Search results

1

Zakaz lichwy w prawie państw Unii Europejskiej

100%

Bierecki D. J.

Pieniądze i Więź

|

2015

|

vol. 18

|

issue 4(69)

89-100

PL

Moralne potępienie lichwy znajduje swoje odzwierciedlenie w ustawodawstwach niektórych państw Unii Europejskiej. W ramach regulacji prawa prywatnego tych państw możliwe jest wyróżnienie dwóch zasadniczych modeli ustalania maksymalnej wysokości odsetek: modelu francuskiego i modelu niemieckiego. Ponadto w państwach tych obowiązują również regulacje prawa karnego, w świetle których lichwa stanowi przestępstwo. W Polsce, zawarte w Kodeksie cywilnym regulacje dotyczące maksymalnej wysokości odsetek ulegały zmianom na przestrzeni lat. Ostatnią dokonaną zmianą jest dodanie do tego aktu prawnego przepisów bezpośrednio odnoszących się do kwestii ograniczenia wysokości możliwych do zastrzeżenia w umowie odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

EN

Moral condemnation of usury is reflected in the laws of some countries of the European Union. In the framework of the rules of private law of these countries, it is possible to distinguish two basic models for determining the maximum amount of interest: the French model and the German model. Moreover, in these countries also apply rules of criminal law according to which usury is a crime. In Poland regulations contained in the Civil Code regarding the maximum amount of interest have changed over the years. The last amendment adds to the Civil Code the provisions directly related to the issue of restricting in contract an excessive height of interest for delay in meeting the cash benefit.

2

Zasady słuszności w kodeksie zobowiązań

100%

Fermus-Bobowiec A., Szewczak-Daniel M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

The article concerns a very popular in the area of civil and, above all, in the obligation law, comprehensive clause which considers the principles of equity as a summary term describing all references which are connected with the equity criteria. The presence of this clause in the code of obligations from 1933 has been deeply analysed basing on the solutions from the great civil codifications (the Napoleonic Code, ABGB and BGB) which were in force on Polish territories. The domain of discourse in the article embraces also the fact, that the code of obligations was valid during some period of People’s Republic of Poland (namely, until the effective date of new civil code – 1.01.1965) and shows that the impact of Soviet principles of community life (introduced into general rules of the civil code from 1950) on the traditional clauses basing on the equity criteria was siginificant.

PL

Artykuł dotyczy popularnej w prawie cywilnym, a w prawie obligacyjnym w szczególności, generalnej klauzuli odsyłającej do zasad słuszności, rozumianych jako zbiorcze określenie wszystkich odesłań, w których pojawia się kryterium słuszności. Przeanalizowano obecność tej klauzuli w kodeksie zobowiązań z 1933 r. na tle rozwiązań przyjętych w wielkich kodyfikacjach cywilnych obowiązujących na ziemiach polskich, tj. w Kodeksie Napoleona, kodeksie cywilnym austriackim (ABGB) oraz w niemieckim kodeksie cywilnym (BGB). Podjęte w artykule rozważania uwzględniły także fakt obowiązywania kodeksu zobowiązań w warunkach Polski Ludowej (do wejścia w życie w dniu 1 stycznia 1965 r. kodeksu cywilnego), ukazując wpływ zasad współżycia społecznego, zaczerpniętych z prawa radzieckiego, a wprowadzonych do Przepisów ogólnych prawa cywilnego z 1950 r., na tradycyjne klauzule oparte na kryterium słuszności.

3

Dobre obyczaje i zasady współżycia społecznego w prawie spółek handlowych

100%

Kopaczyńska-Pieczniak K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

Both the general clause of rules of social conduct and the one of good practices apply in corporate relations – both internal and external ones. However, in internal relations of commercial companies, these clauses are accounted for to the same extent the provisions of the civil code are applied due to the nature of the legal relation of a commercial company (Art 2 of the Code of Commercial Companies). The diversity of opinions concerning the essence of both clauses results from the presence of indeterminate phrases in them. What is indicated in both cases is the reference to, primarily, moral and social norms, honesty and decency.The specific concurrence of general rules of social conduct and good practices in the relations of commercial companies occurs when the same aspect is subject to appraisal in different companies, applying one or the other clause. This is the consequence of the civil code applying mainly the clause of rules of social conduct whereas the code of commercial companies – the one of good practices, and the definition of the mutual relation of both codes as the one of lex generalis – lex specialis (Art. 2 of the Code of Commercial Companies). Such a concurrence of both clauses is primarily present on two planes: the appraisal of the scope of the freedom of contract in forming contracts of commercial companies (Art. 3 of the Code of Commercial Companies) and actions against company resolutions.It seems that it needs to be adopted that as regards the code of commercial companies the clause of “good practices” is equivalent to the one of ‘rules of social conduct’ that is present in the Civil Code. Due to the wide scope of application of these clauses, it seems most justified to recognise that they establish a certain model of appropriate honest and decent conduct in human relations. They can be seen as a kind of a conglomerate of social norms of various origin, that is norms that can be justified on moral, social, organisational or even economic grounds.

PL

W stosunkach spółek handlowych – zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych – znajduje zastosowanie klauzula generalna zasad współżycia społecznego i klauzula dobrych obyczajów. W stosunkach wewnętrznych spółek handlowych klauzule te jednak podlegają uwzględnieniu w takim zakresie, w jakim przepisy kodeksu cywilnego stosuje się z uwagi na naturę stosunku prawnego spółki handlowej (art. 2 k.s.h.). Rozbieżności poglądów dotyczących istoty obu klauzul są konsekwencją występowania w nich zwrotów niedookreślonych. W obu przypadkach wskazuje się na odesłanie przede wszystkim do norm moralnych, obyczajowych, uczciwości, przyzwoitości.Specyficzny zbieg (konkurencja) klauzul generalnych zasad współżycia społecznego i dobrych obyczajów w stosunkach spółek handlowych występuje w przypadkach, gdy ten sam ich aspekt podlega ocenie w różnych spółkach przy wykorzystaniu jednej lub drugiej klauzuli. Stanowi to konsekwencję posługiwania się przez kodeks cywilny przede wszystkim klauzulą zasad współżycia społecznego, a przez kodeks spółek handlowych – klauzulą dobrych obyczajów oraz ujęcia wzajemnej relacji tych kodeksów jako lex generalis – lex specialis (art. 2 k.s.h.). Taka konkurencja obu klauzul jest widoczna przede wszystkim w dwóch płaszczyznach: oceny zakresu swobody umów przy kształtowaniu umowy spółki handlowej (art. 3 k.s.h.) oraz zaskarżania uchwał zgromadzeń w spółkach kapitałowych.Wydaje się, że na gruncie kodeksu spółek handlowych należy przyjąć, że klauzula „dobre obyczaje” jest odpowiednikiem klauzuli „zasady współżycia społecznego”, występującej w kodeksie cywilnym. Ze względu na szeroki zakres stosowania tych klauzul najbardziej uzasadnione wydaje się uznanie, że wyznaczają one pewien model właściwego, uczciwego postępowania w stosunkach międzyludzkich. Można je uznać za pewien konglomerat norm społecznych o zróżnicowanej proweniencji, zarówno mających uzasadnienie moralne, jak i obyczajowe, organizacyjne czy nawet ekonomiczne.

4

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2013 roku (I ACa 134/13)

100%

Malinowska–Woźniak K.

Acta Iuris Stetinensis

|

2016

|

issue Acta Iuris nr 13

PL

Z art. 49 § 2 k.c. wynika, że osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń przesyłowych i jest ich właścicielem może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem. Charakter i treść roszczenia wynikającego ze wskazanego powyżej przepisu wywołuje wiele wątpliwości. W wyroku z 22 maja 2013 roku Sąd Apelacyjny w Szczecinie stwierdził, że przedmiotowe roszczenie nie ma charakteru bezwarunkowego, jednakże sąd w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia nie wyjaśnił, jak należy rozumieć pojęcie „bezwarunkowy”. W niniejszym opracowaniu przedstawiono stanowisko zaprezentowane przez sąd oraz podjęto próbę jego oceny.

EN

According to the article 49 § 2 of the Civil Code, a person who incurred construction costs of installations and who is their owner, may demand that an entrepreneur who connected installations to his own network, acquires their ownership against an adequate remuneration. Character and content of this claim raise a lot of concerns. Court of Appeal in Szczecin passed a judgement on the 22nd of May 2013 r. in which stated that mentioned above claim does not have an unconditional character. However the Court of Appeal has not explained what does mean a term “unconditional”. This paper describes the point of view presented by the Court of Appeal with a comment.

5

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2012 r., sygn. akt IV CSK 598/12

100%

Zarzycki A.

|

2017

|

vol. 27

|

issue 1

143-157

PL

Zaprezentowana glosa dotyczy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2012 r. sygn. akt IV CSK 598/12 w przedmiocie dopuszczalności uznania nabywcy przedsiębiorstwa upadłego za jego następcę prawnego oraz wpływu rozmiaru dotychczas spełnionych w ramach umowy świadczeń na ważność postanowienia w sprawie wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy. Sąd Najwyższy podkreśla, że zbycie przedsiębiorstwa upadłej spółki kapitałowej w toku postępowania upadłościowego z opcją likwidacyjną, wywołuje zdarzenia właściwe dla następstwa prawnego pod tytułem ogólnym. Stanowisko wskazujące na brak skutku następstwa prawnego po stronie nabywcy odnosi się do przypadku nabycia przedsiębiorstwa upadłego, które zachowuje byt prawny po zakończeniu postępowania upadłościowego. Nie ma jednak zastosowania do sytuacji szczególnej związanej ze zbyciem całego przedsiębiorstwa spółki w prawomocnie zakończonym postępowaniu upadłościowym. Sąd Najwyższy uznał, że przy ocenie ważności spornego postanowienia umownego nie może mieć decydującego znaczenia rozmiar dotychczas spełnionych w ramach umowy świadczeń w postaci opłat leasingowych. Sama dysproporcja świadczeń nie musi być sprzeczna z normami współżycia społecznego. Niniejsza glosa aprobuje argumentacje zawartą w wyroku Sądu Najwyższego, jednocześnie jednak zwracając uwagę na zasadę proporcjonalności pomiędzy wierzycielami a dłużnikiem oraz rangę art. 5 Kodeksu cywilnego.

EN

The presented gloss refers to Verdict IV CSK 598/12 issued on 23rd November 2012 by the Supreme Court concerning the admissibility of recognizing the acquirer of the bankrupt’s business as his legal successor, and the impact of the extent of the heretofore provided contractual performances on the validity of the decision concerning the amount of the remuneration for the non-contractual use of a thing. The Supreme Court underlines that the disposal of an enterprise of a bankrupt company in the course of bankruptcy proceedings with a winding-up option, results in the events appropriate for a universal succession. The position indicating lack of effect of legal succession on the part of the acquirer refers to the case of acquisition of the bankrupt’s enterprise that remains its legal existence after the end of the bankruptcy proceedings. However, it shall not apply to the special situation connected with the disposal of the entire enterprise of the company in the finally completed bankruptcy proceedings. The Supreme Court found that in assessing the validity of the contested contractual provision, the extent of the contractual performances heretofore provided in the form of leasing fees, cannot be decisive. The disproportion in performances cannot be contrary to the principles of social coexistence. The present gloss accepts the arguments contained in the verdict of the Supreme Court, however, it also draws attention to the principle of proportionality between the creditors and the debtor, and the importance of Article 5 of the Civil Code.

6

Umowne wyłączenie i ograniczenie wierzycielskiego obowiązku współdziałania przy wykonywaniu zobowiązania

94%

Konik P.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2020

|

vol. 30

|

issue 4

45-68

EN

The article includes considerations regarding the answer to the question whether the parties concluding the contract may exclude or limit the creditor’s obligation to cooperate with the debtor in the performance of the obligation which arise from art. 354 § 2 of the Civil Code. These considerations are carried out taking into account the criteria determining freedom of contract shown in Article 3531 of the Civil Code. As a consequence of noticing a certain scope of contractual freedom in this area, attention was also paid to the admissibility of a contractual transfer on debtor the creditor’s obligation to cooperate in performing the obligation.

PL

Artykuł obejmuje rozważania dotyczące odpowiedzi na pytanie, czy strony zawierając umowę mogą wyłączyć bądź ograniczyć wierzycielski obowiązek współdziałania z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania, który wynika z art. 354 § 2 Kodeksu cywilnego. Rozważania te prowadzone są z uwzględnieniem przewidzianych w art. 3531 Kodeksu cywilnego kryteriów kształtujących swobodę umów. W konsekwencji dostrzeżenia pewnego zakresu swobody kontraktowej w tej sferze, uwagę skierowano także na dopuszczalność przerzucenia przez strony w umowie wierzycielskiego obowiązku współdziałania na dłużnika.

7

Mechanizm sądowego miarkowania wysokości zachowku jako przejaw dynamicznej wykładni prawa cywilnego

84%

Królikowski M.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2020

|

vol. 120

|

issue Tom 2

405 - 416

PL

Niniejszy artykuł dotyczy możliwości zmniejszenia wysokości zachowku przysługującego najbliższym członkom rodziny w toku postępowania sądowego. Pomimo braku wyraźnej podstawy prawnej aprobowane było częściowe zmniejszenie zachowku przez sąd ze względu na szczególne okoliczności dotyczące uprawnionego oraz spadkobiercy (głównie chodziło o trudną sytuację majątkową zobowiązanego), przy czym takiej modyfikacji wysokości świadczenia dokonywano w wyjątkowych przypadkach. W ostatnich latach w orzecznictwie sądów powszechnych zaczęto rozszerzać tę możliwość przez odwoływanie się do okoliczności występujących między uprawnionym a spadkodawcą, w szczególności okoliczności wskazujących na osłabienie faktycznej więzi pomiędzy tymi osobami. W ocenie autora niniejszego artykułu opisane zmiany są następstwem zmian społecznych, wpływających na postrzeganie instytucji zachowku.

EN

The article concerns the issue of reducing forced share, to which the closest members of a deceased’s family are entitled. Although there is no explicit legal basis, it was accepted that a court could reduce this share due to specific circumstances related to a forced heir and a successor appointed in a will, particularly with regard to the difficult financial situation of the latter. Recently difficult relations between a forced heir and a testator have also become another reason for using such reduction by courts. In the author’s opinion, the aforementioned tendencies are consequences of social changes, which imply different assessment of forced heirship.

8

Konwencjonalne zwroty grzecznościowe w gwarach (na przykładzie kilku gwar Małopolski południowej)

84%

Kąś J., Sikora K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1994

|

vol. 6

83–93

PL

W artykule autorzy omawiają skonwencjonalizowane zwroty grzecznościowe notowane w najbardziej typowych kontaktach osobowych w środowiskach wiejskich wybranych miejscowości Małopolski południowej. Zwroty te notowane były przy okazji pozdrawiania się przy pracy, podczas mijania się na drodze, przy wejściu do obcego domu. Formuły używane w tego typu kontaktach określić można mianem zdrówkania, czyli pozdrawiania się, wyrażania nielekceważącego stosunku do siebie. Istotnym ich uzupełnieniem są formuły, które można określić mianem rytualnych, np. przepraszania – wybaczania, formuły wypowiadane przed lub po zakończeniu większych prac (np. budowy domu). Reguły funkcjonowania formuł zdrówkania i formuł rytualnych w społecznościach wiejskich są nierozerwalnie związane z uwarunkowaniami kulturowymi i współczesnymi zmianami zasad współżycia społecznego na wsi.

EN

In the article, the authors discuss conventionalized expressions of politeness that appear in the most typical contacts between people in the rural environments of selected localities in the Southern Małopolska region. These expressions were recorded in the context of greetings at work, passing somebody, when entering somebody’s home. The formulas used in the case of such interactions may be described by the term zdrówkanie [greeting, lit. wishing good health], or saying hello, or expressing respect toward one another. An important complement are the formulas that may be described as ritual, e.g. apologizing – forgiving, formulas uttered before or after larger jobs (e.g. building a house). The rules of how greetings [zdrówkanie] and ritual formulas function are inextricably linked to cultural factors and modern changes in the rules of social conduct in rural communities.

9

Abuse of Subjective Right in Cases of Establishing a Regime of Separate Property and Determining Unequal Shares in the Common Property

84%

Szczekala A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2020

|

vol. 29

|

issue 5

EN

The purpose of the study is to determine the scope of application of the construction of abuse of subjective rights in cases involving the establishment of a regime of separate property by the court and the determination of unequal shares in the common property. The prerequisite for both the establishment of the regime of separate property and the determination of unequal shares in the common property are “important reasons”. In order to determine the admissibility of the application of Article 5 of the Polish Civil Code it is therefore necessary to define the meaning of the terms “important reasons” and “rules of social coexistence”. It is assumed herein that general clauses are a kind of reference, in terms of the interpretation of provisions to generically defined norms and non-legal assessments, which have, in principle, an axiological moral justification and, consequently, that only evaluative phrases, as “rules of social coexistence” can be referred to using this term. “Important reasons”, on the other hand, are not an evaluative phrase but an estimative phrase and therefore not a general clause. It was also considered that it could not be ruled the assessment, under Article 5 of the Polish Civil Code, of the request for the regime of separate property to be established by the court or the request for the establishment of unequal shares in the common property, taking into account the extent to which each of the spouses contributed to its creation.

PL

Celem opracowania jest ustalenie zakresu stosowania konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd i ustalanie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Przesłanką zarówno ustanowienia rozdzielności majątkowej, jak i ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym są „ważne powody”. Do ustalenia dopuszczalności stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego konieczne jest ustalenie zakresów znaczeniowych pojęć „ważne powody” i „zasady współżycia społecznego”. W artykule przyjęto, że klauzule generalne to rodzaj odesłania w zakresie interpretacji przepisów do rodzajowo określonych norm i ocen pozaprawnych, mający co do zasady aksjologiczne uzasadnienie moralne, a co za tym idzie tylko zwroty wartościujące, jak „zasady współżycia społecznego”, mogą być określane tym mianem. „Ważne powody” natomiast nie są zwrotem wartościującym, lecz zwrotem szacującym i tym samym nie są klauzulą generalną. Uznano również, że nie można wykluczyć oceny przez pryzmat przepisu art. 5 Kodeksu cywilnego żądania ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej czy też żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do jego powstania.

10

Ograniczenie miarkowania odszkodowania do stosunków między osobami fizycznymi (art. 440 Kodeksu cywilnego) z punktu widzenia zasady równości wobec prawa

84%

Marczyk P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 3(73)

207-219

EN

The measure of compensation regulated by Article 440 of the Civil Code is a limitation of the principle of full compensation. This provision implies the possibility to limit the obligation to compensate for the damage if the principles of social co-existence require it. However, the application of Article 440 of the Civil Code is only possible in relations between natural persons. The provision therefore omits legal persons and “crippled” legal persons. This restriction raises questions from the point of view of the constitutional principle of equality before the law. The purpose of this article is to analyse the compatibility with the principle of equality before the law of the limitation of the mitigation of damages to relations between natural persons, to the exclusion of other private law subjects. The considerations in the article lead to the conclusion that the restriction of mitigation to relations between natural persons is unconstitutional.

PL

Miarkowanie odszkodowania uregulowane w art. 440 k.c. stanowi limitację zasady pełnej kompensacji. Przepis ten zakłada możliwość ograniczenia obowiązku naprawienia szkody, jeżeli wymagają tego zasady współżycia społecznego. Stosowanie art. 440 k.c. jest jednak możliwe jedynie w stosunkach między osobami fizycznymi. Przepis ten pomija zatem osoby prawne i „ułomne” osoby prawne. Ograniczenie to wywołuje wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Celem przedmiotowego artykułu jest analiza zgodności z zasadą równości wobec prawa ograniczenia miarkowania odszkodowania do stosunków między osobami fizycznymi, z pominięciem pozostałych podmiotów prawa prywatnego. Rozważania zawarte w artykule prowadzą do wniosku o niekonstytucyjności ograniczenia miarkowania do stosunków między osobami fizycznymi.

11

O normatywnych (abstrakcyjno-generalnych) i sytuacjonistycznych rozumieniach zasad współżycia społecznego

84%

Nowacki J.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2023

|

vol. 36

|

issue 3

9-21

EN

Polish law uses the general clause of the principles of community coexistence. In the legal literature, the concept of principles of social coexistence is understood in various ways. Some people understand the principles of social coexistence in a normative way, associating with them a set of norms to which these clauses refer. Others perceive them situationistically, which means the right to make an assessment in a particular case under consideration. The author argues that the source of controversy in this regard is the unconscious adoption of different understandings of morality. Due to this, the use of each of these understandings (normative and situationist) is legitimate in equall way. For this reason, disputes about the normative and situationist understanding of the principles of social coexistence are empirically unsolvable.

PL

Polskie prawo posługuje się klauzulą generalną zasad współżycia społecznego. W literaturze prawniczej pojęcie zasad współżycia społecznego jest rozumiane rozmaicie. Jedni zasady współżycia społecznego rozumieją normatywnie, wiążąc z nimi zespół norm, do których te klauzule kierują. Inni postrzegają je sytuacjonistycznie, co oznacza uprawnienie do dokonania oceny w konkretnym rozstrzyganym przypadku. Autor dowodzi, że źródłem kontrowersji w tym zakresie jest nieuświadomione przyjmowanie odmiennych rozumień moralności. Z uwagi na to, posługiwanie się każdym z tych rozumień (normatywnym i sytuacjonistycznym) jest w równym stopniu uprawnione. Z tego względu spory o normatywne i sytuacjonistyczne rozumienie zasad współżycia społecznego są empirycznie nierozstrzygalne.

12

Charakter prawny relacji rodzice – dorosłe dzieci w kontekście zobowiązań alimentacyjnych rodziców

67%

Haberko J.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2015

|

vol. 77

|

issue 4

41-55

EN

This paper presents the relationship between adult children and their parents under the child maintenance obligation of parents towards their children. The main subject of the deliberations is mutual respect between the two parties. Other issues analysed in the paper include parents – adult children relations other than those arising from parental authority, particularly in situations in which an adult child demands financial support to meet the cost of higher education. The violation by an adult child of the principles of social coexistence against parents with parental obligations is analysed, and a possibility of exempting parents from their obligation to provide for education when an adult child fails to fulfil his or her family obligations is also considered.Particular attention has been put on the children’s obligation to inform parents as well as the possibility of parents to seek and be given information in a situation in which they seek such exemption.

PL

Artykuł prezentuje relację dorosłych dzieci z rodzicami zobowiązanymi do alimentacji. Przedmiotem rozważań jest kwestia obowiązku wzajemnego szacunku między dorosłymi dziećmi a rodzicami, następnie problem kontaktów realizowanych niezależnie od władzy rodzicielskiej, w szczególności w sytuacji, w której dorosłe dziecko domaga się alimentów dla zaspokojenia kosztów edukacji w ramach studiów wyższych. Autorka podejmuje problem naruszenia zasad współżycia społecznego przez dorosłe dziecko w stosunku do rodziców zobowiązanych do alimentacji. Analizie poddano także możliwość uchylenia się od alimentacji wówczas, gdy dziecko nie dopełnia obowiązków rodzinnych. Szczególne miejsce w rozważaniach zajmuje problem obowiązku informacyjnego dziecka w stosunku do rodziców oraz możliwość dochodzenia do uzyskania informacji przez rodziców w sytuacji dążenia do uchylenia obowiązku świadczeń alimentacyjnych.

13

Dopuszczalność stosowania treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych pojazdów samochodowych w Polsce

67%

Zarzycki Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

5-21

PL

Z przywołanych w artykule przepisów prawa wynika, że w Polsce można dokonać rejestracji pojazdu samochodowego w oparciu o indywidualne tablice rejestracyjne dopiero od dnia 21 września 2002 r. Wyróżnik indywidualny pojazdu określa sam zainteresowany właściciel pojazdu ale w granicach obowiązującego prawa polskiego. Mianowicie prawo polskie przewiduje, że wyróżnik indywidualny powinien stanowić wyraz, skrót lub określenie w języku polskim, składający się maksymalnie z pięciu liter i niezawierający treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. Prawo administracyjne nie zawiera własnej autonomicznej definicji „zasad współżycia społecznego”, wobec czego należy odwołać się do sposobu rozumienia tej zasady w art. 5 kodeksu cywilnego i linii orzeczniczej panującej w sądownictwie powszechnym i administracyjnym oraz w literaturze przedmiotu. Ponadto jest „to pojęcie zbiorcze, które obejmuje bardzo wiele klauzul generalnych” i pozostaje w związku z normami moralnymi. Zdaniem autora potencjalne treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych ze względu na ich kolidowanie z zasadami współżycia społecznego można podzielić na dwie kategorie, tj. takie które są bezwzględnie niedopuszczalne i wreszcie takie, które powinny być dopuszczalne. Do pierwszej grupy zaliczymy takie nazwy jak np. „JEZUS”, „ALLAH”, „BUDDA” czy skróty tego typu imiona papieży jak: „JPII”, „PIUSX”, „JAN23”. Zaś do drugiej grupy zaliczymy treści tego typu jak obcej naszej kulturze religijno-prawnej wyrazy: „ZEUS”, „ARES” czy „PTAH”.

EN

According to the aforementioned legal regulations it results that the Polish legal system allows registration of a vehicle with an individual registration plate from as late as the 21st of September of 2002. The individuality of the registration plates consists in granting by decision of state authority solely letter and number that both constitute the distinguishing feature of each voivodship. The rest of characters in the individual registration plate is specified by an interested owner of given vehicle but always according to the binding Polish law. The regulation in Poland provides that the individual distinguishing feature of the registration plate should consist of word, abbreviation or expression formulated in Polish language of the length of maximally five characters and without any offensive text or content inconsistent with the social co-existence principles. The administrative law does not contain its own autonomous definition of “the social co-existence principles”. Therefore, by interpreting of usage of these principles within the administrative law it is necessary to apply the way of understanding of them present in article 5 of the Civil Code altogether with the jurisprudence of the general and administrative courts of law and with the doctrine of the subject. Moreover, the expression “the social co-existence principles” is “joint term which includes numerous general clauses” in connection with the moral norms. In author’s opinion the potential content of the religious character on the individual registration plates can be divided into two categories on the basis of its collision with the social co-existence principles. The first group contains the examples that are absolutely unacceptable, as for instance: “JESUS”, “ALLAH”, “BUDDHA” or the abbreviations such as: “JPII”, “PIOX”, “JOHN23”. The second category includes the registration plates that contain the content alien to our religious and legal culture, such us: “ZEUS”, “ARES”, “PTAH”. The latter ones are admissible.

14

O pojęciu zasad współżycia społecznego – uwagi na tle wybranych przepisów Kodeksu Pracy

67%

Dykas K.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2021

|

vol. specjalny I

|

issue XXI

179-188

EN

The purpose of this article is to analyze the concept of the principles of community co- -exsistence in the context of selected provisions of the Labor Code that refer to them, i.e. articles 8, 100 § 2 point 6 and 94 point 10 of the Labour Code. It refers to the application of the principles of community co-exsistence as a criterion for the abuse of rights of parties to the employment relationships, as well as guidelines for the proper conduct of employees - who are obliged to respect them and employers - who should influence their establishment in the workplace.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza pojęcia zasad współżycia społecznego na tle wybranych przepisów kodeksu pracy, które się do niego odwołują, tj. art. 8 KP oraz art. 100 § 2 pkt 6 KP i 94 pkt 10 KP. Opracowanie odnosi się zarówno do zastosowania zasad współżycia społecznego jako kryterium nadużycia praw podmiotowych stron stosunków pracy, jak również jako wytycznych właściwego postępowania pracowników, którzy mają obowiązek ich przestrzegać oraz pracodawców, którzy powinni wpływać na ich kształtowanie w zakładzie pracy.

15

Niedozwolone postanowienia wzorców umów zawieranych z konsumentami – zmienne tendencje w polskim orzecznictwie sądowym

67%

Oponowicz A.

|

2014

|

vol. 3

|

issue 4

21-38

PL

W artykule przedstawiono wybrane problemy poruszone w polskim orzecznictwie dotyczącym spraw o uznanie postanowień wzorców umów za niedozwolone. W związku z niebywałym wzrostem liczby spraw tego rodzaju na przestrzeni ostatnich lat, a także zasadniczą zmianą okoliczności, w których wpływają one do sądu, problemy te stają się aktualne dla coraz większej rzeszy przedsiębiorców stosujących w transakcjach z konsumentami wzorce umów. Autorka przedstawia rozbieżności stanowisk prezentowanych w orzecznictwie oraz kierunki, w jakich poglądy te ewoluują.

EN

This article presents selected issues raised in Polish jurisprudence on matters concerning the recognition of provisions contained in model agreements as abusive clauses. Due to the unprecedented increase in the number of such cases in recent years, as well as a fundamental change in the circumstances in which they are filed to the courts, these problems affect an increasing number of businesses that use model agreements for their consumer transactions. The paper outlines the differences of opinions presented in Polish jurisprudence and the directions in which these views are evolving

16

Zbycie prawa własności mieszkania rodzinnego, będącego składnikiem majątku osobistego jednego z małżonków

67%

Szczekała A.

Rejent

|

2023

|

issue 12 (392)

36-61

EN

The study deals with the aspect of the so-called family-fortune dwelling (mieszkanie rodzinne), which is the object of a right vested exclusively in one spouse, extremely important in the light of the protection of interests of the spouse and the family. The legislature, in Article 281 of the Family and Guardianship Code (FGC), has explicitly granted a spouse the right to use the dwelling and household equipment which are the subject of a right vested exclusively in the other spouse, in order to meet the needs of the family. The spouse to whom the right of ownership of the family-fortune dwelling is vested may freely dispose of it, and the validity of the legal transaction made does not depend on the consent of the spouse who only has the right under Article 281 FGC. This raises the problem of effective protection of the interest of a spouse and family members against a disadvantageous disposal of the right to the family-fortune dwelling and, in particular, of the right of ownership vested in the other spouse. When looking for legal means of protecting the spouse, some scholars in the field allow for the possibility of assessing such a disposal through the prism of the clause of principles of social coexistence. However, neither the literature nor the judicature has considered the assessment of the disposal of the right to real property forming part of the personal property of one of the spouses in terms of its compliance with the social and economic purpose of this right. It should be noted that upon getting married, the socio-economic purpose of some of the spouses' personal assets, such as immovable property, may change if it is a family-fortune dwelling. The socio-economic purpose of such a property is to meet the housing needs not only of the spouse who is the exclusive owner of the dwelling, but also of the other spouse and other members of the so-called nuclear family. It seems therefore possible, in particularly justified cases, to assess the disposal by the spouse of an immovable asset forming part of his/her personal property, the so-called family-fortune dwelling, not only in the light of the principles of social coexistence, but also of the socio-economic purpose of that right.

17

Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia

59%

Mojak J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

This article contains an overview of good manners in Polish contract law. The overview leads to the conclusion that following clauses – “rules of social coexistence” and “socio-economic purpose of law”, which are based on the legislation from the time of the Polish People’s Republic (PRL), need to be replaced by the clause of good manners. It is necessary for the full and thorough Europeanization of the Polish civil law. The two aforementioned clauses appear to be completely foreign concepts and legal categories in the legal doctrine of EU member states which were not the satellite states of the Soviet Union. These clauses have no equivalents in the classic European civil law studies. The return to the “good manners” in the Polish contract law will undoubtedly more deeply anchor the Polish institutions of the contract law in the legal system of EU.

PL

Artykuł zawiera przegląd dobrych obyczajów w polskim prawie kontraktowym. Przegląd ten skłania do wniosku o narastającej potrzebie rychłego zastąpienia bazujących na ustawodawstwie PRL klauzul „zasad współżycia społecznego” oraz „społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa” – klauzulą dobrych obyczajów. Stanowi to konieczną przesłankę pełnej i rzetelnej europeizacji polskiego prawa cywilnego. W doktrynie prawnej krajów członkowskich UE, które nie wchodziły do bloku państw satelickich ZSRR, klauzule zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa jawią się jako zupełnie obce pojęcia i kategorie prawne, które nie mają żadnych odpowiedników w klasycznej, europejskiej cywilistyce. Powrót do „dobrych obyczajów” na gruncie polskiego prawa kontraktowego pozwoli na pełniejsze wykorzystanie dorobku doktryny i orzecznictwa powstałego zarówno w okresie II RP, jak i w krajach zachodniej Europy po II wojnie światowej, co niewątpliwie głębiej zakotwiczy instytucje polskiego prawa umów w systemie prawa UE.

18

Good Manners in Polish Contract Law – Selected Issues

59%

Mojak J.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 2

EN

This article contains an overview of good manners in Polish contract law. The overview leads to the conclusion that following clauses – rules of social coexistence and socio-economic purpose of law, which are based on the legislation from the time of the Polish People’s Republic (PRL) – need to be replaced by the clause of good manners. It is necessary for the full and thorough Europeanization of the Polish civil law. The two aforementioned clauses appear to be completely foreign concepts and legal categories in the legal doctrine of EU member states which were not the satellite states of the Soviet Union. These clauses have no equivalents in the classic European civil law studies. The return to the good manners in the Polish contract law will undoubtedly more deeply anchor the Polish institutions of the contract law in the legal system of EU.

PL

Artykuł zawiera przegląd dobrych obyczajów w polskim prawie kontraktowym. Przegląd ten skłania do wniosku o narastającej potrzebie rychłego zastąpienia bazujących na ustawodawstwie PRL klauzul „zasad współżycia społecznego” oraz „społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa” – klauzulą dobrych obyczajów. Stanowi to konieczną przesłankę pełnej i rzetelnej europeizacji polskiego prawa cywilnego. W doktrynie prawnej krajów członkowskich UE, które nie wchodziły do bloku państw satelickich ZSRR, klauzule zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa jawią się jako zupełnie obce pojęcia i kategorie prawne, które nie mają żadnych odpowiedników w klasycznej europejskiej cywilistyce. Powrót do „dobrych obyczajów” na gruncie polskiego prawa kontraktowego pozwoli na pełniejsze wykorzystanie dorobku doktryny i orzecznictwa powstałego zarówno w okresie II RP, jak i w krajach zachodniej Europy po II wojnie światowej, co niewątpliwie głębiej zakotwiczy instytucje polskiego prawa umów w systemie prawa UE.

Refine search results

Zakaz lichwy w prawie państw Unii Europejskiej

Zasady słuszności w kodeksie zobowiązań

Dobre obyczaje i zasady współżycia społecznego w prawie spółek handlowych

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2013 roku (I ACa 134/13)

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2012 r., sygn. akt IV CSK 598/12

Umowne wyłączenie i ograniczenie wierzycielskiego obowiązku współdziałania przy wykonywaniu zobowiązania

Mechanizm sądowego miarkowania wysokości zachowku jako przejaw dynamicznej wykładni prawa cywilnego

Konwencjonalne zwroty grzecznościowe w gwarach (na przykładzie kilku gwar Małopolski południowej)

Abuse of Subjective Right in Cases of Establishing a Regime of Separate Property and Determining Unequal Shares in the Common Property

Ograniczenie miarkowania odszkodowania do stosunków między osobami fizycznymi (art. 440 Kodeksu cywilnego) z punktu widzenia zasady równości wobec prawa

O normatywnych (abstrakcyjno-generalnych) i sytuacjonistycznych rozumieniach zasad współżycia społecznego

Charakter prawny relacji rodzice – dorosłe dzieci w kontekście zobowiązań alimentacyjnych rodziców

Dopuszczalność stosowania treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych pojazdów samochodowych w Polsce

O pojęciu zasad współżycia społecznego – uwagi na tle wybranych przepisów Kodeksu Pracy

Niedozwolone postanowienia wzorców umów zawieranych z konsumentami – zmienne tendencje w polskim orzecznictwie sądowym

Zbycie prawa własności mieszkania rodzinnego, będącego składnikiem majątku osobistego jednego z małżonków

Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia

Good Manners in Polish Contract Law – Selected Issues