Search results

1

O potrzebie badań nad percepcją wizualną krajobrazu kulturowego wsi

100%

Wieruszewska M.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2018

|

vol. 7

11-24

EN

The article presents the argumentation for the issue of the rural cultural landscape in visual perception. The Author conducts her reflection in the light of three turns, namely: cultural, iconic and the spatial one. She stressed that the degraded rural environment as well as demolished cultural landscape is the proof of erroneous theoretical and methodological assumption of research. She points the wrong patterns of spatial planning as consequences of the lack of humanistic view in disciplines dealing with space. The critical reflection against the lack of such values as: love of home and localities, tradition, respect for space in historical and geographical aspects is the main axis of the author’s narration. The more humanistic approach is badly needed to implement the requirement of geography with “human face”. According to Author, who has shared the Roger Scruton’s opinion, the protection of the rural cultural landscape requires the strong appreciation the conservative values of culture, rather than “progressive” ones. At the end of the text she argue the tendency – observed among some young researchers – to diminish the role of sight in human experience because of his affiliation to the West. She tried to challenge the “culture of rejection” (of sight) as the important factor of human – sensitive and intellectual – experience helping against the demolition and annihilation of polish villages.

PL

W artykule omówiono wybrane kwestie związane z badaniami wizualnej percepcji krajobrazu kulturowego wsi. Autorka dokonała analizy w świetle trzech zwrotów, a mianowicie: kulturowego, ikonicznego i przestrzennego. Podkreśliła, że zdegradowane środowisko wiejskie oraz zniszczony krajobraz kulturowy są dowodem błędnych założeń teoretycznych i metodologicznych. Wskazała, że niewłaściwe wzorce planowania przestrzennego są konsekwencją braku humanistycznego spojrzenia w badaniach struktur przestrzennych. Główną osią narracji autorki stał się problem niedoboru takich wartości, jak: przywiązanie do miejsca, tradycja, szacunek dla przestrzeni w jej historycznych i geograficznych aspektach. Z refleksji tej wynika bezpośrednio, że humanistyczne podejście jest bardzo potrzebne do wdrożenia geografii z „ludzką twarzą”. Według autorki, która podziela zdanie Rogera Scrutona, ochrona wiejskiego krajobrazu kulturowego wymaga docenienia tradycyjnych wartości kulturowych. W artykule wskazano także na obserwowaną wśród młodych badaczy tendencję do umniejszania roli percepcji wizualnej. Autorka kwestionuje „kulturę detronizacji” wzroku, który jako element doświadczania przestrzeni przez człowieka w istotny sposób pomaga w walce przeciwko degradacji krajobrazu polskiej wsi.

2

Tłumacz jako drugi autor w przekładzie literatury dziecięcej. Alice's Adventures in Wonderland w tłumaczeniu Grzegorza Wasowskiego

89%

Staniuk J.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2019

|

vol. 4

|

issue 1

EN

The aim of the article is to present the phenomenon of the translator as a second author within the context of children’s literature translation. With the cultural turn in translation studies, the translator, who up until this point had adhered to the common norms preferring the transparency of the translated text, became visible and this visibility is no longer deemed a failure. Sometimes, the translator manifests his or her presence in a text in a more extreme manner, introducing a number of changes, which can lead to a significant modification of the original text and which place him or her in the position of the second author. Children’s literature seems to be a proper background for the analysis of this problem since its translators, similarly to its authors, are expected to put themselves in the place of a young reader as well as to adjust the translated text to the norms governing the target literary system. A text which belongs to children’s literature, in which the translator assumes the role of the second author, is the newest Polish rendition of Lewis Carroll’s Alice’s Adventures in Wonderland. The translator, Grzegorz Wasowski, introduces numerous changes to the translated text, which result in a significant modification of the book known to the Polish readers through numerous past translations.

PL

Celem artykułu jest omówienie zjawiska tłumacza jako drugiego autora w kontekście przekładu literatury dziecięcej. Wraz z nadejściem zwrotu kulturowego w badaniach nad przekładem tłumacz – do tej pory zmuszony do zachowania jak największej transparentności podczas swojej pracy – ujawnił się, a jego widoczność w tłumaczonym tekście nie jest już utożsamiana z nieudanym przekładem. Czasem tłumacz manifestuje swoją obecność w tekście w sposób skrajny, pozwalając sobie na liczne ingerencje, które prowadzą wręcz do zmiany oryginału, a jego samego umiejscawiają na pozycji drugiego autora. Literatura dziecięca wydaje się być odpowiednim gruntem dla analizy tego problemu, gdyż od jej tłumaczy, podobnie jak od jej twórców, wymaga się postawienia się na pozycji młodego czytelnika, a także dostosowania przekładu do licznych norm rządzących tą gałęzią piśmiennictwa w docelowym systemie literackim. Tekstem należącym do literatury dziecięcej, w którym tłumacz stawia się na pozycji drugiego autora jest najnowszy polski przekład utworu Alice’s Adventures in Wonderland Lewisa Carrolla. Tłumacz, Grzegorz Wasowski, pozwala sobie na liczne ingerencje w przekładanym tekście, prowadzące do znacznej zmiany utworu Carrolla znanego polskim czytelnikom z dotychczasowych tłumaczeń.

3

Lingwistyka wobec kulturoznawstwa. W poszukiwaniu granic (?) dyscypliny

89%

Skowronek B.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2016

|

vol. 72

49-57

PL

W artykule podejmuje się problem tożsamości językoznawstwa oraz ustalenia granic tej dyscypliny wobec kulturoznawstwa, głównej dziś perspektywy w koncepcji humanistyki zintegrowanej. Autor dowodzi, że w wyniku zasadniczych zmian w kulturze, inflacji dotychczasowych paradygmatów naukowych, uniwersalnego we współczesnej humanistyce wzorca krytycznych badań kulturowych, wszechogarniającej semiozy oraz wspólnoty podstawowych pojęć analitycznych dzisiejsza refleksja lingwistyczna sytuuje się w polu szeroko rozumianego kulturoznawstwa. Warunkiem autonomizującym lingwistykę w polu kulturoznawstwa jest sam język jako przedmiot badań, a więc teleologiczny zamiar (celowe ukierunkowanie na verbum danego tekstu) oraz stosowany metadyskurs (odpowiednia aparatura pojęciowa i instrumentarium nazewnicze).

EN

The article discusses the identity of theoretical linguistics and attempts to draw its boundaries in light of culture studies, which is currently the main perspective within the concept of integrated humanities. The author proves that contemporary linguistic thought finds its place within the field of broadly understood culture studies, which results from: significant changes in culture, inflation of past scientific paradigms and of the universal model for critical culture studies, omnipresent semiosis, and from the collectivity of basic analytical notions. The condition that makes theoretical linguistics autonomous within the field of culture studies is the language itself, which is an object of study, in other words it is the teleological attempt (deliberate focusing on the verbum of a given text) and the currently used metadiscourse (appropriate notional apparatus and terminological inventory).

4

Wyobrażenia przestrzenne – „kulturowy zwrot” w analizach geopolitycznych

89%

Potulski J.

Cywilizacja i Polityka

|

2015

|

vol. 13

33-47

EN

The expansion of frontier scientific fields, such as geopolitics and political geography, put in front of contemporary geographical researches the task of new methods development and methodological base growth. Nothing has generated more controversy in social science than the turn toward culture variously known as the linguistic turn, culturalism or postmodernism. The main purpose of this article is to examine the impact of the “cultural” or “postmodern” turn in political geography and geopolitics. The purpose of this article is to introduce to the main concepts and research themes in contemporary geopolitics.

5

Lodziensia contemplativa czyli refleksja geografów nad przestrzenią miasta. Przykład Łodzi

89%

Tobiasz-Lis P., Wójcik M., Łódzki U.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2012

|

issue 12

PL

Celem artykułu jest interpretacja przestrzeni miasta Łodzi na podstawie esejów fotograficznych przygotowywanych przez studentów geografii w ramach projektu "Mój obraz Łodzi". Wykorzystane tutaj prace prezentują szereg miejsc o różnych właściwościach i znaczeniu dla poszczególnych osób doświadczających przestrzeń miasta. W niniejszym artykule przedstawiono miejsca, które określano jako: „miejsce – symbol Łodzi”, „miejsce piękne”, „miejsce brzydkie”, „miejsce, w którym widać rozwój”, „miejsce, w którym widać kryzys”, „miejsce, w którym czas się zatrzymał”.

EN

The purpose of this paper is to interpret the city of Lodz through individual experience, using photography as a research method. In the course of social research conducted in the spring of 2011 and 2012, 44 photographic essays were gathered. Each essay was an example of self-identification of “my places” in the city of Lodz, with different characteristics and the reasons for their choice. In this article we will present places, which were defined as: " the symbol of Lodz", "the beautiful place", "the ugly place", "the place where you can see the development", "the place where you can see the crisis", "the place where the time has stopped”. Photographic essays present a subjective image of Lodz, on the basis of which one can draw conclusions about the social interpretation and evaluation of both the city and its parts. It seems that this type of studies showing an emotional relationship to the urban space may be important for the strategy and planning of local development, pointing out problem areas that require conservation, restoration, or deeper functional and spatial transformations.

6

Przyjemność przed-tekstu. Proces tekstotwórczy jako temat dla polskiego „literaturoznawstwa (w) przyszłości”

71%

Antoniuk M.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 34

EN

Mateusz AntoniukJagiellonian University, CracowFaculty of PolishDepartment of 20th Century Polish LiteratureThis article concerns the theory and practice of a variety of approaches to the literary creative process. The main thesis is that scholarship of this kind – quite popular outside of Poland – may be seen as interesting proposition and simultaneously as a challenge for contemporary (and future) Polish literary criticism. The author argues that Polish genetic criticism stays in touch with both the “cultural turn” and the idea of the “return to the philology.” In conclusion, the category of the “trace” and its applicability for the purposes of genetic criticism is discussed. key words: genetic criticism, creative process, literary draft, cultural turn, philology, trace słowa klucze: krytyka genetyczna, proces twórczy, brulion utworu literackiego, zwrot kulturowy, filologia, ślad

PL

Mateusz AntoniukJagiellonian University, CracowFaculty of PolishDepartment of 20th Century Polish Literature This article concerns the theory and practice of a variety of approaches to the literary creative process. The main thesis is that scholarship of this kind – quite popular outside of Poland – may be seen as interesting proposition and simultaneously as a challenge for contemporary (and future) Polish literary criticism. The author argues that Polish genetic criticism stays in touch with both the “cultural turn” and the idea of the “return to the philology.” In conclusion, the category of the “trace” and its applicability for the purposes of genetic criticism is discussed. key words: genetic criticism, creative process, literary draft, cultural turn, philology, trace słowa klucze: krytyka genetyczna, proces twórczy, brulion utworu literackiego, zwrot kulturowy, filologia, ślad

7

Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania

71%

Gwóźdź G.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2016

|

vol. 52

|

issue 2(208)

251-274

PL

Celem artykułu jest przedstawienie translatoryki jako nauki interdyscyplinarnej ulokowanej w obszarze nauk humanistycznych z ambicjami transdyscyplinarnymi. Autor artykułu przedstawia zarys myśli przekładoznawczej, która od lat kształtuje translatorykę i inspiruje teoretyków przekładu do podejmowania coraz nowszych badań przyczyniających się do wzbogacenia translatoryki o nowe propozycje rozwiązań elementów spornych w przekładzie. Artykuł przedstawia również czytelnikowi kierunki, którymi translatoryka podążała i podąża nadal w swej wędrówce ku przyszłym nie podjętym dotąd badaniom. Kolejnym celem artykułu było przedstawienie polskiej bazy translatorycznej w postaci centrów kształcenia przyszłych adeptów zawodu tłumacza, a także zarysowanie najnowszego stanu wiedzy co do wymogów z tym związanych.

EN

The aim of the article is to present translation theory as a science located in the area of interdisciplinary humanities with a trans-disciplinary ambition. The article outlines the history of translation tendencies that for years have shaped translation theory and inspired translation theorists to pursue new research that would contribute to suggesting solutions to complex problems in translation. The following article also presents the reader with directions that translation theory has been following on its way towards the future research that has not yet been carried out. Another purpose of the article was to present main Polish translation training centers for future students of the translation profession, as well as to provide the recent state of knowledge concerning the requirements in this respect.

8

Nie tędy droga: analiza klasowa i analiza nierówności w społeczeństwie zwrotu kulturowegokulturowego (Maciej Gdula i Przemysław Sadura (red.) Style życia i porządek klasowy w Polsce, oraz Wojciech Woźniak, Nierówności społeczne w polskim dyskursie politycznym)

71%

Gorlach K., Foryś G., Jasikowska K.

Studia Socjologiczne

|

2014

|

issue 1(212)

173-200

PL

Esej zawiera krytyczną analizę dwóch publikacji książkowych. Pierwsza koncentruje się na stylach życia i porządku klasowym w Polsce (redaktorzy: M. Gdula, P. Sadura), a druga na nierównościach społecznych obecnych w dyskursie politycznym również w Polsce (autor: W. Woźniak). Obydwie prace potraktowano jako głos młodego pokolenia socjologów w kwestiach struktury społecznej. W stosunku do pierwszej publikacji sformułowano uwagi dotyczące: 1) nieumieszczenia teorii Bourdieu w wystarczająco szerokiej tradycji analiz struktury klasowej i ruchliwości społecznej; 2) przyjęcia uproszczonego schematu struktury klasowej w koncepcji Bourdieu; 3) konfrontowania ogólnych twierdzeń wynikających z teorii Bourdieu bezpośrednio z wypowiedziami badanych bez próby operacjonalizacji ogólnych pojęć zawartych we wspomnianej teorii; 4) braku syntetyzującego podsumowania wskazującego na zasadniczy przekaz całego opracowania. W stosunku do drugiej publikacji zwrócono uwagę na brak bardziej pogłębionej analizy zebranego materiału empirycznego, a w szczególności braku zaprezentowania zasadniczych faz analizy materiału empirycznego zgodnie z wykorzystywanymi programami analizy jakościowej.

EN

The essay contains critical analysis of two publications on lifestyles and class order in Polish society as well as inequalities framed in the political discourse in Poland, the first of them edited by M. Gdula and P. Sadura, the other one authored by A. Woźniak. Both volumes are treated as a voice of young generation of Polish sociologists in the discussion of social stratification. Concerning the first publication the following remarks are made: 1. Bourdieu’s theory has been not framed enough in sociological tradition of class and mobility analyses; 2. Bourdesian class scheme has been perceived in a simplistic way; 3. General statements resulting from Bourdieu’s theory have been directly set against the statements made by individuals under study without an attempt to use any direct indicators of the vague notions included in the said theory; 4. Synthesizing conclusions are lacking. Concerning the second publication two flaws have been observed: 1. Lack of a more sophisticated type of analysis of the gathered data; 2. Lack of presentation of particular stages of qualitative analysis.

9

Poetyka w świetle kulturoznawstwa

71%

Kunz T.

Forum Poetyki

|

2015

|

issue 1

6-17

EN

The article attempts to show the most important consequences of the process by which the methodological and epistemological foundations of modern literary theory have been dismantled, a process which in Polish literature studies has been characterized by a sweeping, yet often superficial assimilation of the radical conclusions issuing from two methodological turns-the Post-Structuralist turn and the cultural turn. One of the most serious consequences of this process was literature studies’ too easy renunciation of the separate status of its subject and scholarly apparatus, which occurred as a result of the cultural reorientation of the literary studies field. This led to the replacement of literary theory by a generalized cultural theory and the reduction of the literary text to the status of merely one of many equal subjects of cultural production practices. Against the background of modern literary theory, which now has become a purely historical phenomenon, poetics is revealed to be a discipline possessing not only vitality and expansiveness (a fact testified to by other fields’ appropriation of concepts and categories developed by poetics), but also indispensable to the continued life of culturally-oriented literary studies. For only poetics provides the tools that enable us persuasively to argue in favor of the separate status and specificity of literature as a form of knowledge and cultural expression of human experience which is in many ways privileged, standing out due to its specific formal and semantic properties, which make it a unique code for communication between and among human beings.

PL

Artykuł pokazuje najważniejsze skutki procesu demontażu metodologicznych i epistemologicznych podstaw nowoczesnej teorii literatury, który w polskim literaturoznawstwie przybrał postać skokowej i często dość powierzchownej asymilacji radykalnych wniosków płynących z dwóch zwrotów metodologicznych – poststrukturalnego i kulturowego. Jedną z najpoważniejszych konsekwencji owego procesu było nazbyt łatwe wyrzeczenie się przez literaturoznawstwo odrębności własnego przedmiotu i własnej metodologii badawczej, będące konsekwencją kulturowej reorientacji studiów literackich. Doprowadziło to do zastąpienia teorii literatury przez ogólną teorię kultury i uczynienia z tekstu literackiego zaledwie jednego z wielu równoprawnych przedmiotów kulturotwórczej praktyki. Na tle nowoczesnej teorii literatury, która posiada już dzisiaj wyłącznie charakter historyczny, poetyka okazuje się dyscypliną nie tylko żywotną i ekspansywną (o czym świadczy wykorzystywanie przez inne dziedziny wiedzy wypracowanych przez nią pojęć i kategorii), ale także nieodzowną dla dalszego trwania kulturowo zorientowanych studiów literacki. Tylko ona bowiem dostarcza narzędzi pozwalających skutecznie argumentować na rzecz odrębności i specyfiki literatury jako pod wieloma względami uprzywilejowanej formy poznania i ekspresji kulturowego doświadczenia człowieka, wyróżniającej się szczególnymi właściwościami formalnymi i semantycznymi, czyniącymi z niej jedyny w swoim rodzaju kod międzyludzkiej komunikacji.

10

Antropologia kulturowa w badaniach przekładoznawczych.

63%

Mocarz-Kleindienst M.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 7: Słowianoznawstwo

197-205

EN

Kультурная антропология, в центре внимания которой находится культурная гетерогенность, используется как методологическая основа во многих научных дисциплинaх, втом числе в переводоведении. Ее влияние на исследования перевода особенно отчетливо наблюдается после так. наз. культурного поворота. Благодаря достижениям антропологии в центре внимания теоретиков перевода находятся такие термины как чужое, иное, интеркультурная коммуникация. Антропологическая методология повлияла на больший интерес переводчиков к стратегии экзотизации.

PL

Antropologia kulturowa, skupiająca się na badaniach różnorodności kulturowej, znajduje zastosowanie w wielu dyscyplinach humanistycznych, w tym w przekładoznawstwie. Jej wpływ na badania przekładu można zauważyć szczególnie po tzw. zwrocie kulturowym (cultural turn) . Dzięki założeniom antropologii w centrum zainteresowania teoretyków przekładu znajdują się takie pojęcia jak obcość, inność, komunikacja interkulturowa. Metodologia antropologiczna wywarła również wpływ na zmianę preferencji tłumaczy w zakresie stosowania strategii translatorskich. Dążąc do zachowania różnorodności kulturowej częściej stosują oni egzotyzację.

Refine search results

O potrzebie badań nad percepcją wizualną krajobrazu kulturowego wsi

Tłumacz jako drugi autor w przekładzie literatury dziecięcej. Alice's Adventures in Wonderland w tłumaczeniu Grzegorza Wasowskiego

Lingwistyka wobec kulturoznawstwa. W poszukiwaniu granic (?) dyscypliny

Wyobrażenia przestrzenne – „kulturowy zwrot” w analizach geopolitycznych

Lodziensia contemplativa czyli refleksja geografów nad przestrzenią miasta. Przykład Łodzi

Przyjemność przed-tekstu. Proces tekstotwórczy jako temat dla polskiego „literaturoznawstwa (w) przyszłości”

Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania

Nie tędy droga: analiza klasowa i analiza nierówności w społeczeństwie zwrotu kulturowegokulturowego (Maciej Gdula i Przemysław Sadura (red.) Style życia i porządek klasowy w Polsce, oraz Wojciech Woźniak, Nierówności społeczne w polskim dyskursie politycznym)

Poetyka w świetle kulturoznawstwa

Antropologia kulturowa w badaniach przekładoznawczych.