Search results

1

Wywiad II RP bez tajemnic

100%

Wysocki K.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2023

|

issue 25

267-270

2

Polish Diaspora and Military Intelligence of the Second Polish Republic, 1918-1939. An Outline of the Problem

86%

Skóra W.

Studia Polonijne

|

2019

|

vol. 40

209-221

EN

Millions of Poles living outside of their native lands, that is members of Polish diaspora, were recognized by the Polish authorities as a reservoir of strong support for the homeland. The Polish Ministry of Foreign Affairs conducted activities aimed at turning them into a useful tool in the hands of the government. Polish diaspora, mainly understood as Poles permanently living abroad, formed the basis for Polish intelligence activities in the interwar period. An analysis of selected intelligence networks and agents’ nationalities may lead to such a conclusion. This phenomenon applied not only to “small fries” in the intelligence cycle, that is thousands of people gathering meaningless information, but also to the most prominent agents, who – although less often – were of Polish origin.

PL

Wielomilionowa Polonia była uznawana przez władze Polski za rezerwuar wsparcia dla kraju. Ministerstwo Spraw Zagranicznych prowadziło działania mające uczynić z niej narzędzie rządu. Polonia, rozumiana jako Polacy na stałe przebywający za granicą, była w dwudziestoleciu międzywojennym podstawą działań wywiadu polskiego. Do takiego wniosku prowadzi analiza wybranych siatek wywiadowczych i narodowości agentów. Nie dotyczyło to wyłącznie „agenturalnej drobnicy”, owych tysięcy osób zbierających drobne wiadomości. Również najważniejsi agenci – choć rzadziej – byli z pochodzenia Polakami.

3

Podpułkownik Mieczysław hr. Poniński – attaché wojskowy Rzeczypospolitej w Rzymie (1920-1921)

81%

Majzner R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2019

|

issue 103

101-117

EN

In May 1919, the Military Attachat was established at the Polish Legation in Rome, obliging him to observe the Italian armed forces, economy, foreign policy, coordinate purchases of military equipment and organize repatriation to the country of Poles – former soldiers of the Austro-Hungarian army, staying in POW camps in Italy. The first military attaché was Gen. Eugeniusz Kątkowski, who, however, did not speak Italian. In October 1920 he was replaced by Maj. Mieczysław, hr. Poniński, who knew Italian language and Italian culture. In 1921, however, it turned out that by joining the Polish Army in 1919, he concealed the fact that he was removed from the Italian army in 1893 and demoted from the rank of lieutenant to the sergeant. Because, he received the rank of captain (captain) in the Polish Army. In addition, his assistant Maj. Jan Pogorski developed 12 military reports claiming that he obtained them from a secret informer for a total of 2,500 lire, while he rewrote them from the Italian military press. Lt.-Col. Mieczysław Poniński was dismissed from Rome and placed before the Officer’s Honorary Court, and then before the Criminal Court. Thanks to his connections he avoided the punishment. He was the only one of nearly 100 Polish military attachés in the years 1919–1939, who committed such an offense.

PL

W maju 1919 r. powołano Attachat Wojskowy przy Poselstwie RP w Rzymie, zobowiązując go do obserwowania włoskich sił zbrojnych, gospodarki, polityki zagranicznej, koordynowania zakupów sprzętu wojskowego oraz organizowania procesu repatriacji do kraju Polaków – byłych żołnierzy armii austro-węgierskiej, przebywających w obozach jenieckich na terenie Włoch. Pierwszym attaché wojskowym został gen. Eugeniusz Kątkowski, który nie mówił po włosku. W październiku 1920 r. zastąpił go mjr Mieczysław hr. Poniński, który znał język włoski i włoską kulturę. W 1921 r. okazało się jednak, że wstępując w 1919 r. do Wojska Polskiego, zataił fakt, że z armii włoskiej został w 1893 r. usunięty i zdegradowany ze stopnia porucznika do sierżanta. Dzięki temu w Wojsku Polskim otrzymał stopień rotmistrza (kapitana). Ponadto jego pomocnik, mjr Jan Pogorski opracował 12 raportów wojskowych, twierdząc, że pozyskał je od tajnego informatora za ogółem 2500 lirów, podczas gdy przepisał je z włoskiej prasy wojskowej. Podpułkownik Mieczysław Poniński został odwołany z Rzymu i postawiony przed Oficerskim Sądem Honorowym, a następnie przed sądem karnym. Dzięki swym koneksjom uniknął jednak kary. Był jedynym spośród prawie 100 polskich attachés wojskowych w latach 1919–1939, który dopuścił się takiego przewinienia.

4

Rosyjski wywiad wojskowy

72%

Kraj K.

SECRETUM. Służby specjalne, bezpieczeństwo, informacja

|

2015

|

issue 1(2)

77 - 95

PL

W artykule przedstawiono autorski pogląd na historię i współczesną sytuację rosyjskiego wywiadu wojskowego, znanego szerzejpod akronimem GRU. Autor przedstawia rosyjski wywiad wojskowy od momentu przejęcia władzy w Rosji przez partię bolszewicką pod kierownictwem Włodzimierza Lenina do czasów współczesnych. Celem artykułu jest przybliżenie Czytelnikowi wiedzy na temat jego historii, osiągnięć i porażek. Wpisują się w nią również Polacy, ci wymienieni w tekście, czy inni, jak np. Bronisław Owsianko, Mieczysław Łoganowski, Roman Łągwa czy Karol Świerczewski. Drugim celem przyświęcającym autorowi było odmitologizowanie GRU, którego historia w Polsce jest znana głównie z książek Wiktora Suworowa (Riezuna), defektora z GRU. Nawet wydana w Polsce na początku lat 90. XX w. książka Pierr'a de Villemaresta pt. GRU. Sowiecki superwywiad 1918-1988, mimo swoich wad i niedoskonałości, nie miała wpływu na postrzeganie GRU we właściwych kategoriach, szczególnie przez publicystów zajmujących się tym zagadnieniem.

EN

The article presents the author’s view of the history and contemporary situation of the Russian military intelligence, widely known under the acronym of the GRU. The author presents the Russian military intelligence since the seizure of power by the Bolshevik Party under the leadership of Vladimir Lenin until modern times. The aim of the paper is to show its history, achievements and failures. Also Poles are a part of this history, those mentioned in the text, as well as others, such as Bronisław Owsianko, Mieczysław Łoganowski, Roman Łągwa or Karol Świerczewski. The second aim is to demystify the GRU whose history in Poland is known mainly from the books by the GRU defector, Viktor Suvorov (Rezun). Even the book by Pierre de Villemarest G.R.U. Le Plus Secret Des Services Sovietiques 1918-1988, published in Poland at the beginning of the 1990s, despite its defects and imperfections, have had no effect on the perception of the GRU in the right categories, in particular by journalists dealing with the issue.

5

Znaczenie służby wywiadu w ocenie zagrożenia militarnego i kształtowania polityki obronnej państwa

72%

Surdyk K.

SECRETUM. Służby specjalne, bezpieczeństwo, informacja

|

2014

|

issue 1(1)

27 - 43

PL

Prawidłowe i przeprowadzone z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym rozpoznanie zagrożenia bezpieczeństwa państwa, a szczególnie zagrożenia militarnego, ma podstawowe znaczenie dla każdego państwa i utrzymania niepodległego bytu narodu. Ocena zagrożenia, w tym zagrożeń militarnych, powinna być punktem wyjścia przy opracowywaniu doktryny i strategii obronnych, określających działania państwa i jego sił zbrojnych na wypadek kryzysu polityczno-wojskowego lub wojny. Ocena stopnia zagrożenia państwa wpływa również napotencjał sił zbrojnych. Zdobywaniem, analizą i oceną zagrożeń militarnych zajmują się powołane do tego instytucje państwowe (służby wywiadu), a przede wszystkim służba wywiadu wojskowego. Profesjonalizm służb wywiadowczych jest kwestią absolutnie niezbędną dla prawidłowej oceny zagrożenia państwa.

EN

Accurate and timely identification of threats to state security, in particular the military ones, is of essential importance for every state and for the maintenance of the independent existence of a nation. The evaluation of threats, including the military ones, should be the point of departure for the development of defence doctrines and strategies, determining the activity of the state and its armed forces in case of a political and military crisis or war. The evaluation of the degree of a threat to a state influences also its armed forces potential. Obtaining, analysing and evaluating [information concerning] threats is the mission of the authorised state institutions (intelligence services) and, above all, of the military intelligence service. Professionalism of intelligence services is an absolutely essential issue for the accurate evaluation of threats to a state.

6

Afera „Pocisk” (1935–1936): preludium do afery Rana

72%

Kuśnierz R.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2022

|

vol. 57

|

issue 1

95-111

EN

In this article, I discuss the unknown in the historiography case of establishing cooperation between the Polish military intelligence and its course with Hans Wieser, working in the Soviet Union German engineer and a ballistics expert, who, as it turned out later, was a Soviet agent. Cooperation with Wieser took the code name the “Projectile” Affair. Thanks to Wieser, the Soviet counterintelligence caught in the act of a Polish military intelligence agent, Lieutenant Stefan Kasperski aka Albert Ran, after he had received spy materials. The Ran affair was the biggest failure giving away the weaknesses of the Polish intelligence in the Soviet Union in the 1930s.

PL

Poniższy artykuł ukazuje nieznaną w historiografii historię nawiązania przez polski wywiad wojskowy współpracy oraz jej przebiegu z Hansem Wieserem – niemieckim inżynierem, balistykiem pracującym w Związku Sowieckim, który okazał się sowieckim agentem. Współpraca z Wieserem przybrała kryptonim „Pocisk”. Dzięki Wieserowi sowiecki kontrwywiad przyłapał na gorącym uczynku polskiego agenta wywiadu wojskowego, por. Stefana Kasperskiego (Alberta Rana), w momencie odbierania przezeń materiału szpiegowskiego. W ten sposób doszło do największej wpadki polskiego wywiadu wojskowego operującego w Związku Sowieckim w latach trzydziestych XX w.

7

Abisyńskie i hiszpańskie obserwacje Oddziału II SGWP w zakresie mobilności i zaopatrzenia wojsk na polu walki 1935–1939

61%

Majzner R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2017

|

issue 99

259-276

EN

In the mid-1930s, the Polish military intelligence had conducted investigative and observation activities concerning the Italian-Abyssinian War and the Spanish Civil War. Both conflicts were considered as potentially valuable sources of information from the evolution of war art – technically, tactically, and operationalally. As a result, he also acquired a number of materials on combat mobility in the field and their supply in battle conditions. Unfortunately, most of them were downplayed by the Staff of the Polish Army, and the rest were unable to carry out a poorly-developed industry.

PL

W połowie lat trzydziestych XX w. polski wywiad wojskowy prowadził działania rozpoznawczo-obserwacyjne odnośnie do wojny włosko-abisyńskiej oraz wojny domowej w Hiszpanii. Obydwa konflikty traktował jako potencjalnie cenne źródło informacji z zakresu ewolucji sztuki wojennej – w aspektach: technicznym, taktycznym oraz operacyjnym. W efekcie pozyskał również liczne materiały na temat mobilności wojsk na polu walki oraz ich zaopatrywania w warunkach bojowych. Niestety większość z nich została zbagatelizowana przez Sztab Główny Wojska Polskiego, a pozostałych nie był w stanie zrealizować słabo rozwinięty przemysł.

8

„Okno na świat” i „dwójka”. Działalność placówki polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego w Gdyni w latach 1933-1939

58%

Skóra W.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2019

|

issue 2

99-131

EN

In the years 1933-1939 in Gdynia there was a post of Polish military intelligence. It wasan officers’ Post no 2 (PO-2), subordinated to a bigger agency, the Branch Office no 3 ofthe Second Department of the Polish Army’s General Staff. An officer managed a teamof several people, military men and civilians. In turn, they managed agents, who collected information. Their number oscillated between 6 and 13. Altogether, in the years1933–1938 there were at least 37 agents working for PO-2 in Gdańsk and Germany. PO-2 was created a few months after the Nazis assumed power in the Reich andjust after Germany left the League of Nations. The years 1931–1933 were a period ofexceptional tension between Poland and Gdańsk/Danzig. It was especially visible in theforum of the League of Nations. The reason behind creating a post of offensive counter-intelligence (such was the profile of the post for the first two years) was a fear of howthe situation in the Free City of Danzig might develop. The Nazis were unpredictable anddangerous. From the counter-intelligence point of view PO-2 was a shield protecting the port in Gdynia and its surroundings from the German penetration. The vicinity of Gdańsk wasthe main reason to create the post. It was a propitious city for espionage. The Free Cityof Gdańsk/Danzig was full of deserters, smugglers, forgers, common criminals, politicalactivists, escapees and refugees. Until November 1935 the Gdynia PO-2 concentrated on counter-intelligence concerning Gdańsk. A relatively easy task was to identify flats where the Germans met withtheir collaborators. Several score of tasks were related with checking the reports concerning various people; the reports were coming from the officers’ posts, the branch office or other sources. Spies and traitors were looked for. The behaviours of selected inhabitantsof Gdańsk were investigated, especially the uncharacteristic and – at the same time –regular ones. The information was collected on the connections between Polish, Gdańskand German enterprises. Social contacts of officers of the Polish Army and the membersof their families (especially their wives) were looked at carefully. Since 1935 in connection with creating Wehrmacht out of compulsory conscriptionPO-2 changed its mode of action into offensive, mainly in West Pomerania, i.e. the eastern part of Provinz Pommern and Grenzmark Posen Westpreussen. The point was to define the state of the German armaments, the deployment of German troops, the locationof their airports and fortifications (of what was to become the Pomeranian Embankment,Pommernstellung) and the speed of mobilisation.

PL

W Gdyni w latach 1933-1939 działała placówka polskiego wywiadu wojskowego. Był to Posterunek Oficerski nr 2 (PO 2), podlegający większej agendzie, Ekspozyturze nr 3 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Pod kierownictwem oficera pracowało w nim kilku wojskowych i cywilów. Podlegali im agenci, zbierający wiadomości w terenie. Ich liczba oscylowała między 6 a 13. Ogółem, w latach 1933-1938 dla PO 2 pracowało w Gdańsku i Niemczech co najmniej 37 agentów. PO 2 utworzono kilka miesięcy po objęciu władzy w Rzeszy przez nazistów i tuż po wystąpieniu Niemiec z Ligi Narodów. Lata 1931-1933 były okresem wyjątkowego napięcia w stosunkach polsko-gdańskich. Ich widownią było głównie forum Ligi Narodów. Prawdopodobnie powołanie posterunku kontrwywiadu ofensywnego (bo taki miał profil działalności przez pierwsze dwa lata) spowodowane było obawą przed rozwojem sytuacji w Wolnym Mieście. Naziści byli nieobliczalni i groźni. W zakresie kontrwywiadowczym PO 2 był tarczą osłaniającą port w Gdyni i najbliższy rejon przed penetracją niemiecką idącą. Sąsiedztwo Wolnego Miasta Gdańska było główną przyczyną powołania posterunku. Było to miasto cieplarniane dla działalności szpiegowskiej i nielegalnej. Przybywali tam dezerterzy, przemytnicy, fałszerze, pospolici przestępcy, działacze polityczni i uciekinierzy przed prześladowaniami. Do listopada 1935 roku gdyński PO 2 koncentrował się na pracach kontrwywiadowczych związanych z Gdańskiem. Do łatwych zadań należało namierzanie mieszkań, w których niemieckie służby spotykały się ze współpracownikami. Kilkadziesiąt zadań rocznie dotyczyło sprawdzenia doniesień posterunków oficerskich, ekspozytury lub innych służb polskich w odniesieniu do podejrzanych osób. Szukano szpiegów i zdrajców. Badano zachowania – zwłaszcza gdańszczan – nietypowe i występujące regularnie.Zbierano wiadomości o powiązaniach między przedsiębiorstwami polskimi, gdańskimi i niemieckimi na Wybrzeżu. Sprawdzano kontakty towarzyskie oficerów Wojska Polskiego i członków ich rodzin (zwłaszcza żon). Od 1935 roku, w związku z powstaniem niemieckiej armii z poboru powszechnego (Wehrmacht) PO 2 został przestawiony na działania ofensywne, głównie na terenie Pomorza Zachodniego (czyli wschodniego obszaru Provinz Pommern oraz Grenzmark Posen Westpreussen). Chodziło o poznanie stanu niemieckich zbrojeń, dyslokacji wojsk, budowy lotnisk i umocnień (na późniejszym tzw. Wale Pomorskim, (Pommern stellung – d 1).I przewidzenie szybkości mobilizacji.

9

Wywiad na Niemcy oczami kierownika Referatu „Zachód” Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego 1932–1939

58%

Dubicki T., Majzner R.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 3(281)

211-241

EN

The article is a critical analysis of major Adam Świtkowski’s opinion concerning the functioning of military intelligence against the Third Reich, which was documented in 1943 as an expression of protest against the falsifying of history and the depreciation of the achievements of „Western” intelligence before 1939. The biggest asset of the document in question is the fact that it was written by the longest serving head of the „West” Department, who was also in charge during its most important period, i.e. between 1932–1939. Świtkowski’s opinion was drafted to complement an interrogation commissioned by a Navy Court Martial in London, within the framework of an investigation into captain Jerzy Niezbrzycki and major Tadeusz Nowiński, who were accused of defaming the then head of the Information-Intelligence Department of the Commander in Chief’s Staff . The document focuses on two matters, i.e. the consequences of the „In.3” affair with regards to intelligence gathering against Germany, and the department’s role in preparing the country against any aggression from its western neighbor. At the same time, it provides the reader with a lot of supplementary information concerning the structure and modus operandi of the military intelligence service and the effects of its operational activity.

DE

Dieser Aufsatz stellt eine kritische Analyse des Gutachtens von Major Adam Świtkowski über die Funktionsweise des militärischen Geheimdienstes gegen das Dritte Reich dar, das 1943 als Protest gegen die Geschichtsfälschung und die Abwertung der Leistungen des „West” Geheimdienstes vor 1939 verfasst wurde. Das größte Verdienst des hier vorgelegten Dokuments besteht darin, dass es von dem Offi zier verfasst wurde, der von allen am längsten für die Dienststelle „West” zuständig war, und zwar in der für diese Dienststelle entscheidenden Zeit, d. h. 1932– 1939. Er wurde als Ergänzung zu dem vom Kriegsgericht in London in Auft rag gegebenen Verhör im Rahmen der Ermittlungen gegen Hauptmann Jerzy Niezbrzycki und Major Tadeusz Nowiński verfasst, die beschuldigt wurden, die damalige Führung der Informations- und Nachrichtendienstabteilung des Obersten Befehlshabers verleumdet zu haben. Das Dokument konzentriert sich daher auf zwei Themen, nämlich die Folgen der „In.3”-Affäre für die nachrichtendienstliche Arbeit über Deutschland und ihre Rolle bei der Vorbereitung des Landes auf den Überfall auf Polen durch das Dritte Reich. Gleichzeitig liefert es aber auch viele zusätzliche Informationen über die Strukturen der Dienststelle, ihren modus operandi und ihre operativen Auswirkungen.

PL

Artykuł jest krytyczną analizą opinii mjr. Adama Świtkowskiego na temat funkcjonowania wywiadu wojskowego przeciwko III Rzeszy, przygotowanej w 1943 r. jako wyraz protestu przeciwko fałszowaniu historii oraz deprecjonowaniu osiągnięć wywiadu „zachodniego” przed 1939 r. Największą zaletą zaprezentowanego dokumentu jest to, iż został on sporządzony przez oficera, który najdłużej spośród wszystkich kierował Referatem „Zachód”, na dodatek w kluczowym dla tej służby okresie, tj. w latach 1932–1939. W związku z tym, że powstał jako uzupełnienie przesłuchania przeprowadzonego na zlecenie Morskiego Sądu Wojennego w Londynie, w ramach śledztwa przeciwko kpt. Jerzemu Niezbrzyckiemu i mjr. Tadeuszowi Nowińskiemu – oskarżonym o zniesławienie ówczesnego kierownictwa Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza, koncentruje się na dwóch kwestiach tj. konsekwencjach afery „In.3” dla pracy wywiadu na Niemcy oraz jego roli w przygotowaniu kraju na agresję ze strony III Rzeszy. Równocześnie dostarcza jednak wielu dodatkowych informacji dotyczących jego struktur, modus opperandi i efektów działalności operacyjnej.

10

Wywiad wojskowy czy polityczny? Zainteresowanie Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego „kierunkiem watykańskim”

58%

Kapuściak B.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2019

|

vol. XX (LXXI)

|

issue 2 (268)

86-119

EN

The primary task of the military intelligence in the People’s Republic of Poland was to acquire materials on the armament and stationing of NATO troops. However, due to the demand of the communist authorities, it also conducted political activities aimed at, among others, the Catholic Church. The interest of the state authorities increased especially during the pontificate of John Paul II. According to the assessment of military intelligence, the election of Karol Wojtyła as Bishop of Rome stimulated the Catholic Church both in Poland and in the Vatican. In this way, the activities of the Second Directorate of the General Staff of the Polish Army were within the scope of civil intelligence interests. The article aims to show the role played by intelligence officers and informers operating in Rome undercover as military attachés or in civilian institutions. Their actions resulted in the establishment of contacts with the church environment and acquisition of voluntary and involuntary informants. In this way, the Second Directorate of the General Staff of the Polish Army provided the party and political apparatus with interesting news and materials. Following the introduction of martial law in Poland, the church from the Rome area started sending parcels of food, clothes and medicines to Poland. This aid for the country was used to establish contact with the Polish clergy thanks to the initiative of Colonel Franciszek Mazurek.

RU

Задачей военной разведки Польской Народной Республики было в первую очередь получение материалов о вооружении и размещении войск НАТО. Однако по требованию коммунистических властей он также вела политическую деятельность, связанную, в частности, с работой католической церкви. Интерес к ней государственных органов особенно усилился во время понтификата Иоанна Павла II. По данным военной разведки, избрание Кароля Войтылы епископом Рима активизировало католическую церковь как в стране, так и в Ватикане. Таким образом, деятельность Управления II Генерального штаба Войска Польского находилась в сфере интересов гражданской разведки. Цель этой статьи – показать роль офицеров и сотрудников разведки, действующих в Риме под прикрытием военного атташе или гражданской заставы. Их действия привели к установлению контактов с церковной средой и приобретению сознательных и несознательных личных источников информации. Таким образом, Управление II Генштаба Войска Польского снабжало партийный и политический аппарат интересными новостями и материалами. Введение военного положения в Польше привело к тому, что костел из Рима начал отправлять в Польшу посылки с едой, одеждой и лекарствами. Эта помощь для страны была использована для установления контакта с польским духовенством благодаря инициативе полковника Франчишка Мазурка.

PL

Wywiad wojskowy PRL miał przede wszystkim za zadanie zdobywać materiały dot. uzbrojenia i stacjonowania wojsk NATO. Jednak ze względu na zapotrzebowanie władz komunistycznych prowadził także działania polityczne, wymierzone m.in. w Kościół katolicki. Zainteresowanie władz państwowych nasiliło się szczególnie w czasie pontyfikatu Jana Pawła II. Według oceny wywiadu wojskowego wybór Karola Wojtyły na biskupa Rzymu zaktywizował Kościół katolicki zarówno w kraju, jak i w Watykanie. Tym sposobem działania Zarządu II Sztabu Generalnego WP wchodziły w zakres zainteresowań wywiadu cywilnego. Artykuł ma na celu pokazanie, jaką rolę odegrali oficerowie i współpracownicy wywiadu działający w Rzymie pod przykryciem attachatu wojskowego bądź placówek cywilnych. Ich działania doprowadziły do nawiązania kontaktów ze środowiskiem kościelnym oraz zdobycia świadomych i nieświadomych osobowych źródeł informacji. W ten sposób Zarząd II SG WP przekazywał aparatowi partyjno-politycznemu ciekawe wiadomości i materiały. Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce spowodowało, że Kościół z terenu Rzymu zaczął wysyłać do Polski paczki z żywnością, ubraniami i lekarstwami. Ta pomoc dla kraju została wykorzystana do nawiązania kontaktu z duchownymi polskimi dzięki inicjatywie płk. Franciszka Mazurka.

11

Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych Drugiej Rzeczypospolitej było zdominowane przez byłych oficerów Wojska Polskiego?

58%

Skóra W.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2018

|

issue 32

440-481

PL

Po zamachu majowym z 1926 r. do polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych na stanowiska urzędników etatowych przyjęto kilkudziesięciu (co najmniej 43) zawodowych oficerów, cieszących się zaufaniem Józefa Piłsudskiego. Niemal połowa tej grupy w przeszłości była oficerami wywiadu wojskowego. Z wojska odchodzili na polecenie zwierzchników. Wraz z zatrudnionymi oficjalnie w ministerstwie attachés wojskowymi oraz rezydentami wywiadu wojskowego pracującymi w placówkach MSZ było ich ponad stu. W resorcie, w którym pracowało w latach trzydziestych około 1300 urzędników (etatowych i kontraktowych), tworzyli grupę zauważalną. A ponieważ zajmowali zazwyczaj wysokie stanowiska (włącznie z najwyższym) – również wpływową. W MSZ po 1933 r. można dostrzec zmiany wskazujące na przeniesienie wzorów wojskowych: bezwzględnie egzekwowane żądanie zachowania tajemnicy służbowej, wpływ zwierzchników na wybór małżonka, zatrudnianie wyłącznie obywateli polskich, ograniczenie sprawozdawczości i biurokracji, przenoszenie na inne stanowiska bez uwzględnienia woli zainteresowanego itd. Styl kierowania dyplomacją przez ministra Józefa Becka, daleki od kolegialności, nieco autorytarny, można wiązać z wzorcami panującymi w armii. Sami oficerowie główną wartość swojej obecności w MSZ postrzegali w uczynieniu z resortu sprawniejszego narzędzia do realizacji woli marszałka Piłsudskiego. Wysoko ceniona była „centralizacja” procesu decyzyjnego, odpowiadająca tradycyjnej strukturze wojskowej. Cywilni urzędnicy wskazywali na negatywne skutki pracy wojskowych: dominację wzorów szkodliwych w dyplomacji, takich jak brak szacunku dla indywidualizmu, zwalczanie krytyki (nawet niesłusznych decyzji), kult posłuszeństwa (choćby wbrew zdrowemu rozsądkowi), brak profesjonalizmu i ogłady.

EN

After the May Coup of 1926, a few dozen (at least 43) professional officers, enjoying the trust of Józef Piłsudski, were admitted to the Polish Ministry of Foreign Affairs as full-time officials. About half of this group were military intelligence officers in the past. They left the army by orders of their superiors. Along with military attachés officially employed in the Ministry and residents of military intelligence working in the agencies of the MFA, there were over one hundred of them. They formed a noticeable group in the Ministry which in the 30s employed 1300 officials (full-time and contract). And because they usually held high-ranking positions (including the highest) – also an influential group. Changes can be seen in the MFA after 1933 indicating the transfer of military models: strictly enforced demand for professional secrecy, influence of superiors on the choice of a spouse, employment of only Polish citizens, reduction of reporting and bureaucracy, transfer to other positions without consideration of the will of the interested party, etc. The style of management of diplomacy by Minister Józef Beck, far from collegiality, somewhat authoritarian, can be associated with patterns prevailing in the army. The officers saw making the Ministry more efficient tool to implement the will of Marshal Piłsudski as the main value of their presence in the MFA. The “centralisation” of the decision-making process, corresponding to the traditional military structure, was highly valued. Civilian officials pointed to the negative effects of work of the military men: the dominance of patterns harmful in diplomacy, such as the lack of respect for individualism, combating criticism (even of unjust decisions), worship of obedience (even against common sense), the lack of professionalism and good manners.

12

Kulisy mianowania oraz odwołania płk. SG Pawła Aleksandrowicza ze stanowiska attaché wojskowego przy Poselstwie Polskim w Tokio

58%

Majzner R.

Dzieje Najnowsze

|

2020

|

vol. 52

|

issue 2

EN

The appointment in May 1920 of Col. Paweł Aleksandrowicz as military attaché at the Legation of the Republic of Poland in Tokyo seemed to be fully justified and favourable from the perspective of interests of the state and the military forces. His dismissal – officially for financial reasons – in fact resulted from a critical appraisal of his effectiveness and his conflict with the head of the diplomatic post, which finally ended in bringing disciplinary, criminal, and honorary proceedings against Col. Aleksandrowicz.

PL

Mianowanie w maju 1920 r. płk. Pawła Aleksandrowicza attaché wojskowym przy Poselstwie RP w Tokio wydawało się w pełni uzasadnione i korzystne z punktu widzenia interesów państwa oraz sił zbrojnych. Jego odwołanie z placówki – oficjalnie motywowane względami finansowymi – w rzeczywistości było jednak wynikiem krytycznej oceny jej efektywności oraz konfliktu z kierownikiem placówki dyplomatycznej, skutkując ostatecznie wdrożeniem postępowania dyscyplinarnego, karnego i honorowego.

13

Przypadek płk. Jarosława Gintrowskiego jako przykład „ochrony” wojska przez Wojskową Służbę Wewnętrzną

51%

Kapuściak B.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2020

|

issue 18

481-515

EN

Colonel Jarosław Stefan Gintrowski – father to Przemysław Gintrowski, a musician and songwriter later known as ‘the Bard of the Solidarity’ – was a loyal and committed officer of the Polish People’s Army and a member of the Polish United Workers’ Party. His superiors valued him as an intelligent and gifted officer with foreign language skills and considerable military expertise. Col. Gintrowski came to the attention of the Internal Military Service owing to his contacts with Col. Włodzimierz Ostaszewicz and Col. Ryszard Kukliński. However, what the military counterintelligence found the most objectionable was the artistic activity of his son Przemysław, who provided support to the dissident activities of the underground Solidarity movement. As a result, the Internal Military Service had Col. Gintrowski released from the army. This demonstrates that the military counterintelligence served as a sort of political gendarmerie for the Polish army with the final say in all things.

PL

Pułkownik Jarosław Stefan Gintrowski – ojciec muzyka, kompozytora i barda „Solidarności”, Przemysława Gintrowskiego – był ideowym i wiernym oficerem Sił Zbrojnych PRL oraz członkiem PZPR. Ponadto przełożeni uznawali go za zdolnego i inteligentnego oficera, znającego języki obce i posiadającego dużą wiedzę fachową z zakresu wojskowości. Płk Gintrowski ze względu na kontakty z płk. Włodzimierzem Ostaszewiczem oraz płk. Ryszardem Kuklińskim wszedł w zainteresowanie organów Wojskowej Służby Wewnętrznej. Jednak najwięcej uwag kontrwywiad wojskowy miał do działalności artystycznej jego syna, Przemysława, który miał wspierać w czasie stanu wojennego działalność antysystemową podziemnej „Solidarności”. To spowodowało, że organa WSW zwolniły Gintrowskiego z wojska i w ten sposób pokazały, że w rzeczywistości odgrywają tylko, albo aż, rolę żandarmerii politycznej, która decyduje w „ludowym” Wojsku Polskim o wszystkim.

Refine search results

Wywiad II RP bez tajemnic

Polish Diaspora and Military Intelligence of the Second Polish Republic, 1918-1939. An Outline of the Problem

Podpułkownik Mieczysław hr. Poniński – attaché wojskowy Rzeczypospolitej w Rzymie (1920-1921)

Rosyjski wywiad wojskowy

Znaczenie służby wywiadu w ocenie zagrożenia militarnego i kształtowania polityki obronnej państwa

Afera „Pocisk” (1935–1936): preludium do afery Rana

Abisyńskie i hiszpańskie obserwacje Oddziału II SGWP w zakresie mobilności i zaopatrzenia wojsk na polu walki 1935–1939

„Okno na świat” i „dwójka”. Działalność placówki polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego w Gdyni w latach 1933-1939

Wywiad na Niemcy oczami kierownika Referatu „Zachód” Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego 1932–1939

Wywiad wojskowy czy polityczny? Zainteresowanie Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego „kierunkiem watykańskim”

Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych Drugiej Rzeczypospolitej było zdominowane przez byłych oficerów Wojska Polskiego?

Kulisy mianowania oraz odwołania płk. SG Pawła Aleksandrowicza ze stanowiska attaché wojskowego przy Poselstwie Polskim w Tokio

Przypadek płk. Jarosława Gintrowskiego jako przykład „ochrony” wojska przez Wojskową Służbę Wewnętrzną