii.

EN

On the eve of the Second World War, the “Podole” Brigade of the Border Protection Corps guarded approximately 203.5 km of the Polish border with the USSR and 112.9 km of the Polish border with Romania. During the mobilisation of the Polish Army in August 1939, the brigade’s strength was reduced and as a result it was reorganised into the “Czortkow” Regiment, which consisted of three border battalions. On 17 September, the battalions were attacked by Soviet troops of much larger numbers. Despite the enormous numerical superiority, the Polish border guards continued an armed resistance. Having found themselves in a desperate situation, all the regiment’s border guard posts opened fire on invaders, resulting in causalties. However, under the pressure of the enemy’s superiority, the Polish soldiers were forced to retreat. Some posts resisted fiercely for several hours, thus immobilising considerable enemy forces. Only in those areas where regular Soviet troops did not cross the border, the Polish guards remained in their positions for a longer period of time. Thus, after the first day of tense battles with the Soviet troops, the “Czortkow” Regiment actually ceased to exist as an organised military unit, since the overwhelming majority of the personnel was destroyed or captured. Only two companies, cut off from the main forces in the interfluve of the Zbruch and Dniester rivers, were able to retreat to Romania.

2

13 pułk piechoty w bitwie o Grudusk 3 września 1939 roku

80%

Świdwa M.

Studia Mazowieckie

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

101-112

EN

The article concerns the activities of the 13th Infantry Regiment, part of the 8th Infantry Regiment in the “Modlin” Army under the command of General Emil Krukowicz-Przedrzymirski. After being mobilized in the last days of August 1939, the regiment set off towards the northern border. Together with the 21st and 32nd Infantry Regiment, it constituted a reserve unit for the 20th Infantry Regiment, which included positions on the fortifi ed line of Mława. The fi rst battle of the regiment, which took place on September 3, 1939, led to a breakthrough of the front line by German troops, dispersal, and rejection of the 8th Infantry Regiment, including the 13th Infantry Regiment, toward Modlin. The Battle of Grudusk bears traces of a defeat for the 13th Infantry Regiment, however, it did not completely destroy this unit, which, regrouped in Modlin, continued to take action until the death of their commander. The main objective of the article is an attempt to answer the question of what led to the disastrous result of the actions of the 13th Infantry Regiment near Grudusk on the night of September 3–4, 1939.

PL

Artykuł dotyczy działań 13 pułku piechoty, wchodzącego w skład 8 DP w Armii „Modlin” pod dowództwem gen. Emila Krukowicz-Przedrzymirskiego. Pułk po zmoblizowaniu w ostatnich dniach sierpnia 1939 r. wyruszył w kierunku granicy północnej. Wraz z 21 i 32 pp stanowił jednostkę odwodową dla 20 DP obejmującej stanowiska na ufortyfi kowanej linii Mławy. Pierwsza bitwa pułku, do której doszło 3 września 1939 r., doprowadziła do przełamania linii frontu przez oddziały niemieckie, rozproszenia i odrzucenia 8 DP, w tym13 pp, w kierunku Modlina. Bitwa pod Gruduskiem nosi ślady porażki dla 13 pp, jednakże nie doprowadziła do całkowitego rozbicia tej jednostki, która przegrupowana w Modlinie prawadziła działania aż do śmierci swojego dowódcy. Głównym założeniem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o to, co doprowadziło do katastrofalnego rezultatu działań 13 pp pod Gruduskiem w nocy z 3 na 4 września 1939 r.

3

Broń maszynowa, towarzysząca i przeciwpancerna batalionów piechoty Wojska Polskiego w 1939 r.

80%

Paluch M.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

issue 2

441-457

PL

Artykuł zawiera najnowsze wyniki badań i analizy dotyczące jakościowego i ilościowego potencjału karabinów maszynowych, artylerii towarzyszącej i broni przeciwpancernej, którymi dysponowały bataliony piechoty Wojska Polskiego w momencie wybuchu II wojny światowej. Autor porównuje również możliwości bojowe sprzętu piechoty polskiej i niemieckiej we wrześniu 1939 r.

4

Skrwawione miasto. Uniejów i jego rejon w czasie wojny obronnej 1939 roku

71%

Wójcik T.

Biuletyn Uniejowski

|

2018

|

vol. 7

47-63

PL

W czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku Uniejów i jego okolice były miejscem zaciętych walk pomiędzy oddziałami polskiej armii „Poznań” i niemieckiej 8 armii. Taktyczne znaczenie Uniejowa związane było ze znajdującą się tutaj przeprawą mostową, której utrzymanie miało kluczowe znaczenie dla wojsk polskich, maszerujących znad granicy w kierunku Warszawy. Pierwsza faza walk miała miejsce w dniach 6–7 września, gdy polski 60 pp z 25 DP uniemożliwił oddziałom 30 DP z 8 armii zdobycie i zniszczenie mostu w Uniejowie, a tym samym zapewnił bezpieczeństwo przeprawy oddziałom macierzystej armii. Uniejów był miejscem starcia wrogich sobie sił także nocą i rankiem 10 września. Oddziały kawalerii, podporządkowane armii „Poznań” i osłaniające rozpoczynającą się polską ofensywę (bitwa nad Bzurą), pod Uniejowem powstrzymały idące z odsieczą pod Łęczycę dalsze oddziały Wehrmachtu. Ułani 6 puł pokonali znajdujący się w Uniejowie oddział rozpoznawczy niemieckiej 221 DP. Intensywne walki w rejonie Uniejowa przyniosły znaczne straty wśród ludności cywilnej, zarówno mieszkańców miasta i okolicznych wsi, jak i uciekinierów w zachodnich części Polski. Niemieccy żołnierze dokonali kilku zbrodni wojennych. Autor zidentyfikował oddziały Wehrmachtu, odpowiedzialne za dokonane zbrodnie.

EN

During the defensive war in September 1939 Uniejów and its region were the site of fierce combat between the troops of Polish army „Poznań” and German 8th army. The tactical importance of Uniejów was connected with a bridge crossing through the river, which was of key significance for Polish armed forces marching from the state border towards Warsaw. The first phase of fights took place on 7–8 September, when Polish troops prevented the 8th army from capturing and destroying the bridge, thus ensuring a safe crossing for Polish army. Fighting continued on 10th September. The cavalry troops belonging to army „Poznań”, covering the Polish offensive which was just being launched (the Bzura River battle), managed to stop Wermacht forces hastening with relief towards Łęczyca. Intensive fights brought heavy casualties among the population, both residents of Uniejów and the nearby villages, and refugees from the western part of Poland. German soldiers committed a number of war crimes. The author has identified Wermacht troops responsible for these crimes.

5

Walki oddziału wydzielonego ppłk. Mariana Frydrycha z jednostkami 30 dywizji piechoty wehrmachtu o utrzymanie przeprawy mostowej w Uniejowie w dn. 6–7 września 1939 roku

61%

Wójcik T., Boraś J.

Biuletyn Uniejowski

|

2020

|

vol. 9

23-57

PL

W czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku Uniejów i jego okolice były miejscem zaciętych walk pomiędzy oddziałami polskiej armii „Poznań” i niemieckiej 8 armii. Taktyczne znaczenie Uniejowa związane było ze znajdującą się tutaj przeprawą przez rzekę Wartę, której utrzymanie miało kluczowe znaczenie dla wojsk polskich, maszerujących znad granicy w kierunku Warszawy. Wrogie sobie oddziały stoczyły w tym rejonie walkę o utrzymanie przeprawy mostowej (Polacy), bądź jej zdobycie (Niemcy). Bitwa miała miejsce w dniach 6–7 września, gdy polski Oddział Wydzielony ppłk. Mariana Frydrycha, dowódcy 60 Pułku Piechoty Wielkopolskiej z 25 Dywizji Piechoty, uniemożliwił oddziałom 30 Dywizji Piechoty z 8 armii Wehrmachtu zdobycie i zniszczenie mostu w Uniejowie, a tym samym zapewnił bezpieczeństwo przeprawy oddziałom macierzystej armii. Bitwa miała dwie fazy, pierwszą była zasadzka 2 batalionu 60 pp pod Balinem w dn. 6 września wieczorem. Drugą był kontratak sił niemieckich, rozpoczęty następnego dnia rano. Bitwa pod Uniejowem była wstępem do walk tych samych oddziałów pod Łęczycą (I faza bitwy nad Bzurą). Autorzy po raz pierwszy w polskiej historiografii wykorzystują dokumenty dywizyjne z archiwów niemieckich, identyfikując wojska Wehrmachtu, biorące udział w tych walkach, do szczebla pododdziałów oraz prezentując obraz walk z perspektywy wojsk agresora. Udało się także jednoznacznie wyjaśnić nierozstrzygniętą dotąd w piśmiennictwie kwestię rozbicia przez Niemców 1 batalionu 29 Pułku Strzelców Kaniowskich pod Uniejowem 7 września wieczorem.

EN

During the defensive war in September 1939, Uniejów and its region were the site of fierce fighting between the troops of the Polish Army “Poznań” and German 8th Army. The tactical significance of Uniejów was due to the bridge across the river Warta, which was of key importance for Polish troops marching from the state border to Warsaw. The fights took place on 6–7 September. The Detachment of Marian Frydrych, commanding officer of 60th Regiment of Wielkopolska Infantry of 25th Infantry Division prevented German troops of 30th Infantry Division from seizing and destroying the bridge, which meant safe crossing for Polish soldiers. The authors are the first in Polish historiography to make use of documents from German military archives and to present the fights from the German army perspective. It also was possible to clear up the question of defeating 1st Battalion of 29th Kaniov Rifle Regiment near Uniejów in the evening of 7 September

Refine search results

2 Biuletyn Uniejowski

2 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Studia Mazowieckie

1 2022

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018

2 Wójcik T.

1 Boraś J.

1 Paluch M.

1 Rukkas A.

1 Świdwa M.

Działania bojowe pułku Korpusu Ochrony Pogranicza „Czortków” 17 września 1939 roku

13 pułk piechoty w bitwie o Grudusk 3 września 1939 roku

Broń maszynowa, towarzysząca i przeciwpancerna batalionów piechoty Wojska Polskiego w 1939 r.

Skrwawione miasto. Uniejów i jego rejon w czasie wojny obronnej 1939 roku

Walki oddziału wydzielonego ppłk. Mariana Frydrycha z jednostkami 30 dywizji piechoty wehrmachtu o utrzymanie przeprawy mostowej w Uniejowie w dn. 6–7 września 1939 roku