Search results

1

Tekstowe realizacje wzorca gatunkowego życzeń pisanych przez osoby z dysfunkcją słuchu – perspektywa surdoglottodydaktyczna

100%

Jachimowska K.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2018

|

vol. 25

187-197

EN

In the article, the author draws the attention to how hearing-impaired persons use the genre of wishes. She notices departures from the canonical form of this genre, as well as deviations on the language level. She concludes that that low level of language skills and insufficient genre competency for proficient communication result from deficiencies in language system and low level of genre awareness in the researched persons. This is related to the methods of national language teaching, which are not suitable for educational needs of the hearing-impaired.

PL

W artykule zwrócono uwagę na sposoby realizacji wzorca gatunkowego życzeń przez osoby z dysfunkcją słuchu. Zaobserwowano odstępstwa od wzorca kanonicznego na poziomie struktury oraz deformacje na płaszczyźnie językowej. Sformułowano wniosek, iż niski poziom sprawności językowej oraz niewystarczająca do sprawnego komunikowania się kompetencja genologiczna wynikają z niedostatecznego opanowania przez badanych systemu językowego oraz niskiej świadomości wyznaczników gatunkowych. Ma to związek z metodami nauczania języka narodowego, nieprzystającymi do potrzeb edukacyjnych osób z zaburzeniami słuchu.

2

Gatunki wypowiedzi w kontekście glottodydaktycznym

100%

Dunin-Dudkowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2018

|

vol. 25

111-122

EN

The objective of the article is to present the achievements of genre studies that might be used in teaching Polish as a foreign language. Assuming that genres of speech are products of particular cultures, while teaching Polish to foreigners we should familiarize them with genre patterns typical of native users of Polish. A description of a genre pattern, based on a concept developed by Maria Wojtak, includes four aspects: structural, pragmatic, cognitive and stylistic. Realization of genre utterances may take the form of a canon variant, and alternative or adaptive variants. A few popular handbooks of Polish to foreigners have been analyzed in terms of presentation of genre patterns. In most works, teaching structural and stylistic aspects prevail, whereas less attention is paid to pragmatic or ontological description.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie osiągnięć genologii, które mogłyby zostać wykorzystane w glottodydaktyce polonistycznej. Wychodząc z założenia, że gatunki są wytworami kultury, ucząc cudzoziemców języka polskiego, należy zapoznawać ich z wzorcami gatunkowymi typowymi dla rodzimych użytkowników polszczyzny. Opis wzorca, zgodnie z koncepcją Marii Wojtak, obejmuje cztery aspekty opisu: strukturalny, pragmatyczny, poznawczy i stylistyczny. Realizacje wypowiedzi gatunkowych mogą przybierać formę wariantu kanonicznego, wariantów alternacyjnych lub adaptacyjnych. W artykule przeanalizowano kilka popularnych podręczników do nauki jpjo pod kątem nauczania gatunków wypowiedzi. W większości prac przeważa nauczanie aspektu strukturalnego i stylistycznego wzorca, z mniejszą uwagą zwróconą na aspekt pragmatyczny i ontologiczny opisu.

3

Wzorzec gatunku internetowego

85%

Kaczmarz E.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/1

71-81

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wzorca gatunkowego tekstu internetowego, który pozwoliłby na precyzyjną analizę genologiczną tekstów funkcjonujących w internecie. Wzorzec powstał w oparciu o koncepcję Marii Wojtak. Aspekt strukturalny uzupełniony został o kategorię metadanych, a aspekt pragmatyczny o determinanty takie, jak powiązanie analogowe, interaktywność, jednoczesność nadania i odbioru, charakterystykę kanału wraz z opisem interfejsu. W aspekcie stylistycznym zaproponowano wyznaczniki stylu wynikające z cech kanału komunikacyjnego oraz elementy stylistyczne charakterystyczne dla języka mówionego i pisanego.

EN

The aim of this paper is present genre model of Internet text which may improve genology analysis text’s on the Internet. Model was made based of Maria Wojtak’s conception. Structural aspect was supplemented by metadata’s category and pragmatic aspect by analog connexion, interactivity, simultaneousness of send and reception, channel & interface profile. In stylistic aspect was proposed style’s determinants related to channel’s characteristics and stylistic devices peculiar to orality or writing.

4

Determinanty gatunkowe i stylistyczne porad medycznych w czasopismach dla kobiet*

85%

Dombrowski A.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

issue 17/1

5-19

EN

This article presents the results of qualitative research of texts including medical advice printed in women's magazines, which have been published for the last few years. The analysis of the collected material allowed the author to describe a genre's model, sender-receiver model and its stylistic register using a qualitative method. Advice in women's magazine use texts and they are interesting examples of advice's discourse. Because they are available for everyone, I believe my choice of material was definitely correct. If they were treated as merchandise, the price, the mode and the mass production, which decide about their popularity and brand on the Polish publishing market, would be important.

5

Godzinki moskalofilskie Telesfora Chełchowskiego – uwagi o strukturze i stylu

80%

Klimek-Grądzka J.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 6

83-96

EN

Subject to analysis in this article is T. Chełchowski’s Godzinki moskalofilskie. 300 dni łaski carskiej za każdorazowe odmówienie tych godzinek z pokorą i skruszonym sercem [Moscophile Hours: 300 Days of Grace for Each Saying of the Hours with Humility and Contrite Heart]. The Hours is a text that fits the general poetics of the political disputes typical of the Polish émigré milieus at the turn of the 20th century. At the same time, the text retains a lot from the Polish literary tradition. Taking into account the fact that the text exploits a prayer as a textual genre (Canonical Hours), and acknowledging the roots of the genre, the Hours can be classified as a travesty (trawestacja in Nycz’s approach) or as an idiosyncratic token (okaz in Wojtak’s terms) of the prayer genre. The generic linkage is realized by constructing the text of the Hours in seven parts (Matins, Prime, Terce, Sext, Nones, Vespers and Compline) with its introduction, hymn, verses, responsories and prayers; by consecutive use of metre in invocations and hymns; by an apostrophic opening of the hymns; by positioning verses and responsories after hymns or prayers; as well as by stylistic and semantic references (invocations addressed to the Tsar and hymn protagonists, modelled on apostrophes to God and Mary; paraphrases of biblical and prayer collocations). Departures from the canonical text-type include: the reduced form of the final antiphon, lack of prayer and an introduction that is modified per each hour.

PL

Będące przedmiotem analizy Godzinki moskalofilskie. 300 dni łaski carskiej za każdorazowe odmówienie tych godzinek z pokorą i skruszonym sercem T. Chełchowskiego to tekst odpowiadający poetyce polonijnych sporów politycznych przełomu XIX i XX wieku, a przy tym czerpiący z polskiej tradycji literackiej. Za sprawą nawiązania do modlitewnego wzorca – godzinek, i uwzględniając ich genezę, Godzinki moskalofilskie uznać można za trawestację (w ujęciu Nycza) lub okaz (w ujęciu Wojtak) wzorca modlitewnego. Nawiązanie to przejawia się w siedmioczęściowej budowie (jutrznia, pryma, tercja, seksta, nona, nieszpory i kompleta) z zaczęciem, hymnem, wersetami i responsoriami, modlitwą; konsekwentnie stosowany w wezwaniach i hymnach wzorzec metryczny; apostroficzne otwarcie hymnów; wersety i responsoria następujące po hymnie i/lub modlitwie; nawiązania stylistyczne i semantyczne (wezwania do cara i bohaterów hymnów na wzór apostrof do Boga i Maryi; parafrazy kolokacji biblijnych i modlitewnych). Odstępstwem od wzorca kanonicznego są: zredukowana forma ofiarowania (tylko antyfona), brak modlitwy, modyfikowane w każdej z godzin zaczęcie.

6

Genologia jako styl myślowy implikacje glottodydaktyczne (na przykładzie felietonu)

80%

Dunin-Dudkowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

193-208

EN

A new view on genology perceives it as a thought style, including a community of researchers describing conventions shaping people’s communication behaviours, replicated to preserve the tradition and create a community of cultural community. It is an interdisciplinary science, composed of numerous trends, diversified in terms of methodology, thriving within its own cognitive space, being a set of relatively coherent theoretical assumptions and their analytical applications. Teaching Polish as a foreign language may not be indifferent to its achievements. Foreigners studying Polish, among acquired linguistic and cultural competences also develop their genological subcompetence. Knowledge of Polish genres should be based on acquisition of a genre pattern and its variants. The didactic version of a genre slightly differs from the classical variants. The author presents an application of the genological apparatus to describe feuilleton, the genre introduced in teaching on the highest levels of linguistic competences.

PL

Nowe spojrzenie na genologię dostrzega w niej styl myślowy, obejmujący wspólnotę badaczy opisujących konwencje kształtujące ludzkie zachowania komunikacyjne, powielane w celu zachowania tradycji i tworzenia wspólnoty kulturowej. To nauka interdyscyplinarna, wielonurtowa, zróżnicowana metodologicznie, rozwijająca się w obrębie własnej przestrzeni badawczej, będąca zbiorem relatywnie spójnych założeń teoretycznych i ich analitycznych aplikacji. Glottodydaktyka polonistyczna nie może pozostać obojętna na jej osiągnięcia. Cudzoziemcy uczący się języka polskiego, wśród nabywanych kompetencji językowych i kulturowych, rozwijają także swoją subkompetencję genologiczną. Znajomość polskich gatunków powinna opierać się na przyswojeniu wzorca gatunkowego wypowiedzi i jego wariantów. Odmiana glottodydaktyczna gatunku różni się nieco od klasycznej wersji gatunkowej. Autorka pokazuje zastosowanie instrumentarium genologicznego do opisu felietonu, gatunku wprowadzanego w glottodydaktyce na najwyższych poziomach nauczania.

7

Pułapki w aspekcie strukturalnym i językowym wzorców gatunkowych dla Słowian ze wschodu (na podstawie pisemnych prac certyfikatowych z roku 2019, poziom B1)

80%

Przechodzka G., Hudy V.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

209-224

EN

There are tasks on the state certificate examinations in Polish as a foreign language, included in examination papers in the part: Writing, aiming at checking of the skill of foreigners to properly formulate texts representing certain popular Polish pragmatic genres. The authors provide a survey of written utterances from 2019 in terms of their genological correctness, mainly in the structural aspect. They analyzed texts were written by persons of East Slavic origin, since Slavs from the East constitute a considerate majority of candidates taking the Polish state certificate examination. Due to the same reason, the analyses focused on examination sheets from B1 level – this level is the most popular with the foreigners. Making a list of errors may be useful in the Polish language teaching in classes dedicated to development of the skill of writing.

PL

Na państwowych egzaminach certyfikatowych z języka polskiego jako obcego w zestawach egzaminacyjnych w części pisanie znajdują się zadania, których celem jest sprawdzenie umiejętności poprawnego redagowania popularnych polskich gatunków użytkowych. Autorki dokonują przeglądu wypowiedzi pisemnych z roku 2019 pod kątem ich poprawności gatunkowej przede wszystkich w aspekcie strukturalnym. Analizie poddano prace osób wschodniosłowiańskiego pochodzenia, ponieważ Słowianie ze Wschodu stanowią zdecydowaną większość wśród zdających państwowy egzamin certyfikatowy. Z tego samego względu oglądowi poddano arkusze egzaminacyjne z poziomu B1 – cieszącego się największą popularnością wśród cudzoziemców. Zestawienie błędów może być przydatne w pracy glottodydaktycznej podczas zajęć poświęconych rozwijaniu sprawności pisania.

8

The cover letter as a genre of speech in teaching Polish as a foreign language

80%

Dunin-Dudkowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

vol. 26

231-243

PL

Gatunki to wytwory kultur, odzwierciedlające potrzeby i praktyki społeczności, które je wytworzyły. Ucząc cudzoziemców języka polskiego jako obcego powinniśmy zapoznać ich z wieloma polskimi gatunkami wypowiedzi, zalecanymi w programach do nauczania języki polskiego jako obcego. List motywacyjny to stosunkowo nowy gatunek w polskim kontinuum mowy, przejęty po przełomie 1989 r. z kultury anglosaskiej. Jest to gatunek złożony, czerpiący z innych, takich jak list urzędowy, podanie, list reklamowy, życiorys. W artykule przedstawiono opis gatunku zgodnie z koncepcją wzorca gatunkowego Marii Wojtak, obejmującego cztery aspekty: strukturalny, pragmatyczny, poznawczy i językowy. Dynamika gatunku wpłynęła na powstanie wzorca kanonicznego oraz wzorców alternacyjnych i adaptacyjnych tej odmiany listu. Genologiczna definicja listu motywacyjnego mówi, że jest to krótki tekst (maksymalnie jednostronicowy) o ściśle określonej strukturze, którego celem jest skłonienie odbiorcy (pracodawcy) do zatrudnienia nadawcy, pokazuje on sferę życia związaną ze środowiskiem pracy i edukacji, zwykle wyrażony jest w sposób schematyczny i szablonowy (wzorce uzualne są często kopią wzorców normatywnych). Cudzoziemcy powinni poznać wszystkie cztery aspekty opisu tego gatunku dla efektywnej komunikacji w polskim środowisku językowym i kulturowym.

EN

Genres are products of cultures, reflecting the needs and practices of communities that have created them. Teaching the Polish language to foreigners, we should make them familiar with numerous Polish genres of speech, recommended in programmes of teaching Polish as a foreign language. The cover letter is a relatively new genre in the Polish continuum of speech, adopted from the Anglo-Saxon culture after the transition in 1989. It is a complex genre, deriving from others, such as the official letter, application, advertisement letter, and CV. The article presents a description of the genre, according to the genre pattern by Maria Wojtak, including four aspects: structural, pragmatic, ontological and linguistic. The dynamics of the genre resulted in the creation of a canon model, alternative variants and adaptive variants of this type of letter. The definition of the cover letter in terms of genre studies states that it is a short text (maximum one page) with a strictly defined structure, aiming at making the recipient (potential employer) hire the sender, it shows the sphere of life related to the world of labour and education, and is usually expressed in a schematic and clichéd manner (usage patterns are often copies of normative patterns). Foreigners should learn all four aspects of description of this genre of speech for effective communication in the environment of the Polish language and culture.

9

Potencjał tekstotwórczy wzorca gatunkowego na przykładzie litanii

71%

Wojtak M.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2013

|

issue 6

319-336

EN

The article offers a linguistic analysis of the text of The Litany to the Blessed John Paul II, one of the most recent realizations of the litany prayer convention (created in 2011). As the background, the article also includes The Litany to the Blesseds Francis and Hyacinth of 2012. The genre pattern of the litany includes a compositional scheme of a litany prayer, fixed through tradition. In the author’s interpretation this prayer is a genre taking the form of a collection since it consists of the litany proper (a set of calls to a person from the sacred realm and repeated supplication formulas) and associated texts. The analyzed litany has a composition which is typical for the genre as it contains all components of the pattern, including clichéd ones. In several calls in the litany proper, it reinforces the image of the blessed John Paul II as a man of heroic virtues, perfectly fulfilling his priestly and apostolic mission. The litany has a form of a supplicating and worshipping prayer and contains all stylistic determinants of a litany. It is conventional, dialogic, formulic and solemn, specific in wording style and not very decorative. The author argues that the genre pattern, despite its ossification, constitutes a set of rules enabling the generation of new texts.

PL

Artykuł jest lingwistyczną analizą tekstu Litanii do błogosławionego Jana Pawła II, jednej z najnowszych realizacji konwencji modlitwy litanijnej (powstała bowiem w roku 2011). Uwzględnia też w tle Litanię do błogosławionych Franciszka i Hiacynty z roku 2012. Wzorzec gatunkowy litanii zawiera utrwalony przez tradycję schemat kompozycyjny modlitwy litanijnej. Modlitwa ta jest w interpretacji autorki gatunkiem w formie kolekcji, ponieważ składa się z litanii właściwej (zbioru wezwań do osoby ze sfery sakralnej i powtarzanych formuł błagalnych) oraz tekstów stowarzyszonych. Analizowana litania ma typową dla gatunku kompozycję, gdyż zawiera wszystkie (także kliszowane) składniki wzorca. Utrwala w kilku wezwaniach, umieszczonych w litanii właściwej, obraz błogosławionego Jana Pawła II jako człowieka o heroicznych cnotach, wypełniającego swą kapłańską i apostolską misję w sposób doskonały. Jest formą modlitwy błagalnej i wielbiącej. Zawiera wszystkie wyznaczniki stylistyczne litanii. Jest szablonowa, dialogowa, formuliczna i podniosła, konkretna w stylu wysłowienia i mało ozdobna. Autorka dowodzi, że wzorzec gatunkowy litanii mimo skostnienia służy jako zbiór reguł pozwalających redagować nowe teksty.

DE

Der Beitrag stellt die linguistische Textanalyse der Litanei zum seligen Diener Gottes Johannes Paul II dar, die als die neuste Realisierungsform der Konvention der Litanei (entstanden im Jahre 2011) gilt. In der Arbeit wird auch auf die Litanei zu den seligen Dienern Gottes Jacinta und Francesco (2012) Bezug genommen. Das Textmuster der Litanei umfasst das tradierte Kompositionsschema eines Litaneigebets. Dieses Gebet ist - so die These der Autorin – eine Textsorte, die die Form einer Kollektion annimmt, weil sie aus der eigentlichen Litanei (also aus einer Sammlung an Anrufungen einer Person aus dem sakralen Bereich und der wiederholbaren Bittformeln) sowie aus sekundären Textteilen besteht. Die analysierte Litanei hat eine für die Gattung/Textsorte typische Komposition, weil sie alle (auch klischeehafte) Elemente eines Musters enthält. Die Litanei fixiert in den Anrufungen, die in der eigentlichen Litanei enthalten sind, das Bild des seligen Johannes Paul II als Menschen, der heroisch war und der auch seinen priesterlichen und göttlichen Auftrag vorzüglich erfüllte. Die Litanei ist eine Form der Fürbitte und des Lobpreisgebets; sie enthält alle stilistischen Merkmale einer Litanei und ist schablonenhaft, dialogisch, gehoben und konkret im Äußerungsstil, auch arm an Schmuck. Die Autorin beweist, dass das Textmuster/Gattungsmuster der Litanei trotz der Erstarrung als eine Menge von Regeln fungiert, die neue Texte entstehen lässt.

10

Model kompozycyjny średniopolskich laudów sejmikowych

71%

Dawidziak-Kładoczna M.

Język Polski

|

2018

|

vol. 98

|

issue 1

100-110

PL

W artykule zaprezentowany został spetryfikowany wzorzec gatunkowy laudów doby średniopolskiej. Na początku analizie poddano elementy tytułu, a następnie komponenty tworzące korpus: formuły inicjalne i finalne (zawierające m.in. wyrażenia identyfikujące nadawcę, wyrażenia temporalne i lokatywne, nazwę aktu prawnego, a także czasownik performatywny) oraz zasadniczą część laudum, na którą składają się normotwórcze akty mowy.

EN

In this article a petrified genre model of lauda between the sixteenth and eighteenth century is presented. At the beginning elements of the title are analyzed as well as components forming the corps. There are the initial formulas and concluding formulas (e.g. the name of the sender, temporal and locative expressions, the name of the act and the performative verb) and the essential part of the laudum which consists of directive and declarative speech acts.

11

Koncepcje Marii Wojtak w analizie medialnych przekazów audiowizualnych

71%

Dunin-Dudkowska A., Grochala B., Szkudlarek-Śmiechowicz E.

Studia Medioznawcze

|

2023

|

issue 1

80-94

EN

The aim of the article is to present the application possibilities inherent in Maria Wojtak’s genological concepts. The practical dimension of the Lublin researcher’s theory will be presented in relation to audiovisual communications: TV series, TV magazines, sports (video)blogs, and sports broadcasts. Research methods: The results of the research presented in the article will take into account three concepts which are key to M. Wojtak’s theory: genre pattern (in relation to TV series) along with a four-level analysis of its features, consisting of the following aspects: structural, cognitive, pragmatic and stylistic, genre in the form of a collection (in relation to the analysis of a TV magazine and (video blog), and a collection of genres (in relation to the analysis of a TV sports broadcast). Results and conclusions: M. Wojtak developed her genological concepts mainly on the basis of analyses of press genres, yet successfully––as the results of the research presented in this article show––they may be applied to the analysis of the most complex audiovisual communications, also those whose both genericity and textuality are debatable. Originality/cognitive value: M. Wojtak’s concepts provoke considerations about the fluidity of the forms of contemporary media (transmedia) communication, their openness, and lack of clear boundaries, which follows from the essence of network communication, its hypertextuality, interactivity, since in a network that is a text in statu nascendi becomes its constitutive feature.

PL

Celem artykułu jest ukazanie możliwości aplikacyjnych tkwiących w koncepcjach genologicznych Marii Wojtak. Praktyczny wymiar teorii lubelskiej Badaczki zostanie zaprezentowany na przykładzie przekazów audiowizualnych: seriali, magazynów telewizyjnych, (wideo)blogów sportowych i transmisji sportowej. Metodologia: W zaprezentowanych w artykule wynikach badań zostaną uwzględnione trzy istotne dla koncepcji M. Wojtak pojęcia: wzorca gatunkowego (w odniesieniu do analizy seriali) wraz z czteropoziomową analizą jego cech, na którą składają się aspekty strukturalny, poznawczy, pragmatyczny i stylistyczny, gatunku w formie kolekcji (w odniesieniu do analizy magazynu telewizyjnego i (wideo)blogu), kolekcji gatunków (w odniesieniu do analizy telewizyjnej transmisji sportowej). Wyniki i wnioski: Swoje koncepcje genologiczne M. Wojtak wypracowała głównie na podstawie analizy gatunków prasowych, jednak z powodzeniem – jak pokazują badania, których wyniki prezentujemy w artykule – można je zastosować do analizy najbardziej złożonych audiowizualnych przekazów, także takich, których i gatunkowość, i tekstowość są dyskusyjne. Wartość poznawcza: Koncepcje M. Wojtak prowokują do rozważań o płynności form współczesnej komunikacji medialnej (transmedialnej), ich otwartości, braku wyraźnych granic, co wynika z istoty komunikacji sieciowej, jej hipertekstowości, interaktywności, w sieci bowiem bycie tekstem in statu nascendi staje się jego cechą konstytutywną.

12

Mowy obrończe Eugeniusza Śmiarowskiego w perspektywie genologicznej

71%

Wojciechowska A., Nowak S.

Język Polski

|

2023

|

vol. 103

|

issue 2

110-122

PL

Celem artykułu jest charakterystyka genologiczna przemówień sądowych Eugeniusza Śmiarowskiego, opublikowanych w 1926 r. pt. Mowy obrończe (1920–1925). W opisie tekstów zastosowano koncepcję wzorca gatunkowego i jego czterech aspektów autorstwa Marii Wojtak. Analizy dowodzą, że mowa obrończa (podgatunek mowy sądowej) to wyrazisty typ wypowiedzi retorycznej o charakterze perswazyjnym. Teksty realizują wzorzec normatywno-uzualny. Odzwierciedlają oficjalność sytuacji komunikacyjnej i formalny charakter relacji nadawczo-odbiorczych. Cechują się spójną kompozycją, rzeczowością, umiejętnym stosowaniem chwytów erystycznych, różnorodnością leksykalną.

EN

The aim of the paper is to examine Eugeniusz Śmiarowski’s speeches entitled Mowy obrończe (1920–1925) which were published in 1926. They are related to judicial discourse. Maria Wojtak’s methodology is applied in the research in relation to the notion of genre pattern and its four interdependent constituents. The findings indicate that a defence speech (as a sub-genre of judicial speech) is a type of rhetoric speech intended to persuade. The texts under investigation are based on both normative and customary patterns. The communication situation is formal and so is the relationship between the sender and the receiver. In terms of their composition, the speeches are coherent, relevant, full of eristic devices, and phrases from various registers.

13

Przepis kulinarny w perspektywie nadawcy z dysfunkcją słuchu - tekstowe aktualizacje wzorca gatunkowego

71%

Jachimowska K.

|

2017

|

vol. 51

|

issue 1

43-54

EN

In the article the author draws the attention to use of the prototype of the recipe by the hearing impaired persons. The departures from the prototype on the structural level as well as language deformations were observed. The texts were also analysed from the perspective of Polish sign language interferences with Polish language. Analysis of the material allowed to make conclusions related to genology competencies of hearing impaired persons. In most cases the characteristics of the prototype were met. The language deformations and language errors did not obscure the text purpose. The analyses indicated that the pathological application of the prototype on the stylisticlexical level does not lead into communication failure as long as the prototype was applied in the structural, cognitive and pragmatic aspects.

PL

-

14

Akademickie gatunki wypowiedzi w glottodydaktyce (na przykładzie artykułu naukowego)

71%

Dunin-Dudkowskva A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2021

|

vol. 28

285-295

EN

The article aims to emphasise the teaching of utterances representing Polish academic genres, mainly on academic courses of Polish as a foreign language. A large group of learners consists of candidates to Polish universities and foreign students pursuing education in Poland. Being part of the Polish academic community they should be well prepared for the reception and production of genres of speech used in academic discourse. The article presents a genological analysis of a scientific article constituting the basic genre in this discourse. Considering the binding regulations and recommendations included in appropriate textbooks, the author proposes a description of the genre based on the genre theory of John Swales and the concept of the genre pattern of Maria Wojtak. The author recommends teachers of Polish as a foreign language to focus their students’ attention on all aspects of the pattern: structural, pragmatic, cognitive and linguistic, and also show them different variants of the genre: its canonic as well as alternative and adaptive forms. In spite of the high uniformity of utterances, the cultural environment and exponents of the genre should be highlighted.

PL

Artykuł ma na celu wskazanie konieczności nauczania, głównie na akademickich kursach języka polskiego jako obcego, wypowiedzi reprezentujących polskie gatunki akademickie. Dużą grupę uczących się stanowią kandydaci na studia i studenci-cudzoziemcy, zdobywający wykształcenie wyższe w Polsce. Będąc częścią polskiej wspólnoty akademickiej powinni być dobrze przygotowani do recepcji i produkcji gatunków wypowiedzi stosowanych w dyskursie akademickim. W artykule przedstawiona została genologiczna analiza artykułu naukowego, będącego podstawowym gatunkiem w tym dyskursie. Uwzględniając obowiązujące w tym zakresie przepisy i zalecenia z odnośnych poradników, przedstawiono opis gatunku w oparciu o teorię gatunku Johna Swalesa i koncepcję wzorca gatunkowego Marii Wojtak. Autorka zachęca, by glottodydaktycy polonistyczni zwracali uwagę uczących się na wszystkie aspekty wzorca: strukturalny, pragmatyczny, poznawczy i językowy, a także pokazywali różne warianty gatunku: jego postać kanoniczną oraz warianty alternacyjne i adaptacyjne. Mimo dużej unifikacji wypowiedzi, należy podkreślać kulturowe uwarunkowania i wykładniki gatunkowe.

15

Kompetencja retoryczna uczniów gimnazjum na przykładzie rozprawki

57%

Gabor P.

Język - Szkoła - Religia

|

2014

|

vol. 9

|

issue 2

67-83

PL

Artykuł traktuje o stanie kompetencji retorycznej uczniów gimnazjum. W pierwszej kolejności autorka definiuje pojęcie kompetencja retoryczna. Następnie przedstawia jej składowe w odniesieniu do podstawy programowej (począwszy od pierwszego etapu edukacyjnego). Kolejno omawia wzorzec gatunkowy rozprawki oraz podstawowe kategorie retoryczne realizowane w rozprawkach uczniowskich takie jak: stawianie tezy lub hipotezy; dobieranie, porządkowanie, hierarchizowanie i selekcjonowanie argumentów; dobieranie trafnych przykładów; przeprowadzanie prawidłowego, logicznego wnioskowania; przestrzeganie podstawowych reguł organizacji kompozycyjnej tekstu i spójności formalnej.

EN

The article discusses the status of rhetorical competence of the grammar school students. Firstly, the author defines the concept of rhetorical competence. Then, she presents its components in relation to the core curriculum (starting from the first stage of education). The author sequentially discusses the sort model of the essay as well as basic rhetorical categories of the students’ essays, such as: putting forward the thesis or hypothesis; choosing, organising, prioritising and selecting arguments; selecting relevant examples; conducting a correct, logical reasoning; observing basic rules of compositional organization of the text and formal coherence.

16

XIX-wieczne akty notarialne jako źródła do badań genologicznych

57%

Kuć J.

Prace Językoznawcze

|

2017

|

issue XIX/3

141-152

EN

Notarial contracts are texts containing rich and diverse material, which can be used to describe and interpret many legal, linguistic and genre phenomena. At the beginning of the 19th century various genre phenomena are visible, they are related to the number of contracts concluded and the appearance of new types that are relatively rapidly evolving. The genre functions both in language and beyond, as a dynamic component of human activity, following a variety of conventions that make it a communicative value, also social and cultural, and in a narrower approach: formative and stylistic. Viewed from these different perspectives, it is worth to look at the Łuków contracts from the 19th century, because it can be expected that the resources and realization of texts will be special in the context of their genre. Genological creativity observed in the analysed sources is evidently created by the category of intentionality. The category of intention allows us to see in a new light the conceptualization of particular legal genres as well as the rules for the creation and functioning of their pattern, as we deal with uniform genres in the sense of model potency, and in the evolutionary aspect, marked in the texts by different means of nomination of the same contracts, a new text quality is created.

17

Gatunki testamentowe jako zwierciadło kultur. Rozważania polsko-amerykańskie

50%

Dunin-Dudkowska A., Curie-Skłodowskiej U. M.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2013

|

vol. 20

PL

Gatunki wypowiedzi kształtowane są przez doświadczenia kulturowe danej społeczności i odzwierciedlają jej ontologiczno-aksjologiczne interpretacje. Z porównania gatunków testamentowych w Polsce i USA wynika, że w obu kulturach funkcjonują odmienne kolekcje i wzorce gatunkowe testamentu i towarzyszących mu gatunków pokrewnych. Widoczne są istotne różnice we wszystkich aspektach wzorca gatunkowego (strukturalne, pragmatyczne, kognitywne i stylistyczne). O ich tożsamości gatunkowej decyduje głównie pragmatyka – wola przekazania majątku określonym spadkobiercom. Amerykańskie gatunki okołotestamentowe silniej eksponują wolność jednostki, pochwałę zaradności i wagę indywidualnego sukcesu, a jednocześnie świadczą o bardziej praktycznym podejściu do realizacji tej czynności prawnej.

EN

The genres of speech are shaped by cultural experiences of a given community and reflect its ontological and axiological interpretations. As the comparison of the testamentary genres in Poland and the US shows, there are distinct collections of genres and genre patterns in both cultures. There are considerable differences in all aspects of genre patterns (structural, pragmatic, cognitive and stylistic). The identity of the genres is determined mainly by their pragmatics – the desire to transfer testator‟s property to his heirs. The American testamentary genres strongly highlight individual freedom, praise the importance of resourcefulness and individual success, and provide a more practical approach to implementation of that act.

Refine search results

Tekstowe realizacje wzorca gatunkowego życzeń pisanych przez osoby z dysfunkcją słuchu – perspektywa surdoglottodydaktyczna

Gatunki wypowiedzi w kontekście glottodydaktycznym

Wzorzec gatunku internetowego

Determinanty gatunkowe i stylistyczne porad medycznych w czasopismach dla kobiet*

Godzinki moskalofilskie Telesfora Chełchowskiego – uwagi o strukturze i stylu

Genologia jako styl myślowy implikacje glottodydaktyczne (na przykładzie felietonu)

Pułapki w aspekcie strukturalnym i językowym wzorców gatunkowych dla Słowian ze wschodu (na podstawie pisemnych prac certyfikatowych z roku 2019, poziom B1)

The cover letter as a genre of speech in teaching Polish as a foreign language

Potencjał tekstotwórczy wzorca gatunkowego na przykładzie litanii

Model kompozycyjny średniopolskich laudów sejmikowych

Koncepcje Marii Wojtak w analizie medialnych przekazów audiowizualnych

Mowy obrończe Eugeniusza Śmiarowskiego w perspektywie genologicznej

Przepis kulinarny w perspektywie nadawcy z dysfunkcją słuchu - tekstowe aktualizacje wzorca gatunkowego

Akademickie gatunki wypowiedzi w glottodydaktyce (na przykładzie artykułu naukowego)

Kompetencja retoryczna uczniów gimnazjum na przykładzie rozprawki

XIX-wieczne akty notarialne jako źródła do badań genologicznych

Gatunki testamentowe jako zwierciadło kultur. Rozważania polsko-amerykańskie