Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2011 | 3(45) | 59-80

Article title

Projekty współpracy transgranicznej na zewnętrznych i wewnętrznych granicach Unii Europejskiej - przykład Polski

Content

Title variants

EN
Trans-border cooperation projects on the external and internal EU borders – Poland case study

Languages of publication

PL EN

Abstracts

PL
Celem pracy była analiza znaczenia granic i typów pograniczy dla kształtowania współpracy przygranicznej. Uwzględniono prawie 600 projektów z siedmiu programów współpracy realizowanych w ramach Interreg III A w Polsce w latach 2004–2006. Autorzy starali się odpowiedzieć na pytania, czym różni się współpraca w przypadku poszczególnych granic i z czego wynikają dostrzeżone odmienności. Jakkolwiek z formalnego punktu widzenia programy Interreg III A realizowano w całym kraju w niemal taki sam sposób, to badanie wykazało zróżnicowanie rzeczywistego wymiaru współpracy. Na efektywność realizowanych przedsięwzięć wpływały przede wszystkim rodzaj granicy, kraj, z którym podejmowano współdziałanie, a także uwarunkowania lokalne tworzące tzw. czynnik integrujący.
EN
The aim of this paper was to analyse the role of borders and types of borderlands in cross-border cooperation. Almost 600 projects from seven Interreg IIIA Programmes, in which Polish border regions participated in the years 2004–2006, were examined. The authors paid special attention to the question whether the structure of co-operation fields is uniform or diversified along all borders. Although many similarities did exist, there were also important differences. It turned out that the common legal framework of Interreg Programmes did not guarantee exactly the same realisation of trans-border cooperation. The so called ‘integrating factor’ also played an important role. The type of border and neighbouring country, as well as different local conditions also had an impact on the programmes’ implementation. Therefore, the effectiveness of trans-border programmes depends on their adjustment to specific regional conditions.

Contributors

  • Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski
  • Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski
  • Sylwia Dolzblasz, Uniwersytet Wroclawski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, ul. Kuznicza 49/55, 50-138 Wroclaw, Poland

References

  • Andersen J., O'Dowd L., 1999, "Borders, border regions and territoriality: Contradictory meanings, changing significance", Regional Studies, t. 33, nr 7, s. 593-604.
  • Belof M, Mironowicz L, Mlek M., Zipser T., Polański T., 2008, Uwarunkowania rozwoju przestrzennego Polski wynikające z sąsiedztwa z republiką Czech, Ekspertyza dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, s. 233-274 [dostęp 30.07.2011: http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/poziom_krajowy/polska_polityka_przestrzenna/prace_nad_KPZK_2008_2033/Documents/Mironowicz.pdf).
  • Brunet-Jailly E., 2005, "Theorizing borders: An interdisciplinary perspective", Geopolitics, t. 10, nr 4, s. 633-649.
  • Church A., Reid R, 1999, "Cross-border co-operation, institutionalization and political space across the English Channel, Regional Studies, t. 33, nr 7, s. 643-655.
  • Ciok S., 1990, Problematyka obszarów przygranicznych Polski południowo-zachodniej. Studium społeczno-ekonomiczne, Warszawa-Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Geograficzne, nr 48).
  • Ciok S., 2004, Pogranicze polsko-niemieckie. Problemy współpracy transgranicznej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  • Ciok S., Raczyk A., 2008, "Implementation of the EU community initiative Interreg III A at the Polish-German border: An attempt at evaluation", w: M. Leibenath, E. Korcelli-Olejniczak, R. Knippschild (red.), Cross-border governance and sustainable spatial development. Mind the gaps!, Berlin: Springer-Verlag.
  • Ciok S., Leśniak M., Dołzbłasz S., Raczyk A., 2008, Polska-Niemcy, Współpraca i konkurencja na pograniczu, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego (Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Geograficzne, nr 81).
  • Commission Regulation (EC), No 438/2001 of 2 March 2001 laying down detailed rules for the implementation of Council Regulation (EC) No 1260/1999 as regards the management and control systems for assistance granted under the Structural Funds; OJ L 063, 03/03/2001 P. 0021-0043.
  • Dołzbłasz S., 2009, "Divided cities as links of cross-border cooperation and their role at the Polish-German border", Region and Regionalism, t. 9, nr 2, s. 221-232.
  • Dołzbłasz S., Raczyk A., 2007, "New versus old cross-border cooperation programmes in the example of Polish-Czech and Polish-German border areas", Europa XXI, nr 16, s. 153-165.
  • Dołzbłasz S., Raczyk A., 2010a, Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
  • Dołzbłasz S., Raczyk A., 2010b, "The role of the integrating factor in the shaping of transborder co-operation: The case of Poland", Quaestiones Geographicae, t. 29, nr 4, s. 65-73.
  • Eberhardt R, 2004, Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  • ESPON, 2006, Atlas. Mapping the structure of the European territory, Bonn: European Spatial Planning Observation Network.
  • Gorzelak G., Bachtler J., Kasprzyk M. (red.), 2004, Współpraca transgraniczna Unii Europejskiej: Doświadczenia polsko-niemieckie, Warszawa: Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Gorzelak G., Krok K. (red.), 2006, Nowe granice Unii Europejskiej - współpraca czy wykluczenie?, Warszawa: Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Gruchman B., Nowińska-Łaźniewska E., Parowicz L, Kotzle A., Huskobla G., Osiecka A., 2002, "Współpraca transgraniczna przedsiębiorstw na pograniczu polsko-nie-mieckim na przykładzie województw zachodniopomorskiego i lubuskiego oraz landu Brandenburgii", Studia Regionalne i Lokalne, nr 4(10), s. 23-48.
  • Haase A., Wust A., 2004, "Advancing integration or constructing new barriers to co-operation? Stimuli and restrictions for cross-border communication at the Polish Eastern border on the eve of EU enlargement", Journal of Borderlands Studies, t. 19, nr 2, s. 77-100.
  • Hall P, 2008, "Opportunities for democracy in cross-border regions? Lessons from the Oresund Region", Regional Studies, t. 42, nr 3, s. 423-435.
  • Janc K., 2008, "The historical shaping of social capital levels in Poland", Regions Magazine, t. 270, nr l, s. 14-16.
  • Jańczak J., 2008, "Polsko-niemieckie regiony transgraniczne i miasta transgranicze po 2004 roku. Pomiędzy pragmatyzmem instytucjonalnym a izolacją społeczną", w: S. Dołzbłasz, A. Raczyk (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Europa bez granic - nowa jakość przestrzeni, Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr, s. 93-100.
  • Jones R., 2009, "Categories, borders and boundaries", Progress in Human Geography, t. 33, nr 2, s. 174-189.
  • Jurczek P., 2002, "Cross-border cooperation in the German-Czech-Polish border region at the turn of the century", Journal of Borderlands Studies, t. 17, nr 2, s. 97-103.
  • Kawałko B., 2008, Granica wschodnia jako czynnik ożywienia i rozwoju społeczno--ekonomicznego regionów przygranicznych. Synteza, Ekspertyza dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego [dostęp 20.07.2011: http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/poziom_regionalny/strategia_rozwoju_polski_wschodniej_do_2020/dokumenty/Documents/b3fd8a3c919b4f59a5d7blbe771706a7Kawako.pdf].
  • Komornicki T., 1999, Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990-1996, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
  • Komornicki T., 2004, "Przemiany przenikalności polskich granic w latach 1990-2002", w: T. Markowski (red.), Przestrzeń w zarządzaniu rozwojem regionalnym i lokalnym, Waszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, s. 391-406 (Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, z. 211).
  • Komornicki T., 2005, "Transport transgraniczny jako pojęcie geograficzne", Prace Komisji Geografii Komunikacji, t. 11, s. 55-64.
  • Komornicki T., 2008a, "Polska granica wschodnia - zmiany w natężeniu, strukturze i kierunkach interakcji w latach 1990-2007", w: S. Dołzbłasz, A. Raczyk (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Europa bez granic - nowa jakość przestrzeni, Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr, s. 109-120.
  • Komornicki T., 2008b, "Granica polsko-białoruska jako bariera przestrzenna", w: D. Świątek, M. Bednarek, P. Siłka (red.), Współczesne problemy badawcze geografii polskiej - geografia człowieka, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, s. 55-61.
  • Koschatzky K., 2000, "A river is a river - cross-border networking between Baden and Alsace", European Planning Studies, t. 8, nr 4, s. 429-449.
  • Krätke S., 1999, "Regional integration or fragmentation? The German-Polish border region in a new Europe", Regional Studies, t. 33, nr 7, s. 631-641.
  • Krätke S., 2002, "The regional impact of EU Eastern enlargement: A view from Germany", European Planning Studies, t. 10, nr 5, s. 651-664.
  • Krok K., Smętkowski M. (red.), 2006, Cross-border Co-operation of Poland after EU Enlargement: Focus on Eastern Border, Warszawa: Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Leibenath M., Knippschild R., 2005, "Systemic evaluation of cross-border networks of actors: Experience with a German-Polish-Czech cooperation project", Journal of Borderlands Studies, t. 20, nr l, s. 77-100.
  • Misiak W., Rejzner A. (red.), 2002, Pogranicze polsko-litewskie: aktywizacja współpracy, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Minghi J.V., 1963, "Boundary studies in political geography", Annals of the Association of American Geographers, t. 53, nr 3, s. 407-428.
  • Miszczuk A., 2008a, Zewnętrzna granica Unii Europejskiej - Ukraina. Możliwości wykorzystania dla dynamizacji procesów rozwojowych, Ekspertyza dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego [dostęp 30.07.2011: http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/poziom_regionalny/strategia_rozwoju_polski_wschodniej_do_2020/dokumenty/Documents/aeeefl96308c4633b06760776c558234Miszczuk.pdf].
  • Miszczuk A., 2008b, "Dysproporcje w rozwoju pogranicza polsko-ukraińskiego w warunkach integracji europejskiej", w: S. Dołzbłasz, A. Raczyk (red.), Przekształcenia Regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Europa bez granic - nowa jakość przestrzeni, Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr, s. 149-155.
  • Miszczuk A., Kawałko B. (red.), 2005, Pogranicze polsko-ukraińskie. Środowisko, społeczeństwo, gospodarka, Zamość: Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji. Centrum Badawczo-Szkoleniowe; Lublin: Urząd Statystyczny.
  • Moraczewska A., 2008, Transformacja funkcji granic Polski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  • Newman D., 2006, "The lines that continue to separate us: Borders in our 'borderless' world", Progress in Human Geography, t. 30, nr 2, s. 143-161.
  • Newman D., Paasi A., 1998, "Fences and neighbours in the postmodern world: Boundary narratives in political geography", Progress in Human Geography, t. 22, nr 2, s. 186-207.
  • Nicol H.N., Minghi J., 2005, "The continuing relevance of borders in contemporary contexts", Geopolitics, t. 10, nr 4, s. 680-687.
  • Otok S., 2007, Geografia polityczna. Geopolityka, ekopolityka, globalistyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Palmowski T., 2000, Rola regionów transgranicznych w procesie integracji Europy Bałtyckiej, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
  • Palmowski T. (red.), 2007, Pograniczepolsko-rosyjskie. Problemy -współpracy transgranicznej z obwodem kaliningradzkim, Gdynia-Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
  • Perkmann M., 1999, "Building governance institutions across European borders", Regional Studies, t. 33, nr 7, s. 657-667.
  • Potocki J., 2010, Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
  • Proniewski M., Proniewski M., 2008, Zewnętrzna granica Unii Europejskiej Białoruś. Możliwości wykorzystania dla dynamizacji procesów rozwojowych. Współpraca transgraniczna, Ekspertyza dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego [dostęp 30.07.2011: http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/poziom_regionalny/strategia_rozwoju_polski_wschodniej_do_2020/dokumenty/Documents/7f829d86779e487f8912adOOc6b5764cProniewski.pdf].
  • Rykiel Z., 1990, "Region przygraniczny jako przedmiot badań geograficznych", Przegląd Geograficzny, t. 62, z. 3/4, s. 263-272.
  • Rykiel Z., 1991, Rozwój regionów stykowych w teorii i w badaniach empirycznych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  • Rykiel Z., 2006, Podstawy geografii politycznej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  • Scott J.W., 1996, "Dutch-German Euroregions: A model for transboundary co-operation?", w: J. Scott, A. Sweedler, P. Ganster, W. Eberwein (red.), Border regions in functional transition: European and North American perspectives, Berlin: IRS Erkner.
  • Scott J.W., 1999, "European and North American contexts for cross-border regionalism", Regional Studies, t. 33, nr 7, s. 605-617.
  • Scott J.W., Collins K., 1997, "Inducing transboundary regionalism in asymmetric situations: The case of the German-Polish border", Journal of Borderlands Studies, t. 12, nr 1/2, s. 97-121.
  • Sobczyński M., 2006, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  • Spierings B., van der Velde M., 2008, "Shopping, borders and unfamiliarity: Consumer mobility in Europę", Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, t. 99, nr 4, s. 497-505.
  • Stryjakiewicz T., 1996, "Uwarunkowania polsko-niemieckiej współpracy przygranicznej na tle polityki regionalnej", w: Z. Chojnicki, T. Stryjakiewicz (red.), Problemy współpracy regionalnej w polsko-niemieckim obszarze przygranicznym, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, s. 7-20 (Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, z. 171).
  • Stryjakiewicz T., 1998, "The changing role of border zones in the transforming economies of East-Central Europe: The case of Poland", GeoJournal, t. 44, nr 3, s. 203-213.
  • Szul R., 2005, "Borders, languages and European integration", w: M. Koter, M. Sobczyński (red.), The role of borderlands in united Europe. Historical, ethnic and geopolitical problems of borderlands, Łódź: Państwowy Instytut Naukowy; Opole: Instytut Śląski, s. 7-22.
  • Szul R., 2008, "Europa bez granic językowych?", w: D. Unicki, K. Janc (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Europa bez granic - nowe wyzwania, Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr, s. 19-25.
  • Topaloglou L., Kallioras D., Manetos P, Petrakos G., 2005, "A border regions typology in the enlarged European Union", Journal of Borderlands Studies, t. 20, nr 2, s. 67-89.
  • Van Houtum H., 2000, "An overview of European geographical research on borders and border regions", Journal of Borderlands Studies, t. 15, nr l, s. 57-83.
  • Węcławowicz G., Degórski M., Komoraicki T., Korzeń J., Bański J., Korzeń J., Soja R., Śleszyński R, Więckowski M., 2006, Studia nad przestrzennym zagospodarowaniem obszaru wzdłuż granicy polsko-niemieckiej, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego.
  • Więckowski M., 2004, Przyrodnicze uwarunkowania kształtowania się polsko-słowackich więzi transgranicznych, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

CEJSH db identifier
11PLAAAA104416

YADDA identifier

bwmeta1.element.0f282ef3-9fc7-3170-913f-e11380ac7537
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.