Search results

1

Rola tradycji w życiu wielopokoleniowych rodzin wiejskich w Małopolsce

100%

Kowalska M.

Krakowskie Studia Małopolskie

|

2010

|

vol. 14

20-35

PL

Badania zostały przeprowadzone w trzech małopolskich gminach – Dębnie, Wieliczce i Zabierzowie. Dobrano do nich po 40 wielopokoleniowych rodzin wiejskich w każdej gminie. Przeprowadzono z nimi wywiady wg kwestionariusza, który został podzielony na trzy części skierowane do przedstawicieli trzech pokoleń: dziadków, rodziców i wnuków. Łącznie przebadano 360 osób. Prezentowane wyniki badań będą stanowiły próbę odpowiedzi na pytanie jak istotną rolę odgrywa tradycja w życiu wielopokoleniowych rodzin wiejskich, a także w jakim zakresie kultywowane są w nich zwyczaje odziedziczone po poprzednich pokoleniach.

EN

Family tradition is the essential value of upbringing. It shapes a specific atmosphere for each common family and style of house by decision about its individual character. The awareness of family cultural heritage, own roots of tradition has got an essentially significant for individual’s life. It allows to develop by means of building into culture, among it into tradition, customs and folk customs usually preserved by nations, social groups and families. A family takes up in social transmission. Thanks to it heritage and traditions are remembered and revived. According to Ziemski transmission is “communication between this what was and this what is”. Mentioned revival happens, when the contact between sender (former generations) and receiver and such contact takes place because of social institutions like family. A child gradually, by his upbringing and education receives cultural heritage from their parents, who transmit him his own life experiences, among them these, which they had received form their parents. Presented researches was carried out in three Malopolska communities – Dębno, Wieliczka i Zabierzow. 40 multigenerational families were selected in each community in these researches. Interviews with questionnaire were carried out with them, the questionnaire was devided into three parts directed to the representatives of three generations: grandparents, parents and grandchildren. All in all 360 people were examined. Presented results constituted the attempt of answers for question about essential role of tradition in multi-generational rural families’ life, and about the range of customs keeping which are inherited from previous generations, too. For straight majority of respondents the role of tradition in their life is big or very big (all in all for almost 90% people). It is easy to see the little degeneration of tradition, which are typically secular, while customs strictly connected with religious practices are cultivated also with big engagement like in the past. It’s seen, as parish priest says: “in solemn experience of religious and festive events”. Results of researches related to perceiving festivals in multigenerational generational families find the reflection in mentioned yet interview with parish priest. He said that, “certainly for rural family on the first place religious experiences matter. A big attendance in churches in taking part in masses and very numerous saint sacraments receiving, although certainly Christmas are more family than Eastern ones. Summarizing, one can affirm that festivals and traditions connected with them still play a very essential role in rural multigenerational families’ life from the territory of examined Malopolska communities.

2

Religijność – Zwyczaje – Identyfikacja. Polscy migranci w Wielkiej Brytanii i ich tożsamość społeczno-kulturowa

63%

Kapinos S.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2018

|

vol. 27

|

issue 4

175-197

EN

In this article the author focuses on the state and differentiation of Polish religiosity in Great Britain. For this purpose the author applies several religiosity indicators, such as: participation in Sunday Mass, need to get in touch with a Polish priest and need to educate children in the Catholic faith. Of course the author realizes those three indicators do not constitute a full picture of religiosity of Polish migrants in Great Britain, however, the intention of the author is to show religiosity as a strong factor which affects socio-cultural identity of Polish migrants in Great Britain. The analysis of this research shows the role of religion in shaping migrants’ identities through demonstrations, practices and experiences.

3

Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka.Studium na podstawie wsi Białobrzegi w województwie lubelskim

63%

Gruchoła M.

Rozprawy Społeczne

|

2015

|

vol. 9

|

issue 3

29-37

PL

Celem artykułu jest ustalenie stanu znajomości i rozumienia zwyczajów, obrzędów oraz wierzeń związanych z narodzinami i wychowaniem dziecka oraz odpowiedź na pytanie, czy nadal są one upowszechniane i kultywowane we wsi Białobrzegi, w województwie lubelskim. Po wstępnych rozważaniach terminologicznych przywołujących definicje badanych problemów, przedstawiono zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami dziecka, przygotowaniami do chrztu, obrzędy przyjęcia dziecka do rodziny oraz wspólnoty wyznaniowej. W przeprowadzonych badaniach (czerwiec-wrzesień 2013 r.) wykorzystano głównie metodę pogłębionych badań terenowych Bronisława Malinowskiego, metodę biograficzną, a także elementy metody porównawczej. Podstawę badań terenowych stanowiły wywiady wśród wszystkich mieszkańców wsi Białobrzegi, dobierając osoby powyżej 65 roku życia oraz obserwacja uczestnicząca.

EN

The aim of the article is to determine the state of knowledge and understanding customs, rituals and beliefs relating to birth and upbringing and to answer the question whether they are still observed and popularized in the village of Bialobrzegi in the province of Lublin. After giving first some consideration to the terminology of the subject, there were presented the customs, rituals and beliefs relating to birth and upbringing. There were presented in the following order: the birth of a child, preparation to its baptism, customs connected with accepting a child as a family member or a member of a religious community. In the conducted research (June - September 2013) the mainly applied method was the deepened study of an area by Bronisław Malinowski, the biographical method, as well as elements of the comparative method. The basis of the study of an area were interviews carried out among all the inhabitants of the village Bialobrzegi, choosing people over 65 years old, and observations made during the study.

4

Zwyczaje, obrzędy i wierzenia w nauczaniu Jerzego Józefa Kopcia CP

63%

Socha W.

Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne (Liturgical and Homiletic Annals)

|

2013

|

vol. 4(60)

53-60

EN

Both liturgy and popular piety are inseparably related with a variety of rituals, customs and beliefs. They constitute a specific manifestation of devotion and faith, often nurtured over many years. Apart from their religious character, they also make important part of national or community cultures. The gradual disappearance of customs and religious rituals evokes a necessity to research them and to preserve knowledge about them. Rev. Prof. Jerzy Kopeć CP is among the researchers who undertook studies in that domain, among his many scientific interests. His research tool was a questionnaire. He also consulted original texts related to particular types of customs and rituals. The original research methodology developed by Rev. Prof. Kopeć must also be looked at from the perspective of his being a supervisor of numerous research works of his students. The results of Rev. Prof. Kopeć’s research on customs and rituals can be inspirational to researchers wishing to continue the work he began.

PL

Tak liturgia, jak też pobożność ludowa związane są nierozłącznie z wielością obrzędów, zwyczajów i wierzeń. Są one specyficznym wyrazem religijności i wiary, pielęgnowanym często przez całe lata. Obok wymiaru religijnego stanowią one ważny przejaw kultury danego narodu czy konkretnej społeczności. Obserwowany zanik zwyczajów i obrzędów religijnych wymusza niejako konieczność ich zbadania i utrwalenia. Ks. prof. Jerzy Kopeć CP jest przykładem naukowca, dla którego ta właśnie problematyka stała się jednym z wielu tematów badań naukowych. Badania te wymagały specyficznej metody naukowej oraz źródeł. W tym przypadku praca polegała na przeprowadzeniu badań ankietowych jak też dotarciu do oryginalnych tekstów związanych z daną obrzędowością. Oryginalną metodę opracowaną przez ks. Profesora Kopcia widzieć trzeba także w kontekście jego pracy promotorskiej przy powstawaniu kolejnych rozpraw naukowych. Przedstawienie osoby księdza Profesora Kopcia, jak też problemu badań nad obrzędowością winno przyczynić się do podjęcia na nowo badań zapoczątkowanych przez niego.

5

Kultura ludowa Mazowsza w dorocznej obrzędowości Warmiaków

63%

Hochleitner J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2014

|

vol. Zeszyt

|

issue XXVIII

76-94

EN

When the colonists arrived in Mazovia in the late Middle Ages introduced many customs to regional culture borderlands of Warmia and Mazury. The remains of this culture testify to the universal content which, together with the adoption of Christianity perpetuated for many centuries original folk culture. Entering Christianity in these lands, however, was open to accepting existing practices. Many rituals and folk customs were introduced into the Church calendar. Described below economic work based primarily on common knowledge, passed on from generation to generation.

PL

Gdy przybyli mazowieccy koloniści u schyłku średniowiecza wprowadzili wiele zwyczajów do kultury regionalnej pogranicza warmińsko-mazurskiego. Pozostałości tej kultury świadczą o uniwersalnych treściach, które wraz z przyjęciem chrześcijaństwa utrwaliły na wiele stuleci oryginalną kulturę ludową. Chrześcijaństwo wkraczające na te ziemie było jednak otwarte na przyjmowanie zastanych praktyk. Wiele obrzędów i ludowych zwyczajów wprowadzono do kalendarza kościelnego. Opisywane poniżej prace gospodarcze opierały się przede wszystkim na wiedzy potocznej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie.

6

Rośliny w zwyczajach i obrzędach mieszkańców województwa śląskiego. Tradycja i współczesność

63%

Skonieczna-Gawlik D.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2015

|

vol. 3

|

issue 3

103-123

PL

Do dnia dzisiejszego w wielu obrzędach i zwyczajach dorocznych, jak i rodzinnych, obecne są rośliny. Obok aspektu leczniczego roślinom tym przypisywano również właściwości magiczne, wykorzystywano je do odpędzania chorób lub zabezpieczania zwierząt, ludzi oraz domostw przed złymi mocami. Zioła skropione wodą święconą przez kapłana nabierały szczególnej mocy, uzyskiwały większą siłę sprawczą i pełniły ważną funkcję w późniejszych zabiegach magicznych. Do chwili obecnej okazji do święcenia roślin w kościele jest kilka: Niedziela Wielkanocna, uroczystości Bożego Ciała czy dzień Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Wierni nadal przynoszą do świątyni bukiety lub wianki, lecz ich wierzeniowo-magiczna rola coraz bardziej odchodzi w niepamięć. Obecnie mało kto wystawia palmę wielkanocną do okna w trakcie burzy, nie okadza krów dymem z ziela poświęconego 15 sierpnia i nie przygotowuje z tych roślin naparów. Gdzieniegdzie jeszcze połyka się poświęcone bazie czy zjada poświęcone jabłko, aby uchronić się od chorób gardła lub też zatyka się krzyżyki z gałązek poświęconych w Niedzielę Palmową w pole, aby ochronić je przed gradobiciem. Ale i te dawne zwyczaje powoli odchodzą w niepamięć. Artykuł ten jest próbą zebrania informacji o zwyczajach i obrzędach, w których dawniej i częściowo jeszcze obecnie stosowano rośliny nie tylko z uwagi na ich aspekt leczniczy, ale przede wszystkim magiczno-wierzeniowy.

EN

To this day plants are present in many annual and family rituals and customs. Except for the belief in their medical powers, plants were also often attributed with magical properties. Hence they were used to ward off disease or protect animals, people and homes from evil spirits. Herbs sprinkled with holy water by a priest acquired a special power. Thus they were granted with even greater causative power and played an important role in the later magical treatments. To this date, there are still several religious occasions during which people may consecrate plants, that are: Easter Sunday, the Feast of Corpus Christi or the day of the Assumption of the Blessed Virgin Mary. Although the faithful continue to bring to bouquets or garlands to temples, their religious and magical role gradually sinks into oblivion. Today, hardly anyone sets an Easter palm in a window during a storm, moxibusts cows with smoke from herbs consecrated on August 15 as noone prepares infusions from these herbs. However, in some places people still practice swallowing consecrated willow catkins, eating consecrated apples in order to protect themselves from diseases of the throat or they set crosses made of twigs consecrated on the Palm Sunday in fields to protect them from hail. But those old customs are slowly fading away. This article is an attempt to gather information about the past and currently cultivated customs and rites concerning the use of plants not only due to their therapeutic properties, but especially due to their religious and magical powers.

7

Wartości przekazywane i praktykowane przez osoby starsze w rodzinie

63%

Struzik Z.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2013

|

issue 13

115-126

PL

Celem artykułu jest ukazanie wartości, jakie może przekazywać osoba starsza w rodzinie. Wobec współczesnych zagrożeń powstających na tle filozofii postmodernistycznej, należy upowszechniać tezę o godności człowieka. Kierunki myślenia i działania są niebezpieczną drogą, prowadzącą do uprzedmiotowienia człowieka i postawienia go na poziomie rzeczy, którą po zużyciu można wyrzucić, zniszczyć i zapomnieć o niej. Ekonomiczne spojrzenie na człowieka – co on może dać społeczności i na ile jest jej przydatny w starszym wieku – wiąże się z niebezpieczeństwem eutanazji. Odbieranie ludziom życia, ma rzekomo rozwiązywać problemy populacyjne, gospodarcze, emerytalne, kwestie związane z nieuleczalnymi chorobami, cierpieniem.

8

Tradycja, zwyczaj, przesąd, proroctwo, plotka na dworze luksemburski w latach 1292-1342

51%

Kuśka M.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2016

|

vol. 125

55-74

PL

Mimo postępu nauki, głównie w zakresie teologii, życie codzienne w późnym średniowieczu obfitowało w mnóstwo wydarzeń opartych na bogatych, acz prastarych tradycjach, zwyczajach. Nie można również pominąć licznych przesądów, głęboko zakorzenionych w środowiskach poszczególnych warstw społecznych. Dotyczyło to również szlachty oraz rodów książęcych i królewskich. Podobnie było na dworze Luksemburgów w pierwszej połowie XIV wieku. Ślady ówczesnych tradycji, zwyczajów, przesądów, proroctw czy też zwykłych plotek są często spotykane w najważniejszych materiałach źródłowych powstałych na terenie korony św. Wacława w tamtym okresie. Z wykorzystanych źródeł warto na pierwsze miejsce wysunąć autobiografię cesarza Karola IV, która w bezpośredni sposób pokazuje spojrzenie władcy na różne wydarzenia i zjawiska, również te uznawane za nadprzyrodzone, bądź też wynikłe z woli Boga. Ukazano ponadto liczne tradycje związane z życiem codziennym oraz wyjątkowymi wydarzeniami na dworze królewskim i cesarskim, jak również zabiegi stosowane przez ówczesnych dyplomatów, reprezentujących najważniejsze domu panujące w Europie.

EN

Despite the progress of academic sciences, especially in the area of theology, everyday life in the late Middle Ages abounded in many events based on rich, but ancient, traditions and customs. Many superstitions have to be also taken into account, as they were deeply rooted in respective social layers. It also concerned the gentry as well as princely and royal families. It was so at the Louxemburg court in the first half of the 14th century. Traces of contemporary traditions, customs, superstitions, prophe-cies or common gossip can be often found in the most important source materials originating in the lands of the Crown of St Wenceslas in those times. From the sources used in the research the most important seems to be the autobiography of emperor Charles IV, which shows in a direct way the views of the ruler on various events, also those considered to be of supernatural or divine origin. Numerous traditions connected with everyday life and unique events at the royal and imperial court have also been presented as well as diplomatic efforts of contemporary diplomats representing the most important ruling houses in Europe.

9

Koncepcje duszy i zaświatów w obrzędach pogrzebowych i zaduszkowych

51%

Kupisiński Z.

Roczniki Teologiczne

|

2016

|

vol. 63

|

issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia

143-161

EN

The article discussed the issue of the soul in the folk imagination during mortuary and funeral rituals in Poland. The topic has been developed based on both ethnographic field research of funeral and All Souls’ Day rituals conducted by the author in Radom and Opoczno regions in years 1995-2005, and the relevant literature. The article consists of three paragraphs: the first discusses beliefs about the soul in folk beliefs, the second – death and funeral rites, and the third focuses on remembering the dead in the annual rites. Most Polish people are Catholics, and they believe that the human soul is immortal. For them, death is not the end of life, but its continuation in a different reality. In the popular consciousness just after the death of a man, his soul appears before God the Judge for the so-called Particular Judgement. Depending on the judgment of the court, the soul can be send to the purgatory, heaven or hell. All folk rituals and prayer vigil at the dead are subordinated to this goal: to help the soul of the deceased to pass through the threshold of death and achieve a state of happiness in heaven. The memory of the dead continues throughout the year. This is evident in the annual folk rituals, where the souls of the dead are invited to family celebrations, their favorite food is prepared and people’s behavior towards them is defined by traditional canons of conduct. Nowadays evidence of the memory about the souls is given through the visits to the graves of dead, in order to decorate them with flowers and light the votive candles, signifying the light of the world. The souls of the dead are remembered in private and community prayers. Masses are also ordered in their intention to help souls in purgatory to attain a state of eternal happiness in heaven.

PL

Artykuł podejmuje kwestię wizji duszy w wyobraźni ludowej podczas obrzędów pogrzebowych i zaduszkowych w Polsce. Zagadnienie zostało opracowane na podstawie etnograficznych badań terenowych nad obrzędowością pogrzebową i zaduszkową, przeprowadzonych przez autora w Opoczyńskiem i Radomskiem w latach 1995-2005, odwołano się także do literatury etnologicznej opisującej podejmowane zagadnienia w innych regionach Polski. Opracowanie składa się z trzech paragrafów: pierwszy przedstawia wyobrażenia o duszy w wierzeniach ludowych, drugi umieranie i obrzędy pogrzebowe, w trzecim zaprezentowano pamięć o zmarłych w obrzędowości dorocznej. Mieszkańcy Polski to w większości katolicy. Wierzą oni, że dusza ludzka jest nieśmiertelna. Dla nich śmierć nie jest końcem życia, ale jego kontynuacją, tylko w innej rzeczywistości. W świadomości ludowej zaraz po śmierci człowieka jego dusza staje przed Bogiem Sędzią na tzw. sąd szczegółowy. Zgodnie z wyrokiem owego sądu dusza może znaleźć się w czyśćcu, niebie lub piekle. Wszystkie obrzędy ludowe i czuwanie modlitewne przy zmarłym podporządkowane są jednemu celowi: aby pomóc duszy zmarłego przejść przez próg śmierci i osiągnąć stan szczęśliwości w niebie. Pamięć o zmarłym trwa przez cały rok. Widoczne jest to w dorocznej obrzędowości ludowej, gdzie zaprasza się dusze zmarłych na uroczystości rodzinne, przygotowując dla nich ulubione potrawy i zachowując względem nich określone przez tradycję kanony postępowania. Obecnie daje się dowody pamięci o duszach poprzez nawiedzanie mogił zmarłych celem przyozdobienia ich kwiatami i zapalenia na nich zniczy, oznaczających światłość świata. Dusze zmarłych poleca się pamięci modlitewnej zarówno prywatnie przez poszczególne osoby, jak i wspólnotowo, zamawiając w ich intencji Msze św., aby pomóc im osiągnąć stan szczęśliwości w niebie.

10

Kalendarz w macedońskiej tradycji cerkiewnej i ludowej

51%

Stamatoski Z.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2013

|

vol. Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty

|

issue 4

163-174

EN

In the process of celebrating holidays and cultivation of religious ceremonies Orthodox Macedonians mainly were using the Julian calendar, even though, at the time when the territory of Macedonia was ruled by other countries, also the Gregorian calendar were in use. At the moment, the Macedonian Orthodox Church and the faithful use the Julian calendar, i.e. an old, unreformable style, but numerous members of the diaspora are convinced they should use, for pragmatic reasons, the calendar of the “Western tradition” in calculation holidays, because they want to have the opportunity to spend holidays – especially Christmas – in the family circle and in their own country, like the other Christians. An important aspect is the issue of differential treatment of many rites (ceremonies) and rituals. As an example we can give the ritual of Christmas, consists in inserting a coin into the so-called “pita” (layer pastry) and breads in Macedonia: central, southern and eastern parts of the country celebrate it on the day of Christmas Eve by the old calendar style (i.e. 6 January), while in the northern, western and south-western regions it is celebrated on the eve of Vasilica (St. Basil, January 13). Cultural and religious diversity and tradition that prevailed in Macedonia over the centuries, has imposed some form of celebrating holidays that have a little in common with Christianity, such as the celebration of the Virgin Mary on August 28th or the time of “unclean days “, which are celebrated between Christmas and the revelation of the Lord. Therefore it is important to examine what is the view of the majority of the faithful, ordinary citizens or the Synod about this issue.

11

Ukraińskie narodowe tradycje rodzinnej edukacji dzieci i młodzieży

51%

MYKHAYLYSHYN R.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

vol. IX (1/2014)

219-230

PL

W warunkach odnowy narodowego systemu edukacji Ukrainy, aktualna staje się potrzeba odrodzenia tradycji ukraińskiej rodzinnej edukacji jako duchowo-moralnego źródła kształtowania się osobowości, skutecznego środka kształtowania narodowej świadomości, utwierdzenia norm i wartości ukraińskiej mentalności. Rodzinna edukacja jest rdzeniem procesu wychowawczego. W Ukrainie ma ono dostateczny potencjał, ponieważ jego doświadczenie gromadziło się od dawnych czasów i dlatego jest głęboko historycznie zakorzenione. Tradycyjna ukraińska rodzinna edukacja – to historycznie uformowany, oszlifowany przez bezustanne stosowanie w ciągu wielu wieków w środowisku Ukraińców pedagogiczny system poglądów, ideałów i środków ojcowego- -matczynego wpływu na dzieci i młodzież, skierowanych na kształtowanie energicznej osobowości, zapewnienia rozwoju duchowej jedności, ciągłości, dziedziczności pokoleń.

EN

Ukrainian people’s family traditions in the education of children and youths in the national revival of education in Ukraine is particularly acutely needed to renew traditional Ukrainian family education as a source of the spiritual and moral formation of national consciousness, establishing norms and values of the Ukrainian mentality.Family education is an important part of the educational process. In Ukraine, it has deep historical roots, as the experience accumulated since ancient times. Family education based on the national identity is a historical educational system of beliefs, ideals and generation link effects on children and young people, designed to create a moral and aesthetic identity, to ensure the development of spiritual unity and the heritage of generations

12

Istota wychowania rodzinnego Ukraińców w Kanadzie

51%

Rusnak I.

|

2016

|

vol. XIII

|

issue (1/2016)

57-72

EN

The present paper addresses the issue of the preservation of traditions of persons of Ukrainian descent residing in Canada. The author emphasises the role of the family in preserving the culture and traditions of the home country. Mothers are very important in this context. They are presented as being the guardians of the hearth and as persons responsible for nurturing the children’s love for Ukrainian national values. The meaningfulness of the home is also underlined. The home is the first school and it has significant influence on the values that children shall embrace in their lives. The author discusses positive and negative traits of persons of Ukrainian descent while noting that residing for a prolonged period of time in a different country and a failure to take sufficient care to nurture one’s national identity leads to the weakening of positive traits and to the highlighting and intensifying of negative ones.

PL

Niniejszy artykuł porusza potrzebę podtrzymywania tradycji wśród ludzi pochodzenia ukraińskiego, którzy zamieszkują Kanadę. Autor zwraca szczególną uwagę na rolę, jaką we wspieraniu kultury i zwyczajów kraju pochodzenia, odgrywa rodzina. W tej kwestii istotny udział ma matka, która jest przedstawiana jako: strażniczka domowego ogniska, osoba mająca za zadanie pielęgnowanie miłości u dzieci do ukraińskich wartości narodowych. Podkreślono również znaczenie domu, który jest pierwszą szkołą dla dziecka i ma znaczący wpływ na to, jakimi wartościami będzie się ono kierować w dalszym życiu. Autor przytacza cechy pozytywne i negatywne osób pochodzenia ukraińskiego, zwracając przy tym uwagę na fakt, że zamieszkiwanie przez dłuższy czas w innym kraju i nienależyte pielęgnowanie swojej narodowej tożsamości, sprawia, że pozytywne cechy zanikają, negatywne zaś coraz bardziej uwypuklają się i intensyfikują.

13

Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej

45%

Kupisiński Z.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia

191-210

EN

The Feast of Our Lady of Candles is the later name for the Feast ofPresentation of the Lord,founded in the fourth century. Initially, the celebration had a Christological accent, but with time it acquired features of Marian feast (now in the liturgy the original name is in force). In Polish folk religiosity the name Our Lady of the Thunder Candle has functioned, as people came to church to have their candles called “gromnica” (the Thunder Candle) blessed. Under the influence of the Church's teaching, ancient folk customs and rituals have changed their content and meaning.So it was with the symbolism of light and candle.After giving it a Christian interpretation burning candle symbolizes the eternal light, which is Christ for every Christian. In the life of the villagersgromnicahad great significance and was used for various practices. It was handed to a dying person to be safelyaccompaniedby Mary to the “other world” and in the light of Christ. Aftercoming backfrom church, sign of the cross was marked with a smoky flame ofgromnicaat the frames of windows and the front door of the house to ensure God's protection from evil spirits. Gromnica waslit and placed in a window or on a table during storm to protect the house and farm fromthunder-lightand “avert” storm. This was not a magical act, as some ethnologists asserted,but a form of folk piety through the intercession of Mary (People prayed Rosary and “Beneath Thy Protection”).Gromnicawas also used for medical and meteorological practices; by observing the flame during the church service or on the way home people were makingpredications.According to the folk beliefs, candle had its power, because it was blessed in the church by the priest.Nowadays verylittle is left of the ancient folk customs associated with the Thunder Candle. Only in some families the custom of handinggromnicato the dying person or marking sign of the cross on the frames of the door and windows is still practiced. However, the candle as such and its burning flame reminds the faithful about Baptism and Christ – the eternal Light.

PL

Święto Matki Boskiej Gromnicznej to późniejsza nazwa powstałego w IV wieku święta Ofiarowania Pańskiego. Początkowo obchody święta posiadały chrystologiczny akcent, ale zupływem czasu nabrały charakteru maryjnego (obecnie w liturgii powrócono do pierwotnej nazwy). W polskiej religijności ludowej funkcjonowała nazwa Matki Boskiej Gromnicznej ze względu na święcenie w Kościele świec zwanych gromnicami. Pod wpływem nauki Kościoła dawne zwyczaje i obrzędy ludowe zmieniły swą treść i znaczenie. Tak było z symboliką światła i świecy.Po nadaniu mu chrześcijańskich interpretacji płonąca świeca symbolizuje światłość wiekuistą, jaką dla każdego wierzącego człowieka stanowi Chrystus. W życiu mieszkańców wsi gromnica posiadała wielkie znaczenie i była wykorzystywana do różnych praktyk. Wręczano ją do ręki umierającemu, aby Maryja bezpiecznie i w świetle Chrystusa przeprowadziła go na „tamten świat”. Po przyjściu z kościoła znaczono kopcącym się płomieniem z gromnicy znak krzyża na futrynach okien i drzwi wejściowych do domu, aby Bóg strzegł domostwa i chronił przed złymi mocami. Zapalano ją i stawiano w oknie lub na stole podczas burzy, aby uchronić dom i gospodarstwo przed uderzeniem pioruna i „odwrócić” burzę. Nie były to czynności magiczne, jak zachowanie to kwalifikują niektórzy etnologowie,gdyż w tym czasie przez wstawiennictwo Maryi zanoszono modlitwę do Boga (odmawiano modlitwę „Pod Twoją obronę”, modlono się na różańcu). Gromnicę wykorzystywano też do przepowiadania praktyk medycznych, meteorologicznych (patrząc jak się pali podczas nabożeństwa czy w drodze do domu). Według wierzeń ludowych posiadała swą moc, gdyż została wkościele poświęcona przez kapłana. Do czasów współczesnych niewiele pozostało z dawnych ludowych zwyczajów związanych z gromnicą. W niektórych tylko rodzinach daje się ją umierającemu, czy kreśli znak krzyża na futrynach okien i drzwi. Jedynie jej wygląd i płonący płomień przypomina wierzącemu sakrament chrztu świętego oraz Chrystusa – Światłość wiekuistą.

Refine search results

Rola tradycji w życiu wielopokoleniowych rodzin wiejskich w Małopolsce

Religijność – Zwyczaje – Identyfikacja. Polscy migranci w Wielkiej Brytanii i ich tożsamość społeczno-kulturowa

Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka.Studium na podstawie wsi Białobrzegi w województwie lubelskim

Zwyczaje, obrzędy i wierzenia w nauczaniu Jerzego Józefa Kopcia CP

Kultura ludowa Mazowsza w dorocznej obrzędowości Warmiaków

Rośliny w zwyczajach i obrzędach mieszkańców województwa śląskiego. Tradycja i współczesność

Wartości przekazywane i praktykowane przez osoby starsze w rodzinie

Tradycja, zwyczaj, przesąd, proroctwo, plotka na dworze luksemburski w latach 1292-1342

Koncepcje duszy i zaświatów w obrzędach pogrzebowych i zaduszkowych

Kalendarz w macedońskiej tradycji cerkiewnej i ludowej

Ukraińskie narodowe tradycje rodzinnej edukacji dzieci i młodzieży

Istota wychowania rodzinnego Ukraińców w Kanadzie

Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej