Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: zespół rezydencjonalny

Sort By:

Limit search:

Źródła pisane i archeologia: przykład Góry Katedralnej w Chełmie

100%

Buko A.

Kwartalnik Historyczny

2016

vol. 123

issue 2

Archaeologists examining the residence of Daniel Romanovych on Cathedral Hill in Chełm (thirteenth century) enjoy a noteworthy opportunity to compare excavations with the text of Kronika halicko-wołyńska (The Galician-Volhynian Chronicle). It is highly probable that at least some of the descriptions of places and objects in the Chronicle could have been first-hand. For a researcher who does not specialise in a critical analysis of text sources such a confrontation of chronicle records with archaeological discoveries becomes, therefore, an exciting challenge. The article discusses the dilemmas of an archaeologist who, with assorted categories of data at his disposal, tries to confront them with a chronicler’s account.The text of the chronicle provides interesting information concerning the location of the town of Chełm, elements of the development of Cathedral Hill, including the town-castle centre situated here, some churches and secular elements of monumental architecture, the town fire recorded in the chronicle in 1256, as well as a mysterious tower standing in the urban area, the town’s demographic and ethno-cultural structure, and the occupation of its residents at the time of Daniel.It has been noted that the chronicle lacks references to several essential elements confirmed in the outcome of archaeological studies. The shape of the ducal residence remains an important unsolved enigma. The chronicle also does not discuss the construction catastrophe that probably took place in the course of building the circumferential wall of the residence. Another noteworthy feature is the written source’s silence concerning the third tower (bergfried) erected in nearby Stołpie. This omission is particularly strange considering that in accordance with the results of the conducted research the tower could have been the first monumental building raised in the land of Chełm already during the period of Roman Romanovych and redesigned at the time of Daniel. It thus remains a mystery why such a characteristic and unique defensive-sacral edifice, located in the fore-field of the ducal residential complex and highly untypical for this part of Europe, was relegated to the sidelines of the chronicler’s interest.In other instances, the text of Kronika halicko-wołyńska makes it possible to confront the written record with archaeological findings. Upon numerous occasions the concurrence of the written accounts with the outcome of the excavations does not give rise to doubt. Nonetheless, in reference to the ducal residence the author of the chronicle mentioned a number of selected details of interest to him, but neglected to include data about its forms and spatial features.It is highly likely that many of the above-listed unidentified facts could be determined by expanding the range of studies. We still do not have information about the northern part of Cathedral Hill or whether the basilica located in the southern part stood within the stronghold or the town district. The solution of those issues, and many similar problems, remains an essential task for the next future.

Archeolodzy badający zabudowę rezydencjonalną Daniela Romanowicza na Górze Katedralnej w Chełmie (XIII w.) mają godną uwagi płaszczyznę porównań dokonywanych odkryć z tekstem Kroniki halicko-wołyńskiej. Jest wysoce prawdopodobne, że przynajmniej niektóre spośród zamieszczonych w Kronice opisów miejsc i obiektów pochodzić mogą z pierwszej ręki. Dla badacza, nie będącego specjalistą w zakresie krytycznej analizy tekstów źródłowych, konfrontacja zapisów kronikarskich z odkryciami archeologicznymi jest więc interesującym wyzwaniem. W artykule przedstawiono dylematy archeologa, który mając do dyspozycji różne kategorie danych, próbuje je porównywać z zapisami kronikarskimi.Tekst kroniki dostarcza interesujących danych na temat położenia miasta Chełma, elementów zabudowy Góry Katedralnej, w tym lokalizowanego tam ośrodka grodowego, niektórych świątyń i świeckich elementów zabudowy monumentalnej, pożaru miasta odnotowanego w kronice pod rokiem 1256, jak również zagadkowego wieżowego obiektu położonego w okolicach miasta, a także struktury demograficznej i etnokulturowej oraz zajęć mieszkańców miasta czasów Daniela i innych.Odnotowano, że w kronice brak jest odniesień do kilku istotnych elementów, znajdujących poświadczenie w wynikach badań archeologicznych. Wielką enigmą pozostaje kształt rezydencji książęcej. W kronice nie znajdujemy też odniesień do katastrofy budowlanej, jaka najpewniej wydarzyła się w trakcie wznoszenia muru obwodowego rezydencji. Zastanawia też milczenie źródła na temat trzeciej wieży wzniesionej w pobliskim Stołpiu. Jest to o tyle dziwne, że zgodnie z wynikami przeprowadzonych badań mógł to być pierwszy monumentalny obiekt wzniesiony na ziemi chełmskiej jeszcze w czasach Romana Romanowicza, przebudowany w czasach danielowskich. Pozostaje zatem zagadką, dlaczego tak charakterystyczny i unikatowy obiekt obronno-sakralny, znajdujący się na przedpolu książęcego zespołu rezydencjonalnego, nietypowy w tej części Europy, znalazł się na poboczu zainteresowań kronikarskich.W innych przypadkach tekst Kroniki halicko-wołyńskiej umożliwia konfrontację zapisu kronikarskiego z odkryciami archeologicznymi. Niejednokrotnie zgodność tekstu z wynikami badań nie budzi wątpliwości. Ale w odniesieniu do rezydencji książęcej autor kroniki podaje najczęściej kilka wybranych, interesujących go szczegółów, brak natomiast danych na temat jej formy i cech przestrzennych.Zapewne wiele spośród sygnalizowanych wyżej niewiadomych można będzie uściślić poprzez poszerzenie zakresu badań. Nie bardzo nadal bowiem wiadomo, jak była zagospodarowana północna część Góry Katedralnej oraz czy znajdująca się w południowej jej części bazylika była w grodzie, czy też w dzielnicy miejskiej. Rozwiązanie tych, podobnie jak i wielu innych problemów stanowi istotne zadanie dla ekipy badawczej na najbliższą przyszłość.

Refine search results

1 Kwartalnik Historyczny

1 2016

1 Buko A.

Search results

Źródła pisane i archeologia: przykład Góry Katedralnej w Chełmie