Celem artykułu jest przedstawienie sposobu wdrażania ekonomicznych instrumentów wsparcia rolnictwa ekologicznego w Polsce. Skoncentrowano się na działaniach stosowanych w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej. Zastosowano analizę opisową i porównawczą tych rozwiązań w oparciu o materiał faktograficzny, dokumenty strategiczne i akty prawne oraz dane statystyczne prezentujące tendencje rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce i w UE. Dzięki wdrożeniu dotacji w ramach programu rolnośrodowiskowego, w Polsce nastąpił dynamiczny rozwój rolnictwa ekologicznego. W procesie implementacji tych działań wystąpiły jednak nieprawidłowości obniżające ich skuteczność w zakresie stymulowania wzrostu produkcji i świadczenia usług środowiskowych. W latach 2013-2016 błędy te ograniczono, co jednocześnie wiązało się z zaostrzeniem wymogów dla gospodarstw ekologicznych i osłabiło funkcję bodźcową do wzrostu ich liczby. Rozwój rolnictwa ekologicznego jest w coraz większym stopniu stymulowany impulsami rynkowymi.
Głównym celem artykułu jest określenie przejawów i konsekwencji oddziaływania polityki ekologicznej Unii Europejskiej na wybrane narzędzia Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). W tym celu zastosowano metodę analizy opisowej dokumentów strategicznych UE dotyczących obu polityk oraz towarzyszących im aktów prawnych. Wykorzystano również materiał faktograficzny na podstawie danych statystycznych dotyczących implementacji instrumentów WPR kształtowanych pod wpływem polityki ekologicznej, a także dotyczących zmian oddziaływania rolnictwa na środowisko. Główny mechanizm oddziaływania polityki ekologicznej na WPR jest oparty na zasadzie jej integracji z politykami sektorowymi, wzmacnianej w kolejnych programach działań UE w ochronie środowiska. Stopniowo wprowadzano w nich coraz więcej odniesień do rolnictwa, co skutkowało proekologicznymi zmianami WPR. Szczególną uwagę zwrócono na najnowsze rozwiązania: Siódmy program działań w ochronie środowiska UE i pakiet energetyczno-klimatyczny, które wpłynęły zarówno na rozwinięcie polityki ochrony środowiska, jak i jej związków z polityką rolną. Efektem kolejnych etapów reform jest modyfikacja instrumentów I filaru (decoupling, greening) i II filaru (m.in. programów rolnośrodowiskowych, wsparcia rolnictwa ekologicznego) w taki sposób, by wywierały bardziej korzystny wpływ na środowisko. Wprowadzane są również działania powiązane z instrumentami ekonomicznymi WPR, wpływające na ograniczenie niekorzystnego wpływu unijnego rolnictwa na środowisko – standardy cross-compliance (dotyczące m.in. ochrony wód, klimatu, różnorodności biologicznej i gleb).
PL
Głównym celem artykułu jest określenie przejawów i konsekwencji oddziaływania polityki ekologicznej Unii Europejskiej na wybrane narzędzia Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). W tym celu zastosowano metodę analizy opisowej dokumentów strategicznych UE dotyczących obu polityk oraz towarzyszących im aktów prawnych. Wykorzystano również materiał faktograficzny na podstawie danych statystycznych dotyczących implementacji instrumentów WPR kształtowanych pod wpływem polityki ekologicznej, a także dotyczących zmian oddziaływania rolnictwa na środowisko. Główny mechanizm oddziaływania polityki ekologicznej na WPR jest oparty na zasadzie jej integracji z politykami sektorowymi, wzmacnianej w kolejnych programach działań UE w ochronie środowiska. Stopniowo wprowadzano w nich coraz więcej odniesień do rolnictwa, co skutkowało proekologicznymi zmianami WPR. Szczególną uwagę zwrócono na najnowsze rozwiązania: Siódmy program działań w ochronie środowiska UE i pakiet energetyczno-klimatyczny, które wpłynęły zarówno na rozwinięcie polityki ochrony środowiska, jak i jej związków z polityką rolną. Efektem kolejnych etapów reform jest modyfikacja instrumentów I filaru (decoupling, greening) i II filaru (m.in. programów rolnośrodowiskowych, wsparcia rolnictwa ekologicznego) w taki sposób, by wywierały bardziej korzystny wpływ na środowisko. Wprowadzane są również działania powiązane z instrumentami ekonomicznymi WPR, wpływające na ograniczenie niekorzystnego wpływu unijnego rolnictwa na środowisko – standardy cross-compliance (dotyczące m.in. ochrony wód, klimatu, różnorodności biologicznej i gleb).
The objective is to provide a systematization of concepts connected with sustainable development of agriculture (SDA) as the basis for indication of directions of changes in Polish agriculture. The author applied descriptive and comparative analyses based on a survey of the literature to indicate the differences between the described concepts. Both sustainable agricultural and rural development (SARD) and multifunctional rural development (MRD) could be connected with reduced agricultural production, which would bring positive and negative environmental consequences. The multifunctional agriculture cannot exist without production, so it is more favourable for SD, however it should be based on environmental requirements. Then it is close to sustainable agriculture. Considering these concepts, the author formulated and used his own definition of the SDA and its objectives. The sensitive rule of sustainability with secured critical natural capital is the proper one for agriculture in Poland. Currently, Polish agriculture is in dual development (industrialisation and sustainable transition). For the SDA, the support for agriculture should be conditioned by compliance with basic environmental standards and by provision of public goods. It depends on properly directed and effectively implemented environmental and economic measures of the CAP.
PL
Celem artykułu jest systematyzacja pojęć związanych ze zrównoważonym rozwojem rolnictwa jako podstawy dla wskazania kierunków zmian w polskim rolnictwie. Autor zastosował analizę opisową i porównawczą w oparciu o przegląd literatury, aby wskazać różnice między opisywanymi pojęciami. Zarówno zrównoważony rozwój rolnictwa (ZRR) i obszarów wiejskich jak i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich mogą się wiązać ograniczaniem produkcji rolnej, co przynosi pozytywne i negatywne skutki dla środowiska. Rolnictwo wielofunkcyjne nie może istnieć bez produkcji, więc jest bardziej korzystne dla SD – pod warunkiem, że produkcja opiera się na wymogach ochrony środowiska. Wówczas jest bliskie rolnictwu zrównoważonemu. Biorąc pod uwagę te koncepcje autor sformułował własną definicję ZRR wraz z jego celami. Dla polskiego rolnictwa właściwa jest wrażliwa zasada zrównoważonego rozwoju z zapewnieniem krytycznego kapitału naturalnego. Obecnie polskie rolnictwo znajduje się w rozwoju dualnym (w stronę uprzemysłowienia i równoważenia środowiskowego). Dla ZRR wsparcie dla rolnictwa powinno być uwarunkowane przestrzeganiem podstawowych norm ochrony środowiska i zapewnianiem dóbr publicznych. W tym celu należy odpowiednio ukierunkować i skutecznie wdrażać instrumenty ekologiczne i ekonomiczne WPR.
The idea of sustainable development, extended at the end of 20th century, takes the form of a strategic concept in the field of socio-economic development in many countries and their regional groupings. It is also being promoted by international organizations, considering the United Nations and NGOs. The concept usually involves three aspects, namely environmental, economic and social, in formulating corresponding goals and ways of achieving them. The implementation of this concept is a huge challenge due to the nature of market mechanism. This concept also applies to agriculture, which is a complex system. Sustainable agriculture should be considered at the different levels of vertical order – in particular at the level of agricultural holdings (microeconomic level), state (macroeconomic level) and global (planetary level). The order determines the hierarchy of objectives for agriculture sustainable development and measures to achieve them. Economic objectives are the most important in the case of farms, while social goals should dominate at the state level. At the global level, environmental objectives are particularly significant, because of biosphere natural limits. Defining socially rational solutions require holistic approach to agriculture sustainable development. This applies both horizontal analysis (different aspects, different purposes, different activities), as well as vertical considerations (taking into account microeconomic, macroeconomic and planetary level). The aim of paper is to present the significance of the holistic approach in the implementation of sustainable development principles at different agriculture levels – farm, sector, global.
PL
Idea zrównoważonego rozwoju, upowszechniona pod koniec XX wieku, przyjmuje postać koncepcji strategicznej w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego w wielu krajach i ich ugrupowaniach regionalnych. Jest ona także promowana przez organizacje międzynarodowe, na czele z ONZ. Koncepcja ta zazwyczaj obejmuje trzy aspekty, a mianowicie środowiskowy, ekonomiczny i społeczny, formułując odpowiadające im cele i sposoby ich osiągania. Wdrożenie tej koncepcji stanowi ogromne wyzwanie ze względu na specyfikę mechanizmu rynkowego. Koncepcja ta odnosi się również do rolnictwa, które stanowi złożony system. Zrównoważenie rolnictwa należy rozpatrywać na różnych poziomach układu pionowego – w szczególności na poziomie gospodarstw rolnych (poziom mikroekonomiczny), na poziomie państw (poziom makroekonomiczny) i na poziomie globalnym (poziom planetarny). Układ ten determinuje hierarchię celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa oraz działania służące ich osiągnięciu. Cele ekonomiczne są nadrzędne w przypadku podmiotów gospodarczych, zaś cele społeczne powinny dominować na poziomie kraju. Na poziomie globalnym za najistotniejsze należy uznać cele środowiskowe, ze względu na naturalne granice biosfery. Znajdywanie racjonalnych społecznie rozwiązań wymaga holistycznego ujęcia zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Dotyczy to zarówno zakresu poziomego (różnych aspektów, różnych celów, różnych działań), jak i układu wertykalnego (uwzględniania różnych poziomów: mikro- i makroekonomicznego, planetarnego). Celem artykułu jest uzasadnienie znaczenia zasady holizmu w zrównoważonym rozwoju rolnictwa na poziomie gospodarstwa rolnego (mikro), sektora rolnego (makro) i globalnym (planetarnym).
The aim of the paper is to assess the effectiveness of the implementation of EU nature conservation measures in Polish agriculture. Environmental regulations influence main groups of Common Agricultural Policy instruments. In the Pillar I of the policy, this refers to cross-compliance, while in Pillar II this refers to agri-environmental programmes, the Natura 2000 payments and organic farming support. The implementation is ineffective and insufficiently directed to nature conservation. Domestic environmental and agricultural policy are not coordinated in all aspects. This is related to delay in construction of protection plans which are necessary for proper policy in the Natura 2000 network. Consequently, the specialized payments for farmers in the Natura 2000 network have not been implemented yet and agri-environmental measures have been implemented only partially. Moreover, the system of control and certification in organic farming does not involve requirements referring to biodiversity. There are some deficiencies in biodiversity protection standards within domestic regulations of cross-compliance. In this situation, Polish agriculture could contribute to degradation of biological diversity in rural areas.
PL
Celem artykułu jest ocena skuteczności wdrażania działań ochrony przyrody w polskim rolnictwie. Regulacje środowiskowe wpływają na zmiany niektórych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej UE (WPR). W pierwszym filarze tej polityki dotyczy to zasady zgodności środowiskowej (cross–compliance), w drugim filarze programów rolnośrodowiskowych, płatności w sieci Natura 2000 i wsparcia rolnictwa ekologicznego. W Polsce działania te są wdrażane nieskutecznie oraz są niewystarczająco ukierunkowane na ochronę różnorodności biologicznej. Odnosi się to zarówno do krajowej polityki rolnej i środowiskowej. W pewnych aspektach nie są one skoordynowane. Przejawia się to w opóźnieniach opracowywania i wdrażania planów ochrony i planów zadań ochronnych, które są niezbędne do prawidłowej polityki w sieci Natura 2000. W rezultacie nie wdrożono wyspecjalizowanych płatności dla rolników w sieci Natura 2000, a program rolnośrodowiskowy został zrealizowany w ograniczonym zakresie. Ponadto, system kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym nie zawiera wymogów ochrony różnorodności biologicznej. W tej dziedzinie występuje też wiele niedoskonałości w zestawie standardów cross-compliance. W takiej sytuacji Polskie rolnictwo może wpływać na degradację różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich.
The paper’s aim is to assess effectiveness of the implementation of nature conservation measures in Polish agriculture. Environmental regulations influence main groups of Common Agricultural Policy instruments. In the I pillar of the policy, it refers to cross–compliance, in the II pillar it refers to agri-environmental programmes, the Natura 2000 payments and organic farming support. In Poland they are ineffectively implemented and insufficiently directed to nature conservation. This refers both to domestic environmental and agricultural policy. In some aspects they are not coordinated. This is connected with delay in construction of protection plans which are necessary for proper policy in the Natura 2000 network. Consequently, the specialized payments for farmers in the Natura 2000 network have not been implemented yet while the extent in which agri-environmental measures have been implemented is too small. Moreover, the system of control and certification in organic farming does not involve requirements referring to biodiversity. There are some deficiencies in biodiversity protection standards within domestic regulations of cross-compliance. In this situation, Polish agriculture could contribute to degradation of biological diversity in rural areas.
PL
Celem artykułu jest ocena skuteczności wdrażania działań ochrony przyrody w polskim rolnictwie. Regulacje środowiskowe wpływają na zmiany niektórych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej UE (WPR). W pierwszym filarze tej polityki dotyczy to zasady zgodności środowiskowej (cross–compliance), w drugim filarze programów rolnośrodowiskowych, płatności w sieci Natura 2000 i wsparcia rolnictwa ekologicznego. W Polsce działania te są wdrażane nieskutecznie oraz są niewystarczająco ukierunkowane na ochronę różnorodności biologicznej. Odnosi się to zarówno do krajowej polityki rolnej i środowiskowej. W pewnych aspektach nie są one skoordynowane. Przejawia się to w opóźnieniach opracowywania i wdrażania planów ochrony i planów zadań ochronnych, które są niezbędne do prawidłowej polityki w sieci Natura 2000. W rezultacie nie wdrożono wyspecjalizowanych płatności dla rolników w sieci Natura 2000, a program rolnośrodowiskowy został zrealizowany w ograniczonym zakresie. Ponadto, system kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym nie zawiera wymogów ochrony różnorodności biologicznej. W tej dziedzinie występuje też wiele niedoskonałości w zestawie standardów cross-compliance. W takiej sytuacji Polskie rolnictwo może wpływać na degradację różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich.
The Paper’s goal is the identification of the Common Agricultural Policy (CAP) instruments as factors influencing environmental sustainable development of Polish agriculture. These instruments were assessed in the light of the way in which agricultural and environmental policies are projected and introduced. Direct payments - on one hand - contribute to intensification of agriculture (causing negative environmental externalities). On the other hand,- they are important factors of maintenance of extensive farms in other regions (enabling environmental services delivery). The environmental impact of the CAP is strictly associated with cross-compliance. However, Polish authorities did not implement many important standards (regarding water protection, biodiversity and soil conservation). The agri-environmental programme is a factor with a strong positive impact on sustainable development. However, in Poland, its effectiveness of its financing is relatively low – especially in comparison to the main groups of the EU member states. Other CAP instruments with potential positive influence on sustainable development (supporting the development of less favourite areas, afforestation programmes) were insufficiently directed to stimulate supply of environmental services.
PL
Celem artykułu jest identyfikacja instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) jako czynników zrównoważonego rozwoju polskiego rolnictwa. Zostały one ocenione w świetle sposobu projektowania i realizacji polityk rolnej i ekologicznej. Płatności bezpośrednie z jednej strony wpływają na intensyfikację rolnictwa, a drugiej na zachowanie rolnictwa ekstensywnego w innych regionach (umożliwiając tam dostarczanie usług ekologicznych). Oddziaływanie WPR na środowisko jest ściśle związane z zasadą cross-compliance, ale w Polsce nie wdrożono w jej ramach wielu ważnych standardów (w ochronie wód, różnorodności biologicznej i gleb). Program rolnośrodowiskowy jest czynnikiem o silnie pozytywnym wpływie na zrównoważony rozwój, jakkolwiek w Polsce skuteczność jego finansowania jest relatywnie niska – zwłaszcza w porównaniu do głównych grup państw członkowskich UE. Inne instrumenty WPR o potencjalnie pozytywnym wpływie na zrównoważony rozwój (wsparcie obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, zalesienia gruntów rolnych) zostały niewystarczająco ukierunkowane na stymulowanie dostarczania usług środowiskowych.
The aim of the deliberations presented in this paper is the principle of sustainable development of agriculture in the light of the regulatory branch of law and agricultural policy. The evolution of agricultural law encourages exploration and extraction rules, which would take account of new, specific features of a particular branch of law. Development of regulations and a paradigm shift in agricultural law allow the identification of the principles of sustainable development of agriculture. European Union regulations recognize sustainable agriculture as a modern concept of agricultural development programming which combines production goals with environmental requirements. The objective of sustainable development is the use of natural resources of nature in a way that does not disrupt the natural balance and renewal opportunities. Sustainable development of farms is achievable only if the production does not lead to the degradation of the environment, while providing the basic needs of living and social problems of farmers and their families. European agricultural model is based on maintaining a balance between productivity and environmental protection.
PL
Celem rozważań przedstawionych w niniejszej pracy jest zasada zrównoważonego rozwoju rolnictwa w świetle uregulowań gałęzi prawa i polityki rolnej. Ewolucja prawa rolnego zachęca do poszukiwania zasady, która uwzględnia nowe, szczególne cechy danej gałęzi prawa. Rozwój regulacji i zmiany paradygmatu w zakresie prawa rolnego pozwalają na identyfikację z zasadami zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Przepisy Unii Europejskiej uznają zrównoważony rozwój rolnictwa jako nowoczesną koncepcję programowania rolnictwa łączącą w sobie cele produkcyjne z wymogami ochrony środowiska. Celem zrównoważonego rozwoju jest wykorzystanie naturalnych zasobów przyrody w sposób, który nie narusza równowagi naturalnych możliwości i odnowy. Zrównoważony rozwój gospodarstw jest możliwy tylko wtedy, gdy produkcja nie prowadzi do degradacji środowiska naturalnego, przy jednoczesnym zapewnieniu podstawowych potrzeb dla rolników i ich rodzin. Europejski model rolnictwa opiera się na utrzymaniu równowagi między wydajnością i ochroną środowiska.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.